(1)

Usługi cyfrowe ogółem, a w szczególności platformy internetowe, odgrywają coraz większą rolę w gospodarce, w szczególności na rynku wewnętrznym, ponieważ umożliwiają przedsiębiorstwom docieranie do użytkowników w całej Unii, ułatwiają handel transgraniczny i stwarzają zupełnie nowe możliwości rynkowe wielu przedsiębiorstwom w Unii z korzyścią dla unijnych konsumentów.

(2)

Jednocześnie należące do tych usług cyfrowych podstawowe usługi platformowe charakteryzują się wieloma cechami, które mogą być wykorzystywane przez przedsiębiorstwa świadczące takie usługi. Przykładem takich cech podstawowych usług platformowych są ogromne korzyści skali, które często wynikają z niemal zerowych kosztów krańcowych pozyskiwania użytkowników biznesowych lub użytkowników końcowych. Inne takie cechy podstawowych usług platformowych to bardzo silne efekty sieciowe, zdolność łączenia wielu użytkowników biznesowych z wieloma użytkownikami końcowymi dzięki wielostronności tych usług, znaczny stopień zależności zarówno użytkowników biznesowych, jak i użytkowników końcowych, efekty uzależnienia od jednego dostawcy, brak możliwości korzystania przez użytkowników końcowych z wielu platform (multi-homing) do tego samego celu, struktura zintegrowana pionowo oraz korzyści wynikające z dostępu do danych. Wszystkie te cechy w połączeniu z nieuczciwymi praktykami przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe mogą w znacznym stopniu osłabić kontestowalność podstawowych usług platformowych, jak również wpłynąć na uczciwość stosunków handlowych między przedsiębiorstwami świadczącymi takie usługi a ich użytkownikami biznesowymi i użytkownikami końcowymi. W praktyce prowadzi to do szybkiego i potencjalnie znacznego zmniejszenia wyboru, jakim dysponują użytkownicy biznesowi i użytkownicy końcowi, co w rezultacie może sprawić, że dostawca tych usług uzyska status tzw. strażnika dostępu. Jednocześnie należy stwierdzić, że usługi świadczone w celach niekomercyjnych, takie jak projekty oparte na współpracy, nie powinny być uznawane za podstawowe usługi platformowe do celów niniejszego rozporządzenia.

(3)

Pojawiła się niewielka liczba dużych przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe o znaczącej sile gospodarczej, co kwalifikowałoby je do wskazania ich jako strażników dostępu na podstawie niniejszego rozporządzenia. Zazwyczaj cechuje je zdolność łączenia – za pośrednictwem świadczonych usług – wielu użytkowników biznesowych z wieloma użytkownikami końcowymi, co z kolei umożliwia im wykorzystywanie przewagi, wynikającej na przykład z dostępu do dużych ilości danych, nabytej w jednym obszarze działalności w innym obszarze działalności. Niektóre z tych przedsiębiorstw sprawują kontrolę nad całymi ekosystemami platform w gospodarce cyfrowej i ze względów strukturalnych niezwykle trudno jest zakwestionować lub podważyć ich pozycję istniejącym lub nowym podmiotom rynkowym, niezależnie od tego, na ile mogłyby one być innowacyjne i wydajne. Kontestowalność jest ograniczona w szczególności ze względu na istnienie bardzo wysokich barier wejścia na rynek lub wyjścia z rynku, w tym wysokich kosztów inwestycji, których odzyskanie jest niemożliwe lub utrudnione w przypadku wyjścia z rynku, oraz brak dostępu lub ograniczony dostęp do niektórych kluczowych zasobów w gospodarce cyfrowej, takich jak dane. W rezultacie wzrasta prawdopodobieństwo, że rynki bazowe nie funkcjonują prawidłowo lub że wkrótce przestaną funkcjonować prawidłowo.

(4)

Połączenie tych cech strażników dostępu może prowadzić w wielu przypadkach do poważnego zachwiania równowagi w zakresie siły przetargowej, a w konsekwencji do nieuczciwych praktyk i warunków dla użytkowników biznesowych oraz dla użytkowników końcowych podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu, ze szkodą dla cen, jakości, uczciwej konkurencji, wyboru i innowacyjności w sektorze cyfrowym.

