Wzmocnienie stabilności i dobrobytu na Bałkanach Zachodnich

Bałkany Zachodnie wpisują się w proces rozszerzenia w perspektywie ich przyszłego przystąpienia do Unii Europejskiej (UE). Europejskie aspiracje krajów tego regionu wymagają jednak jeszcze poczynienia wielu kroków. UE zobowiązała się do określenia z krajami tego regionu odpowiedniej polityki ramowej w następstwie procesu stabilizacji i stowarzyszenia oraz monitorowania agendy z Salonik. Realizacja tej polityki ramowej wymaga jednak podjęcia dodatkowych wysiłków w celu wykonania ostatnich kroków niezbędnych do zapewnienia stabilności i dobrobytu w regionie.

AKT

Komunikat komisji z dnia 27 stycznia 2006 r.: Bałkany Zachodnie na drodze do UE: umacnianie stabilności i dobrobytu [COM(2006) 27 – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Komisja przedstawia ocenę realizacji agendy z Salonik (EN), przyjętej w 2003 r., przez Unię Europejską (UE) i kraje Bałkanów Zachodnich.

Komisja przedstawia również zalecenia dotyczące wzmacniania i kontynuowania postępu, które należy wdrożyć na podstawie procesu stabilizacji i stowarzyszenia oraz agendy z Salonik

Postępy te sprzyjają zacieśnianiu związków między UE a tymi krajami, w szczególności w kontekście ich perspektyw europejskich.

Przegląd wdrożenia agendy z Salonik

Większość zobowiązań podjętych w ramach agendy z Salonik była przestrzegana zarówno przez UE, jak i kraje Bałkanów Zachodnich.

Dialog polityczny i współpraca w dziedzinie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB) zostały wzmocnione, w szczególności w zakresie dostosowania krajów regionu do wspólnych stanowisk, działań i deklaracji wynikających z WPZiB. Zostało powołane polityczne forum UE–Bałkany Zachodnie, a dwustronny dialog polityczny został rozszerzony na wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich.

UE udziela swojego wsparcia dla wzmacniania instytucji i rozwijania struktur gospodarczych i handlowych państw w regionie, w szczególności poprzez wspieranie ich uczestnictwa w programach i agencjach wspólnotowych, poprzez ich udział w Europejskiej karcie małych przedsiębiorstw lub przez opracowywanie preferencyjnych środków handlowych. Dialog w kwestiach gospodarczych między Komisją i każdym z krajów Bałkanów Zachodnich jest prowadzony regularnie.

Zostały także dokonane postępy w dziedzinie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa, w szczególności dzięki wsparciu Wspólnoty.

UE kontynuuje misję utrzymywania pokoju i zapobiegania konfliktom w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii oraz w Bośni i Hercegowinie w ramach WPZiB oraz Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (ESDP). UE wspiera ponadto aktywnie misję ONZ w Kosowie (UNMIK) i ściśle współpracuje z tymczasowymi instytucjami samorządowymi.

Niezbędne są jednak dalsze wysiłki w zakresie powrotu uchodźców, pojednania poprzez edukację i ogólniej, w zakresie rozwoju społecznego i kultury. Ważne znaczenie ma również współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii (MTKJ).

Konieczność realizacji wielu działań

Komisja podkreśla konieczność wspierania handlu i inwestycji oraz rozwoju gospodarczego i społecznego. W tym kontekście już rozpoczęty proces reform w celu zapewnienia funkcjonowania rynku i konkurencyjności stanowi podstawę i niezbędne uzupełnienie stabilności gospodarczej i politycznej. Integracja gospodarcza i handlowa opiera się w szczególności na:

• negocjacjach w sprawie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu (SAA) oraz autonomicznych środków handlowych stosowanych przez UE w odniesieniu do przywozu z regionu,
• tworzeniu strefy diagonalnej kumulacji pochodzenia między UE i krajami Bałkanów Zachodnich, które zawarły układ o stabilizacji i stowarzyszeniu,
• rozwoju regionalnej integracji handlowej,
• przystąpieniu Bośni i Hercegowiny oraz Czarnogóry i Serbii do Światowa Organizacja Handlu (OMC) (EN) (ES) (FR),
• udziału krajów Bałkanów Zachodnich w przetargach organizowanych w ramach instrumentów przedakcesyjnych,
• wspieraniu rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP),
• wspieraniu integracji społecznej i zatrudnienia oraz dialogu społecznego i walki z wykluczeniem.

