52005DC0620

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 29.11.2005

COM(2005) 620 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO ORAZ KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

w sprawie prewencji i zwalczania finansowania terroryzmu poprzez pogłębioną koordynację na szczeblu krajowym oraz zwiększenie przejrzystości sektora organizacji nienastawionych na zysk.

Wstęp

Jednym z fundamentów prowadzonej przez UE walki z terroryzmem jest pozbawianie terrorystów dostępu do środków finansowych. Fakt ten znalazł wyraz w Planie działania w sprawie zwalczania terroryzmu[1] oraz deklaracjach Rady przyjętych po zamachach w Madrycie i w Londynie[2]. Politykę UE w tym zakresie doprecyzowuje komunikat Komisji z października 2004 r.[3] oraz unijna strategia przeciwko finansowaniu terroryzmu z grudnia 2004 r[4]. Powyższe akty nie pozostawiają wątpliwości co do wagi tych działań, nie tylko celem zapobieżenia pozyskiwaniu środków finansowych przez terrorystów, ale również dla maksymalnego wykorzystania wywiadu finansowego w odniesieniu do wszelkich aspektów działań antyterrorystycznych.

W swej Deklaracji w sprawie zwalczania terroryzmu z dnia 25 marca 2004 r. Rada Europejska wzywa Państwa Członkowskie do usprawnienia wymiany informacji o finansowaniu terroryzmu poprzez pogłębienie współpracy właściwych organów krajowych, jednostek wywiadu finansowego oraz prywatnych instytucji finansowych[5]. Deklaracja Rady wzywa również Komisję do rozważenia udoskonalenia uregulowań prawnych oraz zwiększenia przejrzystości organizacji nienastawionych na zysk, mogących służyć pozyskiwaniu środków finansowych na działalność terrorystów. Komunikat ten podnosi kluczowe kwestie zwalczania finansowania terroryzmu. W części I poddano ocenie zagadnienia koordynacji na poziomie krajowym. W części II omówiono podatność sektora organizacji nienastawionych na zysk na zagrożenia związane z finansowaniem terroryzmu oraz w załączniku do Komunikatu określono tło zalecenia Komisji oraz ramy kodeksu postępowania dla organizacji nienastawionych na zysk .

Część I STRUKTURY KOORDYNACYJNE NA SZCZEBLU KRAJOWYM

Wzajemna ocena w dziedzinie terroryzmu („Krajowe ustalenia antyterrorystyczne: usprawnienie krajowych mechanizmów i możliwości w zakresie zwalczania terroryzmu”)[6] okazała się cennym narzędziem oceny zabezpieczeń antyterrorystycznych w Państwach Członkowskich. Zwalczanie finansowania terroryzmu leżało w zakresie podjętej oceny wzajemnej. Jednak z uwagi na zakres oceny sprawozdania i zalecenia w odniesieniu do poszczególnych krajów nie zawsze wystarczająco szczegółowo uwzględniały kwestię finansowania terroryzmu. Dlatego też należy rozważyć skupienie się na krajowych mechanizmach zwalczania finansowania terroryzmu oraz sformułowanie tematów przyszłej oceny wzajemnej w oparciu o ustalenia przedstawione w niniejszym komunikacie.

Jak stwierdza Program Haski[7], nie można już zadowolić się samym faktem przekazywania informacji przez granice w ramach UE. Skuteczna wymiana informacji pomiędzy właściwymi władzami w UE zależy jednak od kompleksowej i skutecznej koordynacji działań związanych z rozpoznaniem, skojarzeniem i analizą istotnych danych oraz stworzeniem wiarygodnego wywiadu kryminalnego na poziomie krajowym. Właściwie skoordynowana wymiana informacji na szczeblu krajowym jest podstawą, bez której nie ma mowy o skutecznym wdrożeniu „zasady dostępności informacji”[8], ponieważ w przypadku braku odpowiedniej koordynacji krajowej i bez wywiadu kryminalnego wysokiej jakości niemożliwe jest zapewnienie wywiadu ani wymiany informacji w skali Europy.

Unijna strategia zwalczania finansowania terroryzmu wzywa Komisję do dokonania oceny krajowych struktur koordynacyjnych między ministerstwami, agencjami i innymi podmiotami zaangażowanymi w zwalczanie finansowania terroryzmu. Wzywa również Komisję do rozważenia możliwych dodatkowych form współpracy pomiędzy organami ścigania i służbami wywiadowczymi a sektorem prywatnym. Analiza Komisji w znacznej mierze opiera się na odpowiedziach Państw Członkowskich na rozesłany w połowie marca 2005 r. do UE-25 kwestionariusz, jak również na wnioskach z rozmów prowadzonych z Europolem oraz przedstawicielami branży.

W odpowiedziach na wyżej wymieniony kwestionariusz Państwa Członkowskie potwierdziły, że do organów państwowych zaangażowanych w zwalczanie finansowania terroryzmu należą resorty finansów, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i spraw zagranicznych, skarbu oraz jednostki wywiadu finansowego, specjalistyczne siły policji skarbowej, prokuratura, organy celne, urzędy skarbowe, służby wywiadowcze, organy nadzoru finansowego oraz banki centralne (zwane dalej „zaangażowanymi podmiotami”).

Korzyści z zapewnienia koordynacji pomiędzy zaangażowanymi podmiotami zostały uwypuklone przez wiele Państw Członkowskich:

„…przedstawiciele większości właściwych organów odbywają bezpośrednie spotkania celem bezpośredniej wymiany i oceny istotnych informacji służącej opracowaniu w drodze konsensu końcowej propozycji dla decydentów. Szczególnie przydatne były burze mózgów, jakie wywiązały się w trakcie tych spotkań ekspertów oraz możliwość omówienia poszczególnych zagadnień w sposób przekrojowy i wyczerpujący[9].

W dokumencie Rady o najlepszych praktykach w dziedzinie finansowych środków ograniczających skierowanych przeciw terrorystom podkreślono wagę koordynacji i obiegu informacji pomiędzy krajowymi agencjami[10]. Analiza przedstawiona w niniejszym komunikacie jest zgodna z takim podejściem i stanowi jego konsekwentne uzupełnienie.

Analiza struktur koordynacyjnych Państw Członkowskich wykazała (i) zbiór horyzontalnych najlepszych praktyk umacniania koordynacji obejmującej wszystkie zaangażowane podmioty oraz (ii) obszary, w których środki dotyczące wybranych zaangażowanych podmiotów mogłyby być skuteczne dla skoordynowania i wymiany informacji. Część pierwsza omawia wspomniane praktyki, natomiast część druga poświęcona jest kwestiom koordynacji dotyczącym poszczególnych zaangażowanych podmiotów. Część trzecia z kolei omawia koordynację między poszczególnymi zaangażowanymi podmiotami a sektorem prywatnym. W każdym przypadku na szczególną uwagę zasługują zasady ochrony danych, w tym zabezpieczeń poprawności danych przechowywanych w odpowiednich bazach danych.

