52008DC0529

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 27.8.2008 r.

KOM(2008) 529 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI

Sprawozdanie roczne w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 866/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. oraz skutków jego stosowania

KOMUNIKAT KOMISJI

Sprawozdanie roczne w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 866/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. oraz skutków jego stosowania

Wprowadzenie

Rozporządzenie Rady (WE) 866/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie systemu na podstawie art. 2 Protokołu 10 do Aktu Przystąpienia[1] (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie zielonej linii”) obowiązuje od dnia 1 maja 2004 r. Rozporządzenie to określa, na jakich warunkach przepisy prawa UE stosują się do przepływu osób, towarów i usług przez linię oddzielającą obszary Republiki Cypryjskiej, na których faktyczną kontrolę sprawuje rząd Republiki Cypryjskiej, od tych, na których takiej kontroli nie sprawuje.

Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 maja 2007 r. do dnia 30 kwietnia 2008 r.

1. Zmiany w rozporządzeniu w sprawie zielonej linii

Na podstawie wniosku przedstawionego przez Komisję w dniu 10 kwietnia 2008 r. Rada przyjęła w dniu 16 czerwca 2008 r. rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zielonej linii, aby jeszcze bardziej ułatwić handel na wyspie Cypr[2].

Rozporządzenie zmieniające, którego konsekwencje zostaną przeanalizowane w przyszłorocznym sprawozdaniu w sprawie zielonej linii, znosi cła na produkty rolne pochodzące z północnej części Cypru i sprzedawane po drugiej stronie zielonej linii. Ponadto całkowita maksymalna dopuszczalna wartość towarów w bagażu osobistym osób przekraczających zieloną linię ulega zwiększeniu z 135 EUR do 260 EUR, co ma ułatwić rozwój gospodarczy społeczności Turków cypryjskich. Towary o wartości nieprzekraczającej tej kwoty można teraz przewozić przez zieloną linię na obszary Republiki Cypryjskiej kontrolowane przez rząd, nie płacąc ceł, podatku akcyzowego ani innych podatków. Zasada ta nie dotyczy papierosów i alkoholu. Ponadto zmiany regulują w przejrzysty sposób tymczasowe wprowadzenie towarów (na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy) z północnej części Cypru na obszary kontrolowane przez rząd.

2. Środki wykonawcze

Dnia 4 maja 2007 r. Komisja przyjęła decyzję znoszącą zakaz przemieszczania niektórych produktów zwierzęcych na wyspie Cypr zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 866/2004 i ustanawiającą warunki przemieszczania tych produktów. Decyzja ta określa warunki wymiany handlowej przez zieloną linię w odniesieniu do miodu i świeżych ryb[3].

Dnia 29 września 2007 r. Komisja przyjęła decyzję w sprawie powołania ekspertów do spraw fitosanitarnych w celu przeprowadzenia kontroli na obszarach Republiki Cypryjskiej, na których rząd nie sprawuje skutecznej kontroli.

W dniu 18 października 2007 r. Komisja przyjęła decyzję o mianowaniu niezależnych ekspertów w celu wykonania inspekcji i pobrania próbek, aby zezwolić na przewóz niektórych produktów zwierzęcych na drugą stronę zielonej linii. Na mocy tej decyzji Komisji powołano niezależnych ekspertów w celu przeprowadzenia inspekcji statków rybackich oraz pobrania próbek miodu w północnej części Cypru, aby zezwolić na handel miodem i świeżymi rybami pomiędzy obszarami po obu stronach zielonej linii.[4]

3. Ruch osobowy

Zgodnie z art. 2 rozporządzenia w sprawie zielonej linii Republika Cypryjska „ przeprowadza kontrole wszystkich osób przekraczających linię, w celu zwalczania nielegalnej imigracji obywateli państw trzecich oraz wykrywania i zapobiegania wszelkim zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego. Takie kontrole przeprowadza się także w odniesieniu do pojazdów i przedmiotów będących w posiadaniu osób przekraczających [zieloną] linię ”, podczas gdy art. 3 stanowi, że „ Republika Cypryjska sprawuje efektywny nadzór wzdłuż całej linii w taki sposób, aby zniechęcać ludzi od obchodzenia kontroli przeprowadzanych na przejściach granicznych. ”

