15.12.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 417/41

1.

PRZYPOMINAJĄC, że art. 167 ust. 3 i 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wzywa Unię i państwa członkowskie do sprzyjania współpracy z państwami trzecimi oraz z organizacjami międzynarodowymi właściwymi w dziedzinie kultury i zachęca Unię do uwzględniania aspektów kulturalnych w swoim działaniu na podstawie innych postanowień Traktatów, zwłaszcza w celu poszanowania i popierania różnorodności jej kultur;

2.

PODKREŚLAJĄC, że kultura w stosunkach zewnętrznych UE, w tym we współpracy na rzecz rozwoju, stanowi jeden z priorytetów europejskiego planu działań na rzecz kultury (1) i następujących po niej planów prac Rady w dziedzinie kultury (2) oraz że współpraca międzysektorowa ma istotne znaczenie dla zwiększenia spójności między różnymi politykami, na co zwrócono uwagę w szeregu przyjętych ostatnio konkluzji Rady (3);

3.

MAJĄC NA UWADZE, że – zgodnie z art. 208 TFUE – polityka Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju jest prowadzona zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii oraz że polityka Unii i polityka państw członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju uzupełniają się i wzmacniają wzajemnie;

4.

PRZYWOŁUJĄC przyjęcie przez Organizację Narodów Zjednoczonych programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 (4), który w szeregu swoich celów zawiera wyraźne odniesienia do kultury, a także konkluzje Rady z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie programu transformacji na okres po roku 2015 (5), w których uznano, że kultura – w tym światowe dziedzictwo kulturowe oraz sektor kreatywny – mogą odegrać istotną rolę w uzyskaniu zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

5.

PODKREŚLAJĄC, że UE kieruje się uniwersalnością, niepodzielnością, wzajemnym powiązaniem i współzależnością wszystkich praw człowieka: obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych (6);

6.

PRZYPOMINAJĄC, że UE i jej państwa członkowskie przystąpiły do konwencji Unesco z 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego – a tym samym zobowiązały się do wdrażania tej konwencji –, w której podkreślono między innymi potrzebę włączenia kultury jako elementu strategicznego do polityki rozwoju oraz to, że różnorodność kulturowa może być chroniona i promowana jedynie wtedy, gdy zagwarantowane zostały prawa człowieka i podstawowe wolności;

7.

Aby wykorzystać potencjał kultury jako istotnego elementu stosunków zewnętrznych, konieczne jest wyjście poza prezentowanie różnorodności kultur Europy i skupienie się na obudzeniu nowego ducha dialogu, wzajemnej uwagi i uczenia się od siebie nawzajem, wspólnego budowania zdolności i ogólnoświatowej solidarności (7), zgodnie z zaleceniami w ramach działania przygotowawczego dotyczącego kultury w stosunkach zewnętrznych UE (8) oraz ze sprawozdaniem na temat kultury i stosunków zewnętrznych z Chinami (9).

8.

Istnieje jednak potrzeba lepszej koordynacji wysiłków w kierunku strategicznego podejścia UE mającego na celu konsekwentne i spójne włączanie kultury do stosunków zewnętrznych Unii i ułatwiającego wzajemne uzupełnianie się działań Unii i działań jej państw członkowskich. Takie podejście powinno obejmować m.in. priorytety tematyczne i geograficzne, realistyczne cele i wyniki, grupy docelowe, wspólne interesy i inicjatywy, przepisy dotyczące finansowania, uczestnictwo obywateli i sposoby wdrażania.

9.

Strategiczne podejście na poziomie UE umożliwi również skuteczniejsze zajęcie się obecnymi wyzwaniami, takimi jak kryzys migracyjny, radykalizacja postaw i ksenofobia, niszczenie dziedzictwa kulturowego i zagrażanie jego przetrwaniu oraz nielegalny handel dobrami kultury.

10.

Promowanie spójności polityk jest szczególnie istotne dla współpracy na rzecz rozwoju ze względu na ważną rolę, jaką odgrywają w tej dziedzinie państwa członkowskie i UE oraz w odniesieniu do programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030.

11.

Kultura jest podstawowym składnikiem ludzkiego, społecznego, gospodarczego i środowiskowego wymiaru rozwoju, a co za tym idzie jednym z kluczowych elementów zrównoważonego rozwoju, biorąc pod uwagę, że:

12.

Pełne wykorzystanie wielkiego potencjału kultury do celów współpracy na rzecz rozwoju wymaga jednak opracowania bardziej zintegrowanego podejścia obejmującego włączanie wymiaru kulturalnego do programów rozwojowych oraz właściwe wspieranie podmiotów działających w dziedzinie kultury, nie tyle poprzez jednorazowe działania, ile w sposób bardziej długookresowy.

13.

Takie podejście mogłoby się opierać, między innymi, na następujących elementach:

14.

Szybka reakcja byłaby szczególnie istotna ze względu na przyszłą realizację celów zrównoważonego rozwoju określonych w programie działań do roku 2030 (10) i ich monitorowanie, aby zapewnić należyte uwzględnienie kultury i umożliwić jej właściwe odgrywanie swojej roli.

15.

Uczestnictwa w grupie zadaniowej ad hoc, która będzie się spotykać w Luksemburgu. Grupa ta przyczyni się do opracowania konkretnego, opartego na dowodach, wspólnego i długoterminowego podejścia do kultury w ramach współpracy na rzecz rozwoju.

Aby ułatwić osiągnięcie spójności działań różnych stosownych podmiotów w terenie, grupa ta będzie gromadzić i upowszechniać najlepsze praktyki dotyczące kultury w ramach współpracy na rzecz rozwoju oraz prowadzić analizę empirycznych dowodów wpływu kultury na rozwój.

Ta grupa zadaniowa początkowo będzie się zbierać w okresie obejmującym lata 2016–2017, będzie miała charakter nieformalny, a uczestnictwo w niej będzie dobrowolne. Będzie otwarta dla podmiotów zarówno z sektora kultury, jak i sektora rozwoju, przede wszystkim państw członkowskich (w szczególności obecnych i przyszłych prezydencji Rady), Komisji, Parlamentu Europejskiego oraz odpowiednich organizacji międzynarodowych działających w dziedzinach rozwoju i kultury, państw partnerskich i partnerów zewnętrznych, zwłaszcza Europejskiego Stowarzyszenia Narodowych Instytutów Kultury (EUNIC), a także dla społeczeństwa obywatelskiego i platform organizacji pozarządowych.

Wyniki pracy tej grupy zostaną przedstawione odpowiednim organom przygotowawczym Rady, zwłaszcza mającym kompetencje w dziedzinie kultury i współpracy na rzecz rozwoju.

16.

Wzmacniała rolę kultury jako szczególnego wymiaru działań w ramach współpracy na rzecz rozwoju.

17.

Wraz z Wysokim Przedstawicielem Unii do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa opracowała i przedstawiła Radzie bardziej strategiczne podejście do kultury w stosunkach zewnętrznych w oparciu o zasady nakreślone powyżej; podejście to powinno wspierać między innymi swobodę artystyczną, swobodę ekspresji kulturowej oraz poszanowanie różnorodności kulturowej i dziedzictwa kulturowego.