Struktury koordynacji horyzontalnej obejmujące wszystkie zaangażowane podmioty

Analiza krajowych struktur koordynacyjnych wykazała zbiór horyzontalnych najlepszych praktyk umacniania wymiany informacji na poziomie krajowym pomiędzy wszystkimi zaangażowanymi podmiotami; można z niej wywieść następujące wnioski:

W celu zapewnienia lepszej koordynacji polityki należy rozważyć utworzenie krajowych ram współpracy obejmujących wszystkie zaangażowane podmioty. Byłoby to pomocne w budowie konsensu dotyczącego krajowej strategii zwalczania finansowania terroryzmu. Powinno także posłużyć budowie zaufania i pogłębieniu zrozumienia między agencjami. Do fundamentalnych zadań należy opracowanie wspólnego planu działań przeciwko terroryzmowi, wspólne analizy ryzyka i zagrożeń zwalczania finansowaniu terroryzmu i inne wspólne badania w tej dziedzinie[11]. Powinny zostać utworzone struktury zapewniające zasięganie opinii wszystkich zaangażowanych podmiotów, ich udział w opracowaniu i zatwierdzeniu wspólnych analiz danych wywiadu o metodach finansowania działalności terrorystycznej. Powinno się rozważyć korzyści z włączenia w te prace przedstawicieli sektora prywatnego.

Dla właściwego uwzględnienia zagadnień operacyjnych należy rozważyć stworzenie grupy zaangażowanych podmiotów reprezentujących służby wywiadowcze, organy ścigania, prokuraturę, jednostki wywiadu finansowego, urzędy skarbowe, organy nadzoru finansowego oraz banki centralne. Grupa o takim przekroju byłaby uprawniona do przeglądu rezultatów dochodzeń z różnych perspektyw. Korzyści operacyjne objęłyby między innymi: (i) wykrycie wątków, które w innych warunkach mogłyby zostać przeoczone, (ii) zalecenie zmian w sposobie prowadzenia dochodzeń i zapewnienie im oparcia w danych wywiadu, (iii) uniknięcie dublujących się dochodzeń, (iv) ułatwienie wykrycia związków między podejrzanymi, (v) umożliwienie łącznej analizy powiązanych dochodzeń.

Koordynację operacyjną wsparłby rozwój sieci krajowych łączących jednostki wywiadu finansowego z organami sprawozdawczymi z jednej i zaangażowanymi podmiotami z drugiej strony w każdym z Państw Członkowskich. Pozwoliłoby to na utworzenie zautomatyzowanego, ale pewnego środowiska elektronicznego przyjmowania, przetwarzania i rozpowszechniania ustaleń wywiadu finansowego. Pozwoliłoby także na bezpośredni przekaz danych instytucji finansowych do specjalnych baz danych prowadzonych przez jednostki wywiadu finansowego ( Financial Intelligence Units - FIU ), umożliwiając tym samym zautomatyzowaną wymianę danych między tymi jednostkami a zaangażowanymi podmiotami. Obecnie prace te są przedmiotem oceny w ramach projektu FIU NET.

Minimalne normy dotyczące gromadzenia, analizy i rozpowszechniania danych wywiadu. Normy usprawniłyby opracowywanie i wymianę danych wywiadu oraz promowałyby podejście uwzględniające ustalenia wywiadu i ryzyko. Normy te powinny szczególnie podkreślać konieczność interpretacji znaczenia i wartości z gromadzonych danych, a także wspólne zobowiązanie do szybkiego przekazania informacji upoważnionym osobom kontaktowym w zaangażowanych podmiotach.

Opracowanie minimalnych norm przetwarzania informacji, np. poziomów poufności, certyfikatów dostępu, zasad postępowania z dokumentami, służyłoby ułatwieniu i rozszerzeniu szybkiej i sprawnej wymiany informacji między zaangażowanymi podmiotami.

Wywiad finansowy jako wsparcie i uzupełnienie działań na rzecz zwalczania terroryzmu. Zintegrowanie, dla celów ogólnych działań na rzecz zwalczania terroryzmu, danych pochodzących od organów koordynujących działania przeciw finansowaniu terroryzmu pomogłoby w zapewnieniu uczynienia wywiadu finansowego integralną częścią działań na rzecz zwalczania terroryzmu. Powinno również przynieść korzyści poprzez wypełnienie luki, jaka mogłaby powstać między służbami wywiadowczymi a specjalnymi jednostkami policji: antyterrorystycznej i zwalczającej finansowanie terroryzmu.

STRUKTURY KOORDYNACJI WłAśCIWE DLA NIEKTÓRYCH ZAANGAżOWANYCH PODMIOTÓW

Niektóre z Państw Członkowskich poinformowały, że posiadają ustrukturyzowany system wymiany informacji łączący resorty: finansów, spraw wewnętrznych, i sprawiedliwości, opisując jak jego wprowadzenie nadało nową dynamikę zwalczaniu finansowania terroryzmu dzięki połączeniu wysiłków służb wywiadowczych, specjalnych jednostek policji oraz jednostek wywiadu finansowego.

Niektóre z Państw Członkowskich dowodziły korzyści z powołania międzyresortowego organu odpowiedzialnego za rozpoznawanie, śledzenie i zabezpieczanie środków pochodzących z działalności przestępczej lub należących do terrorystów . Takie wyspecjalizowane w dziedzinie dochodzeń finansowych jednostki odpowiedzialne za weryfikację aktywów powinny mieć możliwość wykorzystania uzupełniających się umiejętności policji, prokuratury, urzędów skarbowych, organów celnych i wszelkich dostępnych specjalności dla zapewnienia źródła wiedzy specjalistycznej służącej dochodzeniom w sprawach terroryzmu i innych poważnych sprawach karnych.

Państwa Członkowskie powinny dążyć do rozpowszechnienia wśród organów ścigania informacji o roli jednostek wywiadu finansowego w walce przeciwko finansowaniu terroryzmu i innym przestępstwom. Podpisanie protokołów ustaleń między jednostkami wywiadu finansowego a innymi agencjami pozwoli na wypracowanie sieci skutecznego dostępu do informacji finansowych.

Specjaliści w dziedzinie zwalczania finansowania terroryzmu w jednostkach wywiadu finansowego powinni dysponować odpowiednimi uprawnieniami dostępu w celach otrzymywania, przekazywania i wspólnej analizy danych wywiadu finansowego we współpracy ze służbami wywiadowczymi i innymi zaangażowanymi podmiotami posługującymi się danymi zaszyfrowanymi dla celów bezpieczeństwa. Należy rozważyć również potrzebę nadania pozostałym zaangażowanym podmiotom odpowiednich uprawnień dostępu w celu umożliwienia koniecznej wymiany i wspólnej analizy poufnych informacji.

