Wdrażanie inteligentnych systemów transportowych w Europie

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2010/40/UE – zasady dotyczące wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa zmierza do stymulowania rozwoju innowacyjnych technologii transportowych z myślą o utworzeniu inteligentnych systemów transportowych (ITS). Wyrazem tego dążenia jest wprowadzanie wspólnych unijnych norm i specyfikacji. Z kolei ich celem jest zapewnienie interoperacyjnych* i efektywnych usług ITS oraz umożliwienie poszczególnym państwom członkowskim podejmowania decyzji w sprawie systemów, w które chcą inwestować.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

ITS obejmują szeroki wachlarz usług

Dyrektywa ma zastosowanie do aplikacji i usług ITS w sektorze transportu drogowego UE oraz sposobu, w jaki te aplikacje współdziałają z innymi rodzajami transportu.

ITS to systemy, w których technologie informacyjno-komunikacyjne stosowane są w transporcie drogowym, obejmującym infrastrukturę, pojazdy i użytkowników, oraz w zarządzaniu ruchem i zarządzaniu mobilnością.

Do obszarów priorytetowych w zakresie opracowania i stosowania specyfikacji i norm należą:

• optymalne wykorzystanie danych o drogach, ruchu i podróży, np. w celu umożliwienia użytkownikom dróg planowania podróży,
• ciągłość usług ITS związanych z zarządzaniem ruchem i przewozami towarowymi (tj. usług, które nie są przerywane w czasie, gdy samochody ciężarowe przekraczają granicę),
• aplikacje ITS związane z bezpieczeństwem i ochroną ruchu drogowego (np. ostrzeżenia przed ryzykiem ograniczenia widoczności lub ryzykiem związanym z ludźmi, zwierzętami bądź przeszkodami na drodze),
• powiązanie pojazdów z infrastrukturą transportową, tj. wyposażenie pojazdów w urządzenia umożliwiające wymianę danych lub informacji.

W ramach obszarów priorytetowych określono sześć działań priorytetowych ukierunkowanych na:

• 1.

  dostępne na terenie całej UE usługi w zakresie informacji o podróżach (z wykorzystaniem różnych rodzajów transportu, np. pociągu i statku);

• 2.

  dostępne na terenie całej UE usługi informacyjne w czasie rzeczywistym dotyczące ruchu;

• 3.

  sposoby udostępniania użytkownikom bezpłatnie informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym;

• 4.

  zharmonizowane zapewnienie interoperacyjnej usługi eCall na terenie całej UE,

• 5.

  usługi informacyjne o bezpiecznych i chronionych miejscach parkingowych dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych,

• 6.

  usługi w zakresie rezerwacji bezpiecznych i chronionych miejsc parkingowych dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych.

Państwa członkowskie zapewniają stosowanie odnośnych specyfikacji przyjętych przez Komisję Europejską do wdrażanych aplikacji i usług ITS. Poszczególne państwa członkowskie mają jednak prawo do podejmowania decyzji o wdrażaniu takich aplikacji i usług na swoim terytorium.

Dostępna na terenie całej UE usługa eCall w celu zgłaszania wypadków w ruchu drogowym

Usługa eCall na terenie całej UE jest jednym z sześciu działań priorytetowych. W razie poważnego wypadku drogowego usługa eCall automatycznie dzwoni na europejski numer alarmowy (112) i przekazuje informacje o położeniu pojazdu służbom ratunkowym. Następnie ustanawiane jest połączenie telefoniczne z odpowiednim centrum powiadamiania ratunkowego (lub publicznym punktem przyjmowania zgłoszeń o wypadkach), po czym informacje o wypadku, w tym o czasie zdarzenia, dokładnej pozycji pojazdu, który uległ wypadkowi, oraz kierunku jego jazdy, wysyłane są do służb ratunkowych.

Państwa członkowskie zobowiązały się do wdrożenia infrastruktury publicznego punktu przyjmowania zgłoszeń o wypadkach na potrzeby systemu eCall niezbędnej do odpowiedniego przyjmowania i obsługi wszystkich zgłoszeń eCall na swoim terytorium najpóźniej do 1 października 2017 r. oraz do obowiązkowego instalowania pokładowego systemu eCall opartego na numerze 112 we wszystkich nowych typach pojazdów pasażerskich i pojazdów lekkich od 31 marca 2018 r.

