Stała współpraca strukturalna w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa (PESCO)
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
Decyzja (WPZiB) 2017/2315 w sprawie ustanowienia stałej współpracy strukturalnej (PESCO) oraz ustalenia listy uczestniczących w niej państw członkowskich
Decyzja (WPZiB) 2018/340 ustanawiająca listę projektów do zrealizowania w ramach PESCO
JAKIE SĄ CELE DECYZJI?
- W decyzji (WPZiB) 2017/2315 ustanowiono stałą współpracę strukturalną (PESCO) między państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE) w celu zwiększenia ich skuteczności w rozwiązywaniu problemów związanych z bezpieczeństwem oraz w dążeniu do dalszej integracji i wzmocnienia współpracy w dziedzinie obrony w ramach UE. Zawiera ona również wykaz uczestniczących państw członkowskich.
- W decyzji (WPZiB) 2018/340 wymieniono uzgodnione wstępne wspólne projekty obejmujące takie obszary, jak szkolenia, rozwój zdolności i gotowość operacyjna.
- Projekt PESCO został po raz pierwszy nakreślony w Traktacie o Unii Europejskiej (TUE), w art. 42 ust. 6 i art. 46, jak również w protokole 10.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Uczestniczące państwa członkowskie
Decyzję o przystąpieniu do PESCO podjęło łącznie 26 z 27 państw członkowskich: Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Niemcy, Estonia, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Węgry, Niderlandy, Austria, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Finlandia i Szwecja.
Cele
Uczestniczące państwa członkowskie współpracują, opracowując projekty w celu:
- ulepszenia szkoleń i ćwiczeń wojskowych;
- wzmacniania swoich zdolności, w tym także w cyberprzestrzeni.
Chociaż uczestnictwo jest dobrowolne, podejmowanie decyzji pozostaje w rękach poszczególnych państw członkowskich, a szczególny charakter ich polityki bezpieczeństwa i obrony jest brany pod uwagę.
Uczestniczące państwa członkowskie zgadzają się współpracować w celu osiągnięcia zatwierdzonych celów w zakresie bezpieczeństwa i obrony, zobowiązując się do dalej idących wspólnych zobowiązań w poniższych pięciu obszarach określonych w art. 2 protokołu 10 TUE.
- Inwestowanie w wyposażenie obronne:
- regularne zwiększanie budżetów na obronność;
- zwiększenie wydatków inwestycyjnych w dziedzinie obronności do 20 % całkowitych wydatków na obronność;
- zwiększenie liczby wspólnych oraz realizowanych na zasadzie współpracy projektów dotyczących strategicznych zdolności obronnych;
- zwiększenie udziału wydatków przeznaczonych na badania i technologię w dziedzinie obronności do 2 % całkowitych wydatków na obronność.
- Harmonizacja, łączenie zasobów i ograniczanie powielania działań:
- odgrywanie istotnej roli w rozwoju zdolności zgodnie z ambicjami UE;
- wspieranie skoordynowanego rocznego przeglądu w zakresie obronności (CARD);
- intensywne wykorzystanie Europejskiego Funduszu Obronny, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/697 (zob. streszczenie), w wielonarodowych zamówieniach publicznych;
- opracowanie zharmonizowanych wymogów w odniesieniu do wszystkich projektów w zakresie rozwoju zdolności;
- rozważenie wspólnego wykorzystywania istniejących zdolności;
- podnoszenie poziomu współpracy w zakresie cyberobrony.
- Zwiększanie dostępności i możliwości rozmieszczenia:
- udostępnianie formacji, które można strategicznie rozmieścić;
- opracowanie bazy danych zawierającej informacje o dostępnych i możliwych do szybkiego rozmieszczenia zdolnościach;
- dążenie do złożenia w trybie pilnym zobowiązania politycznego na szczeblu krajowym, w tym ewentualnie do przeglądu krajowych procedur decyzyjnych;
- udzielenie operacjom i misjom w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony wsparcia w zakresie personelu, sprzętu i szkoleń;
- wnoszenie istotnego wkładu do grup bojowych UE;
- uproszczenie i standaryzacja transgranicznego transportu wojskowego do celów umożliwienia szybkiego rozmieszczania;
- uzgodnienie z NATO (Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego) wspólnych kryteriów oceny i walidacji grup bojowych UE;
- uzgodnienie wspólnych technicznych i operacyjnych norm sił zbrojnych, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia interoperacyjności z NATO;
- odgrywanie aktywnej roli w głównych istniejących i przyszłych strukturach uczestniczących w działaniach zewnętrznych UE w dziedzinie wojskowości, takich jak Eurokorpus, Europejskie Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk (MCCE) oraz wzajemne świadczenie usług transportu powietrznego, tankowania w powietrzu i innych usług (Atares);
- uzgodnienie ambitnego podejścia do wspólnego finansowania wojskowych operacji i misji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.