Poprawa wzajemnego zrozumienia między zaangażowanymi podmiotami

Koordynacja zwalczania finansowania terroryzmu powinna być ułatwiona poprzez wyodrębnienie specjalistycznej jednostki zwalczania finansowania terroryzmu w ramach istniejących jednostek wywiadu finansowego, dla usprawnienia bliższej koordynacji prac specjalistów w dziedzinie zwalczania finansowania terroryzmu i specjalistów w dziedzinie walki z terroryzmem w innych zaangażowanych podmiotach . Wyspecjalizowani eksperci ds. zwalczania finansowania terroryzmu w ramach jednostek wywiadu finansowego mogliby zapewnić większą znajomość metod zwalczania finansowania terroryzmu – usprawniając tym samym rozpoznanie i wyznaczenie priorytetowych przypadków szczególnie wysokiego ryzyka. Specjalistyczne jednostki powinna charakteryzować postawa wieloagencyjna oparta na ustrukturyzowanej koordynacji ich prac z działaniami policji, prokuratury i służb wywiadowczych. Jednostki te powinno się zachęcać do porównywania stosowanego przez nie podejścia do podejścia stosowanego przez ich odpowiedniki w pozostałych Państwach Członkowskich.

Mając na celu pogłębione wzajemne zrozumienie, szczególnie w przypadku braku formalnych struktur, Państwa Członkowskie powinny promować czasową wymianę kadr (sędziów śledczych, prokuratorów, pracowników wywiadu gospodarczego, analityków i innych) pomiędzy jednostkami wywiadu finansowego oraz innymi zaangażowanymi podmiotami.

Wszystkie zaangażowane podmioty muszą znać swoje zadania i zapewnić systemy szybkiego przekazu informacji podmiotom powołanym do podjęcia działania. Zapewniłoby to, przykładowo, szybki przekaz informacji policyjnych i sądowych o osobach podejrzanych do odpowiednich przedstawicieli ministerstw spraw zagranicznych upoważnionych do składania Radzie UE czy Radzie Bezpieczeństwa ONZ wniosku o uznanie ich za podejrzanych o terroryzm, w celu zastosowania prewencyjnych finansowych środków ograniczających (sankcji) wobec funduszy i aktywów tych osób. Organy śledcze powinny rozważyć, czy spełnione są wymogi dla administracyjnych decyzji o zamrożeniu środków i na ile takie zabezpieczenie jest stosowne, by w odpowiednich przypadkach skierować wniosek o zastosowanie takich środków. Podobnie – w przypadku zatrzymania gotówki, czy to w trakcie celnej kontroli granicznej czy innej, przy zachodzącym podejrzeniu związków z terroryzmem, jednostka wywiadu finansowego powinna zostać poinformowana, by zwiększyć jej szanse na wykrycie powiązanych informacji.

Zapewnienie optymalnego wykorzystania ustaleń wywiadu gospodarczego

Wyróżnianie słów-kluczy, kluczowych nazwisk i innych znaków rozpoznawczych dla ułatwienia natychmiastowego rozpoznania doniesień o podejrzanych transakcjach związanych z terroryzmem. Powinno się wypracowywać odpowiednie formy współpracy jednostek wywiadu finansowego z wyspecjalizowanymi służbami operacyjnymi, w tym wymianę informacji o podejrzanych transakcjach dla celów wywiadu oraz ewentualne zapobieganie aktom terroryzmu.

Łączenie specjalizacji

Złożoność materii zwalczania finansowania terroryzmu wymaga częstego łączenia umiejętności i wiedzy fachowej, na przykład umożliwienia natychmiastowego delegowania specjalistów o uzupełniających umiejętnościach do realizacji danego projektu, dochodzenia czy postępowania karnego. Na poparcie tej tezy jedno z Państw Członkowskich przywołało przykład utworzonych struktur umożliwiających i ułatwiających współpracę prokuratora wyspecjalizowanego w przestępczości finansowej z prokuratorem doświadczonym w zwalczaniu terroryzmu w sprawach dotyczących zwalczania finansowania terroryzmu.

Szersze forum publiczne

Na równi z informowaniem pracowników organów sprawozdawczych o wszelkich rodzajach zagrożeń, Państwa Członkowskie powinny we współpracy z instytucjami finansowymi i innych, informować użytkowników usług finansowych o tym, w jaki sposób mogą oni wspomagać działania w sektorze publicznym i prywatnym związane ze zwalczaniem finansowania terroryzmu oraz zwalczaniem innych przestępstw finansowych.

ZAANGAżOWANE PODMIOTY A SEKTOR PRYWATNY

Wielokrotnie okazuje się, że żywotne znaczenie dla działań w zakresie egzekwowania prawa mają nie tyle same dane finansowe będące m.in. w posiadaniu banków i innych instytucji, ale raczej informacje wywiadowcze, jakie można uzyskać z tych danych. Z tego względu konieczne jest zapewnienie właściwej koordynacji pomiędzy zaangażowanymi podmiotami i instytucjami finansowych (oraz innymi organami zgłaszającymi praktyki prania pieniędzy) w celu sprawnego i szybkiego otrzymywania niezbędnych informacji wraz z odpowiednim opisem od zaangażowanych podmiotów[12]. Wywiad sektora publicznego może być zasilany danymi instytucji finansowych. W niektórych z Państw Członkowskich na przykład udało się pozyskać istotne dla sprawy informacje dzięki wymianie informacji szczególnie chronionych (np. informacji o sfałszowanych dokumentach tożsamości) z instytucjami finansowymi w celu ustalenia tożsamości i miejsca pobytu podejrzanych.

Dostęp do danych finansowych sektora prywatnego

Środki, dzięki którym władze mogą ustalić, czy osoba, w sprawie której prowadzone jest dochodzenie ma lub miała rachunek bankowy, oraz dzięki którym mogą uzyskać szczegółowe informacje dotyczące historii takich rachunków i operacji bankowych, zgodnie z art. 32 trzeciej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy [13] . W odpowiedziach na wyżej wspomniany kwestionariusz niektóre z Państw Członkowskich wskazywały na korzyści wynikające z utworzenia krajowego rejestru rachunków bankowych dla zapewnienia szybkiej indentyfikacji podejrzanych środków oraz rachunków. Tego rodzaju „rejestry” mogłyby mieć różne formy, począwszy od centralnej, stale aktualizowanej bazy aż po zaszyfrowane listy klientów przechowywane i kontrolowane przez instytucje finansowe. Dostęp zapewniany jednostkom wywiadu finansowego na podstawie sprawozdania o ujawnieniu podejrzanych transakcji umożliwiałby potwierdzenie lub wykluczenie, czy podejrzany ma lub miał rachunek bankowy prowadzony przez konkretną instytucję finansową. Inny model pozwalałby jednostkom wywiadu gospodarczego pytać instytucje finansowe o ewentualnie prowadzone przez nie w imieniu podejrzanych rachunki na wniosek organów ścigania prowadzących dochodzenie w sprawie finansowania terroryzmu. Komisja będzie kontynuować prace prowadzone w porozumieniu z Państwami Członkowskimi i sektorem prywatnym w celu oceny różnych modeli wdrożenia art. 32 wyżej wymienionej dyrektywy.

