Lepsze stanowienie prawa – Porozumienie między instytucjami UE

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej a Komisją Europejską w sprawie lepszego stanowienia prawa

JAKIE SĄ CELE POROZUMIENIA?

• Jego celem jest ulepszenie sposobów stanowienia prawa przez UE w drodze zapewnienia, że Parlament Europejski, Rada i Komisja Europejska („trzy instytucje”) lojalnie i przejrzyście współpracują ze sobą w trakcie całego cyklu legislacyjnego.
• Porozumienie zastępuje porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2003 r. i nie narusza przepisów porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem i Komisją z dnia 20 października 2010 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Programowanie roczne i wieloletnie

Na początku kadencji każdego organu ustawodawczego trzy instytucje wspólnie określają wieloletnie priorytety. Ponadto co roku instytucje przyjmują wspólną deklarację w sprawie rocznych priorytetów międzyinstytucjonalnych zgodnie z rocznym programem prac Komisji. Pierwszą taką wspólną deklarację przyjęto na rok 2017.

Oceny skutków

Zgodnie z porozumieniem Komisja przeprowadza oceny skutków wszystkich swoich najważniejszych wniosków dotyczących aktów ustawodawczych i nieustawodawczych. Wśród elementów, które powinny być objęte oceną skutków, można wymienić:

• skutki gospodarcze, środowiskowe i społeczne,
• pomocniczość i proporcjonalność,
• wpływ na konkurencyjność, ze zwróceniem szczególnej uwagi na MŚP,
• aspekty cyfrowe,
• oddziaływanie terytorialne.

Komisja będzie polegać na Radzie ds. Kontroli Regulacyjnej, w części złożonej z ekspertów zewnętrznych, która przeprowadza obiektywną kontrolę jakości oceny skutków Komisji.

Parlament i Rada mogą, jeżeli uznają to za stosowne i konieczne, dokonywać oceny skutków w związku z proponowanymi przez siebie istotnymi zmianami. Ponadto w porozumieniu określono zasady dotyczące konsultacji społecznych i konsultacji z zainteresowanymi podmiotami oraz oceny ex post przepisów UE.

Przejrzystość

W porozumieniu podkreślono znaczenie zwiększenia przejrzystości procedur ustawodawczych, co obejmuje:

• uzgadnianie przez trzy instytucje doskonalszych praktycznych ustaleń dotyczących współpracy i wymiany informacji w zakresie umów międzynarodowych,
• odpowiednie prowadzenie rozmów trójstronnych*,
• wspólne publiczne ogłaszanie pomyślnego wyniku procesu legislacyjnego,
• wspólną bazę danych na temat dossier ustawodawczych, umożliwiającą śledzenie poszczególnych etapów procesu legislacyjnego.

Akty delegowane i wykonawcze

W porozumieniu ustanowiono zasady wyjaśniające i ułatwiające stosowanie aktów delegowanych i wykonawczych zgodnie z art. 290 i 291 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Ponadto dołączono do niego załącznik zawierający klauzule standardowe w tym zakresie. W szczególności uzgodniono, że:

• podczas przygotowywania aktów delegowanych Komisja będzie się konsultować z ekspertami państw UE oraz że eksperci Parlamentu i Rady mają równą możliwość udziału we wszystkich odnośnych posiedzeniach i równy dostęp do wszystkich odnośnych dokumentów;
• wszystkie akty przyjęte przed rozpoczęciem obowiązywania ram prawnych wprowadzonych Traktatem z Lizbony zostaną bezzwłocznie dostosowane;
• podjęte zostaną dalsze negocjacje w celu określenia niewiążących kryteriów wyodrębniania aktów delegowanych i wykonawczych (np. niewiążących kryteriów stosowania art. 290 i 291 TFUE); oraz
• ustanowiony zostanie publiczny rejestr aktów delegowanych (Międzyinstytucjonalny rejestr aktów delegowanych „DelReg” funkcjonuje od końca 2017 r.).

