52007DC0536

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 18.9.2007

KOM(2007) 536 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Sprawozdanie roczne 2006-2007 w sprawie realizacji pomocy wspólnotowej na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 389/2006z dnia 27 lutego 2006 r. ustanawiającego instrument wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Sprawozdanie roczne 2006-2007 w sprawie realizacji pomocy wspólnotowej na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 389/2006z dnia 27 lutego 2006 r. ustanawiającego instrument wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej

1. WPROWADZENIE

W dniu 26 kwietnia 2004 r. podczas posiedzenia w Luksemburgu Rada zapoznała się z wynikami referendum na Cyprze przeprowadzonego równocześnie na obu częściach wyspy w dniu 24 kwietnia 2004 r. zgodnie z planem Kofiego Annana i stwierdziła co następuje:

„Turecka wspólnota cypryjska wyraźnie opowiedziała się za przynależnością do Unii Europejskiej. Rada jest zdecydowana zakończyć izolację tureckiej wspólnoty cypryjskiej i ułatwić zjednoczenie Cypru poprzez wspieranie rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej. Rada zwróciła się do Komisji z wnioskiem o przedłożenie wszechstronnych propozycji zmierzających do realizacji tego celu ze szczególnym uwzględnieniem integracji gospodarczej wyspy oraz poprawy kontaktów między obiema społecznościami oraz kontaktów z UE.” Rada zaleciła, aby 259 mln EUR przeznaczonych dla północnej części Cypru w przypadku osiągnięcia porozumienia wykorzystano obecnie na ten cel.”

Na podstawie tych konkluzji Komisja przedstawiła w dniu 7 lipca 2004 r.[1] wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie instrumentu wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej. Ocena skutków finansowych dołączona do wniosku przewidywała, że w latach 2004 2006 na program przeznaczone zostanie 259 mln EUR w ramach działu 7 (Strategia przedakcesyjna) perspektywy finansowej.

Zaowocowało to przyjęciem w dniu 27 lutego 2006 r. rozporządzenia Rady (WE) nr 389/2006 ustanawiającego instrument wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej i zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 2667/2000 w sprawie Europejskiej Agencji Odbudowy[2] (zwanego dalej „rozporządzeniem o pomocy”).

Art. 10 rozporządzenia o pomocy stanowi, że „Komisja przesyła każdego roku Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie wykonania pomocy wspólnotowej na podstawie niniejszego instrumentu. Sprawozdanie obejmuje informacje dotyczące finansowanych w ciągu roku działań oraz ustalenia wynikające z prowadzonego monitorowania, a także zawiera ocenę wyników osiągniętych w ramach przyznawanej pomocy”.

Niniejsze pierwsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 27 lutego 2006 r. do dnia 28 lutego 2007 r. Zgodnie z przyjętą praktyką corocznego przedkładania sprawozdań w sprawie pomocy finansowej odpowiadającą zwykłemu cyklowi lat budżetowych,następne roczne sprawozdanie obejmie okres do końca grudnia 2007 r. Niniejsze pierwsze sprawozdanie dotyczy w szczególności następujących dziedzin: 1) przygotowanie programu pomocy finansowej, 2) mechanizmy realizacji programu, 3) pierwsze działania w zakresie przetargów i zawierania umów oraz 4) wnioski wraz z oceną wyzwań związanych z tym specyficznym programem pomocy.

2. PRZYGOTOWANIE PROGRAMU POMOCY

2.1. Kontekst

W następstwie przyjęcia rozporządzenia o pomocy w lutym 2006 r. działalność Komisji w okresie sprawozdawczym koncentrowała się na przygotowaniu programu pomocy w celu zaciągnięcia niezbędnych zobowiązań budżetowych przed końcem 2006 r. Kontekst przygotowywania programu w roku 2006 charakteryzują następujące elementy:

2.1.1. Opóźnione zatwierdzenie rozporządzenia o pomocy

Rada przyjęła rozporządzenie o pomocy około 20 miesięcy po przedstawieniu przez Komisję pierwotnego wniosku w lipcu 2004 r. Opóźnione zatwierdzenie rozporządzenia o pomocy sprawiło, że zobowiązania budżetowe, które początkowo miały zostać rozłożone na trzy lata, 2004, 2005 i 2006, musiały zostać zaciągnięte w jednym tylko roku. W wieloletnich ramach programowych uwzględnia się doświadczenia z poprzednich lat w celu dokładniejszego ustalenia corocznych potrzeb w zakresie przygotowania programu. W tym przypadku nie było to możliwe, w związku z tym konieczne było przygotowanie i przyjęcie w 2006 r. programu obejmującego całość kwoty 259 mln EUR. Aspekt ten ma szczególne znaczenie także ze względu na to, że intensywność pomocy w ramach tego programu pomocy jest znacznie wyższa niż w przypadku poprzednich programów pomocy finansowej dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej.

Opóźnienie to uniemożliwiło podjęcie szeregu działań przygotowawczych zaplanowanych już na lata 2004-2005. Komisja mogła wydać na przygotowanie programu jedynie ograniczoną kwotę 2 mln EUR przeznaczoną na studia wykonalności, którą udostępniono w ramach specjalnego pakietu pomocy dla północnej części Cypru na rok 2003[3]. Studia wykonalności przeprowadzono między innymi w dziedzinach takich jak odpady stałe, woda i ścieki, energia oraz rozwój obszarów wiejskich. W celu ułatwienia przygotowania programu Bank Światowy przeprowadził także w imieniu Komisji analizę stanu wyjściowego gospodarki w północnej części Cypru.