Ustalenia wywiadu wskazują, iż terroryści korzystali z usług renomowanych firm zajmujących się przekazem środków pieniężnych i posiadających oddziały w różnych Państwach Członkowskich przy dokonywaniu serii drobnych przekazów na rzecz osób powiązanych z grupami ekstremistów. Rozpatrywany z osobna, każdy taki przekaz mógłby wydawać się uprawniony. Zestawione, serie te mogą budzić podejrzenia. Usługodawcy z branży przelewów i przekazów pieniężnych płatności powinni korzystać z systemów pozwalających na spełnienie międzynarodowych norm określających dane nadawcy. Powinni również przyjąć podejście uwzględniające ryzyko w odniesieniu do środków przeciwdziałania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu, włączając właściwe monitorowanie podejrzanych operacji.

Dobre praktyki nakazują, by wszelkie podejrzane działania były zgłaszane jednostkom wywiadu finansowego – nawet gdyby nie wiązały się z transakcjami, przykładowo: gdy poważne wątpliwości towarzyszą odmowie otwarcia rachunku przez instytucję finansową z powodu niedostarczenia przez klienta odpowiednich danych identyfikacyjnych.

Propagowanie współpracy z sektorem prywatnym

Propagowanie skutecznej współpracy w ramach komitetów współpracy łączących przedstawicieli instytucji finansowych i kredytowych i inne organy sprawozdawcze z przynajmniej jednym z zaangażowanych podmiotów. Regularne spotkania tych komitetów pod przewodnictwem krajowych organów koordynujących walkę z finansowaniem terroryzmu czy też jednostek wywiadu finansowego stanowią kluczowe narzędzie mobilizowania i utrzymywania kontaktów z sektorem prywatnym celem informowania go o rozwijanych metodach finansowania terroryzmu i aktualizacji wskaźników ryzyka. Niezależnie od zorganizowanych komitetów współpracy, instytucje finansowe powinny wyznaczać specjalne punkty kontaktowe ds. zwalczania finansowania terroryzmu ułatwiające szybki kontakt z jednostką wywiadu finansowego bądź z innym zaangażowanym podmiotem. Regularne informacje zwrotne kierowane do organów sprawozdawczych powinny zapewnić wysoką jakość raportów otrzymywanych przez jednostki wywiadu finansowego.

Organy sprawozdawcze działające w więcej niż jednym z Państw Członkowskich powinny zmierzać do zapewnienia koordynacji między pracownikami odpowiedzialnymi za zapewnienie zgodności z prawem, na przykład poprzez „ europejską komórkę nadzoru zgodności z prawem]” . Jej celem byłoby zarazem ustalenie związków pomiędzy podejrzanymi transakcjami wykrytymi przynajmniej w dwóch Państwach Członkowskich oraz potwierdzenie lub utwierdzenie podejrzeń w sprawie powiązanych transakcji angażujących co najmniej dwa z Państw Członkowskich.

Oddelegowanie, choćby krótkoterminowe, funkcjonariuszy policji finansowej, pracowników wywiadu bądź jednostek wywiadu finansowego do podmiotów sektora prywatnego przetwarzających dane powinno być zalecane. Pogłębi ono wiedzę sektora państwowego w dziedzinie zarządzania danymi przez sektor prywatny, a także co do łatwości bądź trudności związanych z wyszukiwaniem danych pewnego rodzaju.

CZęść II – PODATNOść ORGANIZACJI NIENASTAWIONYCH NA ZYSK NA ZAGROżENIA ZWIąZANE Z FINANSOWANIEM TERRORYZMU I INNYMI NADUżYCIAMI O CHARAKTERZE PRZESTęPCZYM

KONTEKST EUROPEJSKI I MIęDZYNARODOWY

Komunikat Komisji z października 2004 r. w sprawie finansowania terroryzmu podnosi kwestię kodeksu postępowania mającego ograniczyć ryzyko nadużyć w sektorze organizacji nienastawionym na zysk[14]. Zalecenie oraz ramy kodeksu postępowania załączone do niniejszego dokumentu stanowią tym samym kontynuację tego komunikatu. O ile komunikat kładzie główny nacisk na zapobieganie nadużyciom w sektorze organizacji nienastawionych na zysk w celu finansowania terroryzmu, wzmożone działania na rzecz przejrzystości i odpowiedzialności będą również pomocne w chronieniu organizacji tego sektora przed innymi formami nadużyć o charakterze przestępczym. Zalecenie oraz ramy kodeksu postępowania powinny zatem podnieść zaufanie darczyńców, stanowiąc zachętę do szczodrości, unikając lub przynajmniej nie powiększając tym samym ryzyka nadużyć przestępczych.

W następstwie ataków terrorystycznych 11 września, Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy przyjęła szereg „zaleceń specjalnych" w odniesieniu do finansowania terroryzmu. Było wśród nich zalecenie, by poszczególne kraje zajęły się podatnością sektora organizacji nienastawionych na zysk na zagrożenia[15]. W praktyce, Państwa Członkowskie i państwa trzecie napotkały trudności we wdrożeniu tej części specjalnych zaleceń. Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy przeprowadziła wyczerpującą debatę na temat możliwych do przyjęcia postaw. Jak dotąd, członkowie Grupy nie byli w stanie osiągnąć wspólnego stanowiska w sprawie wdrożenia VIII specjalnego zalecenia.

Wagę tego obszaru potwierdziły również rządy Państw Członkowskich UE i inne podmioty międzynarodowe[16]. Z kolei w unijnym wspólnym dokumencie strategicznym w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu[17] oraz we wnioskach Rady Europejskiej z 16-17 grudnia 2004 r. zwracano się do Komisji o zajęcie się kwestią nadużywania organizacji nienastawionych na zysk dla finansowania terroryzmu. Deklaracja Rady w sprawie odpowiedzi UE na zamachy w Londynie z 13 lipca 2005 r. wzywa Radę do „uzgodnienia kodeksu postępowania zapobiegającego nadużywaniu organizacji charytatywnych przez terrorystów”.

Mając na względzie potencjalną podatność sektora organizacji nienastawionych na zysk na zagrożenia związane z finansowaniem terroryzmu i inne przestępcze nadużycia, Komisja skierowała do Państw Członkowskich zalecenie oraz ramy kodeksu postępowania dla organizacji nienastawionych na zysk działających na terytorium UE.

Komisja poddała sprawę wyczerpującym konsultacjom z Państwami Członkowskimi oraz z przedstawicielami zainteresowanego sektora w postaci ośmiotygodniowej, internetowej konsultacji publicznej w trakcie opracowywania zalecenia i ram kodeksu postępowania.

WDROżENIE NA POZIOMIE EUROPEJSKIM

Komisja zadba o kontynuowanie dialogu z przedstawicielami sektora organizacji nienastawionych na zysk na temat działań następujących po zaleceniu i ramach kodeksu postępowania organizacji nienastawionych na zysk, załączonego do niniejszego komunikatu.