(5)

W rezultacie procesy rynkowe często nie są w stanie zapewnić uczciwych wyników ekonomicznych w odniesieniu do podstawowych usług platformowych. Chociaż art. 101 i 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) mają zastosowanie do praktyk strażników dostępu, zakres stosowania tych postanowień ogranicza się do niektórych przypadków władzy rynkowej, na przykład dominacji na określonych rynkach oraz zachowania antykonkurencyjnego, a ich egzekwowanie następuje ex post i wymaga dogłębnego zbadania w każdym przypadku z osobna często bardzo złożonego stanu faktycznego. Ponadto obowiązujące prawo Unii nie uwzględnia lub nie uwzględnia w sposób skuteczny wyzwań dla skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego wynikających z praktyk strażników dostępu, którzy niekoniecznie mają dominującą pozycję w rozumieniu prawa konkurencji.

(6)

Strażnicy dostępu wywierają znaczący wpływ na rynek wewnętrzny, gdyż zapewniają dużej liczbie użytkowników biznesowych punkty dostępu umożliwiające im docieranie do użytkowników końcowych w dowolnym miejscu w Unii i na różnych rynkach. Negatywny wpływ nieuczciwych praktyk na rynek wewnętrzny oraz szczególnie słaba kontestowalność podstawowych usług platformowych, w tym negatywne skutki społeczne i gospodarcze takich nieuczciwych praktyk, skłoniły ustawodawców krajowych i sektorowe organy regulacyjne do podjęcia działań. Na poziomie krajowym przyjęto już lub zaproponowano szereg rozwiązań regulacyjnych w celu rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk i kontestowalności usług cyfrowych lub przynajmniej w odniesieniu do niektórych z nich. Doprowadziło to do rozbieżnych rozwiązań regulacyjnych, a w ich rezultacie – do fragmentacji rynku wewnętrznego, co zwiększa ryzyko wzrostu kosztów przestrzegania przepisów ze względu na różne zbiory krajowych wymogów regulacyjnych.

(7)

W związku z tym celem niniejszego rozporządzenia jest przyczynienie się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez ustanowienie przepisów mających na celu zapewnienie kontestowalności i uczciwości rynków w sektorze cyfrowym w ogóle, a w szczególności dla użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu. Użytkownikom biznesowym i użytkownikom końcowym korzystającym z podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu należy zapewnić w całej Unii odpowiednie zabezpieczenia regulacyjne przed nieuczciwymi praktykami strażników dostępu, aby ułatwić transgraniczne prowadzenie działalności gospodarczej w Unii i tym samym poprawić prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz wyeliminować istniejącą lub mogącą się pojawić fragmentację w określonych obszarach objętych niniejszym rozporządzeniem. Co więcej, chociaż strażnicy dostępu mają tendencję do obierania globalnych lub przynajmniej ogólnoeuropejskich modeli biznesowych i struktur algorytmicznych, mogą oni obierać, a w niektórych przypadkach obrali, różne warunki i praktyki biznesowe w różnych państwach członkowskich, co może prowadzić do powstania różnic w warunkach konkurencji dla użytkowników podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu, ze szkodą dla integracji rynku wewnętrznego.

(8)

Zbliżenie rozbieżnych przepisów krajowych umożliwi wyeliminowanie przeszkód wobec swobody świadczenia i odbioru usług, w tym usług detalicznych, na rynku wewnętrznym. Należy zatem ustanowić ukierunkowany zbiór zharmonizowanych obowiązków prawnych na poziomie Unii, aby zapewnić kontestowalne i uczciwe rynki cyfrowe, na których działają strażnicy dostępu w ramach rynku wewnętrznego, z korzyścią dla całej gospodarki Unii, a ostatecznie – dla unijnych konsumentów.

(9)

Fragmentacji rynku wewnętrznego można skutecznie zapobiec jedynie wówczas, gdy państwa członkowskie nie będą mogły stosować przepisów krajowych, których zakres stosowania pokrywa się z zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia i które służą tym samym celom co niniejsze rozporządzenie. Nie wyklucza to możliwości stosowania do strażników dostępu w rozumieniu niniejszego rozporządzenia innych przepisów krajowych, które służą innym uzasadnionym celom interesu publicznego określonym w TFUE lub które służą nadrzędnym względom interesu publicznego uznanym w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwanego dalej „Trybunałem Sprawiedliwości”).