Wyżej wymienione badania umożliwiły wstępną ocenę rozbieżności między obecnym stanem i wymogami wspólnotowego dorobku prawnego oraz zidentyfikowanie priorytetowych projektów, które należy realizować w ramach programu pomocy. Ogólnie rzecz biorąc badania uwydatniły konieczność poczynienia istotnych inwestycji w celu dostosowania infrastruktury i usług w północnej części Cypru do wymogów wspólnotowego dorobku prawnego.

Badania wykazały również, że konieczne są dalsze prace nad przygotowaniem projektu a mianowicie opracowanie szczegółowych specyfikacji przetargowych. Na ogól brak było rzetelnych społeczno-gospodarczych danych statystycznych dotyczących północnej części Cypru.

Opóźnienie w przeprowadzeniu działań przygotowawczych oznacza, że w przypadku wielu projektowanych inwestycji podpisanie umowy nastąpi tuż przed upływem terminu zawierania umów przypadającym na koniec 2009 r.

2.1.2. Brak pewności co do ogólnej sumy dostępnych środków finansowych

W konkluzjach z dnia 26 kwietnia 2004 r. Rada zaleciła, aby 259 mln EUR przewidzianych dla północnej części Cypru w przypadku osiągnięcia porozumienia przeznaczono na realizację celów rozporządzenia o pomocy. W tym celu zarezerwowano, w oczekiwaniu na przyjęcie podstawy prawnej, środki w wysokości 120 mln EUR w budżecie na 2005 r. oraz w wysokości 139 mln EUR w budżecie na 2006 r.

W związku z opóźnionym przyjęciem podstawy prawnej środki przeznaczone na rok 2005 stały się niedostępne. W momencie przyjęcia rozporządzenia w lutym 2006 r. dostępne było jedynie 139 mln EUR. Początkowo przygotowywanie programu oparto na tym przydziale.

Komisja poinformowała państwa członkowskie, że możliwe byłoby odtworzenie pakietu środków w kwocie 259 mln EUR poprzez wystąpienie o dodatkowe 120 mln euro w ramach działu 7 budżetu, który dysponował dostępnym marginesem pozwalającym na zaciągnięcie dodatkowych zobowiązań na kwotę 1 085,4 mln EUR.

Budżet korygujący przyjęto w październiku 2006 r. W momencie kiedy okazało się, że dostępna będzie cała pierwotnie przewidziana kwota 259 mln EUR, program poprawiono, w związku z czym niektóre projekty zostały opracowane w dwóch fazach.

2.1.3. Konsultacje z rządem Republiki Cypryjskiej

W oświadczeniu zamieszczonym w protokole z posiedzenia Rady, podczas którego przyjęto rozporządzenie o pomocy, Komisja, uwzględniając obecną sytuację polityczną na Cyprze jak również cel związany z integracją i zjednoczeniem wyspy, zadeklarowała gotowość przeprowadzenia konsultacji z rządem Republiki Cypryjskiej głównych aspektów realizacji pomocy na podstawie tego rozporządzenia.

Spotkania konsultacyjne z przedstawicielami rządu Republiki Cypryjskiej w sprawie treści programu odbyły się w dniach 19 czerwca oraz 9-11 października 2006 r., przy czym szczególną uwagę poświecono kwestii planowania w skali całej wyspy. W okresie od marca do października 2006 r. prowadzono dodatkowe spotkania oraz korespondencję dotyczące zagadnień horyzontalnych (w szczególności art. 7 ust. 1 rozporządzenia o pomocy dotyczącego ochrony prawa własności) miały miejsce

2.1.4. Komitologia

Zgodnie z wymogami art. 3 ust. 3 rozporządzenia o pomocy komitet zarządzający ds. Phare przedstawia opinię w sprawie projektów decyzji finansowych dotyczących kwoty wyższej niż 5 mln EUR i obejmujących raczej działania operacyjne niż działania wspomagające. Opinii komitetu zarządzającego ds. Phare zasięgnięto w sprawie dwóch projektów decyzji finansowych odpowiadających wymogom tego artykułu odpowiednio na posiedzeniach tego komitetu w dniu 3 lipca i w dniu 20 października. W obu przypadkach odbyło się głosowanie. W dniu 3 lipca komitet nie przedstawił opinii, natomiast w dniu 20 października przyjął kwalifikowaną większością głosów opinię pozytywną. Zgodnie z zasadami komitologii Komisja przystąpiła do przyjęcia decyzji finansowych.

Na posiedzeniu w dniu 3 lipca członkowie komitetu zwrócili się do Komisji o przeprowadzenie dalszych konsultacji z rządem Republiki Cypryjskiej. Dalsze kontakty miały miejsce latem i jesienią 2006 r. w ramach spotkań lub za pośrednictwem korespondencji, jak wskazano powyżej w pkt 2.1.3.

2.2. Treść programu

Łączny przydział w wysokości 259 mln EUR został rozdysponowany przez Komisję poprzez przyjęcie pięciu decyzji w sprawie finansowania w okresie od 23 czerwca do 22 grudnia 2006 r. (patrz wykaz decyzji finansowych w załączniku I oraz podział całości programu pomocy według projektów w załączniku 2).

