Konwencja o zapobieganiu terroryzmowi

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi

Protokół dodatkowy do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi

Decyzja (UE) 2018/889 w sprawie zawarcia w imieniu UE Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi

Decyzja (UE) 2018/890 w sprawie zawarcia w imieniu UE Protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi

JAKIE SĄ CELE KONWENCJI, PROTOKOŁU I DECYZJI?

Celem konwencji jest wsparcie i wzmocnienie walki przeciwko terroryzmowi, zarówno poprzez środki podejmowane na szczeblu krajowym, jak i poprzez współpracę międzynarodową, przy potwierdzeniu, że wszelkie środki są podejmowane z poszanowaniem:

• zasady państwa prawa i wartości demokratycznych;
• praw człowieka;
• podstawowych wolności.

Protokół uzupełnia konwencję o szereg artykułów, które dotyczą przede wszystkim problemu zagranicznych bojowników terroryzmu.

Na mocy decyzji zawiera się konwencję i protokół w imieniu UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zgodnie z konwencją i protokołem współpraca w zakresie zapobiegania terroryzmowi jest rozwijana na dwa sposoby:

Szczebel krajowy

Konwencja umożliwia usprawnienie polityk i strategii krajowych w dziedzinie zwalczania terroryzmu poprzez uznanie za przestępstwa związane z terroryzmem następujących czynów, które mogą prowadzić do popełniania w sposób umyślny przestępstw o charakterze terrorystycznym:

• publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym;
• rekrutacja na rzecz terroryzmu;
• szkolenie na rzecz terroryzmu;
• współsprawstwo w popełnieniu przestępstwa, podżeganie innych do popełnienia przestępstwa lub usiłowanie popełnienia przestępstwa.

Ponadto w protokole za przestępstwa związane z terroryzmem uznano:

• udział w związku lub grupie dla celów terrorystycznych;
• otrzymywanie szkolenia terrorystycznego;
• wyjazd za granicę w celach terrorystycznych lub usiłowanie takiego wyjazdu;
• finansowanie, organizowanie lub ułatwianie w inny sposób wyjazdu za granicę w celach terrorystycznych.

Konwencja zawiera inne postanowienia dotyczące kryminalizacji wymienionych powyżej przestępstw. Wśród nich można wymienić:

• ustanowienie odpowiedzialności osób prawnych, warunków sankcji i kar, obowiązku przeprowadzenia dochodzenia lub śledztwa oraz postawienia w stan oskarżenia, a także ustanowienie jurysdykcji;
• zapewnienie poszanowania zobowiązań dotyczących praw człowieka, w szczególności prawa do wolności wyrażania się, wolności zrzeszania się i wolności wyznania, a także zasady proporcjonalności; oraz
• zapewnienie ofiarom terroryzmu ochrony, odszkodowania oraz wsparcia.

Szczebel międzynarodowy

W konwencji na państwa nakłada się obowiązek udzielania sobie wzajemnej pomocy i przeprowadzania ekstradycji. Ponadto zachęca się w niej do przekazywania informacji dobrowolnych dotyczących przestępstw o charakterze terrorystycznym.

Klauzula wyjątku politycznego oznacza, że państwo wezwane nie może odrzucić wniosku o ekstradycję lub o wzajemną pomoc prawną z tej przyczyny, że przestępstwo jest polityczne, związane z przestępstwem politycznym lub inspirowane motywami politycznymi w państwie wzywającym, chyba że państwo wezwane zastrzegło sobie prawo do niestosowania tej klauzuli, przy czym możliwość dokonania takiego oświadczenia o zastrzeżeniu jest obwarowana surowymi warunkami.

Klauzula dyskryminacji oznacza, że państwo wezwane może odrzucić wniosek o ekstradycję lub o wzajemną pomoc prawną, jeżeli ma powody, aby przypuszczać, że:

• celem ścigania lub karania danej osoby za przestępstwo terrorystyczne jest w rzeczywistości ściganie lub karanie z powodu jej rasy, religii, narodowości, pochodzenia etnicznego lub opinii politycznych; lub
• prawa podstawowe osoby, której dotyczy wniosek, są zagrożone w państwie wzywającym.

W protokole przewiduje się wyznaczenie sieci krajowych punktów kontaktowych działających 24 godziny na dobę, przez siedem dni w tygodniu, których celem jest ułatwienie szybkiej wymiany informacji. Na mocy decyzji (UE) 2018/890 jako punkt kontaktowy dla UE wyznaczono Europol, zgodnie z warunkami ustanowionymi w rozporządzeniu (UE) 2016/794 w sprawie Europolu, stosunków z partnerami oraz przekazywania i wymiany danych osobowych.

Terytorialny zakres stosowania

Konwencja i dołączony do niej protokół wiążą wszystkie państwa UE i obowiązują na terenie wszystkich państw UE z wyjątkiem Danii i Zjednoczonego Królestwa (1) (chyba, że skorzysta ono z możliwości związania się tymi aktami prawnymi).

OD KIEDY KONWENCJA MA ZASTOSOWANIE?

Zarówno konwencja, jak i protokół obowiązują w UE od dnia 1 października 2018 r.

KONTEKST

W Europejskiej agendzie bezpieczeństwa Komisja Europejska ogłosiła, że dokona przeglądu i aktualizacji decyzji ramowej w sprawie zwalczania terroryzmu, uwzględniając przy tym protokół.

Po przyjęciu dyrektywy (UE) 2017/541 (Walka z terroryzmem – definicje przestępstw terrorystycznych i wsparcie udzielane ofiarom) UE mogła dotrzymać złożonego zobowiązania dotyczącego zawarcia protokołu. Na podstawie tego aktu prawnego została ona także zobowiązana do zawarcia (co najmniej jednocześnie) konwencji.

Więcej informacji:

• Konwencja o zapobieganiu terroryzmowi Rady Europy (Rada Europy)
• Protokół dodatkowy do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (Rada Europy)
• Kryzys i terroryzm (Komisja Europejska).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady (UE) 2018/889 z dnia 4 czerwca 2018 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (Dz.U. L 159 z 22.6.2018, s. 1–2)

Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (Dz.U. L 159 z 22.6.2018, s. 3–14)

Decyzja Rady (UE) 2018/890 z dnia 4 czerwca 2018 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (Dz.U. L 159 z 22.6.2018, s. 15–16)

Protokół dodatkowy do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (Dz.U. L 159 z 22.6.2018, s. 17–20)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie zwalczania terroryzmu i zastępująca decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW oraz zmieniająca decyzję Rady 2005/671/WSiSW (Dz.U. L 88 z 31.3.2017, s. 6–21)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zastępujące i uchylające decyzje Rady 2009/371/WSiSW, 2009/934/WSiSW, 2009/935/WSiSW, 2009/936/WSiSW i 2009/968/WSiSW (Dz.U. L 135 z 24.5.2016, s. 53–114)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejska agenda bezpieczeństwa (COM(2015) 185 final z 28.4.2015)

Ostatnia aktualizacja: 20.12.2018

---

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).