(10)

Jednocześnie, ponieważ niniejsze rozporządzenie ma na celu uzupełnienie egzekwowania prawa konkurencji, należy je stosować bez uszczerbku dla art. 101 i 102 TFUE, dla odpowiadających im krajowych reguł konkurencji i dla innych krajowych reguł konkurencji dotyczących praktyk jednostronnych, które opierają się na zindywidualizowanej ocenie pozycji rynkowych i zachowań rynkowych, w tym ich rzeczywistych lub potencjalnych skutków i dokładnego zakresu zabronionego zachowania, i które przewidują możliwość przedstawiania przez przedsiębiorstwa argumentów dotyczących wydajności i obiektywnego uzasadnienia danego zachowania, a także bez uszczerbku dla przepisów krajowych dotyczących kontroli łączenia przedsiębiorstw. Stosowanie tych reguł nie powinno jednak mieć wpływu na obowiązki nałożone na strażników dostępu na mocy niniejszego rozporządzenia oraz ich jednolite i skuteczne stosowanie na rynku wewnętrznym.

(11)

Art. 101 i 102 TFUE oraz odpowiadające im krajowe reguły konkurencji dotyczące antykonkurencyjnych praktyk wielostronnych i jednostronnych, jak również kontroli łączenia przedsiębiorstw, mają na celu ochronę niezakłóconej konkurencji na rynku. Niniejsze rozporządzenie służy osiągnięciu celu, który ma charakter uzupełniający względem celu polegającego na ochronie niezakłóconej konkurencji na dowolnym rynku, w rozumieniu prawa konkurencji, lecz jest różny od tego celu, a mianowicie służy zapewnieniu, aby rynki, na których działają strażnicy dostępu, były i pozostały kontestowalne i uczciwe, niezależnie od rzeczywistych, potencjalnych lub domniemanych skutków praktyki danego strażnika dostępu objętego niniejszym rozporządzeniem dla konkurencji na danym rynku. Niniejsze rozporządzenie ma zatem na celu ochronę innego interesu prawnego niż interes chroniony tymi regułami i powinno mieć ono zastosowanie bez uszczerbku dla stosowania tych reguł.

(12)

Niniejsze rozporządzenie powinno również mieć zastosowanie bez uszczerbku dla przepisów wynikających z innych aktów prawa Unii regulujących niektóre aspekty świadczenia usług objętych niniejszym rozporządzeniem, w szczególności rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (4) i (UE) 2019/1150 (5) oraz rozporządzenia w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych, a także dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/58/WE (6), 2005/29/WE (7), 2010/13/UE (8), (UE) 2015/2366 (9), (UE) 2019/790 (10) i (UE) 2019/882 (11) oraz dyrektywy Rady 93/13/EWG (12), jak również przepisów krajowych mających na celu egzekwowanie lub wdrożenie tych aktów prawnych Unii.

(13)

Słaba kontestowalność i nieuczciwe praktyki w sektorze cyfrowym to problem, który w przypadku niektórych usług cyfrowych występuje częściej i jest bardziej wyraźny. Dotyczy to w szczególności szeroko rozpowszechnionych i powszechnie wykorzystywanych usług cyfrowych, które przeważnie pośredniczą między użytkownikami biznesowymi a użytkownikami końcowymi w sposób bezpośredni i które najczęściej charakteryzują się takimi cechami, jak ogromne korzyści skali, bardzo silne efekty sieciowe, zdolność łączenia wielu użytkowników biznesowych z wieloma użytkownikami końcowymi dzięki wielostronności tych usług, efekty uzależnienia od jednego dostawcy, brak możliwości korzystania z wielu platform (multi-homing), czy struktura zintegrowana pionowo. Często istnieje tylko jedno duże przedsiębiorstwo świadczące takie usługi cyfrowe lub bardzo ograniczona liczba takich przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa takie najczęściej zaczynają odgrywać rolę strażników dostępu dla użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych, co ma poważne konsekwencje. W szczególności zyskują one zdolność łatwego ustalania warunków handlowych w sposób jednostronny i ze szkodą dla swoich użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych. W związku z tym należy skoncentrować się wyłącznie na tych usługach cyfrowych, z których najpowszechniej korzystają użytkownicy biznesowi i użytkownicy końcowi, oraz na tych, w przypadku których obawy dotyczące słabej kontestowalności i nieuczciwych praktyk ze strony strażników dostępu są wyraźniejsze i bardziej naglące z punktu widzenia rynku wewnętrznego.