3.1. Przekraczanie linii na oficjalnych przejściach granicznych

Wspomniane rozporządzenie zapewnia stabilne ramy prawne dla swobodnego przepływu Cypryjczyków, innych obywateli UE oraz obywateli państw trzecich przekraczających zieloną linię na przejściach granicznych. Według dostępnych danych w okresie sprawozdawczym 633 163 (w ubiegłym roku: 788 823) Greków cypryjskich przekroczyło linię, przechodząc z obszarów znajdujących się pod kontrolą rządu cypryjskiego na tereny północnej część Cypru, a 1 162 739 (w ubiegłym roku: 1 348 215) Turków cypryjskich przekroczyło linię, przechodząc z północnej części Cypru na obszary znajdujące się pod kontrolą rządu cypryjskiego.[5] Dzięki monitorowaniu wpływu zmian wprowadzonych w kodeksie karnym Republiki Cypryjskiej, które penalizują nielegalne użytkowanie nieruchomości (o którym była mowa w ubiegłorocznym sprawozdaniu w sprawie zielonej linii), na liczbę Turków cypryjskich przekraczających granicę, udało się ustalić, że liczba osób przekraczających granicę ponownie się ustabilizowała.

W dniu 3 kwietnia 2008 r. otworzono szóste przejście graniczne pozwalające na przekraczanie zielonej linii na ulicy Ledra / Lokmacı w centrum starego miasta Nikozji. Ponad 106 500 osób (w tym ponad 41 000 innych obywateli UE i obywateli krajów trzecich) skorzystało z tego przejścia granicznego do końca miesiąca.

Liczba funkcjonariuszy policji Republiki Cypryjskiej (zwanej dalej: CYPOL) pracujących bezpośrednio na tych przejściach granicznych została zmniejszona z 61 osób (w 2006 r.) do 54 osób (w 2007 r.), po czym wzrosła ponownie do 67 osób (w 2008 r.).

Nie odnotowano poważnych incydentów w powszednim ruchu osobowym na przejściach granicznych. Ponadto zgodnie z porozumieniem zawartym w ramach jednego z komitetów technicznych ustanowionych przez przywódców obu społeczności w dniu 21 marca 2008 r. (komitet ds. gospodarczych i handlowych) samochody wynajęte w północnej części Cypru mogą obecnie przekraczać zieloną linię i wjeżdżać na obszary kontrolowane przez rząd.

3.2. Nielegalna migracja przez zieloną linię

Nadal poważne obawy budzi liczba obywateli państw trzecich nielegalnie przekraczających zieloną linię. W okresie sprawozdawczym, zgodnie z danymi dostarczonymi przez władze Republiki Cypryjskiej, całkowita liczba wykrytych (lub ujętych) nielegalnych imigrantów zwiększyła się ponad dwukrotnie (z 2919 do 5844), osiągając najwyższy poziom w historii.

CYPOL donosi, że z tych 5844 osób, 5710 nielegalnych imigrantów przedostało się na terytorium kontrolowane przez rząd przez zieloną linię, a 128 osób przedostało się poprzez wschodnią strefę suwerenną Zjednoczonego Królestwa[6], podczas gdy tylko 6 osób przedostało się bezpośrednio na obszary kontrolowane przez rząd. Według CYPOL głównymi krajami pochodzenia nielegalnych imigrantów są: Syria (37%), Zachodni Brzeg Jordanu (16%) oraz Iran (9%). Duża część obywateli krajów trzecich nielegalnie przedostających się na terytorium kontrolowane przez rząd ubiega się później o azyl (3470 z 5844 osób).[7]

Przy określaniu sposobu wejścia na obszary znajdujące się pod kontrolą rządu CYPOL opierał się na:

- dokumentach – dane policji cypryjskiej wskazują, że 47% nielegalnych imigrantów, którzy weszli na tereny kontrolowane przez rząd przez zielona linię (2683 osoby z 5710) posiadało w paszporcie turecką lub turecko-cypryjską pieczęć wjazdu lub wyjazdu (odpowiednio 33% i 13%), wizę wydaną przez Turcję, która jest także ważna w północnej części Cypru (1%) albo „wizę” lub „pozwolenie na pobyt” Tureckiej Republiki Cypru Północnego[8];

- oświadczeniach nielegalnych imigrantów, przedmiotach znalezionych w ich posiadaniu, które łączą ich z północną częścią Cypru lub z Turcją, oraz przypuszczeniach opartych na kraju pochodzenia;

- dodatkowym czynnikiem było bezpośrednie połączenie promowe pomiędzy Latakią w Syrii i Famagustą w północnej części Cypru. Według informacji podanych przez władze Republiki Cypryjskiej wykryto, iż 560 nielegalnych imigrantów (w większości Palestyńczyków z Iraku) skorzystało z tego bezpośredniego połączenia, unikając tym samym przejazdu przez Turcję; doniesienia prasowe mówią o częstych przypadkach wykrycia małych łodzi przewożących nielegalnych imigrantów.