Z kwoty 259 mln EUR, suma 240,15 mln EUR została przydzielona na część operacyjną programu pomocy podczas gdy pozostała kwota 18,85 mln EUR (tzn. 7,2 % całego przydziału finansowego) zostanie użyta w celu wspierania realizacji programu pomocy przez Komisję zgodnie z przepisem art. 4 ust. 3 rozporządzenia o pomocy.

Przy opracowywaniu programu Komisja uwzględniła następujące elementy:

- cele rozporządzenia o pomocy

- dyskusje ze wspólnotą korzystającą z pomocy;

- wyniki projektów będących w toku realizacji;

- wyniki badań przeprowadzonych w latach 2004-2006;

- harmonogram zawierania umów (N+3).

2.2.1. Pomoc finansowa na projekty operacyjne

W wyniku przyjęcia trzech decyzji w sprawie finansowania przygotowano program przewidujący zrównoważony pakiet działań odpowiadających głównym potrzebom tureckiej wspólnoty cypryjskiej oraz celom rozporządzenia Rady nr 389/2006 (zestawienie podziału funduszy według celów priorytetowych, patrz tabela 1 poniżej).

Pomoc finansowa na podstawie rozporządzenia o pomocy koncentruje się na pięciu następujących celach priorytetowych:

Cel 1: Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury (około 129,25 mln EUR):

Zgodnie z tym celem priorytetowym zadaniem programu jest likwidacja istotnych braków w infrastrukturze w północnej części Cypru w kluczowych sektorach takich jak ochrona środowiska naturalnego (a w szczególności w sektorze wodno-kanalizacyjnym, odpadów stałych i ochrony przyrody), energetyka (ze szczególnym naciskiem na zagadnienia związane z zarządzaniem podażą i popytem), bezpieczeństwo ruchu drogowego i telekomunikacja. W wyniku wieloletnich zaniedbań i niedoinwestowania kluczowe sektory infrastruktury wymagają odnowy i modernizacji w celu spełnienia wymogów wspólnotowego dorobku prawnego.

Poza inwestycjami w infrastrukturę, zapewniona zostanie pomoc techniczna w zakresie budowania zdolności i reform politycznych w celu zapewnienia trwałej poprawy świadczenia usług. Czynnikiem mogącym stanowić największą przeszkodę w realizacji tego priorytetu są problemy związane z prawem własności. Dlatego w programie zadbano o określony stopień elastyczności pozwalający na finansowanie projektów rezerwowych w przypadku gdyby niektóre projekty nie mogły zostać zrealizowane ze względu na konieczność poszanowania prawa własności.

Cel 2: Pobudzanie rozwoju społecznego i gospodarczego (około 70,2 mln EUR):

Priorytet ten obejmuje szeroką paletę działań mających na celu wzmocnienie długoterminowej stabilności gospodarczej tureckiej wspólnoty cypryjskiej, poprzez następujące działania:

- rozwój obszarów wiejskich i modernizację sektora rolnictwa, włączając działania mające na celu zapobieżenie migracji ludności wiejskiej do miast poprzez większe zróżnicowanie podstaw lokalnej gospodarki i poprawę warunków społeczno-gospodarczych a także lokalnego stanu zaopatrzenia w usługi;

- odbudowa infrastruktury komunalnej i lokalnej w trzech głównych miastach– Nikozji, Kyrenii i Famaguście, jak również w innych mniejszych ośrodkach miejskich i wsiach;

- prace infrastrukturalne konieczne do otwarcia nowego przejścia granicznego przez zieloną linię;

- rozwój zasobów ludzkich , wspieranie reform w sektorze oświaty jak również rozwijanie szkolenia zawodowego w celu zapewnienia wykwalifikowanej siły roboczej potrzebnej lokalnym przedsiębiorstwom – w ramach różnych programów;

- działania służące wspieraniu konkurencyjności sektora prywatnego między innymi poprzez programy pożyczkowe oraz bezpośrednie wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

Cel 3: Działania na rzecz pojednania, działania służące budowaniu zaufania oraz wspieranie społeczeństwa obywatelskiego (około 13 mln EUR):

W ramach tego priorytetu z programu pomocy finansowane będą działania mające na celu:

- wzmacnianie społeczeństwa obywatelskiego i wspieranie pojednania oraz działania służące budowaniu zaufania (włączając wsparcie dla Komitetu ds. Osób Zaginionych). Powodzenie działań służących pojednaniu i budowie zaufania zależy od poprawy obecnego klimatu politycznego. Dotychczasowe działania w tej dziedzinie przyniosły zróżnicowane rezultaty , jednak poziom zaufania pomiędzy obiema społecznościami jest nadal niski a szansa na znalezienie rozwiązania zależy od odbudowy tego zaufania we wszystkich segmentach społeczeństwa.

- kontynuacja procesu rozminowywania w strefie buforowej i w obszarach z nią sąsiadujących. szczególna waga będzie w dalszym ciągu przywiązywana do kwestii rozminowania przyszłych przejść granicznych;

- wspieranie współpracy obu społeczności w dziedzinie nauczania historii we współpracy z Radą Europy i w oparciu o prace przygotowawcze podjęte od 2004 r. z obiema społecznościami.