W szczególności, w pierwszej połowie 2006 r. Komisja powoła nieoficjalną grupę kontaktową i zwoła konferencję z przedstawicielami organizacji nienastawionych na zysk oraz właściwych władz celem rozważenia możliwości dalszego wdrażania zasad ustalonych w zaleceniu i ramach kodeksu postępowania.

Powinno się jeszcze omówić z zainteresowanymi stronami, jak można rozwinąć partnerstwo pomiędzy organizacjami nienastawionymi na zysk oraz władzami publicznymi w celu odpowiedniego wyważenia regulacji ustawowych i własnych w sektorze organizacji nienastawionych na zysk .

Komisja Europejska rozważa w dalszym ciągu, na ile w pewnych warunkach finansowanie organizacji nienastawionych na zysk przez Wspólnotę mogłoby się wiązać z pogłębieniem działań na rzecz przejrzystości oraz odpowiedzialności.

Komisja dokona oceny rezultatów, jakie przyniosą zalecenie oraz ramy kodeksu postępowania w ciągu trzech lat po ich wydaniu.

ZAŁĄCZNIK Zalecenie dla Państw Członkowskich oraz ramy kodeksu postępowania dla organizacji nienastawionych na zysk celem zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności sektora organizacji nienastawionych na zysk w celu zapobiegania finansowaniu terroryzmu i innym nadużyciom o charakterze przestępczym

WSTęP

Sektor organizacji nienastawionych na zysk prowadzi istotną działalność humanitarną i inne działania w sferze publicznej, umożliwiając obywatelom korzystanie z szeregu potrzebnych usług w podstawowych dziedzinach życia. Organizacje nienastawione na zysk są podstawowym elementem społeczeństwa demokratycznego, często odpowiedzialnym za kluczowe zadania, których wykonania nie mogą się podjąć inne organizacje ani instytucje publiczne.

Tym niemniej istnieją dowody, że wielu przypadkach organizacje te wykorzystywano do celów finansowania terroryzmu i innych przestępczych celów[18], a w niektórych przypadkach zastosowano administracyjne decyzje o zamrożeniu środków[19] mające zapobiec podobnym nadużyciom. Terroryści i organizacje terrorystyczne mogą czerpać fundusze z różnych źródeł. Środki mogą być przekazywane za pośrednictwem sektora finansowego w formie przelewów bankowych, alternatywnych dróg przekazu płatności i poprzez kurierów przewożących gotówkę, mogą być także przelewane i gromadzone pod przykrywką organizacji nienastawionych na zysk. Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy stwierdza w Sprawozdaniu o praniu brudnych pieniędzy i formach finansowania terroryzmu z lat 2003-2004, że „przedstawione w ciągu tegorocznych prac nad formami finansowania przypadki wydają się dowodzić, że organizacje nienastawione na zysk mogą być wykorzystywane na różne sposoby i w różnych celach w ramach finansowania terroryzmu. Po pierwsze, organizacje takie mogą służyć terrorystom i organizacjom terrorystycznym do gromadzenia funduszy, jak to miało miejsce w przypadku licznych dużych organizacji nienastawionych na zysk, których fundusze zamrożono na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1373 (2001). (…)Wielu specjalistów podkreślało wagę nieoficjalnego gromadzenia środków pieniężnych w wielu wspólnotach etnicznych bądź religijnych, a także trudności we właściwym śledzeniu tych środków. Organizacje nienastawione na zysk mogą też służyć terrorystom do przesyłania pieniędzy (…). Wreszcie, mogą być wykorzystywane do dostarczania bezpośredniego wsparcia logistycznego dla terrorystów lub służyć za przykrywkę dla ich działań.” [20]

Podwyższone lub bardziej systematycznie stosowane standardy przejrzystości i odpowiedzialności stosowane przez organizacje nienastawione na zysk pozwalają obniżyć poziom ryzyka przestępczych nadużyć w tym sektorze. Celem niniejszego dokumentu jest ustalenie stanowiska pozwalającego zminimalizować to ryzyko bez nadmiernego obciążenia dla sektora. Podstawowe reguły jakie ustala komunikat nie powinny w żadnej mierze być traktowane jako ograniczenie wolności zrzeszania się. Szczególną uwagę należy zwrócić na zasady ochrony danych. Co więcej, wdrożenie zaleceń kierowanych do Państw Członkowskich oraz ram kodeksu postępowania dla organizacji nienastawionych na zysk nie powinno podważać skutecznego zapewniania pomocy w sytuacjach kryzysowych i innych koniecznych działań nienastawionych na zysk. Należy dołożyć starań dla powstrzymania wszelkich działań mogących zaszkodzić działalności lub opinii zdecydowanej większości praworządnych organizacji nienastawionych na zysk działających na poziomie kraju, UE czy międzynarodowym.

Organizacje nienastawione na zysk w Unii Europejskiej są nadzwyczaj różnorodne, tak co do rozmiarów jak i osobowości prawnej[21]. Dla celów zalecenia dla Państw Członkowskich i ram kodeksu postępowania, za organizacje nienastawione na zysk uznaje się organizacje, osoby prawne i porozumienia prawne, których głównym celem jest „działanie na rzecz gromadzenia i/lub wydatkowania środków na cele dobroczynne, religijne[22], kulturalne, edukacyjne, społeczne lub humanitarne, lub prowadzenie innych słusznych działań”[23]. Przez wzgląd na różnorodność, właściwym byłoby unikanie jednowymiarowego traktowania wszystkich organizacji[24]. Co więcej, zalecenie oraz ramy kodeksu postępowania nie powinny w żaden sposób utrudniać zgodnej z prawem międzynarodowej działalności organizacji nienastawionych na zysk. Celem podejścia ogólnoeuropejskiego jest zatem ustanowienie wspólnych reguł, tworzących podstawę dla wdrożenia na szczeblu krajowym.

ZALECENIE DLA PAńSTW CZłONKOWSKICH W SPRAWIE PODATNOśCI SEKTORA ORGANIZACJI NIENASTAWIONYCH NA ZYSK NA ZAGROżENIA ZWIąZANE Z FINANSOWANIEM TERRORYZMU I INNYMI NADUżYCIAMI O CHARAKTERZE PRZESTęPCZYM

Następujące zalecenie skierowane do Państw Członkowskich ma na celu ułatwienie im oszacowania postępów w zwalczaniu przypadków wykorzystywania organizacji nienastawionych na zysk do finansowania terroryzmu i innych celów o charakterze przestępczym, a także określenie, jakie środki można zastosować na szczeblu krajowym. Państwa Członkowskie powinny zachęcać organizacje nienastawione na zysk do wprowadzenia środków zapewniających większą przejrzystość i odpowiedzialność w zakresie bieżącego zarządzania celem ograniczenia możliwości ich wykorzystania w celach przestępczych. Państwa Członkowskie winny zadbać o pełne zaangażowanie sektora organizacji nienastawionych na zysk we wdrażanie na poziomie krajowym.

