This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Globalne mechanizmy raportowania w związku z nielegalną bronią i amunicją
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
JAKIE SĄ CELE WSPÓLNEGO STANOWISKA I DECYZJI?
- Wspólne stanowisko określa obowiązujące w Unii Europejskiej (UE) zasady dotyczące kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
- Decyzje odnawiają finansowanie systemu iTrace, będącego przyjaznym dla użytkowników systemem zarządzania informacjami o nielegalnie rozprzestrzenianej lub będącej przedmiotem nielegalnego handlu broni strzeleckiej i lekkiej* (BSiL) oraz amunicji.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Wywóz technologii wojskowych oraz sprzętu wojskowego
Wspólne stanowisko z 2008 roku określa osiem kryteriów oceny wniosków dotyczących wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego znajdujących się na wspólnym wykazie uzbrojenia Unii Europejskiej.
Broń strzelecka i lekka
- Nielegalny transfer broni strzeleckiej i lekkiej (BSiL) przyczynia się do nasilenia terroryzmu i przestępczości zorganizowanej. Jest też głównym czynnikiem wyzwalającym konflikty i powodującym ich rozprzestrzenianie się, przyczynia się także do upadku struktur państwowych.
- UE wspiera system iTrace służący do monitorowania przepływu nielegalnej BSiL, co stanowi istotną część rozwiązania tych problemów.
iTrace
- Unia Europejska zapewniła po raz pierwszy finansowanie systemu iTrace na mocy decyzji Rady 2013/698/WPZiB (zob. streszczenie).
- Decyzja ta wspiera unijną strategię zwalczania nielegalnego gromadzenia BSiL i amunicji do tych rodzajów broni oraz handlu nimi.
- Projekt iTrace będzie wdrażany przez organizację pozarządową Conflict Armament Research (CAR), za co odpowiada Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.
- Wysoki Przedstawiciel zdaje Radzie Unii Europejskiej sprawozdania z realizacji procesu, natomiast Komisja Europejska składa sprawozdania dotyczące aspektów finansowych.
- Unia Europejska przedłużała wsparcie w odniesieniu do poszczególnych etapów projektu poprzez kolejne decyzje, w tym najnowszą decyzję w sprawie systemu iTrace V z 2023 roku, zgodnie z wymogami globalnej strategii UE.
iTrace V
- Na realizację projektu iTrace V przeznaczono z budżetu UE 6,2 miliona euro. CAR oraz niemieckie federalne ministerstwo spraw zagranicznych pokryją koszty dodatkowe.
- Projekt zakłada realizację szeregu celów, w tym:
- Dalsze utrzymywanie systemu iTrace, który ma zapewnić decydentom, ekspertom w dziedzinie kontroli broni konwencjonalnej i urzędnikom zajmującym się kontrolą wywozu broni konwencjonalnej stosowne informacje służące opracowaniu skutecznych i opartych na dowodach strategii i projektów skierowanych przeciwko nielegalnemu rozprzestrzenianiu BSiL;
- Szkolenie i mentoring władz krajowych w krajach dotkniętych konfliktami w celu rozwoju krajowych kompetencji w zakresie identyfikacji i śledzenia nielegalnej broni konwencjonalnej oraz zachęcanie do stałej współpracy z projektem iTrace;
- Zwiększenie częstotliwości i czasu trwania badań terenowych dotyczących BSiL znajdującej się w nielegalnym obrocie w krajach dotkniętych konfliktami;
- Dostosowanie wsparcia do potrzeb organów odpowiedzialnych za kontrolę wywozu broni w państwach członkowskich UE oraz osób odpowiedzialnych za kształtowanie polityki kontroli zbrojeń;
- Popularyzację wyników projektu;
- Dostarczanie sprawozdań dotyczących najważniejszych zagadnień politycznych, opracowanych na podstawie danych uzyskanych w wyniku badań terenowych i dostępnych w systemie iTrace, dotyczących konkretnych obszarów wymagających uwagi społeczności międzynarodowej;
- dalsze śledzenie broni konwencjonalnej i amunicji (we współpracy z państwami członkowskimi i państwami trzecimi) w celu ustalenia, w jaki sposób trafiają one w ręce nieupoważnionych użytkowników.
OD KIEDY MAJĄ ZASTOSOWANIE WSPÓLNE STANOWISKO I POSZCZEGÓLNE DECYZJE?
- Wspólne stanowisko ma zastosowanie od dnia 8 grudnia 2008 roku.
- Decyzja (WPZiB) 2015/1908 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace II obowiązuje od 22 października 2015 roku.
- Decyzja (WPZiB) 2017/2283 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace III obowiązuje od 11 grudnia 2017 roku.
- Decyzja (WPZiB) 2019/2191 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace IV obowiązuje od 19 grudnia 2019 roku.
- Decyzja (WPZiB) 2023/387 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace V obowiązuje od 20 lutego 2023 roku.
KONTEKST
Więcej informacji:
- Ograniczenie wywozu broni (Europejska Służba Działań Zewnętrznych).
KLUCZOWE POJĘCIA
GŁÓWNE DOKUMENTY
Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego (Dz.U. L 335 z 13.12.2008, s. 99–103).
Kolejne zmiany wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Decyzja Rady (WPZiB) 2015/1908 z dnia 22 października 2015 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnego handlu nimi („iTrace II”) (Dz.U. L 278 z 23.10.2015, s. 15–25).
Decyzja Rady (WPZiB) 2017/2283 z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnego handlu nimi („iTrace III”) (Dz.U. L 328 z 12.12.2017, s. 20–31).
Decyzja Rady (WPZiB) 2019/2191 z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni konwencjonalnej i amunicji do tych rodzajów broni w celu zmniejszenia ryzyka ich przenikania i nielegalnego transferu („iTrace IV”) (Dz.U. L 330 z 20.12.2019, s. 53–70).
Decyzja Rady (WPZiB) 2023/387 z dnia 20 lutego 2023 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni konwencjonalnej i amunicji do tego rodzaju broni w celu zmniejszenia ryzyka ich przenikania i nielegalnego transferu („iTrace V”) (Dz.U. L 53 z 21.2.2023, s. 19–36).
Zob. tekst skonsolidowany.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Wspólny Komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady: Elementy strategii UE na rzecz zwalczania nielegalnej broni palnej, broni strzeleckiej i lekkiej oraz amunicji do tych rodzajów broni „Zabezpieczenie broni, ochrona obywateli” (JOIN(2018) 17 final, z 13.6.2018).
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski plan działań w sektorze obrony (COM(2016) 950 final z 30.11.2016).
Decyzja Rady 2013/698/WPZiB z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnego handlu nimi (Dz.U. L 320 z 30.11.2013, s. 34–42).
Ostatnia aktualizacja: 08.05.2023