Unijne wytyczne dotyczące rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 1315/2013 w sprawie wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie:

• ustanawia wytyczne dotyczące rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) obejmującej sieć kompleksową i sieć bazową ustanowioną w oparciu o sieć kompleksową;
• określa projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania i zawiera wyszczególnienie wymogów, które należy spełnić w zakresie zarządzania infrastrukturą TEN-T;
• określa środki wdrażania sieci TEN-T – realizacja projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania zależy od ich stopnia przygotowania, zgodności z procedurami prawnymi Unii Europejskiej (UE) i poszczególnych krajów oraz dostępności środków finansowych, bez naruszenia zobowiązań finansowych danego państwa członkowskiego lub UE;
• załączniki do rozporządzenia były kilkakrotnie zmieniane na mocy aktów delegowanych przyjętych przez Komisję Europejską.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Wytyczne:

• określają długoterminową strategię rozwoju kompletnej sieci TEN-T, obejmującej infrastrukturę kolejową, transport morski i powietrzny, drogi, żeglugę śródlądową i terminale kolejowo-drogowe;
• zawierają standardy techniczne wraz ze specyfikacjami interoperacyjności infrastruktur;
• określają priorytety rozwoju sieci TEN-T.

Rozporządzenie ma na celu zastąpienie wytycznych, które zostały pierwotnie ustanowione w 1996 r., i wprowadzenie sieci o strukturze dwupoziomowej, obejmującej sieć kompleksową i sieć bazową. Rozporządzenie zakłada ukończenie sieci bazowej do 2030 r., natomiast wiążącym terminem ukończenia sieci kompleksowej jest 2050 r.

Sieć bazowa i kompleksowa

• Sieć kompleksowa zapewni dostępność i łączność wszystkich regionów UE.
• Sieć bazowa obejmuje te części sieci kompleksowej, które mają największe znaczenie strategiczne z punktu widzenia osiągnięcia celów rozwoju TEN-T, łącząc strategicznie najważniejsze węzły miejskie oraz inne, takie jak porty, porty lotnicze i przejścia graniczne.
• Obie części sieci obejmują wszystkie rodzaje transportu i ich połączenia.

Rozwój sieci

• Wytyczne pozwalają określić projekty będące przedmiotem wspólnego europejskiego zainteresowania na potrzeby rozwoju sieci.
• W ramach tych projektów powstanie nowa infrastruktura transportowa, a istniejąca zostanie zmodernizowana.
• Dzięki innym środkom promowana będzie zasobooszczędna eksploatacja sieci.
• Projekty te mogą być finansowane z unijnych środków w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/1153 (zob. streszczenie).

Przykłady problemów wymagających rozwiązania

Celem wytycznych jest rozwiązanie głównych napotkanych problemów, do których należą:

• brakujące ogniwa, w szczególności w odcinkach transgranicznych;
• dysproporcje w rozwoju infrastruktury między państwami członkowskimi i w ich obrębie;
• niewystarczające połączenia multimodalne (połączenia między różnymi rodzajami transportu);
• zbyt wysokie poziomy emisji gazów cieplarnianych z transportu i niewystarczająca interoperacyjność (kompatybilność różnych systemów związanych z transportem).

Załączniki

Treść rozporządzenia uzupełniają trzy załączniki.

• Załącznik I. Mapy sieci kompleksowej i bazowej.
• Załącznik II. Wykaz węzłów sieci bazowej i kompleksowej.
• Załącznik III. Orientacyjne mapy sieci TEN-T rozszerzonej na określone państwa sąsiadujące.

Akty delegowane zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1315/2013

• Rozporządzenie delegowane (UE) nr 473/2014 stanowi uzupełnienie załącznika III o nowe mapy orientacyjne w oparciu o porozumienie wysokiego szczebla zawarte między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego (Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Mołdawią i Ukrainą), dotyczące linii kolejowych i sieci dróg, jak również portów, lotnisk i terminali kolejowo-drogowych.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2016/758 dostosowuje załącznik III na podstawie:
  • porozumienia wysokiego szczebla zawartego między UE i krajami Bałkanów Zachodnich (Albanią, Bośnią i Hercegowiną, Kosowem (*1), Czarnogórą, Macedonią Północną i Serbią) – porozumienie dotyczy linii kolejowych i sieci dróg, jak również portów i portów lotniczych;
  • porozumienia wysokiego szczebla między UE a Islandią i Norwegią, uwzględniając ograniczoną liczbę dostosowań map sieci dróg, portów i portów lotniczych tych krajów w celu dokładniejszego odzwierciedlenia dostosowania orientacyjnych sieci TEN-T zgodnie z metodyką TEN-T.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2017/849 wprowadza zmiany do map w załączniku I i wykazu w załączniku II, by odzwierciedlić:
  • potrzebę włączenia do sieci kompleksowej platform logistycznych, terminali kolejowo-drogowych, portów śródlądowych, portów morskich i portów lotniczych, w których średnia wielkość ruchu w ciągu ostatnich dwóch lat przekracza określony próg;
  • postępy w realizacji sieci wymagające dostosowania map pod względem infrastruktury drogowej, kolejowej i wodnej śródlądowej.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2019/254 dostosowuje orientacyjne mapy sieci kompleksowej oraz, w szczególności, załącznik III w odniesieniu do określenia orientacyjnej sieci bazowej, by umożliwić UE lepsze ukierunkowanie jej współpracy z krajami Partnerstwa Wschodniego.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od 21 grudnia 2013 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Transeuropejska sieć transportowa (TEN-T) (Komisja Europejska)
• Portal publiczny TENtec (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE (Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 1–128)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 1315/2013 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 z dnia 7 lipca 2021 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę” i uchylające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014 (Dz.U. L 249 z 14.7.2021, s. 38–81)

Ostatnia aktualizacja: 06.09.2021

---

(*1) 
*Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244(99) oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.