Przegląd sektora organizacji nienastawionych na zysk

- Państwa Członkowskie powinny utrzymać nadzór nad sektorem organizacji nienastawionych na zysk. Funkcja nadzoru powinna być sprawowana przez konkretny, specjalny urząd państwowy lub przez istniejące władze, czy też przez organy nadzorcze wyłonione przez same organizacje tego sektora.

- Organy sprawujące nadzór nad sektorem nienastawionym na zysk lub jego częścią powinny zadbać o skuteczną współpracę na szczeblu krajowym. W ramach swoich funkcji, powinny:

- Prowadzić publiczny, otwarty rejestr wszystkich organizacji nienastawionych na zysk działających na ich terytorium, które zamierzają korzystać z przywilejów podatkowych, prawa do pozyskiwania środków publicznych i z prawa dostępu do publicznych dotacji; Rejestr ten mógłby działać na poziomie krajowym, regionalnym lub gminnym. Szczególną uwagę powinno się zwrócić na pełne poszanowanie zasady wolności zrzeszania w trakcie rejestracji. Rejestracja polegałaby zatem na powiadomieniu o założeniu, nie zaś na wystąpieniu o zgodę na założenie organizacji.

- Określić istniejące wymagania dotyczące organizacji nienastawionych na zysk dla uniknięcia powielania obowiązków rejestracyjnych i sprawozdawczych.

- Rozpoznać wszelkie kategorie organizacji nienastawionych na zysk niepodlegających obowiązkowej rejestracji i ograniczyć ryzyko luk w systemie rejestracji.

- Zapewnić organizacjom nienastawionym na zysk wskazówki w dziedzinie finansowej przejrzystości i podatności sektora na zagrożenia.

- Zapewnić koordynację właściwych organów w sprawie dochodzeń dotyczących nadużyć organizacji nienastawionych na zysk. Dochodzenia takie powinny przestrzegać obowiązujących przepisów postępowania karnego. Właściwe organy powinny mieć możliwość oceny ryzyka nadużyć poszczególnych organizacji nienastawionych na zysk.

- Władze podatkowe powinno się zachęcać do przeprowadzania kontroli organizacji nienastawionych na zysk korzystających z ulgowego traktowania podatkowego, w zależności od rozmiarów i form działalności danej organizacji.

Promowanie stosowania kodeksu postępowania

Dla propagowania stosowania kodeksu, Państwa Członkowskie powinny rozważyć następujące kwestie:

- Rejestracja, zaostrzone standardy przejrzystości i odpowiedzialności potwierdzają jawny status organizacji nienastawionych na zysk , wspierając je w zdobywaniu i w utrzymywaniu zaufania publicznego i wiarygodności ich działań nienastawionych na zysk.

- Uprzywilejowany status podatkowy, przyznawanie publicznych dotacji i prawo do pozyskiwania środków publicznych powinny przysługiwać każdej organizacji nienastawionej na zysk, która spełnia wymogi rejestracyjne oraz wymogi przejrzystości i odpowiedzialności. Mechanizmem zapewniającym tę zgodność mógłby być model certyfikacji opisany poniżej.

- W przyszłości może być wskazane rozważenie włączenia zasad przejrzystości i odpowiedzialności proponowanych przez ramy kodeksu postępowania w odniesieniu do istniejących bądź powstających znaków Systemy takie mogłyby być prowadzone przez organy publiczne lub prywatne, służąc weryfikacji spełniania przez organizacje nienastawione na zysk rygorów przejrzystości i odpowiedzialności.

- Prywatne organy nadzoru lub stowarzyszenia organizacji nienastawionych na zysk powinny być zachęcane do wprowadzania znaków jakości lub podobnych mechanizmów nadawanych organizacjom nienastawionym na zysk spełniającym wymogi określone w ramach kodeksu postępowania.

Zasięg i podatność organizacji nienastawionych na zysk na zagrożenia związane z finansowaniem terroryzmu i z innymi celami o charakterze przestępczym.

Ustalenia wywiadu nadal wskazują[25], że wykorzystywanie sektora organizacji nienastawionych na zysk zaliczają się do metod wykorzystywanych przez terrorystów w celu pozyskiwania środków i finansowania swojej działalności. Dlatego też kluczowe znaczenie ma pełne uświadomienie Państwom Członkowskim i zainteresowanym organizacjom groźby ich wykorzystania dla celów finansowania terroryzmu i innych celów o charakterze przestępczym.

- Organizacje nienastawione na zysk powinno się zachęcać do oceny obecnie stosowanych najlepszych praktyk dla dalszego umocnienia mechanizmów zabezpieczających je przed wykorzystaniem w celu finansowania terroryzmu i dla innych celów przestępczych.

- Dzięki zaangażowaniu kluczowych podmiotów sektora organizacji nienastawionych na zysk, Państwa Członkowskie powinny zainicjować programy podnoszenia świadomości dla organizacji nienastawionych na zysk w dziedzinie obszarów ryzyka, podatności sektora na nadużycia.

- Prywatnemu sektorowi (instytucjom finansowym, księgowym, audytorom i prawnikom zajmującym się sektorem organizacji nienastawionych na zysk) należy udzielić wskazówek w celu ułatwienia im wykrywania podejrzanych działań lub transakcji, w tym technik używanych w szczególności do celów przenikania organizacji nienastawionych na zysk przez terrorystów.

Dochodzenia w sprawie nadużywania organizacji nienastawionych na zysk

Forma dochodzenia powinna być stosowna do skali rozpoznanego zagrożenia i zgodne z obowiązującym kodeksem postępowania w sprawach karnych.

- Współpraca i wymiana informacji na szczeblu krajowym powinny być prowadzone i koordynowane, w miarę możliwości przez jedną z właściwych władz odpowiedzialnych za nadzór nad organizacjami nienastawionymi na zysk, przy udziale władz podatkowych, jednostek wywiadu finansowego i organów ścigania. Dla ułatwienia wymiany informacji na poziomie krajowym, każda z wymienionych służb powinna wyznaczyć jedną osobę, która stanowiłaby jeden punkt kontaktu dla celów wymiany informacji w przypadkach związanych z wykorzystaniem organizacji nienastawionych na zysk do finansowania terroryzmu. Specjalnie przystosowane portale informacyjne łączące te instytucje powinny być utworzone dla zapewnienia szybkiej i skutecznej wymiany.

- Współpraca i wymiana informacji na szczeblu unijnym lub międzynarodowym powinna opierać się na sieci punktów kontaktowych organów ścigania, dysponujących specjalistyczną wiedzą na temat zagadnień finansowania terroryzmu oraz znajomością sektora organizacji nienastawionych na zysk. Komisja będzie propagowała wykorzystywanie istniejących na poziomie UE sieci współpracy i wymiany informacji łączących organy ścigania, i w stosownych przypadkach również inne organy odpowiedzialne za prowadzenie dochodzeń w wypadkach ewentualnego nadużycia organizacji nienastawionych na zysk. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) mógłby spełnić szczególną rolę w tego rodzaju współpracy i wymianie informacji. Jeśli chodzi o szkolenie funkcjonariuszy policji wyższego szczebla w zakresie rozpoznawania słabych punktów sektora nienastawionego na zysk, rodzajów nadużyć i propagowaniu współpracy oraz wymiany informacji, kluczowa rola przypada CEPOLowi (Europejskiemu Kolegium Policyjnemu).

