Integracja społeczna i gospodarcza Romów

Niniejsze zalecenie Rady wzmacnia unijne ramy dotyczące integracji Romów z 2011 r. za pomocą niewiążącego instrumentu prawnego, który ma na celu przyspieszenie postępów poprzez dostarczanie wskazówek i skupienie uwagi krajów UE na szeregu konkretnych środków mających kluczowe znaczenie dla zapewnienia skutecznej realizacji ich strategii.

AKT

Zalecenie Rady z dnia 9 grudnia 2013 r. w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich (Dziennik Urzędowy C 378 z 24 grudnia 2013 r., s. 1-7)

STRESZCZENIE

Niniejsze zalecenie Rady wzmacnia unijne ramy dotyczące integracji Romów z 2011 r. za pomocą niewiążącego instrumentu prawnego, który ma na celu przyspieszenie postępów poprzez dostarczanie wskazówek i skupienie uwagi krajów UE na szeregu konkretnych środków mających kluczowe znaczenie dla zapewnienia skutecznej realizacji ich strategii.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zalecenie obejmuje następujące kluczowe zagadnienia:

• ukierunkowane działania mające na celu wzmocnienie integracji Romów w zakresie edukacji, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i zakwaterowania (w pełnym poszanowaniu zasady pomocniczości i bez powielania istniejących przepisów UE),
• ogólne zasady zapewnienia przejrzystego i odpowiedniego przydziału środków finansowych (nie tylko pochodzących z UE, ale także z funduszy krajowych i lokalnych) na rzecz integracji Romów,
• niezbędne działania horyzontalne i strukturalne, takie jak walka z dyskryminacją i ochrona dzieci i kobiet romskich, przyjęcie podejścia do inwestycji społecznych, wzmacnianie pozycji Romów, przekładanie zobowiązań krajowych na działania lokalne, poprzez wzmocnienie zaangażowania władz lokalnych i regionalnych, monitorowanie wpływu polityk, uwzględnienie pracy „organów ds. równości”; wzmocnienie krajowych punktów kontaktowych ds. integracji Romów i rozwój współpracy międzynarodowej.

W zakresie edukacji wzywa kraje UE do zapewnienia Romom pełnego dostępu do dobrej jakościowo, powszechnej edukacji oraz ograniczenia zjawiska wczesnego kończenia nauki. Ma to istotne znaczenie zarówno na poziomie edukacji podstawowej i średniej, jak i zawodowej. Zalecenie określa szeroki zakres działań, które mogą znacznie poprawić sytuację, jeżeli zostaną starannie zaplanowane i wdrożone.

W zakresie zatrudnienia zalecenie Rady podkreśla znaczenie zapewnienia równego traktowania i wyrównania różnic pomiędzy Romami i innymi pracownikami, w celu poprawy sytuacji Romów. Oprócz ukierunkowanych działań, takich jak zapewnienie specjalnych i indywidualnych usług dla osób poszukujących pracy, zwrócenie uwagi na potrzeby Romów w ramach polityki głównego nurtu może mieć znaczący wpływ na poprawę sytuacji.

W obszarze opieki zdrowotnej zalecenie ma na celu przedstawienie bardzo praktycznych wskazówek m.in. dotyczących zapewnienia podstawowego ubezpieczenia, planowania rodziny oraz programów bezpłatnych szczepień skierowanych w szczególności do najbardziej zmarginalizowanych grup.

W obszarze zakwaterowania zalecenie proponuje stosowanie zintegrowanego podejścia, eliminację wszelkich rodzajów segregacji przestrzennej i promowanie niedyskryminacji w dostępie do lokali socjalnych. Zalecenie zwraca również uwagę krajów UE na rozwój lokalny kierowany przez daną społeczność lub inwestycje terytorialne wspierane przez fundusze UE.

W zakresie finansowania zalecenie podkreśla potrzebę przydzielenia adekwatnych środków finansowych na realizację krajowych i lokalnych strategii i planów działania.

W odniesieniu do kwestii horyzontalnych, takich jak przeciwdziałanie dyskryminacji, ochrona dzieci i kobiet romskich, ograniczenie ubóstwa oraz włączenie społeczne i wzmocnienia pozycji, zalecenie Rady podkreśla znaczenie praktycznej realizacji dyrektywy w sprawie równości rasowej (2000/43/WE) i nakłania kraje UE do wykorzystywania właściwego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jako dodatkowego punktu odniesienia w celu identyfikacji niedozwolonych przepisów i praktyk.

Poszanowanie praw Romów nierozerwalnie wiąże się ze skutecznym zwalczaniem zatrudniania dzieci, zakazem żebractwa z udziałem dzieci, pełnym egzekwowaniem przepisów dotyczących małżeństw zawieranych przez nieletnich, zwalczaniem małżeństw zawieranych pod przymusem oraz wzmacnianiem pozycji społecznej Romów, aby mogli stać się aktywnymi obywatelami kraju.