Według władz Republiki Cypryjskiej odcinkiem linii najbardziej narażonym na nielegalną migrację jest wschodnia strefa suwerenna. Policja wschodniej strefy suwerennej, Wydział Ceł i Imigracji wschodniej strefy suwerennej oraz siły wojskowe Zjednoczonego Królestwa współpracują ze sobą w celu zwalczania nielegalnej migracji. Wydział Ceł i Imigracji wschodniej strefy suwerennej zatrudnił 10 nowych funkcjonariuszy, z 3 do 5 zwiększono liczbę patroli pracujących na linii, przeprowadzono dodatkowe szkolenia celne oraz kontrolę tych szkoleń, nabyto nowe środki techniczne, a władze wschodniej strefy suwerennej nadal prowadzą wymianę informacji i utrzymują współpracę ze społecznością Turków cypryjskich. Według danych pochodzących od tych ostatnich w 2007 r. odmówiono wjazdu na teren północnej części Cypru 4 234 obywatelom krajów trzecich, a w 2008 r. – 1 030 obywatelom krajów trzecich. W 2007 r. zatrzymano 244 nielegalnych imigrantów, a w trakcie pierwszych czterech miesięcy 2008 r. – 150. W 2007 r. deportowano (przez Turcję) 1 155 osób, a w trakcie pierwszych czterech miesięcy 2008 r. – 488 osób.

Komisja prowadziła konstruktywny dialog z odpowiednimi władzami Republiki Cypryjskiej i wschodniej strefy suwerennej na szczeblu grup roboczych. Zorganizowano kilka spotkań dotyczących w szczególności problemu nielegalnej migracji przez zieloną linię. Były one okazją do przedyskutowania działań, które będą podejmowane w najbliższej przyszłości. Z tej okazji przedstawiciele Republiki Cypryjskiej poinformowali Komisję o działaniach podjętych w okresie sprawozdawczym. Działania te obejmowały wykorzystanie funkcjonariuszy zatrudnionych w lokalnych komisariatach oraz w Departamencie ds. Cudzoziemców i Imigracji kwatery głównej policji[9] oraz użycie helikoptera[10] do patrolowania linii.

W okresie sprawozdawczym Republika Cypryjska nadal była niechętna podejmowaniu kroków, które mogłyby doprowadzić do tego, że zielona linia zaczęłaby przypominać granicę zewnętrzną. Nie dochodziło do wymiany informacji ze społecznością Turków cypryjskich.

Komisja jest zdania, że biorąc pod uwagę nadal niepokojąco wysoką liczbę nielegalnych imigrantów, należy natychmiast wzmocnić nadzór zielonej linii pomiędzy przejściami granicznymi, prowadzony przez Republikę Cypryjską zgodnie z art. 3 rozporządzenia w sprawie zielonej linii i przez władze wschodniej strefy suwerennej zgodnie z art. 2 ust. 5 rozporządzenia. Komisja zaleca szczególnie rządowi Republiki Cypryjskiej niezwłoczne podjęcie konkretnych kroków w celu wypełnienia zobowiązań dotyczących nadzoru zielonej linii nałożonych na to państwo w rozporządzeniu w sprawie zielonej linii, również w kontekście przyszłego członkostwa Cypru w strefie Schengen. Nawet biorąc pod uwagę fakt, że zielona linia nie stanowi granicy zewnętrznej, Republika Cypryjska powinna skutecznie wypełniać spoczywające na niej zobowiązania dotyczące nadzoru obszaru znajdującego się pod kontrolą rządu, nie utrudniając jednocześnie kontaktów między obydwiema społecznościami.

4. Przepływ towarów

4.1. Wartość wymiany handlowej

Zgodnie z art. 8 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1480/2004[11] Izba Handlowa Turków Cypryjskich co miesiąc przekazywała Komisji dane dotyczące rodzaju, ilości oraz wartości towarów, dla których wystawiono dokumenty towarzyszące.