ROZWAżANE WPROWADZENIE RAMOWEGO KODEKSU POSTęPOWANIA DLA ORGANIZACJI NIENASTAWIONYCH NA ZYSK W CELU PROPAGOWANIA NAJLEPSZYCH PRAKTYK W ZAKRESIE PRZEJRZYSTOśCI I ODPOWIEDZIALNOśCI

W sektorze organizacji nienastawionych na zysk o podwyższonych standardach przejrzystości i odpowiedzialności występuje niższy poziom ryzyka nadużyć o charakterze przestępczym. Znaczna liczba organizacji nienastawionych na zysk wdrożyła już większość wymagań określonych w niniejszym dokumencie, a wiele z nich posługuje się własnymi kodeksami postępowania. Wprowadzając w życie te zasady, organizacje nienastawione na zysk wykazują się odpowiedzialnością wobec szczodrości państwa, umacniając swą odporność na zagrożenia nadużyć o charakterze przestępczym. Podstawowy cel wymogów nakładanych przez niniejszy ramowy kodeks postępowania stanowi zatem określenie wspólnego standardu minimalnej przejrzystości obowiązującego wszystkie organizacje nienastawione na zysk w Unii Europejskiej, oraz przygotowanie gruntu dla dalszej debaty w tej dziedzinie.

- Organizacje nienastawione na zysk powinny zmierzać do realizacji określonej misji wykorzystując w tym celu swoje zasoby.

- Odpowiedzialność za praworządność organizacji spoczywa na jej najwyższym organie zarządzającym.

- Każda organizacja powinna sporządzić dokument zawierający jej dane identyfikacyjne . Dokument ten powinien być stale aktualizowany i dostępny w siedzibie organizacji. Zarejestrowana organizacja nienastawiona na zysk powinna przekazać przedmiotowe dane właściwym organom rejestrującym. Organ taki powinien być powiadamiany o wszelkich zmianach zachodzących w istotnych danych organizacji oraz o ewentualnej likwidacji organizacji (wraz z określeniem sposobu, w jaki rozdysponowane zostaną jej aktywa netto).

Informacje te powinny jasno identyfikować daną organizację. Poza oficjalną nazwą, dane dodatkowe mogą zawierać dowolne powszechnie stosowane skróty lub inne nazwy nieoficjalne, robocze oraz numer nadany przy rejestracji (gdy ma to zastosowanie). Uwzględnić należy również dane adresowe oficjalnej siedziby, numery telefonu, faksu, adres strony internetowej oraz wyszczególnienie poprzednio używanych adresów i ich zmian. Powinno się również uwzględnić dane oddziałów danej organizacji. Dokument określający ogólne cele działania, politykę i priorytety (misję) organizacji powinny zostać również załączony, wraz z opisem struktury organizacyjno-decyzyjnej, z uwzględnieniem rozmiarów organizacji i wskazaniem wewnętrznych systemów kontroli finansowej. Powinny się w nim znaleźć dane identyfikacyjne osób zarządzających lub członków rady nadzorczej, ewentualnie innych organów decyzyjnych organizacji wraz z określeniem zakresu kompetencji. Gdy stosowne, również dane faktycznego właściciela organizacji nienastawionej na zysk j powinny być wyszczególnione.

Dokładna lista numerów kont bankowych prowadzonych w imieniu organizacji oraz wszelkich powiązanych z nimi danych osobowych powinna się znaleźć w poufnej części rejestru oraz w siedzibie.

- Organizacje nienastawione na zysk powinny przestrzegać właściwych praktyk księgowości oraz sporządzać roczne sprawozdania finansowe z osiąganych przychodów i wydatków. Roczne sprawozdania powinny być opracowywane z uwzględnieniem szczegółowego budżetu i opisu działań oraz projektów prowadzonych w ciągu roku obrachunkowego, wraz z uzasadnieniem, w jaki sposób działania te służyły ogólnym celom jakie stawia sobie dana organizacja nienastawiona na zysk. Uproszczona księgowość i wymagania sprawozdawcze służące zmniejszeniu nadmiernego obciążenia administracyjnego powinny mieć zastosowanie tylko w przypadku organizacji nienastawionych na zysk nieprzekraczających określonych rozmiarów[26]. Sprawozdania finansowe i inne powinny być dostępne w biurze siedziby organizacji na każde żądanie państwowych organów powołanych do jej nadzorowania.

- Roczne sprawozdania finansowe, inne sprawozdania, protokoły obrad ciał decyzyjnych, dokumentacji śladów rewizyjnych[27] powinny być archiwizowane przez okres przynajmniej pięciu lat w siedzibie organizacji nienastawione na zysk j.

- Organizacja taka powinna posługiwać się oficjalnymi drogami przekazu w przypadku wszelkich transakcji, kiedy tylko korzystanie z oficjalnego systemu finansowego jest racjonalne. Na ile to praktycznie możliwe, wszelkie wpływy powinny być lokowane na rachunkach bankowych, z których dokonywane byłyby wszelkie wypłaty.

- Każda organizacja nienastawiona na zysk powinna przestrzegać zasady „ znaj swoich beneficjentów i stowarzyszone organizacje nienastawione na zysk ” . Oznacza to, że zadaniem organizacji jest dołożenie wszelkich starań w celu stwierdzenia tożsamości, referencji oraz dobrej wiary wszystkich beneficjentów oraz stowarzyszonych organizacji nienastawionych na zysk . W tym celu organizacja nienastawiona na zysk powinna na przykład, przed dokonaniem wypłaty, upewnić się co do zdolności beneficjenta do osiągnięcia dobroczynnych celów dotacji oraz do zapewnienia ochrony przyznanych środków przed sprzeniewierzeniem na inne cele. Tam, gdzie ma to zastosowanie, organizacja nienastawiona na zysk powinna ograniczyć warunki udzielenia dotacji do określonych w spisanej umowie i monitorować je w trybie ciągłym.

- Organizacje nienastawione na zysk powinny prowadzić pełną i ścisłą dokumentację śladów rewizyjnych środków przekazywanych poza granice właściwego im kraju lub obszaru właściwości miejscowej, jak również środków przekazanych osobom świadczącym usługi w imieniu nienastawionej na zysk organizacji-zleceniodawcy, w tym również odpowiedniej ewidencji wszelkich transakcji finansowych w których odbiorcą lub nadawcą środków były osoby lub organizacje pośredniczące.

[1] Plan działania w sprawie zwalczania terroryzmu (10586/04) z dnia 15 czerwca 2004 r.