Cel 4: Przybliżanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do Unii Europejskiej (około 9,5 mln EUR):

Ten priorytet ma na celu wyjście z izolacji tureckiej wspólnoty cypryjskiej poprzez ułatwienie kontaktów z Unią Europejską poprzez:

- wspólnotowy program stypendialny dla studentów i nauczycieli;

- dotacje na kontakty międzyludzkie pomiędzy turecką wspólnotą cypryjską a odpowiednimi organizacjami w Unii Europejskiej;

- podnoszenie poziomu wiedzy na temat Unii Europejskiej i jej polityk. Przewidziano otwarcie punktu informacyjnego UE w północnej części Cypru.

Cel 5: Przygotowywanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do wprowadzania i wdrażania wspólnotowego dorobku prawnego(około 13,46 mln EUR):

W ramach tego priorytetu wspomagane będzie przygotowywanie tekstów prawnych jak również wzmacnianie zdolności do wdrażania wspólnotowego dorobku prawnego w celu cofnięcia zawieszenia jego stosowania zgodnie z art. 1 protokołu nr 10 do Aktu Przystąpienia. Większość działań w ramach tego priorytetu będzie podejmowana za pośrednictwem Biura Wymiany Informacji o Pomocy Technicznej (TAIEX). Finansowane będą również niewielkie inwestycje i zakupy wyposażenia konieczne do harmonizacji z dorobkiem wspólnotowym. W związku z istotnym znaczeniem ochrony środowiska naturalnego w północnej części Cypru wsparcie obejmie również oddzielny projekt mający na celu budowanie zdolności w zakresie racjonalnego gospodarowania środowiskiem naturalnym.

Pomoc techniczna nieprzydzielona oraz rezerwa programowa(około 4,74 mln EUR, 2 %):

Rezerwa programowa zagwarantuje pewne ograniczone środki finansowe na nowe działania, które mogą okazać się konieczne po rozpoczęciu realizacji programu wskutek zmiany sytuacji politycznej. Jest ona szczególnie istotna ze względu na fakt, że wprawdzie program realizowany będzie przez ponad pięć lat, ale środki finansowe na cele związane z przygotowaniem programu były dostępne jedynie w 2006 r.

Tabela 1. Podział funduszy według celów priorytetowych

---

2.2.2. Pomoc finansowa na pokrycie wydatków administracyjnych na mocy art. 4 ust. 3 rozporządzenia o pomocy

Zgodnie z art. 4 ust. 3 rozporządzenia o pomocy pomoc może być wykorzystana „do pokrycia w szczególności kosztów działań wspierających, takich jak badania wstępne i porównawcze, szkolenia, działania związane z przygotowywaniem, ocenianiem, zarządzaniem, wprowadzaniem w życie, monitorowaniem, kontrolowaniem i oszacowywaniem pomocy, kosztów działań związanych z celami informacyjnymi i promowania wizerunku, jak również kosztów personelu, sprzętu i najmu pomieszczeń”.

Na wspomaganie Komisji przy realizacji tego programu pomocy przeznaczono kwotę 18,85 mln EUR. Pomoc finansowa na wydatki administracyjne zostanie przeznaczona między innymi na:

1. Opracowywanie strategii sektorowych,

2. weryfikację i/lub przeprowadzanie studiów wykonalności w ramach przygotowania projektu (włączając analizy ekonomiczne i finansowe, szczegółowe specyfikacje techniczne projektu, opinie prawne, przygotowywanie dokumentów przetargowych dotyczących robót budowlanych, usług, dostaw oraz zaproszeń do składania wniosków o dotacje itd.);

3. Oferowanie wiedzy fachowej w celu wspomagania przy udzielaniu zamówień publicznych oraz w razie potrzeby w fazie realizacji (włączając kontrolę, nadzór, ocenę itd.);

4. Nabór personelu kontraktowego do zespołu programowego Komisji, obsługa logistyczna w zakresie zarządzania biurem (w tym wynajem lokali) i dostarczanie wyposażenia w celu utworzenia biura terenowego ds. programu na terytorium zamieszkałym przez społeczność korzystającą z pomocy.

2.3. Terminy zawierania i wykonywania umów

Terminy zawierania umów określono w pięciu decyzjach Komisji przyjętych w 2006 r. na mocy rozporządzenia o pomocy. Terminy te upływają pomiędzy czerwcem a grudniem 2009 r., zgodnie z przepisami art. 5 ust. 1 rozporządzenia o pomocy dotyczącymi okresu zawierania umów. W zakresie przeważającej części programu okres realizacji umów rozciąga się do grudnia 2012 r. W przypadku projektów przewidujących utworzenie programu kredytów rewolwingowych, termin realizacji umów sięga grudnia 2014 r.

3. MECHANIZMY REALIZACJI PROGRAMU

Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia o pomocy Komisja jest odpowiedzialna za zarządzanie pomocą. Art. 5 ust. 2 rozporządzenia o pomocy pozwala Komisji na powierzenie realizacji części lub całości programu pomocy Europejskiej Agencji Odbudowy.

Jednakże po przedstawieniu przez Komisję sprawozdania dla Rady na temat przyszłości agencji[4] , w którym zaproponowano likwidację agencji przed końcem 2008 r. , uznano, że opcja przewidująca wykorzystanie Agencji nie powinna być brana pod uwagę. . Konieczne będzie zatem wprowadzenie alternatywnych rozwiązań w krytycznym momencie fazy realizacji, co może doprowadzić do opóźnień i zakłóceń.