(14)

W szczególności usługi pośrednictwa internetowego, wyszukiwarki internetowe, systemy operacyjne, internetowe serwisy społecznościowe, usługi platformy udostępniania wideo, usługi łączności interpersonalnej niewykorzystujące numerów, usługi przetwarzania w chmurze, wirtualni asystenci, przeglądarki internetowe i internetowe usługi reklamowe, w tym usługi pośrednictwa reklamowego, mogą mieć wpływ na dużą liczbę użytkowników końcowych i przedsiębiorstw, co pociąga za sobą ryzyko nieuczciwych praktyk biznesowych. W związku z tym należy je uwzględnić w definicji podstawowych usług platformowych i objąć zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. Usługi pośrednictwa internetowego mogą również występować w dziedzinie usług finansowych i mogą pośredniczyć w świadczeniu usług lub być wykorzystywane do świadczenia usług, których niewyczerpujący wykaz zawiera załącznik II do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1535 (13). Do celów niniejszego rozporządzenia definicja podstawowych usług platformowych powinna być neutralna pod względem technologicznym i z założenia obejmować usługi świadczone na różne sposoby i na różnych urządzeniach lub poprzez różne urządzenia, jak w przypadku telewizji hybrydowej lub usług cyfrowych wbudowanych w pojazdy. W pewnych okolicznościach pojęcie użytkowników końcowych powinno obejmować użytkowników, których tradycyjnie uznaje się za użytkowników biznesowych, ale którzy w danej sytuacji nie korzystają z podstawowych usług platformowych w celu dostarczania towarów lub świadczenia usług innym użytkownikom końcowym, takich jak na przykład przedsiębiorstwa korzystające z usług przetwarzania w chmurze do własnych celów.

(15)

Fakt, że usługa cyfrowa kwalifikuje się jako podstawowa usługa platformowa, nie budzi sam w sobie wystarczająco poważnych obaw dotyczących kontestowalności lub nieuczciwych praktyk. Obawy takie pojawiają się dopiero wtedy, gdy podstawowa usługa platformowa stanowi ważny punkt dostępu i jest obsługiwana przez przedsiębiorstwo wywierające znaczący wpływ na rynek wewnętrzny oraz mające ugruntowaną i trwałą pozycję lub przez przedsiębiorstwo, co do którego można przewidzieć, że zajmie taką pozycję w niedalekiej przyszłości. W związku z tym ukierunkowany zbiór zharmonizowanych przepisów zawartych w niniejszym rozporządzeniu powinien mieć zastosowanie wyłącznie do przedsiębiorstw wskazanych na podstawie tych trzech obiektywnych kryteriów oraz wyłącznie do tych świadczonych przez nie podstawowych usług platformowych, które indywidualnie stanowią dla użytkowników biznesowych ważny punkt dostępu umożliwiający docieranie do użytkowników końcowych. To, że istnieje możliwość, iż dane przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe pełni rolę pośrednika nie tylko między użytkownikami biznesowymi a użytkownikami końcowymi, lecz także między różnymi użytkownikami końcowymi, na przykład w przypadku usług łączności interpersonalnej niewykorzystujących numerów, nie powinno wykluczać stwierdzenia, że takie przedsiębiorstwo jest lub może być ważnym punktem dostępu umożliwiającym użytkownikom biznesowym docieranie do użytkowników końcowych.

(16)

Aby zapewnić skuteczne stosowanie niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, które z największym prawdopodobieństwem spełnią te obiektywne wymogi, oraz tam, gdzie nieuczciwe praktyki osłabiające kontestowalność są najbardziej rozpowszechnione i mają największy wpływ, Komisja powinna mieć możliwość bezpośredniego wskazywania jako strażników dostępu tych przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, które osiągnęły określone progi ilościowe. Takie przedsiębiorstwa powinny w każdym przypadku podlegać szybkiemu procesowi wskazania, który powinien się rozpocząć z chwilą rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia.

