W decyzji 2010/413/WPZiB i rozporządzeniu (UE) nr 267/2012 ustanawia się szereg sankcji i innych środków w reakcji na wyrażane przez Radę Europejską głębokie zaniepokojenie irańskim programem jądrowym. Te sankcje i środki zostały uzgodnione na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ (RB ONZ) nr 1929 (2010).
Koncentrują się one na sektorach handlowym i finansowym, na irańskim sektorze transportowym, na kluczowych sektorach w przemyśle naftowym i gazowym oraz na Korpusie Strażników Rewolucji Islamskiej.
W decyzji 2011/235/WPZiB i rozporządzeniu (UE) nr 359/2011 ustanowiono reżim sankcji mających zastosowanie do osób fizycznych odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka w Iranie.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Art. 215 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i art. 29 Traktatu o Unii Europejskiej stanowią ogólne ramy dla sankcji unijnych nakładanych na Iran.

Decyzja 2010/413/WPZiB i rozporządzenie (UE) nr 267/2012

Decyzją i rozporządzeniem dokonuje się transpozycji sankcji ONZ, które zostały uzgodnione w następstwie zobowiązania Iranu przez RB ONZ do zaprzestania wzbogacania uranu na potrzeby rozprzestrzeniania broni jądrowej. Na mocy tych aktów prawnych na Iran nakłada się również szereg autonomicznych unijnych sankcji gospodarczych i finansowych, w tym wymienionych poniżej.

Handel towarami:

zakaz wywozu broni do Iranu;
zakaz wywozu towarów podwójnego zastosowania i towarów, które mogłyby znaleźć zastosowanie w ramach działań związanych ze wzbogacaniem;
zakaz przywozu ropy naftowej, gazu ziemnego, produktów petrochemicznych i ropopochodnych;
zakaz sprzedaży lub dostarczania kluczowego sprzętu używanego w sektorze energetycznym;
zakaz sprzedaży lub dostarczania złota, innych metali szlachetnych oraz diamentów;
zakaz sprzedaży i dostarczania określonego sprzętu morskiego;
zakaz sprzedaży i dostarczania określonego oprogramowania.

Sektor finansowy:

zamrożenie aktywów irańskiego banku centralnego i największych irańskich banków komercyjnych;
ustanowienie mechanizmu zgłaszania i autoryzowania transferów środków finansowych powyżej pewnej kwoty do irańskich instytucji finansowych.

Sektor transportowy:

brak dostępu do lotnisk w UE dla lotów towarowych wykonywanych z Iranu;
zakaz serwisowania i obsługi irańskich samolotów towarowych i statków towarowych przewożących zakazane materiały lub towary;
ograniczenia dotyczące podróżowania i zamrożenie aktywów wobec innych osób i podmiotów objętych sankcjami.

20 lipca 2015 r. przyjęta została rezolucja RB ONZ nr 2231 (2015), która została uzgodniona przez Iran i „grupę E3/UE+3*”. W tej rezolucji:

wyrażono poparcie dla wspólnego wszechstronnego planu działania;
zezwolono na zastosowanie określonych wyłączeń ze stosowania istniejących środków ograniczających;
określono harmonogram i uzgodniono zobowiązania podejmowane przez wszystkie strony w celu doprowadzenia do zniesienia środków ograniczających wobec Iranu.

16 stycznia 2016 r., czyli w dniu, w którym potwierdzono, że Iran zastosował wymagane środki, ONZ zniosła niektóre okołonuklearne środki ograniczające określone w rezolucji RB ONZ nr 2231 (2015), natomiast Rada zniosła wszystkie okołonuklearne unijne sankcje gospodarcze i finansowe wobec Iranu. Niektóre ograniczenia pozostają jednak nadal w mocy.

Decyzja 2011/235/WPZiB i rozporządzenie (UE) nr 359/2011

W decyzji 2011/235/WPZiB przewidziano zakaz wjazdu na terytorium UE osób fizycznych odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka w Iranie oraz zamrożenie środków finansowych* i zamrożenie zasobów gospodarczych* należących do tych osób lub należących do osób z nimi powiązanych. Rozporządzenie (UE) nr 359/2011 umożliwia skuteczne stosowanie decyzji 2011/235/WPZiB we wskazanym poniżej zakresie.

Środki służące zwalczaniu represji wewnętrznych

Zakazuje się sprzedaży, dostaw, przekazywania lub wywozu wymienionego poniżej sprzętu – niezależnie od tego, czy pochodzi on z Unii, czy też nie – przeznaczonego dla jakichkolwiek osób lub organów w Iranie lub do użytku w tym państwie:
- sprzętu, który mógłby zostać użyty do represji wewnętrznych, wymienionego w załączniku III;
- sprzętu, technologii lub oprogramowania określonych w załączniku IV, bez uprzedniego zezwolenia właściwego państwa UE.
Zakazuje się świadczenia pomocy technicznej i usług pośrednictwa oraz udzielania finansowania na rzecz jakichkolwiek osób lub podmiotów w Iranie lub do użytku w tym państwie, jeżeli usługi są związane ze sprzętem, który może zostać użyty do represji wewnętrznych, wymienionym w załączniku III.
Zakazuje się świadczenia jakichkolwiek usług w zakresie monitorowania lub przechwytywania połączeń telekomunikacyjnych lub internetowych rządowi, organom, przedsiębiorstwom lub urzędom publicznym Iranu lub jakimkolwiek osobom lub podmiotom działającym w ich imieniu.