[2] Deklaracja Rady Europejskiej w sprawie zwalczania terroryzmu przyjęta dnia 25 marca 2004 r. Deklaracja Rady przyjęta na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady (wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne) w dniu 13 lipca 2005 r.

[3] Komunikat Komisji w sprawie zapobiegania i zwalczania finansowania terroryzmu z dnia 20 października 2004 r., COM(2004) 700.

[4] pt. „Zwalczanie finansowania terroryzmu” przedłożony Radzie Europejskiej przez Sekretarza Generalnego Rady/Wysokiego Przedstawiciela oraz Komisję dok. 16089/04 z dnia 14 grudnia 2004 r.

[5] 31. zalecenie z Czterdziestu Zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy wzywa państwa do zapewnienia, by „politycy, jednostki wywiadu finansowego, organy ścigania oraz jednostki odpowiedzialne za nadzór dysponowali sprawnymi mechanizmami umożliwiającymi im współpracę, a w odpowiednich przypadkach lokalną koordynację w dziedzinie określania i wdrażania założeń polityki i planów działania na niwie zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu”.

[6] Po zamachach z 11 września 2001 r. na posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych we wrzesniu 2001 r. przyjęto decyzję w sprawie rozpoczęcia oceny krajowych ustaleń antyterrorystycznych.

[7] Program Haski: wzmacnianie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej, Bruksela, 13 grudnia 2004 r., dokument Rady 16054/04. Por. wniosek dotyczący decyzji ramowej Rady w sprawie wymiany informacji w świetle zasady dostępności informacji; COM(2005) 490 z 12.10.2005.

[8] Por. część 2 Programu Haskiego o poprawie wymiany informacji w celu egzekwowania prawa.

[9] Odpowiedź na kwestionariusz Komisji dostarczona przez stałe przedstawicielstwo Republiki Słowenii przy UE.

[10] Dokument Rady 13851/4/04 rev 4.

[11] Jedno z Państw Członkowskich podkreśla wartość wspólnych analiz regularnych dochodzeń tematycznych, na przykład w dziedzinie nielegalnych operacji finansowych powiązanych z finansowaniem działalności terrorystycznej.

[12] Międzynarodowa współpraca zaangażowanych podmiotów, powinna być zgodna z art. 28 trzeciej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy, zmierzając raczej do pogłębienia, nie zaś ograniczenia wymiany danych wywiadowczych między jednostkami wywiadu finansowego.

[13] Artykuł 32 dyrektywy trzeciej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy stanowi, że „Państwa Członkowskie zobowiązują swoje instytucje kredytowe i finansowe do ustanowienia systemów umożliwiających im udzielanie pełnych i natychmiastowych odpowiedzi na zapytania jednostki analityki finansowej lub innych organów wystosowane zgodnie z ich prawem krajowym dotyczące tego, czy instytucje te utrzymują lub utrzymywały w ciągu ostatnich pięciu lat stosunki gospodarcze z określonymi osobami fizycznymi lub prawnymi, oraz dotyczące charakteru tych stosunków”.

[14] COM(2004) 700 z 20.10.2004, patrz część 5.2

[15] VIII zalecenie specjalne stanowi, że: „(…) organizacje nienastawione na zysk są szczególnie zagrożone, i państwa powinny zapewnić ich ochronę przed nadużyciami (i) przez organizacje terrorystyczne podające się za legalne; (ii) przez wykorzystanie legalnych organizacji jako kanałów finansowania terroryzmu (…) jak również przed (iii) ukrywaniem bądź zacieraniem nielegalnego przekazywania na rzecz organizacji terrorystycznych środków przeznaczonych na prawomyślne cele ”.

[16] Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy w swym VIII specjalnym zaleceniu; ministrowie finansów państw G8 w wydanym 17 maja 2003 r. w Deauville oświadczeniu ministrów finansów, ministrowie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych państw G8 w dokumencie pt. “Recommendations for Enhancing the Legal Framework to Prevent Terrorist Attacks” ( Zalecenia w sprawie umocnienia ram prawnych w celu zapobiegania atakom terrorystycznym ) przyjętym 11 maja 2004 r. w Waszyngtonie.

[17] Patrz przypis 4.

[18] Specjaliści z Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) zbadali kwestię wykorzystywania organizacji nienastawionych na zysk dla finansowania terroryzmu, np. w Sprawozdaniu o praniu brudnych pieniędzy i formach finansowania terroryzmu z lat 2003-2004, tekst angielski: ; inne przykłady są udostępniane na oficjalnej stronie internetowej Komisji ds. dobroczynności w Anglii i Walii poświęconej sprawozdaniom śledczym (“Inquiry Reports”, Charity Commission for England and Wales : http://www.charitycommission.gov.uk/investigations/inquiryreports/inqreps.asp )

[19] Decyzje o zamrożeniu środków oparte na rozporządzeniu (WE) nr 881/2002 (Dz.U. L 139 z 29.5.2002, str.9) z późniejszymi zmianami, oraz na rozporządzeniu (WE) nr 2580/2001 z 27 grudnia 2001 r. (Dz.U. L 344, 28.12.2001, str.70) z późniejszymi zmianami.

[20] Por. str. 8-10 w nietłumaczonym Sprawozdaniu o praniu pieniędzy i formach finansowania terroryzmu z lat 2003-2004, tekst angielski dostępny w internecie:http://www.fatf-gafi.org/dataoecd/19/11/33624379.PDF

[21] Zróżnicowanie sektora zostało już opisane w Komunikacie Komisji w sprawie promowania roli organizacji wolontariatu oraz fundacji w Europie, COM(1997) 241.

[22] Deklaracja nr 11 w załączniku do Traktatu Amsterdamskiego głosi, że „Unia Europejska szanuje i nie narusza statusu, z którego korzystają, na mocy prawa krajowego, kościoły i stowarzyszenia lub wspólnoty religijne w Państwach Członkowskich. Unia Europejska szanuje również status organizacji filozoficznych i niewyznaniowych.”

[23] W oparciu o definicję zawartą w VIII specjalnym zaleceniu Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy w dokumencie o najlepszych praktykach.

[24] Dla uniknięcia takiej postawy, proponowanym rozwiązaniem byłoby rejestrowanie tych organizacji nienastawionych na zysk, które zamierzają korzystać z przywilejów podatkowych, dostępu do publicznych dotacji i z prawa do pozyskiwania środków publicznych; ramy kodeksu postępowania kładą nacisk na zastosowanie uproszczonej księgowości i sprawozdawczości dla organizacji nienastawionych na zysk, które nie przekraczają pewnych rozmiarów.

[25] Por. np. poufny dokument Europolu z 1 czerwca 2005 r.: « Overview of the fight against financing of terrorism in the European Union » ( Przegląd walki z finansowaniem terroryzmu w UE ).

[26] Państwa Członkowskie mogą ustalać inne kryteria (np. obszar działalności) organizacji nienastawionych na zysk objętych uproszczoną księgowością i sprawozdawczością.

[27] Jak opisano w części omawiającej dokumentację śladów rewizyjnych przekazywanych środków.