(17)

Fakt, że dane przedsiębiorstwo uzyskuje bardzo wysoki obrót w Unii oraz że świadczy podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich, stanowi wyraźną wskazówkę, że przedsiębiorstwo to wywiera znaczący wpływ na rynek wewnętrzny. Jest tak również wówczas, gdy przedsiębiorstwo świadczące podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich ma bardzo wysoką kapitalizację rynkową lub równoważną rzeczywistą wartość rynkową. W związku z tym należy domniemywać, że przedsiębiorstwo świadczące podstawową usługę platformową wywiera znaczący wpływ na rynek wewnętrzny, gdy świadczy ono podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich oraz gdy obrót uzyskiwany przez jego grupę w Unii jest równy określonemu wysokiemu progowi lub go przekracza albo gdy kapitalizacja rynkowa grupy jest równa określonej wysokiej wartości bezwzględnej lub ją przekracza. W przypadku przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, które należą do przedsiębiorstw nienotowanych na rynku regulowanym, jako wartość referencyjną należy stosować równoważną rzeczywistą wartość rynkową. Komisja powinna mieć możliwość korzystania ze swoich uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych, aby opracować obiektywną metodykę obliczania tej wartości.

Wysoki obrót uzyskiwany przez grupę w Unii w połączeniu z określoną wartością progową liczby użytkowników podstawowych usług platformowych w Unii świadczy o stosunkowo dużej zdolności monetyzacji tych użytkowników. Wysoka kapitalizacja rynkowa w odniesieniu do tej samej wartości progowej liczby użytkowników w Unii odzwierciedla stosunkowo duży potencjał w zakresie monetyzacji tych użytkowników w niedalekiej przyszłości. Potencjał w zakresie monetyzacji jest z kolei co do zasady odzwierciedleniem pełnienia przez dane przedsiębiorstwa funkcji punktu dostępu. Oba te wskaźniki świadczą ponadto o zdolności finansowej danych przedsiębiorstw, w tym o ich zdolności w zakresie wykorzystania swojego dostępu do rynków finansowych w celu wzmocnienia swojej pozycji. Może się tak zdarzyć na przykład wówczas, gdy ten uprzywilejowany dostęp zostanie wykorzystany do nabycia innych przedsiębiorstw, a, jak wykazano, taki uprzywilejowany dostęp może z kolei negatywnie wpływać na innowacje. Kapitalizacja rynkowa może również odzwierciedlać oczekiwaną przyszłą pozycję i wpływ na rynek wewnętrzny danych przedsiębiorstw pomimo potencjalnie stosunkowo niskiego obecnego obrotu. Wartość kapitalizacji rynkowej powinna być wyznaczana w oparciu o poziom, który odzwierciedla średnią kapitalizację rynkową największych przedsiębiorstw notowanych na rynku regulowanym w Unii z odpowiedniego okresu.

(18)

O ile kapitalizacja rynkowa na poziomie równym progowi lub powyżej progu w ostatnim roku obrotowym powinna pozwalać na domniemanie, że dane przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe wywiera znaczący wpływ na rynek wewnętrzny, o tyle należy uznać, że kapitalizacja rynkowa przedsiębiorstwa świadczącego podstawowe usługi platformowe utrzymująca się na poziomie równym progowi lub powyżej progu przez co najmniej trzy lata jeszcze bardziej wzmacnia takie domniemanie.

(19)

Może występować natomiast szereg czynników dotyczących kapitalizacji rynkowej, które wymagałyby dogłębnej oceny w celu ustalenia, czy należy uznać, że przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe wywiera znaczący wpływ na rynek wewnętrzny. Może tak być w przypadku, gdy w poprzednich latach obrotowych kapitalizacja rynkowa przedsiębiorstwa świadczącego podstawowe usługi platformowe była na poziomie znacznie poniżej progu, a zmienność jego kapitalizacji rynkowej w obserwowanym okresie była nieproporcjonalna do ogólnej zmienności rynku akcji lub jego trajektoria kapitalizacji rynkowej w stosunku do tendencji rynkowych nie była spójna z szybkim i jednokierunkowym wzrostem.