Sankcje finansowe

W rozporządzeniu (UE) nr 359/2011 przewidziano:
- zamrożenie środków finansowych i zasobów gospodarczych należących do, będących własnością lub znajdujących się w posiadaniu osób fizycznych lub organów wymienionych w załączniku I;
- zakaz udostępniania funduszy osobom fizycznym, podmiotom lub organom wymienionym w załączniku I;
- zakaz podejmowania celowych działań służących ominięciu tych środków.
Załącznik I stanowi wykaz osób fizycznych, które – zgodnie z decyzją 2011/235/WPZiB – zostały wskazane przez Radę jako odpowiedzialne za poważne naruszenia praw człowieka w Iranie oraz jako osoby z nimi powiązane.
Państwa UE mogą w drodze wyjątku zezwolić na odblokowanie zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych, jeżeli są one niezbędne na przykład do pokrycia wydatków na podstawowe potrzeby, w tym opłat za środki spożywcze i leki oraz opłat za usługi użyteczności publicznej, jak również do pokrycia uzasadnionych kosztów honorariów.

OD KIEDY DECYZJE I ROZPORZĄDZENIA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Decyzja 2010/413/WPZiB ma zastosowanie od 26 lipca 2010 r., natomiast rozporządzenie (UE) nr 267/2012 ma zastosowanie od 24 marca 2012 r.
Decyzja 2011/235/WPZiB ma zastosowanie od 12 kwietnia 2011 r., natomiast rozporządzenie (UE) nr 359/2011 ma zastosowanie od 14 kwietnia 2011 r.

KONTEKST

Zobacz również:

Iran i UE (Europejska Służba Działań Zewnętrznych)
Polityka sankcji (Europejska Służba Działań Zewnętrznych)
Kiedy i jak UE przyjmuje sankcje? (Rada Unii Europejskiej)
Mapa unijnych sankcji: Iran (Rada Unii Europejskiej)
Nota informacyjna w sprawie zniesienia unijnych sankcji na podstawie wspólnego kompleksowego planu działania (Unia Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Grupa E3/UE+3: Francja, Niemcy, Zjednoczone Królestwo oraz UE + Chiny, Rosja i Stany Zjednoczone.

Zamrożenie środków finansowych: zapobieganie wszelkim ruchom tych środków, ich przenoszeniu, zmianom, wykorzystaniu, udostępnianiu lub dokonywaniu nimi transakcji w jakikolwiek sposób, który powodowałby jakąkolwiek zmianę ich wielkości, wartości, lokalizacji, własności, posiadania, charakteru, przeznaczenia lub inną zmianę, która umożliwiłaby korzystanie z nich, w tym zarządzanie portfelem.

Zamrożenie zasobów gospodarczych: zapobieganie wykorzystywaniu zasobów gospodarczych (wszelkiego rodzaju aktywów, rzeczowych i niematerialnych, ruchomych i nieruchomych, które mogą być użyte do pozyskania środków finansowych, towarów lub usług) do uzyskiwania środków finansowych, towarów lub usług w jakikolwiek sposób, w tym między innymi poprzez ich sprzedaż, wynajem lub obciążenie ich hipoteką.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady 2010/413/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylająca wspólne stanowisko 2007/140/WPZiB (Dz.U. L 195 z 27.7.2010, s. 39–73)

Kolejne zmiany decyzji 2010/413/WPZiB zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Rady (UE) nr 267/2012 z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylające rozporządzenie (UE) nr 961/2010 (Dz.U. L 88 z 24.3.2012, s. 1–112)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja Rady 2011/235/WPZiB z dnia 12 kwietnia 2011 r. dotycząca środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Iranie (Dz.U. L 100 z 14.4.2011, s. 51–57)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Rady (UE) nr 359/2011 z dnia 12 kwietnia 2011 r. dotyczące środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom, podmiotom i organom w związku z sytuacją w Iranie (Dz.U. L 100 z 14.4.2011, s. 1–11)

Zobacz tekst skonsolidowany.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Tytuł V – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Rozdział 2 – Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Sekcja 1 – Postanowienia wspólne – Artykuł 29 (dawny art. 15 TUE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 33)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część piąta – Działania zewnętrzne Unii – Tytuł IV – Środki ograniczające – Artykuł 215 (dawny art. 301 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 144)

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2023

Top