Władze Republiki Cypryjskiej również informowały Komisję w comiesięcznych sprawozdaniach o rodzaju, ilości i wartości towarów, które przemieszczono przez zieloną linię. Sprawozdania te uwzględniały towary wwiezione na obszary, na których faktyczną kontrolę sprawuje rząd Republiki Cypryjskiej, przez przejścia graniczne Pergamos i Strovilia, znajdujące się pod zwierzchnictwem władz wschodniej strefy suwerennej.

Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Izby Handlowej Turków Cypryjskich łączna wartość towarów, dla których w okresie sprawozdawczym wystawiono dokumenty towarzyszące, wyniosła 5 471 461 EUR, natomiast wartość towarów będących faktycznym przedmiotem wymiany handlowej zamknęła się w kwocie około 4 473 408 EUR.[12]

W porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym dane liczbowe pokazują ponowny wzrost łącznej wartości towarów przemieszczanych przez zieloną linię. Zgodnie ze sprawozdaniami przedłożonymi przez władze Republiki Cypryjskiej łączna wartość handlowa towarów, które faktycznie przemieszczono przez zieloną linię, wzrosła prawie o jedną trzecią i wyniosła 4 473 408 EUR, w porównaniu z 3 380 805 EUR z poprzedniego okresu sprawozdawczego. Należy jednak zauważyć, że handel ziemniakami stanowił prawie 30% łącznej wartości wymiany handlowej i był głównym czynnikiem wpływającym na zwiększenie wymiany handlowej przez zieloną linię[13].

W styczniu 2008 r. przez zieloną linię przemieszczono towary o wartości ponad 700 000 EUR. Były to najwyższe obroty handlowe od momentu wejścia w życie rozporządzenia o zielonej linii. Głównym elementem wymiany handlowej były turecko-cypryjskie ziemniaki o wartości około 350 000 EUR.

Chociaż handel z obszarów podlegających kontroli rządu cypryjskiego do północnej części Cypru nie jest objęty zakresem stosowania rozporządzenia w sprawie zielonej linii, można zauważyć, że według danych liczbowych Cypryjskiej Izby Handlowo-Przemysłowej jego wartość w okresie sprawozdawczym wyniosła 1 015 340 EUR (w tym 626 533 pomiędzy lutym a kwietniem 2008 r.), w porównaniu z 1 027 688 EUR z poprzedniego okresu sprawozdawczego. Wartość wymiany handlowej z obszarów znajdujących się pod kontrolą rządu cypryjskiego do północnej części Cypru pozostała na mniej więcej tym samym poziomie i nadal odpowiada jedynie około jednej czwartej wartości wymiany handlowej odbywającej się w przeciwnym kierunku.[14]

Wspólnota Turków cypryjskich stosuje system handlu, który w zasadzie stanowi „lustrzane odbicie” ograniczeń przewidzianych przez rozporządzenie w sprawie zielonej linii. Znajdujemy przepisy, które odpowiadają przepisom art. 6 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zielonej linii i stanowią, że towary w bagażu osobistym osób przekraczających linię z obszarów znajdujących się pod kontrolą rządu do północnej części Cypru nie podlegają „podatkowi obrotowemu”, „podatkowi akcyzowemu” ani „innym podatkom”, jeśli nie mają charakteru handlowego, a ich łączna wartość nie przekracza 135 EUR. System ten nie zawsze jest jednolicie stosowany. Jesienią 2007 r. Turcy cypryjscy dokonujący zakupów na obszarze podlegającym kontroli rządu napotykali na duże problemy przy przewożeniu swoich zakupów przez linię, zaś turecko-cypryjskim hodowcom ziemniaków w ogóle zakazano wwozu nasion ziemniaków nabytych od grecko-cypryjskich handlowców.