- Przezwyciężanie braków w zakresie zdolności:
- pomaganie w przezwyciężaniu braków w zakresie zdolności stwierdzonych w ramach planu rozwoju zdolności i skoordynowanego rocznego przeglądu w zakresie obronności, by wzmocnić europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego;
- uznanie za priorytet podejścia opartego na współpracy w celu uzupełnienia braków stwierdzonych na poziomie krajowym;
- udział w co najmniej jednym realizowanym w ramach PESCO projekcie związanym ze strategicznie ważnymi zdolnościami.
- Wykorzystanie Europejskiej Agencji Obrony i przemysłu obronnego:
- wykorzystywanie Europejskiej Agencji Obrony jako europejskiego forum wspólnego rozwoju zdolności oraz uznanie Organizacji do spraw Współpracy w Zakresie Uzbrojenia (OCCAR) za organizację mogącą zarządzać programem;
- zapewnianie, aby wszystkie projekty zwiększały konkurencyjność europejskiego przemysłu obronnego dzięki odpowiedniej polityce przemysłowej;
- zapewnianie, aby programy współpracy miały pozytywny wpływ na europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego.
Państwa członkowskie muszą przedłożyć krajowe plany wdrożenia określające ich zdolności do wypełnienia zobowiązań oraz chęć wypełnienia tych zobowiązań.
W marcu 2018 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła zalecenie dotyczące planu wdrażania PESCO, zapewniające strategiczne ukierunkowanie oraz wytyczne dla państw członkowskich. Określono w nim również harmonogram uzgadniania ewentualnych przyszłych projektów, a także główne zasady dotyczące projektów, które miały zostać przyjęte przez Radę do końca czerwca 2018 r.
Zmiany decyzji (WPZiB) 2018/340
Decyzja (WPZiB) 2018/340 była pięciokrotnie zmieniana.
- Decyzja (WPZiB) 2018/1797 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazły się na niej łącznie 34 projekty.
- Decyzja (WPZiB) 2019/1909 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazło się na niej łącznie 47 projektów.
- Decyzja (WPZiB) 2020/1746 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazło się na niej łącznie 46 projektów, co stanowiło odzwierciedlenie faktu, że członkowie projektu Centrum kompetencji przydatnych w misjach szkoleniowych Unii Europejskiej postanowili zakończyć ten projekt.
- Decyzja (WPZiB) 2021/2008 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazło się na niej łącznie 60 projektów.
- Decyzja (WPZiB) 2023/995 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazły się na niej łącznie 72 projekty.
OD KIEDY DECYZJE MAJĄ ZASTOSOWANIE?
- Decyzja (WPZiB) 2017/2315 w sprawie ustanowienia PESCO obowiązuje od 11 grudnia 2017 r.
- Decyzja (WPZiB) 2018/340 obowiązuje od 6 marca 2018 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
GŁÓWNE DOKUMENTY
Decyzja Rady (WPZiB) 2017/2315 z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia stałej współpracy strukturalnej (PESCO) oraz ustalenia listy uczestniczących w niej państw członkowskich (Dz.U. L 331 z 14.12.2017, s. 57–77).
Kolejne zmiany decyzji (WPZiB) 2017/2315 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Decyzja Rady (WPZiB) 2018/340 z dnia 6 marca 2018 r. ustanawiająca listę projektów do zrealizowania w ramach PESCO (Dz.U. L 65 z 8.3.2018, s. 24–27).
Zobacz tekst skonsolidowany.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Zalecenie Rady z dnia 6 marca 2018 r. dotyczące planu wdrażania PESCO (Dz.U. C 88 z 8.3.2018, s. 1–4).
Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Tytuł V – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Rozdział 2 – Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Sekcja 2 – Postanowienia dotyczące wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony – Artykuł 42 (dawny art. 17 TUE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 38–39).
Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Tytuł V – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Rozdział 2 – Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Sekcja 2 – Postanowienia dotyczące wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony – Artykuł 46 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 40–41).
Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Protokół (nr 10) w sprawie stałej współpracy strukturalnej ustanowionej na mocy artykułu 42 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 275–277).
Decyzja Rady (WPZiB) 2015/1835 z dnia 12 października 2015 r. określająca statut, siedzibę i zasady funkcjonowania Europejskiej Agencji Obrony (przekształcenie) (Dz.U. L 266 z 13.10.2015, s. 55–74).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Ostatnia aktualizacja: 08.09.2023