3.1.1. Zarządzanie scentralizowane przez Komisję

Realizacja programu odbywa się zgodnie z art. 53a rozporządzenia finansowego[5] (zarządzanie scentralizowane), przy czym DG ds. Rozszerzenia Komisji Europejskiej występuje jako instytucja zamawiająca poza wyjątkami określonymi w pkt 3.1.2.

Udzielanie zamówień odbywa się zgodnie z przepisami części drugiej tytułu IV (Działania zewnętrzne) rozporządzenia finansowego oraz części drugiej tytułu III rozdziału 3 przepisów wykonawczych[6] do tego rozporządzenia jak również decyzji Komisji C(2006)117 z dnia 24 stycznia 2006 r. i C(2007)2034 z dnia 24 maja 2007 r. w sprawie „zasad i procedur mających zastosowanie do zamówień na usługi, dostawy i roboty budowlane finansowanych z budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich na potrzeby współpracy z państwami trzecimi”.

W celu realizacji programu, utworzono specjalny zespół programowy, złożony z urzędników Komisji i personelu kontraktowego stanowiący część Zespołu Zadaniowego ds. Wspólnoty Turków Cypryjskich w DG ds. Rozszerzenia.

W celu zapewnienia efektywnej kosztowo koordynacji ze społecznością korzystającą z pomocy przy przygotowaniu i realizacji pomocy, a równocześnie zapewniania miejsca na posiedzenia i seminaria zespół programowy korzystał z pomieszczeń biura terenowego ds. programu znajdującego się w północnej części Nikozji od września 2006 r. Zarządzanie biurem, pomieszczenia oraz personel pomocniczy taki jak sekretarki i kierowcy zapewnia prywatny kontrahent – GTZ (Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit). Integralną część zespołu programowego stanowi również biuro terenowe TAIEX, który służy koordynacji wizyt ekspertów z państw członkowskich.

Podczas okresu sprawozdawczego stopniowo tworzono zespół programowy . Pod koniec lutego 2007 r. zespół programowy liczył 20 osób, w tym dwóch urzędników komisji, dwóch pracowników kontraktowych oraz 10 członków personelu udostępnionych przez prywatnego kontrahenta w celu wsparcia administracyjnego i logistycznego. Trwała rekrutacja dodatkowego personelu kontraktowego w celu skompletowania zespołu do końca 2007 r.

3.1.2. Zarządzanie wspólne

Zarządzanie działaniami w zakresie modernizacji infrastruktury komunalnej i lokalnej oraz wspierania sektora prywatnego (obejmujące kwotę 17,5 mln EUR) będzie odbywało się wspólnie z organizacją Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) zgodnie z art. 53d rozporządzenia finansowego. Komisja skorzysta z wiedzy fachowej i doświadczeń uzyskanych w ramach Partnerstwa dla przyszłości UNDP w latach 2001-2004 kiedy to UNDP przekazywał pomoc UE dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej.

3.1.3. Pośrednie zarządzanie scentralizowane

Realizacja działań przeprowadzanych przez TAIEX (9,5 mln EUR) będzie się odbywać według procedury pośredniego zarządzania scentralizowanego przewidzianej w art. 54 ust. 2 lit. c) oraz art. 56 rozporządzenia finansowego (pośrednie zarządzanie scentralizowane). Zawarto umowę z GTZ (Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit) dotycząca zarządzania całością programu TAIEX na okres do dnia 20 czerwca 2008 r.

3.1.4. Przyznawanie dotacji bez zaproszeń do składania wniosków

W programie przewidziane jest przyznanie pewnej ilości dotacji bez zaproszenia do składania wniosków: odpowiednio dla Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (na program pomocy przy rozminowywaniu i wspieranie kampanii Komitetu ds. Osób Zaginionych) o łącznej wartości5,5 mln EUR oraz dla Rady Europy (na projekt dotyczący nauczania historii i projekt Akademii Studiów Politycznych) w o łącznej wartości1,6 mln EUR. Bezpośrednie przyznanie dotacji jest uzasadnione na mocy art. 168 ust. 1 lit. c) w związku z faktycznym monopolem obu organizacji w tym sektorze.

4. DZIAłANIA FINANSOWANE W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM

4.1. Działania

Większość decyzji w sprawie finansowania w ramach programu została podjęta przez Komisję jesienią 2006 r. Działania podczas okresu sprawozdawczego koncentrowały się na tworzeniu zespołu programowego oraz biura terenowego TAIEX jak również na tworzeniu systemów i procedur dostosowanych do potrzeb programu. W grudniu 2006 r. podpisano z organizacją Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) umowy w sprawie przyznania dotacji w dziedzinie rozwoju sektora prywatnego oraz infrastruktury komunalnej i lokalnej. Istotne było zapewnienie ciągłości działań UNDP na rzecz tureckiej wspólnoty cypryjskiej ponieważ poprzednie umowy w sprawie przyznania dotacji z UNDP w tych dziedzinach wygasły w listopadzie 2006 r. Komitet Zarządzania Projektem z udziałem przedstawicieli Komisji i UNDP zebrał się w styczniu 2007 r. w celu określenia konkretnych działań, które należy podjąć.

W okresie sprawozdawczym podjęto również działania w celu przygotowania dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej planu gospodarowania odpadami stałymi. Plan ten jest istotnym warunkiem wstępnym ogłoszenia przetargu na roboty budowlane przewidzianego w programie sektorowym gospodarowania odpadami stałymi.