4.2. Rodzaj towarów

Dane na temat rodzaju towarów pokazują, że liczba nowych produktów przemieszczanych przez zieloną linię na obszary znajdujące się pod kontrolą rządu cypryjskiego jest niewielka. Podobnie jak w poprzednim okresie sprawozdawczym warzywa, produkty drewniane oraz meble stanowiły główne grupy produktów objętych wymianą handlową.[15]

Wymiana handlowa przez zieloną linię odbywała się jedynie w obrębie wyspy, z trzema wyjątkami: w maju 2007 r. dwie partie miedzi i złomu z aluminium przemieszczono przez zieloną linię, a następnie wysłano do Zjednoczonego Królestwa, a na początku lutego 2008 r. przemieszczono przez zieloną linię małą partię owoców cytrusowych w celu wystawienia jej na targach w Niemczech. Były to jedyne znane przykłady partii towaru – oprócz partii słodyczy „Cyprus Delights” w grudniu 2005 r. oraz partii złomu z aluminium w kwietniu 2007 r. – które, po przemieszczeniu przez zieloną linię, stały się następnie przedmiotem transakcji wewnątrzwspólnotowej z innym państwem członkowskim. Podejrzewa się jednakże, że pewna ilość ziemniaków turecko-cypryjskich, które pierwotnie były przeznaczone do konsumpcji na Cyprze, została przepakowana na terenach podlegających kontroli rządu i sprzedana za granicą.

4.3. Nieprawidłowości

Od maja 2007 r. zgłoszono dziesięć przypadków nieprawidłowości, w których nie wydano zezwolenia na przewóz towarów przez linię. Powodem braku zezwolenia była odmowa zapłacenia przez dostawcę należnego podatku, niezgodność produktów z wymogami dotyczącymi oznakowania produktów, warzywa nieprzeznaczone do konsumpcji przez ludzi oraz nieokazanie obowiązkowych dokumentów towarzyszących.

Oprócz tych nieprawidłowości, które wystąpiły bezpośrednio przy przekraczaniu linii, eksperci fitosanitarni wyznaczeni przez Komisję wykryli sfałszowane paszporty roślin dla nasion ziemniaków pochodzących z UE. W konsekwencji w celu ochrony europejskich konsumentów zakazano handlu wszystkimi ziemniakami wyhodowanymi z tych nasion.

4.4. Poprawa sytuacji w zakresie przepływu towarów

W okresie sprawozdawczym miały miejsce wydarzenia, które wpłynęły na stopniowe zniesienie przeszkód utrudniających wymianę handlową przez zieloną linię. Wydarzeniami tymi były:

- trwające nadal „spotkania przy okrągłym stole” trzech izb handlowych (Cypryjskiej Izby Handlowo-Przemysłowej, Izby Handlowej Turków Cypryjskich oraz Izby Przemysłowej Turków Cypryjskich);

- sieć „Cyprus Producer Network”, będąca siecią producentów Turków cypryjskich oraz Greków cypryjskich, której zadaniem jest doprowadzenie do zacieśnienia współpracy oraz zapewnienia pomocy technicznej, szkoleń i porad w celu złagodzenia ograniczeń w wymianie handlowej przez zieloną linię, zorganizowała szkolenia po obu stronach zielonej linii, przeprowadziła ankietę obejmująca obie społeczności, ma zamiar uruchomić interaktywną stronę internetową oraz zorganizowała spotkania pomiędzy przedsiębiorstwami z różnych sektorów produkcji. Projekt ten, który otrzymał wsparcie finansowe od UNDP-ACT (ang. United Nations Developpement Programme – Action for Cooperation and Trust in Cyprus – Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju - Działania na rzecz Współpracy i Zaufania na Cyprze) (finansowany przez USA) ma również na celu poprawę współpracy pomiędzy wspomnianymi trzema izbami handlowymi i przemysłowymi;

- w poprzednim okresie sprawozdawczym, czasowe przemieszczanie towarów napotykało trudności. Trudności te zostaną przezwyciężone przez odpowiednie zmiany w rozporządzeniu w sprawie zielonej linii[16];

- do Komisji wpływały w przeszłości skargi ze strony Turków cypryjskich prowadzących wymianę handlową, dotyczące opóźnień w odprawie celnej towarów – w szczególności ziemniaków – przemieszczanych przez linię. Dzięki działaniom zrealizowanym przez władze Republiki Cypryjskiej udało się rozwiązać te problemy;

- od września 2007 r. ponad 2878 ton ziemniaków, wartych ponad 1 318 480 EUR, przeznaczonych (tylko) do spożycia na obszarach kontrolowanych przez rząd przekroczyła zieloną linię bez większych przeszkód; władzom wschodniej strefy suwerennej udało się osiągnąć faktyczne porozumienie z władzami Republiki Cypryjskiej dotyczące przeprowadzenia wymaganych inspekcji fitosanitarnych. Wydaje się, że funkcjonuje ono prawidłowo.

