Deklaracja barcelońska oraz partnerstwo eurośródziemnomorskie

Deklaracja stanowi początek ogólnego partnerstwa między Unią Europejską (UE) a dwunastoma krajami południowej części basenu Morza Śródziemnego. Partnerstwo ma na celu utworzenie wspólnej przestrzeni opartej na pokoju, stabilności i dobrobycie dzięki wzmocnieniu dialogu politycznego, bezpieczeństwa, współpracy gospodarczej, finansowej, społecznej oraz kulturowej.

AKT

Deklaracja końcowa (EN) eurośródziemnomorskiej konferencji ministrów, która odbyła się w Barcelonie 27 i 28 listopada 1995 r. oraz jej program pracy.

STRESZCZENIE

Unia Europejska (UE) ustanowiła ramy wielostronnej współpracy z państwami basenu Morza śródziemnomorskiego. Partnerstwo stanowi nowy etap w ich stosunkach. Po raz pierwszy odnosi się do aspektów gospodarczych, społecznych, międzyludzkich, kulturowych oraz spraw związanych ze wspólnym bezpieczeństwem.

Partnerstwo zostało ustanowione wraz z przyjęciem deklaracji barcelońskiej przez państwa członkowskie UE oraz dwanaście krajów basenu Morza Śródziemnego (PTM): Algieria, Cypr, Egipt, Izrael, Jordania, Liban, Malta, Maroko, Syria, Tunezja, Turcja i Autonomia Palestyńska. Do partnerstwa została również zaproszona Liga Państw Arabskich (EN), Unia Arabskiego Maghrebu (UMA) (FR) oraz Mauretania jako członek UMA.

Partnerstwo opiera się na solidarności oraz poszanowaniu różnic charakterystycznych dla każdego uczestnika. Stanowi uzupełnienie innych działań i inicjatyw powziętych dla zapewnienia pokoju, stabilności oraz rozwoju regionu.

Partnerstwo polityczne oraz na rzecz bezpieczeństwa

Głównym celem partnerstwa jest utworzenie wspólnej przestrzeni pokoju i stabilności w obszarze śródziemnomorskim. Jego osiągnięcie powinno opierać się na wielostronnym dialogu politycznym uzupełnionym dwustronnymi dialogami przewidzianymi w umowach o stowarzyszeniu eurośródziemnomorskim. Partnerzy zobowiązują się do:

• poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności poprzez zastosowanie zasad Karty Narodów Zjednoczonych (EN) (ES) (FR), Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (EN) (ES) (FR) oraz prawa międzynarodowego, jak również do wymiany informacji w tych dziedzinach,
• poszanowania zasad państwa prawa i demokracji przy jednoczesnym uznaniu prawa każdego z partnerów do dowolnego wyboru i rozwijania swojego systemu politycznego, społeczno-kulturowego, gospodarczego oraz prawnego,
• poszanowania suwerenności państw, równości praw ludów i ich prawa do samostanowienia,
• poszanowania integralności terytorialnej, zasad niepodejmowania interwencji w sprawy wewnętrzne oraz pokojowego rozwiązywania konfliktów,
• walki z terroryzmem, przestępczością zorganizowaną oraz handlem narkotykami,
• wspierania bezpieczeństwa regionalnego, eliminowania broni masowego rażenia, przystępowania do międzynarodowych i regionalnych systemów nierozprzestrzeniania broni jądrowej oraz do umów w sprawie zbrojeń i rozbrojenia.

Uczestnicy wspierają sprawiedliwe, globalne i trwałe rozwiązywanie konfliktów na Środkowym Wschodzie w szczególności w oparciu o rezolucje Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Partnerstwo gospodarczo-finansowe

Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy krajów basenu Morza Śródziemnego (PTM) powinien dążyć do ustanowienia wspólnej strefy dobrobytu w obszarze śródziemnomorskim.

Reformy powinny umożliwić stworzenie strefy wolnego handlu, której celem jest stopniowa likwidacja barier celnych (taryfowych oraz pozataryfowych) w odniesieniu do wymiany handlowej wytworzonych produktów. Partnerzy przewidują również stopniową liberalizację wymiany produktów rolnych oraz usług.

Wdrożenie eurośródziemnomorskiej strefy wolnego handlu jest objęte umową o stowarzyszeniu eurośródziemnomorskim oraz umowami o wolnym handlu pomiędzy PTM. Zawarcie umów odbywa się zgodnie z zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO) (EN) (ES) (FR).

W celu ułatwienia wdrożenia strefy wolnego handlu określono następujące priorytety:

• przyjęcie systemu celnego kumulacji pochodzenia towarów, dostosowanie zasad konkurencji, certyfikacji podmiotów gospodarczych oraz ochrony praw własności intelektualnej,
• rozwój gospodarki rynkowej, sektora prywatnego, transferu technologii oraz integracji gospodarczej PTM,
• modernizacja struktur gospodarczych i społecznych, wspieranie programów na rzecz najbardziej potrzebujących populacji,
• sprzyjanie wolnemu handlowi, harmonizacja zasad i procedur celnych, eliminowanie nieuzasadnionych barier technicznych w wymianie produktów rolnych.

Ponadto celem podjętej współpracy gospodarczej jest:

• wspieranie kapitału prywatnego oraz inwestycji, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych,
• wspieranie współpracy regionalnej PTM,
• utworzenie sprzyjającego środowiska dla przemysłu oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP),
• zrównoważone zarządzanie środowiskiem naturalnym, energią, zasobami naturalnymi oraz rybnymi,
• promowanie roli kobiet w gospodarce,
• modernizacja rolnictwa.

Konieczne jest również ustalenie priorytetów współpracy w zakresie infrastruktury transportu, rozwoju technologii informacji oraz modernizacja sektora telekomunikacyjnego.

Ponadto należy rozwijać współpracę finansową. UE powinna zwiększyć swoją pomoc finansową, w szczególności w formie pożyczek Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI).

Partnerstwo społeczne, kulturowe i międzyludzkie

Współpraca partnerów porozumienia dotyczy również rozwoju zasobów ludzkich, przyczyniania się do zrozumienia międzykulturowego oraz wymiany między społeczeństwami obywatelskimi.

W tym celu deklaracja barcelońska i jej program pracy podkreślają wagę:

• dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego,
• mediów w poznaniu i wzajemnym rozumieniu kultur,
• wymian kulturowych, uczenia się języków, wdrożenia programów edukacyjnych oraz religijnych w poszanowaniu tożsamości kulturowej,
• ochrony zdrowia, rozwoju społecznego, jak również respektowania podstawowych praw społecznych,
• uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego w partnerstwie eurośródziemnomorskim oraz wzmocnienia współpracy między władzami regionalnymi i lokalnymi,
• walki z nielegalną imigracją, terroryzmem, handlem narkotykami, międzynarodową przestępczością i korupcją.

Kontekst

Deklaracja barcelońska przewiduje okresowe spotkania ministrów spraw zagranicznych partnerów z krajów śródziemnomorskich oraz UE. Spotkania eurośródziemnomorskie (EN) (FR) są przygotowywane przez Komitet Eurośródziemnomorski procesu barcelońskiego, którego zadaniem jest rozwój procesu i priorytetów współpracy.

Ostatnia aktualizacja: 08.09.2011