Załącznik 3 zawiera wykaz umów podpisanych przez Komisję w okresie sprawozdawczym.

Opublikowano również prognozowane zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniach publicznych, w tym także pierwsze zaproszenie do składania wniosków w sprawie wspólnotowego programu stypendialnego Wspólnoty na rok akademicki 2007/2008 opublikowane w styczniu 2007 r.. Wiele z ogłoszonych przetargów dotyczyło usług doradczych przy przygotowaniu przetargów na roboty budowlane. Szczegółowe przygotowanie projektów robót budowlanych nie było wcześniej możliwe z racji na ograniczoną kwotę środków finansowych poprzednio udostępnionych.

4.2. TAIEX

Od roku 2004 TAIEX zapewnia pomoc techniczną dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej w ramach wcześniejszych ustaleń w sprawie finansowania. Podczas okresu sprawozdawczego środki finansowe w ramach programu pomocy użyto głownie w celu utworzenia biura terenowego TAIEX. Inne działania finansowano nadal ze środków z wcześniejszych programów finansowania.

4.3. Informacja i promocja

Podczas okresu sprawozdawczego działania promocyjne koncentrowały się na podnoszeniu poziomu wiedzy we wspólnocie korzystającej z pomocy na temat projektów, które będą finansowane w ramach rozporządzenia o pomocy. Pomiędzy listopadem a grudniem 2006 r. informacje dla wspólnoty korzystającej z pomocy przekazywano głownie poprzez seminaria przygotowawcze organizowane przez DG ds. Rozszerzenia dla różnych zainteresowanych grup, w tym dla przywódców tureckiej wspólnoty cypryjskiej, społeczności lokalnych, przedstawicieli sektorów oświaty i rolnictwa, sektora prywatnego oraz społeczeństwa obywatelskiego. W listopadzie 2006 r. i w grudniu 2007 r. odbyły się konferencje prasowe odpowiednio dla tureckiej oraz dla greckiej prasy cypryjskiej. Opracowano również i rozpowszechniono ulotkę przeznaczoną dla potencjalnych beneficjentów oraz ogółu społeczeństwa.

Ponadto w celu upowszechnienia wiadomości o programie pomocy wykorzystuje się stronę internetową DG ds. Rozszerzenia. Na stronie tej umieszczono tekst rozporządzenia o pomocy oraz tekst decyzji finansowych Komisji i innych powiązanych dokumentów. Znajdują się tam również linki do innych stron internetowych dotyczących przetargów na zamówienia, które maja być finansowane w ramach rozporządzenia.

4.4. Wykonanie finansowe (zawieranie umów i dokonywanie wypłat)

Na koniec okresu sprawozdawczego zawarto umowy na łączną kwotę 14,5 mln EUR. Z kwoty tej około 13,2 mln EUR przeznaczono na część operacyjną programu pomocy natomiast 1,3 mln EUR przeznaczono na działania wspomagające.

Odnośnie do wypłat w okresie sprawozdawczym Komisja wypłaciła kontrahentom kwotę około 4,25 mln EUR. Z kwoty tej około 3,7 mln EUR przeznaczono na część operacyjną programu pomocy natomiast 550 000 EUR przeznaczono na działania wspierające. Ponadto Komisja wydała około 400 000 EUR na koszty personelu i podróży służbowych.

5. WNIOSKI

Większość działań podjętych w okresie sprawozdawczym obejmowała w szczególności następujące zagadnienia:

5. przygotowanie programu pomocy : wszystkie decyzje finansowe przyjęto w 2006 r.;

6. tworzenie mechanizmów realizacji programu : stworzono zespół programowy; biuro terenowe ds. programu oraz biuro terenowe TAIEX rozpoczęły działalność we wrześniu 2006, czyli w niecałe siedem miesięcy po przyjęciu rozporządzenia o pomocy;

7. zapewnianie ciągłości z wcześniejszymi działaniami na rzecz tureckiej wspólnoty cypryjskiej finansowanymi przez UE : działania podejmowane wcześniej przez UNDP będą kontynuowane dzięki podpisaniu w grudniu 2006 r. umów w sprawie przyznania dotacji między Komisją a UNDP.

Komisja działa w wyjątkowym kontekście prawnym, dyplomatycznym i politycznym. Wiąże się z nim szereg wyzwań i zagrożeń dla pomyślnego wdrożenia rozporządzenia o pomocy:

8. Napięte terminy zawierania umów i znaczne ograniczenie czasu trwania programu : jak wskazano wcześniej, czas przeznaczony na zaciągnięcie zobowiązań na środki dostępne w ramach programu został znacznie skrócony wskutek opóźnionego przyjęcia podstawy prawnej. . Ogólne ograniczenie czasu realizacji programu ma następujące konsekwencje:

9. nie można było przeprowadzić działań przygotowawczych zaplanowanych we wcześniejszej części programu. W związku z brakiem wcześniejszego przygotowania projektu podjęcie inwestycji w infrastrukturę na szeroką skalę w ciągu trzech lat będzie dużym wyzwaniem.