(20)

Posiadanie bardzo dużej liczby użytkowników biznesowych, którzy są zależni od podstawowej usługi platformowej, aby docierać do bardzo dużej liczby aktywnych miesięcznie użytkowników końcowych, umożliwia przedsiębiorstwu świadczącemu tę usługę wpływanie – z korzyścią dla siebie – na działalność znacznej części użytkowników biznesowych oraz zasadniczo wskazuje na to, że przedsiębiorstwo to stanowi ważny punkt dostępu. Należy ustalić odpowiednie poziomy tych wartości stanowiące znaczny odsetek całej ludności Unii, jeżeli chodzi o użytkowników końcowych, oraz ogółu przedsiębiorstw korzystających z podstawowych usług platformowych, aby określić próg dotyczący użytkowników biznesowych. Aktywnych użytkowników końcowych i aktywnych użytkowników biznesowych należy identyfikować i obliczać ich liczbę w taki sposób, aby odpowiednio odzwierciedlić rolę i zasięg danej podstawowej usługi platformowej. Aby zagwarantować strażnikom dostępu pewność prawa, w załączniku do niniejszego rozporządzenia należy wskazać elementy służące określeniu liczby aktywnych użytkowników końcowych i aktywnych użytkowników biznesowych poszczególnych podstawowych usług platformowych. Na takie elementy mogą mieć wpływ rozwój technologiczny i inne zmiany. Komisja powinna zatem być uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych w celu zmiany niniejszego rozporządzenia poprzez aktualizację metodyki i wykazu wskaźników stosowanych do określenia liczby aktywnych użytkowników końcowych i aktywnych użytkowników biznesowych.

(21)

Ugruntowana i trwała pozycja w zakresie prowadzonej działalności lub przewidywalne zajęcie takiej pozycji w przyszłości występuje zwłaszcza wtedy, gdy kontestowalność pozycji przedsiębiorstwa świadczącego daną podstawową usługę platformową jest ograniczona. Może się tak zdarzyć, gdy przedsiębiorstwo to świadczy podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich na rzecz bardzo dużej liczby użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych przez okres co najmniej 3 lat.

(22)

Na takie progi mogą mieć wpływ zmiany na rynku i rozwój technologiczny. Komisja powinna być zatem uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych w celu określenia metodyki ustalania, czy osiągnięte zostały progi ilościowe, oraz – w razie potrzeby – w celu regularnego dostosowywania tej metodyki do zmian na rynku i rozwoju technologicznego. Takie akty delegowane nie powinny zmieniać progów ilościowych określonych w niniejszym rozporządzeniu.

(23)

Przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe powinno, w wyjątkowych okolicznościach, mieć możliwość obalenia domniemania dotyczącego wywierania przez nie znaczącego wpływu na rynek wewnętrzny, poprzez wykazanie, że choć osiągnęło ono progi ilościowe określone w niniejszym rozporządzeniu, to nie spełnia wymogów do celów wskazania go jako strażnika dostępu. Ciężar przedstawienia dowodu na to, że domniemanie wynikające z osiągnięcia progów ilościowych nie powinno mieć zastosowania, powinien spoczywać na tym przedsiębiorstwie. Komisja, oceniając przedstawione jej dowody i argumenty, powinna uwzględniać jedynie te elementy, które są bezpośrednio związane z kryteriami ilościowymi, czyli z wpływem przedsiębiorstwa świadczącego podstawowe usługi platformowe na rynek wewnętrzny, poza przychodami lub kapitalizacją rynkową, takie jak wielkość przedsiębiorstwa w wartościach bezwzględnych i liczba państw członkowskich, w których przedsiębiorstwo to jest obecne; to, o ile liczba faktycznych użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych przekracza wartości progowe, i znaczenie podstawowej usługi platformowej przedsiębiorstwa z uwzględnieniem ogólnej skali działalności odpowiedniej podstawowej usługi platformowej; oraz liczba lat, w których progi zostały osiągnięte.