4.5. Nadal istniejące przeszkody i utrudnienia w przepływie towarów

Pomimo rozwoju wspomnianych inicjatyw nadal istnieje kilka przeszkód w wymianie handlowej przez zieloną linię.

Pojazdy użytkowe Turków cypryjskich, a w szczególności samochody ciężarowe oraz autobusy, nadal nie mogą swobodnie przemieszczać się po terenie całej wyspy. Republika Cypryjska nie uznaje świadectw badań technicznych pojazdów komercyjnych[17] ani zawodowych praw jazdy[18] wydawanych przez wspólnotę Turków cypryjskich (mimo że uznaje świadectwa badań technicznych samochodów osobowych). Rząd przedstawił wniosek legislacyjny mający na celu wprowadzenie ułatwień dla ciężarówek turecko-cypryjskich przewożących towary przez zieloną linię dzięki zmniejszeniu ograniczeń dotyczących zawodowych praw jazdy Turków cypryjskich. W związku z protestami ze strony grecko-cypryjskiej organizacji kierowców ciężarówek parlament – ani w trakcie poprzedniej, ani obecnej kadencji – nie podjął żadnej decyzji w tej kwestii (chociaż decyzja ta nadal czeka na przyjęcie). Za to w kwestii uznania świadectw badań technicznych rząd wysunął propozycję upoważnienia turecko-cypryjskiej organizacji pozarządowej (KAR-IS) do wydawania takich świadectw w jego imieniu. Propozycja ta nie została zaakceptowana przez społeczność Turków cypryjskich. Również inny wniosek wysunięty przez rząd (we współpracy z Cypryjską Izbą Handlowo-Przemysłową), w którym proponowano wspieranie turecko-cypryjskich kierowców ciężarówek i autobusów przy uzyskiwaniu zwykłych świadectw badań technicznych nie spotkał się z pozytywnym przyjęciem. Większa elastyczność obu stron spowodowałaby zacieśnienie współpracy gospodarczej pomiędzy społecznościami po obu stronach zielonej linii.

Turecko-cypryjscy handlowcy nadal zgłaszają istnienie trudności, jakie napotykają w zaopatrywaniu supermarketów w swoje towary na terenach znajdujących się pod kontrolą rządu oraz przy umieszczaniu reklam swoich produktów i usług w wydawnictwach prasowych na tych terenach. W tym kontekście należy zauważyć, że udział Turków cypryjskich w Międzynarodowych Cypryjskich Targach Handlowych znacznie spadał – z 53 wystawców w 2005 r. do 16 w 2006 r. i jedynie trzech w zeszłym roku. W tym roku nie było ani jednego wystawcy ze społeczności Turków cypryjskich.

Na koniec należy dodać, iż nadal szeroko występuje zjawisko przemytu towarów przez zielona linię. Szczególnie trudno jest kontrolować szereg nieformalnych „przejść” znajdujących się w wiosce Pergamos lub w jej okolicach (wioska ta leży częściowo we wschodniej strefie suwerennej, a częściowo w północnej części Cypru), z których korzystają lokalni mieszkańcy i rolnicy oraz które używane są do tradycyjnych dostaw (art. 4 ust. 10 rozporządzenia w sprawie zielonej linii) dla społeczeństwa Turków Cypryjskich z wioski Pyla (usytuowanej w strefie buforowej). Problem przemytu towarów pokazuje, jak duża jest potrzeba skutecznego nadzoru linii przez rząd Republiki Cypryjskiej oraz dokładnego nadzorowania przez władze wschodniej strefy suwerennej rodzaju i ilości towarów dostarczanych mieszkańcom wioski Pyla.

4.6. Ułatwienie wymiany handlowej

W celu ułatwienia wymiany handlowej w zakresie określonych produktów podjęto poniższe środki.

Ziemniaki

W styczniu 2008 r. Komisja wraz z Izbą Handlową Turków Cypryjskich zorganizowała seminarium mające na celu zaznajomienie turecko-cypryjskich handlowców z procedurami rejestracji ziemniaków, których przestrzeganie konieczne jest do prowadzenia handlu przez zieloną linię.