Obywatele krajów Bałkanów Zachodnich z wyjątkiem Chorwacji podlegają obowiązkowi wizowemu przy wjeździe na terytorium UE. Komisja zamierza przedstawić Radzie projekt mandatu dla negocjacji tzw. umów o ułatwieniach dla Bałkanów Zachodnich w 2006 r. Umowy te będą związane z zawarciem umów o readmisji z tymi krajami.

Ponadto istnieją szczególne środki dotyczące wspierania wymiany studentów i naukowców z państw trzecich, w tym dwie dyrektywy z grudnia 2004 r. i października 2005 r.

Komisja pragnie zaznajomić z agendą europejską mieszkańców i instytucje z regionu Bałkanów Zachodnich.

Tak więc uczestnictwo w programach i w pracach agencji wspólnotowych powinno wspierać integrację regionu z UE, wymianę wiedzy i dobrych praktyk.

Przygotowanie administracji do integracji europejskiej w zakresie zdolności administracyjnej i sądowniczej krajów jest kluczowe, by zapewnić szybkie dostosowania przepisów krajowych do prawodawstwa wspólnotowego. Częścią działań w tym zakresie są projekty bliźniacze (delegowanie na dłuższy czas ekspertów i doradców z państw członkowskich do administracji odnośnych krajów), wsparcie zapewniane przez Biuro Pomocy Technicznej i Wymiany Informacji (TAIEX) (DE) (EN) (FR) i programy pomocy w dziedzinie celnej i fiskalnej (CAFAO).

Współpraca regionalna jest przedmiotem dużego zaangażowania ze strony różnych podmiotów międzynarodowych, na przykład za pośrednictwem organizacji takich jak Pakt stabilności. Pomimo poczynionych postępów konieczne jest podejmowanie działań w zakresie współpracy regionalnej w dziedzinach, w których kraje Bałkanów Zachodnich są coraz bardziej związane z polityką UE, a mianowicie w dziedzinach:

• sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa. Walka z przestępczością zorganizowaną i zarządzanie granicami są jednym z priorytetów, w szczególności w zakresie wzmacniania zdolności transgranicznej współpracy policji i urzędów celnych oraz pogłębienia współpracy regionalnej między prokuraturami regionalnymi w sprawach karnych dotyczących przestępczości zorganizowanej i korupcji,
• współpracy parlamentarnej,
• energetyki. Traktat wspólnoty energetycznej między UE a jej partnerami w regionie został podpisany w październiku 2005 r. Traktat ten ustanawia jednolite ramy w dziedzinie regulacji energetyki w celu wspierania rozwoju sieci energetycznych między krajami regionu i innymi partnerami międzynarodowymi,
• współpracy w dziedzinie transportu lądowego i lotniczego,
• środowiska naturalnego. Kraje regionu uczestniczą w Regionalnym planie odnowy środowiska, który jest w trakcie opracowywania oraz w Sieci oceny zgodności z prawem i egzekwowania prawa ochrony środowiska na Bałkanach (ECENA).
• przyczynianie się do ochrony i obrony dziedzictwa kulturowego.

Komisja proponuje rozszerzenie dialogu ze społeczeństwem obywatelskim na wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich jako uzupełnienie dialogu ze społeczeństwem obywatelskim proponowanego dla krajów kandydujących (Rady Europejskiej w grudniu 2004 r. i Komunikat (2005) 290 wersja ostateczna z dnia 29 czerwca 2005). UE proponuje w ten sposób rozpoczęcie pogłębionego dialogu politycznego i kulturalnego z krajami regionu przy aktywnym uczestnictwie społeczeństwa obywatelskiego.

Kontekst

Nie zostały rozwiązane podstawowe kwestie dla przyszłości regionu, takie jak status Kosowa i reformy konstytucyjne w Bośni i Hercegowinie oraz Serbii i Czarnogórze.

Ostatnia aktualizacja: 23.05.2011