Realizacja działań priorytetowych

W przyjętych przez Komisję aktach delegowanych określono specyfikacje dotyczące:

• eCall (rozporządzenie (UE) nr 305/2013);
• usług informacyjnych o bezpiecznych i chronionych miejscach parkingowych (rozporządzenie (UE) nr 885/2013);
• dostarczanych bezpłatnie użytkownikom minimalnych powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym (rozporządzenie (UE) nr 886/2013);
• ogólnounijnych usług informacyjnych w czasie rzeczywistym dotyczących ruchu (rozporządzenie (UE) 2015/962, które zostanie uchylone i zastąpione z dniem 1 stycznia 2025 r. rozporządzeniem (UE) 2022/670);
• ogólnounijnych usług w zakresie informacji o podróżach multimodalnych (rozporządzenie (UE) 2017/1926).

W 2019 r. dokonano oceny w celu określenia, w jakim stopniu dyrektywa przyczyniła się do:

• szybszego i bardziej skoordynowanego wdrażania ITS; oraz
• lepszego funkcjonowania systemu transportu drogowego oraz jego interfejsów z innymi rodzajami transportu.

W następstwie tej oceny Komisja przyjęła w grudniu 2021 r. wniosek dotyczący zmiany dyrektywy 2010/40/UE.

Przekazanie uprawnień

Zgodnie z art. 12 dyrektywy 2010/40/UE Komisji powierza się uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych do 27 sierpnia 2017 r. Decyzja (UE) 2017/2380 zmienia dyrektywę 2010/40/UE i wydłuża okres, w którym Komisja może przyjmować akty delegowane, o kolejne pięć lat, począwszy od dnia 27 sierpnia 2017 r. O ile Parlament Europejski lub Rada Unii Europejskiej nie sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu, przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy.

Program roboczy

Decyzja w sprawie programu roboczego dotyczącego wdrażania dyrektywy 2010/40/UE została przyjęta przez Komisję 15 lutego 2011 r. Następnie w grudniu 2018 r. przyjęto decyzję Komisji aktualizującą program prac w odniesieniu do działań na podstawie art. 6 ust. 3 dyrektywy 2010/40/UE, po której z kolei w grudniu 2022 r. przyjęto kolejną decyzję obejmującą okres 2022–2027.

OD KIEDY PRZEPISY MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa miała być transponowana do prawa krajowego do 27 lutego 2012 r.

KONTEKST

Spodziewane jest nasilenie transportu drogowego w UE. Może to przyczynić się do coraz większego zatłoczenia infrastruktury drogowej i zwiększonego zużycia energii, a także stać się źródłem problemów ekologicznych i społecznych. Innowacje typu ITS są niezbędne dla znalezienia odpowiednich rozwiązań dla tego typu problemów. ITS to zaawansowane aplikacje, które mają na celu świadczenie innowacyjnych usług związanych z różnymi rodzajami transportu i zarządzaniem ruchem. Pozwalają na lepsze informowanie użytkowników o warunkach transportu oraz zapewniają bezpieczniejsze i przynoszące większe korzyści użytkowanie sieci transportowych.

Więcej informacji:

• Inteligentne systemy transportowe (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu (Dz.U. L 207 z 6.8.2010, s. 1–13).

Kolejne zmiany dyrektywy 2010/40/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/670 z dnia 2 lutego 2022 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do świadczenia ogólnounijnych usług informacyjnych w czasie rzeczywistym dotyczących ruchu (Dz.U. L 122 z 25.4.2022, s. 1–16).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/1926 z dnia 31 maja 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do świadczenia ogólnounijnych usług w zakresie informacji o podróżach multimodalnych (Dz.U. L 272 z 21.10.2017, s. 1–13).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/962 z dnia 18 grudnia 2014 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do świadczenia ogólnounijnych usług informacyjnych w czasie rzeczywistym dotyczących ruchu (Dz.U. L 157 z 23.6.2015, s. 21–31).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/758 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie wymagań dotyczących homologacji typu na potrzeby wdrożenia systemu pokładowego eCall opartego na numerze alarmowym 112 oraz zmiany dyrektywy 2007/46/WE (Dz.U. L 123 z 19.5.2015, s. 77–89).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 585/2014/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie wdrożenia interoperacyjnej usługi eCall na terenie całej UE (Dz.U. L 164 z 3.6.2014, s. 6–9).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 886/2013 z dnia 15 maja 2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do danych i procedur dotyczących dostarczania bezpłatnie użytkownikom, w miarę możliwości, minimalnych powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym (Dz.U. L 247 z 18.9.2013, s. 6–10).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 885/2013 z dnia 15 maja 2013 r. uzupełniające dyrektywę w sprawie ITS Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do zapewniania usług informacyjnych o bezpiecznych i chronionych parkingach dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych (Dz.U. L 247 z 18.9.2013, s. 1–5).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 305/2013 z dnia 26 listopada 2012 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do zharmonizowanego zapewnienia interoperacyjnej usługi „eCall” na terenie całej UE (Dz.U. L 91 z 3.4.2013, s. 1–4).

Ostatnia aktualizacja: 24.02.2023