Ziemniaki nie podlegają opłatom celnym, ale każdy ładunek musi być opatrzony protokołem z kontroli fitosanitarnej wydanym przez niezależnych ekspertów fitosanitarnych zgodnie z załącznikiem III do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1480/2004.[19] W celu ułatwienia handlu ziemniakami przez zieloną linię Komisja zapewniła stałą obecność takich ekspertów przez cały główny okres zbiorów (od połowy kwietnia do połowy czerwca). W pozostałym okresie uzyskanie opinii eksperta odpowiedzialnego za kontrolę fitosanitarną jest możliwe w przeciągu kilku dni roboczych (do tej pory uwzględniono wszystkie wnioski Turków cypryjskich o zapewnienie obecności eksperta fitosanitarnego).

Komisja powołała dodatkowych niezależnych ekspertów odpowiedzialnych za kontrolę fitosanitarną ze względu na zapotrzebowanie na ich usługi.

Owoce cytrusowe

Na początku lutego 2008 r. przemieszczono przez zieloną linię małą partię owoców cytrusowych w celu wystawienia jej na targach w Niemczech. Coroczna inspekcja przed zbiorami jesienią 2007 r., ponownie przeprowadzona przez niezależnych ekspertów państw członkowskich powołanych przez Komisję, potwierdziła pozytywne rezultaty poprzednich kontroli.

Miód i ryby

Jak wspomniano powyżej, dnia 4 maja 2007 r. Komisja przyjęła decyzję znoszącą zakaz przemieszczania niektórych produktów zwierzęcych na wyspie Cypr zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 866/2004 i ustanawiającą warunki przemieszczania tych produktów.[20]

Komisja powołała niezależnych ekspertów z państw członkowskich, którzy, zgodnie z załącznikiem I i II do decyzji Komisji, przeprowadzili inspekcje statków rybackich Turków cypryjskich oraz zebrali próbki miodu w celu późniejszego przeanalizowania ich w konkretnych laboratoriach w UE.

5. Wnioski

Rozporządzenie w sprawie zielonej linii w dalszym ciągu zapewnia stabilne ramy prawne dla swobodnego przepływu Cypryjczyków i innych obywateli UE przekraczających codziennie odnośną linię na wyznaczonych przejściach. Otwarcie nowego przejścia granicznego dla pieszych na ulicy Ledra/Lokmacı na starym mieście w Nikozji jeszcze bardziej ułatwia kontakty międzyludzkie pomiędzy obydwoma wspólnotami.

Nadal poważne obawy budzi liczba obywateli państw trzecich nielegalnie przekraczających zieloną linię. W okresie sprawozdawczym całkowita liczba wykrytych (lub zatrzymanych) nielegalnych imigrantów zwiększyła się dwukrotnie, osiągając najwyższy poziom w historii. Komisja uważa, że należy niezwłocznie wzmocnić nadzór zielonej linii pomiędzy przejściami granicznymi administrowanymi przez Republikę Cypryjską i przez władze wschodniej strefy suwerennej. Jednak Republika Cypryjska nadal niechętnie podejmuje działania, które mogłyby sprawić, że zielona linia nabrałaby charakteru granicy zewnętrznej.

W porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym dane liczbowe pokazują ponowny wzrost łącznej wartości towarów przemieszczanych przez zieloną linię. Zgodnie ze sprawozdaniami przedłożonymi przez władze Republiki Cypryjskiej łączna wartość handlowa towarów, które faktycznie przemieszczono przez zieloną linię, wzrosła prawie o jedną trzecią i wyniosła ok. 4 473 408 EUR, w porównaniu z 3 380 805 EUR w poprzednim okresie sprawozdawczym. Należy jednak zauważyć, że prawie 30% tej kwoty odpowiada handlowi ziemniakami.

Całkowity wolumen obrotu handlowego przez zieloną linię nadal jest dosyć ograniczony, także ze względu na ograniczony zakres rozporządzenia. W obecnym okresie sprawozdawczym wprowadzono bardzo niewiele nowych produktów. Tylko w trzech przypadkach towary przemieszczone przez zieloną linię stały się następnie przedmiotem wewnątrzwspólnotowej transakcji z innym państwem członkowskim.