Główne nurty polityki powinny również odgrywać kluczową rolę w zwalczaniu ubóstwa i wykluczenia społecznego Romów. W tym kontekście zalecenie wzywa do inwestowania w kapitał ludzki i w polityki spójności społecznej, a także do włączania integracji Romów do krajowych programów reform w krajach o dużej populacji Romów.

W zaleceniu omówiono również postępy wymagane do ustanowienia i poprawy skuteczności działań strukturalnych na rzecz integracji Romów, takich jak monitorowanie i ocena polityk, działania lokalne, wzmocnienie organów odpowiedzialnych za promowanie równego traktowania, a także zwiększenie roli krajowych punktów kontaktowych ds. integracji Romów i rozwój współpracy międzynarodowej. Zawiera również praktyczne wskazówki dotyczące sposobu osiągnięcia większych postępów w tym zakresie.

Ponieważ celem zalecenia jest zwiększenie skuteczności działań na rzecz integracji Romów w krajach UE, co wiąże się z zapewnieniem wsparcia dla skutecznego wdrażania krajowych strategii integracji Romów, raportowanie będzie również bardzo ściśle powiązane z tą polityką ramową UE.

Informacje dostarczone przez kraje UE dotyczące środków podjętych zgodnie z niniejszym zaleceniem zostaną uwzględnione w sprawozdaniach rocznych Komisji na temat wdrażania krajowych strategii integracji Romów.

KONTEKST

Społeczność romska stanowi największą mniejszość etniczną w Europie. Komisja proponuje zwiększenie skuteczności instrumentów mających na celu integrację społeczno-gospodarczą Romów poprzez podejście długoterminowe i działania wielosektorowe (w zakresie edukacji, zatrudnienia, zdrowia, zakwaterowania itp.).

W ostatnich latach UE wykazała silne przywództwo polityczne wśród krajów UE w zakresie integracji Romów, dzięki czemu kwestia integracji Romów zajmowała ważne miejsce w programach UE i krajów UE.

W 2011 r. przywódcy UE zobowiązali się do przyjęcia „Unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów”. W związku z tym wszystkie kraje UE opracowały własne strategie integracji Romów dostosowane do potrzeb populacji Romów w danym kraju. Ustanowiono również mechanizm rocznego raportowania w celu oceny postępów w tym zakresie. Ponadto UE włączyła kwestie integracji Romów do szerszego planu rozwoju, czyli strategii„Europa 2020” . W ramach semestru europejskiego od 2012 r. Rada Unii Europejskiej wydała zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące integracji Romów skierowane do krajów UE o znaczącej populacji Romów. Ostatecznie UE udało się zwiększyć jej wsparcie finansowe na rzecz integracji Romów nie tylko w 28 krajach UE, ale również w krajach objętych procesem rozszerzenia, w których promowanie integracji Romów jest nadal głównym priorytetem zgodnie z komunikatem Komisji dotyczącym strategii rozszerzenia i najważniejszych wyzwań.

Zmiana sytuacji społeczności marginalizowanych jest podstawowym obowiązkiem krajów UE, zatem działania na rzecz wspierania integracji Romów leżą przede wszystkim w ich rękach.

Jedynym sposobem na osiągnięcie tego celu jest zaangażowanie polityczne na najwyższym szczeblu we wszystkich krajach UE. Na szczeblu UE jednogłośne przyjęcie zalecenia Rady w sprawie skutecznych środków integracji Romów 9 grudnia 2013 r. było bardzo ważnym krokiem w zakresie usprawnienia procesu integracji Romów. Pozwoliło to na utworzenie nowego instrumentu prawnego i politycznego, ale co ważniejsze, wykazało silne i wspólne zaangażowanie polityczne wszystkich państw UE we wzmocnienie ich wysiłków w celu osiągnięcia rzeczywistej poprawy.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Sprawiedliwości i Konsumentów poświęconej społeczności romskiej w UE oraz prawu antydyskryminacyjnemu.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Integracja społeczna i gospodarcza Romów w Europie (KOM(2010) 133 wersja ostateczna z dnia 7 kwietnia 2010 r.)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Sprawozdanie z wdrażania Unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów (COM(2014) 209 final z dnia 2 kwietnia 2014 r.)

Dokument roboczy służb Komisji uzupełniający komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Sprawozdanie z wdrażania Unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów (SWD(2014) 121 final z dnia 2 kwietnia 2014 r.)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Postępy we wdrażaniu krajowych strategii integracji Romów (COM(2013) 454 final z dnia 26 czerwca 2013 r.)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady - Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania 2013-2014 (COM(2013) 700 final z dnia 16 października 2013 r.)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Krajowe strategie integracji Romów: pierwszy etap wdrażania unijnych ram (COM(2012) 226 final z dnia 21 maja 2012 r.)

Dokument roboczy służb Komisji uzupełniający komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Krajowe strategie integracji Romów: pierwszy etap wdrażania unijnych ram (SWD(2012) 133 final z dnia 21 maja 2012 r.)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów do 2020 r. (KOM(2011) 173 wersja ostateczna z dnia 5 kwietnia 2011 r.)

Ostatnia aktualizacja: 16.06.2015