Obywatelstwo Unii

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Artykuł 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Artykuł 9 Traktatu o Unii Europejskiej

JAKIE SĄ CELE ARTYKUŁÓW?

Obywatelstwo Unii jest prawem ustanowionym w art. 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i w art. 9 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Każda osoba mająca obywatelstwo państwa członkowskiego UE jest automatycznie obywatelem Unii. To prawo jest zatem zapisane w traktatach Unii Europejskiej (UE) i stanowi kluczowy czynnik kształtujący tożsamość europejską. Obywatelstwo Unii nie zastępuje obywatelstwa krajowego. Z obywatelstwa Unii, które uzupełnia obywatelstwo krajowe, wynikają określone prawa. Te prawa są doprecyzowane w traktatach oraz w Karcie praw podstawowych.

• W art. 20 TFUE ustanawia się obywatelstwo Unii, które przysługuje wszystkim osobom mającym obywatelstwo państwa członkowskiego. Artykuł ten określa także najważniejsze prawa i obowiązki obywateli Unii.
• W art. 9 TUE przypomniano, że wszystkie osoby mające obywatelstwo państwa członkowskiego są obywatelami Unii. To postanowienie nakłada na UE obowiązek przestrzegania zasady równości swoich obywateli, którzy są traktowani z jednakową uwagą przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Obywatelstwo Unii daje prawo do:
  • niedyskryminacji ze względu na narodowość;
  • przemieszczania się i pobytu na terytorium Unii Europejskiej;
  • głosowania i kandydowania w wyborach europejskich i lokalnych w kraju, w którym przebywa obywatel UE;
  • korzystania z ochrony dyplomatycznej i ochrony konsularnej udzielanej przez każde inne państwo UE na całym świecie, jeżeli państwo obywatela UE nie jest reprezentowane w danym kraju;
  • kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego we wszelkich sprawach, które wchodzą w zakres odpowiedzialności UE;
  • zgłaszania stwierdzonych przypadków niewłaściwego administrowania przez instytucję UE do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;
  • zwracania się do instytucji UE w jednym z oficjalnych języków urzędowych UE i otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku;
  • dostępu, pod pewnymi warunkami, do dokumentów Parlamentu, Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej;
  • uczestnictwa w organizowanych publicznie egzaminach na członków służby cywilnej UE.

Traktat lizboński wprowadził dodatkową formę uczestnictwa publicznego, mianowicie inicjatywę obywatelską. Milion obywateli pochodzących z co najmniej siedmiu państw członkowskich może zwrócić się do Komisji o przedłożenie wniosku w dowolnej dziedzinie, w której Komisji przysługuje uprawnienie do opracowania aktu prawnego.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Obywatelstwo UE (portal Europa).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część druga – Niedyskryminacja i obywatelstwo Unii – Artykuł 20 (dawny artykuł 17 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 56–57)

Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Tytuł II – Postanowienia o zasadach demokratycznych – Artykuł 9 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 20)

Ostatnia aktualizacja: 30.06.2021