Wdrożenie i stosowanie prawa UE

Porozumienie zawiera trzy innowacyjne elementy mające pomóc w ulepszeniu procesu wdrażania i stosowania prawa UE i jego wyjaśnianiu:

• 1.

  państwa UE muszą podawać do wiadomości publicznej jasne informacje na temat podjętych w tych państwach środków służących włączeniu przepisów Unii do prawa krajowego lub wdrożeniu przepisów Unii, zgodnie ze wspólnymi deklaracjami z 2011 r. dotyczącymi dokumentów wyjaśniających towarzyszących powiadomieniu o takich środkach;

• 2.

  jeśli państwa UE zdecydują się dodać do przepisów prawa krajowego takie elementy, które nie pozostają w żadnym związku z treścią aktu prawa Unii („nadmiernie rygorystyczne wdrażanie”), są proszone o jasne wskazanie tych elementów w akcie transponującym (tzn. w akcie, który włącza przepisy Unii do prawa krajowego) lub też w powiązanych dokumentach;

• 3.

  wszelkie przypadki wspomnianego nadmiernie rygorystycznego wdrażania Komisja powinna uwzględnić w swoim corocznym sprawozdaniu przedstawianym Parlamentowi oraz Radzie.

Uproszczenie

Zgodnie z porozumieniem trzy instytucje mają współpracować w celu uproszczenia przepisów i zmniejszenia obciążeń, przy jednoczesnym zapewnieniu, że cele przepisów są spełnione. Trzy instytucje potwierdzają:

• swoje zobowiązanie do częstszego korzystania z techniki zwanej przekształceniem w celu modyfikacji obowiązujących przepisów oraz, jeśli przekształcenie nie jest techniką właściwą, do kodyfikowania tekstów prawnych jak najszybciej po przyjęciu aktu zmieniającego;
• swoją wolę propagowania najbardziej skutecznych instrumentów regulacyjnych, takich jak harmonizacja i wzajemne uznawanie, tak aby uniknąć nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych.

Co roku Komisja przedstawia wyniki działań UE na rzecz uproszczenia przepisów oraz zmniejszania obciążeń administracyjnych, co obejmuje wnioski z corocznego badania obciążenia. W tym celu wykorzystuje swój program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT).

Wdrażanie porozumienia

Punkt 50 porozumienia przewiduje, że trzy instytucje regularnie monitorują jego wdrażanie na szczeblu grupy ds. koordynacji międzyinstytucjonalnej oraz że odbywają coroczne posiedzenia na szczeblu politycznym w celu dokonania oceny postępów.

OD KIEDY POROZUMIENIE MA ZASTOSOWANIE?

Porozumienie ma zastosowanie od dnia 13 kwietnia 2016 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa – informacje (Parlament Europejski)
• Porozumienie w sprawie lepszego stanowienia prawa (Rada Unii Europejskiej).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej a Komisją Europejską w sprawie lepszego stanowienia prawa (Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1–14)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie zawarcia Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską (2016/2005(ACI)) (Dz.U. C 50 z 9.2.2018, s. 91–97)

Wspólna deklaracja w sprawie priorytetów legislacyjnych UE na lata 2018–2019 (Dz.U. C 446 z 29.12.2017, s. 1–3)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 1 – Akty prawne Unii – Artykuł 290 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 172)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 1 – Akty prawne Unii – Artykuł 291 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 173)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 2 – Procedury przyjmowania aktów i inne postanowienia – Artykuł 295 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 175)

Wspólne oświadczenie w sprawie priorytetów ustawodawczych Unii Europejskiej na rok 2017 (Dz.U. C 484 z 24.12.2016, s. 7–8)

Oświadczenie Parlamentu Europejskiego i Komisji z okazji przyjęcia porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. (Dz.U. L 124 z 13.5.2016, s. 1)

Wspólna deklaracja polityczna z dnia 28 września 2011 r. państw członkowskich i Komisji dotycząca dokumentów wyjaśniających (Dz.U. C 369 z 17.12.2011, s. 14)

Wspólna deklaracja polityczna z dnia 27 października 2011 r. Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji dotycząca dokumentów wyjaśniających (Dz.U. C 369 z 17.12.2011, s. 15)

Porozumienie ramowe w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską (Dz.U. L 304 z 20.11.2010, s. 47–62)

Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (Dz.U. C 321 z 31.12.2003, s. 1–5)

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2018