10. działania planowane jako coroczne będą mogą odbyć się jedynie w trzech kolejnych latach (2007-2009) a nie w pięciu jak pierwotnie planowano (2005-2009). Na przykład wspólnotowy program stypendialny będzie realizowany jedynie przez trzy lata akademickie. Brak jest obecnie funduszy na finansowanie takiego programu po roku akademickim 2009/2010. Dotyczy to wszystkich programów dotacji przewidzianych w ramach programu pomocy, np. dla rolników, społeczności lokalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, itd. Ostatnie zaproszenie do składania wniosków w ramach tych programów dotacyjnych będzie ogłoszone w pierwszym półroczu 2009 r.

11. Kwestie własności : Szacuje się że 78 % prywatnych gruntów w północnej części Cypru należy do Greków cypryjskich. Lokalizacja wielu planowanych inwestycji infrastrukturalnych nie została jeszcze rozstrzygnięta . Jednak w związku z tym, że znaczna część gruntów należy do Greków cypryjskich, można sądzić że wielu inwestycji będzie można dokonać jedynie jeżeli właściciele tych gruntów wyrażą na to zgodę. Przygotowane zostaną projekty rezerwowe, aby złagodzić ryzyko związane z niemożnością realizacji projektów ze względu na brak zgody właścicieli. Konieczność uzyskania zgody właścicieli będzie wymagała poświęcenia dodatkowego czasu w ramach już i tak bardzo napiętego harmonogramu realizacji.

12. Niska zdolność absorpcyjna społeczności korzystającej z pomocy : chociaż potrzeby są znaczne, turecka wspólnota cypryjska jest niewielka i nie dysponuje odpowiednimi strukturami umożliwiającymi absorpcję tak dużej ilości środków finansowych w tak krótkim czasie. Ogólny wpływ programu na rozwój gospodarczy i społeczny może więc okazać się skromniejszy niż zakładano ze względu na skrócenie czasu realizacji programu.

13. Nabór personelu do zespołu programowego Komisji : w związku z aktualnie obowiązującymi przepisami regulaminu pracowniczego dotyczącymi maksymalnej długości umów z personelem kontraktowym wymiana znacznej części personelu będzie miała miejsce w 2009 r. czyli tuz przed upływem terminu zawierania umów .

14. Współpraca między turecką wspólnotą cypryjska a grecką wspólnotą cypryjską : to czy program przyczyni się ogólnie do realizacji nadrzędnego celu, jakim jest wsparcie procesu zjednoczenia Cypru zależy z znacznym stopniu od pomyślnej współpracy pomiędzy oboma wspólnotami na wyspie. Problemy polityczne niezwiązane bezpośrednio z programem pomocy jako takim, lecz wynikające z ogólnego kontekstu politycznego na wyspie, mogą doprowadzić do tego, że obie wspólnoty zablokują realizacji niektórych części programu. W związku z tym postępy w procesie zjednoczenia pod auspicjami ONZ ułatwiłyby w znacznym stopniu realizację programu.

6. ZAłąCZNIKI

6.1. Załącznik 1: Wykaz decyzji Komisji przyjętych na mocy rozporządzenia o pomocy

Tytuł i data decyzji | Kwota w mln EUR |

1 | DECYZJA KOMISJI C/2006/2336/3 z 23.6.2006 r. ustanawiająca instrument pomocy technicznej w celu wspierania wdrażania instrumentu wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej | 4,00 |

2 | DECYZJA KOMISJI C/2006/2335/4 z 26.6./2006 r. ustanawiająca program pomocy udzielanej przez Biuro Wymiany Informacji o Pomocy Technicznej (TAIEX) dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej | 4,50 |

3 | DECYZJA KOMISJI C/2006/5000 z 27.10.2006 r. ustanawiająca program pomocy finansowej w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej – część I | 38,10 |

4 | DECYZJA KOMISJI C/2006/6533 z 15.12.2006 r. ustanawiająca program pomocy finansowej w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej – część II | 197,55 |

5 | DECYZJA KOMISJI C/2006/7035 z 22.12.2006 r. ustanawiająca instrument pomocy technicznej mający na celu wspieranie wdrażania instrumentu wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej – część II | 14,65 |

258,800* |

* Jest to łączna kwota w pozycji 22.02.11 w budżecie na rok 2006 (w pozycji 22.02703 w budżecie na rok 2007). Saldo stanowi 200 000 EUR w pozycji w budżecie dotyczącej wydatków administracyjnych na TAIEX w 2006 r. na realizację pomocy TAIEX dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej.

6.2. Załącznik 2: Podział na poszczególne projekty

Cele i projekty | Koszt (EUR) |

Cel 1: Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury (49,9 %) |

Podcel 1 – Ochrona środowiska naturalnego |

Projekt 1.1 – Program sektorowy modernizacji systemów wodno-kanalizacyjnych i zarządzania tymi systemami | 71 400 000 |

Projekt 1.2 – Pomoc dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej w dziedzinie zarządzania potencjalnymi siedliskami sieci Natura 2000 w północnej części Cypru i ochrony tych siedlisk. | 5 000 000 |

Projekt 1.3 Program sektorowy dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej dotyczący odpadów stałych | 21 200 000 |

Projekt 1.4 Studia wykonalności dotyczące rehabilitacji terenu górniczego Lefke | 900 000 |

Podcel 2 – Poprawa zarządzania sektorem energetycznym |

Projekt 1.5 Modernizacja zarządzania sektorem energetycznym | 5 000 000 |

Projekt 1.6 Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury energetycznej – cześć II | 8 750 000 |