W okresie sprawozdawczym nastąpiły znaczne pozytywne zmiany w zakresie przepływu towarów. Niemniej jednak kilka zgłoszonych przypadków stanowi dowód, że nadal istnieje wiele przeszkód dla dalszego rozwoju handlu przez zieloną linię. Usługowe pojazdy komercyjne należące do Turków cypryjskich, takie jak autobusy czy w szczególności ciężarówki, nie mogą swobodnie przemieszczać się po całej wyspie, ponieważ obie strony odrzucają lub opóźniają przyjęcie propozycji kompromisowych. Komisja otrzymała również pewną liczbę skarg ze strony Turków cypryjskich prowadzących wymianę handlową, którym utrudnia się zaopatrywanie supermarketów i reklamowanie swoich produktów oraz usług w prasie na obszarach kontrolowanych przez rząd. Wreszcie wydaje się, że przemyt towarów przez zieloną linię nadal jest rozpowszechniony.

Komisja wprowadziła różne środki mające na celu ułatwienie wymiany handlowej przez zieloną linię, szczególnie w odniesieniu do ziemniaków, owoców cytrusowych, miodu i ryb.

Podsumowując, można stwierdzić, iż rozporządzenie w sprawie zielonej linii w dalszym ciągu zapewnia funkcjonalną podstawę umożliwiającą przemieszczanie ludzi i towarów na obszary znajdujące się pod kontrolą rządu oraz z tych obszarów Republiki Cypryjskiej. Komisja będzie dalej nadzorowała realizację przepisów przedmiotowego rozporządzenia.

[1] Dz.U. L 161 z 30.4.2004, s. 128. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 587/2008 (Dz.U. L 163 z 24.6.2008, s. 1).

[2] Dz.U. L 163 z 24.6.2008, s. 1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 587/2008 z dnia 16 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 866/2004 w sprawie systemu na podstawie art. 2 Protokołu nr 10 do Aktu Przystąpienia w zakresie przepisów dotyczących towarów, usług i osób przekraczających zieloną linię na Cyprze.

[3] Decyzja Komisji 2007/330/WE z dnia 4 maja 2007 r., Dz.U. L 123 z 12.5.2007, s. 30.

[4] Decyzja Komisji C(2007)4666 z dnia 18 października.

[5] Według władz Republiki Cypryjskiej nie prowadzi się żadnej ewidencji liczby Greków cypryjskich powracających na obszary znajdujące się pod kontrolą rządu cypryjskiego, ani liczby Turków cypryjskich powracających na północną część wyspy (zob. załącznik VII). Liczby te nie obejmują jednak osób korzystających z przejść granicznych w Pergamos i Strovilii, które są zarządzane przez władze wschodniej strefy suwerennej.

[6] Zwaną dalej: wschodnią strefą suwerenną.

[7] Zob. załącznik VI.

[8] Zob. załączniki VI i VIII.

[9] W sumie do patrolowania zielonej linii pomiędzy przejściami granicznymi wykorzystano co najmniej 110 osobogodzin dziennie (w patrolach uczestniczyło 241 funkcjonariuszy policji, w tym funkcjonariusze komisariatów lokalnych). Nie wydaje się, aby ich liczba zwiększyła się w porównaniu z okresem objętym poprzednim sprawozdaniem.

[10] Podczas okresu objętego sprawozdaniem dwa helikoptery wykonały ogółem 90 godzin lotów patrolowych nad zieloną linią.

[11] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1480/2004 z dnia 10 sierpnia 2004 r., Dz.U. L 272 z 20.8.2004, s. 3.

[12] Zob. załącznik I, II oraz III.

[13] Zob. punkt 4.4 poniżej.

[14] Ze statystyk dotyczących wydatków finansowanych za pomocą kart kredytowych wynika jednak, że Turcy cypryjscy wydali kilka milionów euro w supermarketach i innych sklepach na obszarach kontrolowanych przez rząd.

[15] Zob. załącznik IV i V.

[16] Zob. punkt 2 powyżej.

[17] Dotyczy to wszystkich turecko-cypryjskich samochodów ciężarowych o maksymalnej masie brutto powyżej 3,5 ton.

[18] W przypadku wszystkich turecko-cypryjskich samochodów ciężarowych o maksymalnej masie brutto powyżej 7,5 ton.

[19] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1480/2004 z dnia 10 sierpnia 2004 r., Dz.U. L 272 z 20.8.2004, s. 3.

[20] Decyzja Komisji 2007/330/WE z dnia 4 maja 2007 r., Dz.U. L 123 z 12.5.2007, s. 30.