Podcel 3 Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego |

Projekt 1.7 Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego | 3 000 000 |

Podcel 4 – Telekomunikacja |

Projekt 1.8 Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury telekomunikacyjnej | 14 000 000 |

Suma cząstkowa | 129 250 000 |

Cel 2: Pobudzanie rozwoju społecznego i gospodarczego (27,1 %) |

Projekt 2.1 Program sektorowy rozwoju obszarów wiejskich | 29 700 000 |

Projekt 2.2 Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej | 7 000 000 |

Projekt 2.3 Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej – część II | 8 000 000 |

Projekt 2.4 Program sektorowy rozwoju zasobów ludzkich | 8 000 000 |

Projekt 2.5 Program pożyczek dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw | 9 000 000 |

Projekt 2.6 Program sektorowy na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarczego | 6 000 000 |

Projekt 2.7 Wspieranie rozwoju sektora prywatnego w tureckiej wspólnocie cypryjskiej | 2 500 000 |

Suma cząstkowa | 70 200 000 |

Cel 3: Działania na rzecz pojednania, działania służące budowaniu zaufania oraz wspieranie społeczeństwa obywatelskiego (5 %) |

Projekt 3.1 Pojednanie, działania służące budowaniu zaufania oraz wspieranie społeczeństwa obywatelskiego | 8 000 000 |

Projekt 3.2 Program pomocy przy rozminowywaniu | 4 000 000 |

Projekt 3.3 Wspieranie rozwoju nowych tendencji w nauczaniu historii promujących pojednanie i stabilność na Cyprze | 1 000 000 |

Suma cząstkowa | 13 000 000 |

Cel 4: Przybliżanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do Unii Europejskiej (3.7 %) |

Projekt 4.1 Wspólnotowy program stypendialny | 5 000 000 |

Projekt 4.2 Promowanie wymian młodzieży oraz innych form kontaktów międzyludzkich | 3 000 000 |

Projekt 4.3 Informacje na temat systemu politycznego i prawnego Unii Europejskiej | 1 500 000 |

Suma cząstkowa | 9 500 000 |

Cel 5: Przygotowywanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do wprowadzania i wdrażania wspólnotowego dorobku prawnego(5.2 %) |

Projekt 5.1 Pomoc techniczna mająca na celu wspieranie wprowadzania i wdrażania dorobku wspólnotowego za pośrednictwem biura TAIEX – część II (składnik A – pomoc za pośrednictwem biura TAIEX; składnik B – finansowanie drobnych zakupów wyposażenia) + część II | 6 500 000 4 500 000 |

Projekt 5.2 Budowanie zdolności w sektorze ochrony środowiska naturalnego | 2 460 000 |

Suma cząstkowa | 13 460 000 |

Cel 6: Pomoc techniczna nieprzydzielona oraz rezerwa programowa (1,8 %) |

Projekt 6.1 Pomoc techniczna nieprzydzielona oraz rezerwa programowa | 4 740 000 |

Suma cząstkowa | 4 740 000 |

Razem | 240 150 000 |

+ Ogólna pomoc techniczna przy realizacji programu (7,2 %) | 18 850 000 |

Całość ogółem | 259 000 000 |

6.3. Załącznik 3: Umowy podpisane w okresie sprawozdawczym

Numer umowy (CRIS) | Tytuł umowy | Kontrahent | Podpisanie | Kwota (EUR) |

2006/124-237 | Dodatek do umowy TAIEX z 2005 r. z GTZ dotyczący utworzenia lokalnego biura terenowego TAIEX w północnej części Cypru | Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit - GTZ GMBH (Niemcy) | 18.7.2006 | 506 836 |

2006/124-397 | Utworzenie biura terenowego ds. programu w północnej części Cypru | Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit - GTZ GMBH (Niemcy) | 25.7.2006 | 1 324 257 |

2006/127-273 | Dodatek do umowy TAIEX z 2005 r. z GTZ dotyczący udzielenia pomocy technicznej tureckiej wspólnocie cypryjskiej | Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit - GTZ GMBH (Niemcy) | 08.11.2006 | 2 993 164 |

2006/129-343 | Program rozwoju sektora prywatnego w północnej części Cypru | Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju - UNDP | 26.12.2006 | 2 500 000 |

2006/129-353 | Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej | Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju - UNDP | 26.12.2006 | 7 000 000 |

2006/131-199 | Plan gospodarowania odpadami stałymi dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej | AGRECO | 23.2.2007 | 199 850 |

RAZEM | 14.524.107 |

----

[1] COM (2004) 465 wersja ostateczna z 7 lipca 2004 r. zmieniona przez COM (2004) 696 wersja ostateczna z 21 października 2004 r.

[2] Dz.U. L 65 z 7.3.2006, str. 5

[3] Ustanowionego na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 555/2000 z dnia 13 marca 2000 r. w sprawie wdrożenia działań w ramach strategii przedakcesyjnej dla Republiki Cypru i Republiki Malty

[4] COM(2005)710 wersja ostateczna z 23.12.2005.

[5] Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r.; Dz.U. L 248; 16.9.2002, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 1995/2006 z dnia 13 grudnia 2006 r., Dz.U. L 390 z 30.12.2006, str. 1).

[6] Rozporządzeniem Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. (Dz.U. L 537; z 31.12.2002, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione Rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 478/2007 (Dz.U. L 111 z 28.4.2007, str. 13).