Uzasadnienia ze względów gospodarczych oparte na argumentach związanych z definicją rynku lub wykazaniem przyrostów wydajności wynikających z konkretnego rodzaju postępowania przedsiębiorstwa świadczącego podstawowe usługi platformowe nie powinny być uwzględniane, ponieważ nie są one istotne w kontekście wskazywania jako strażnika dostępu. Jeżeli przedstawione argumenty nie są dostatecznie uzasadnione, ponieważ nie podważają w wyraźny sposób przedmiotowego domniemania, Komisja powinna mieć możliwość odrzucenia tych argumentów w terminie 45 dni roboczych przewidzianym w odniesieniu do wskazania. Komisja powinna mieć możliwość podjęcia decyzji na podstawie dostępnych informacji o progach ilościowych, w przypadku gdy przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe utrudnia badanie, nie stosując się do środków podjętych przez Komisję w ramach badania.

(24)

W przypadku przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, które nie osiągnęły wszystkich progów ilościowych, należy przeprowadzać ocenę, czy nie pełnią one roli strażnika dostępu w świetle ogólnych obiektywnych wymogów – dotyczących znaczącego wpływu na rynek wewnętrzny, działania jako ważny punkt dostępu dla użytkowników biznesowych umożliwiający docieranie do użytkowników końcowych oraz czerpania korzyści z ugruntowanej i trwałej pozycji w zakresie prowadzonej działalności lub możliwości przewidzenia, że osiągną one taką pozycję w niedalekiej przyszłości. Jeżeli przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe jest średnim lub małym przedsiębiorstwem lub mikroprzedsiębiorstwem, w ramach oceny należy starannie uwzględnić to, czy takie przedsiębiorstwo byłoby w stanie w znaczny sposób osłabić kontestowalność podstawowych usług platformowych, gdyż niniejsze rozporządzenie skierowane jest przede wszystkim do dużych przedsiębiorstw o znacznej sile gospodarczej, a nie do średnich i małych przedsiębiorstw czy mikroprzedsiębiorstw.

(25)

Ocenę taką można przeprowadzić jedynie w świetle badania rynku, biorąc pod uwagę jednocześnie progi ilościowe. Przeprowadzając ocenę, Komisja powinna skoncentrować się na celach polegających na zachowaniu i wspieraniu innowacyjności i jakości produktów i usług cyfrowych, stopnia, w jakim ceny są uczciwe i konkurencyjne, oraz stopnia, w jakim jakość dla użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych jest lub pozostaje wysoka, a wybór – duży. Można uwzględnić elementy specyficzne dla odpowiednich przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, takie jak ogromne korzyści skali lub zakresu, bardzo silne efekty sieciowe, korzyści wynikające z dostępu do danych, zdolność łączenia wielu użytkowników biznesowych z wieloma użytkownikami końcowymi dzięki wielostronności tych usług, efekty uzależnienia od jednego dostawcy, brak możliwości korzystania z wielu platform (multi-homing), struktura korporacyjna mająca formę konglomeratu lub struktura zintegrowana pionowo. Ponadto bardzo wysoka kapitalizacja rynkowa, bardzo wysoki stosunek wartości kapitału własnego do zysku lub bardzo wysoki obrót uzyskany z tytułu użytkowników końcowych pojedynczej podstawowej usługi platformowej mogą być wykorzystywane jako elementy wskazujące na potencjał takich przedsiębiorstw w zakresie wykorzystywania swojej pozycji oraz na występowanie zjawiska przechyłu rynkowego na rzecz takich przedsiębiorstw. Oprócz kapitalizacji rynkowej również wysokie względne stopy wzrostu stanowią przykład dynamicznych parametrów, które mają szczególne znaczenie dla identyfikowania przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, w przypadku których można przewidywać, że ich pozycja rynkowa stanie się ugruntowana i trwała. W przypadku gdy przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe znacznie utrudnia badanie, nie stosując się do środków podjętych przez Komisję w ramach badania, Komisja powinna mieć możliwość wyciągnięcia wniosków niekorzystnych dla tego przedsiębiorstwa na podstawie dostępnych faktów i wydania w oparciu o nie decyzji.

(26)

Do przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe, w przypadku których można przewidzieć, że w niedalekiej przyszłości zajmą ugruntowaną i trwałą pozycję, powinien mieć zastosowanie szczególny podzbiór przepisów. Te same specyficzne cechy podstawowych usług platformowych sprawiają, że zachodzi ryzyko przechyłu rynkowego: gdy przedsiębiorstwo świadczące podstawową usługę platformową uzyska określoną przewagę nad rywalami lub potencjalnymi konkurentami pod względem skali lub znaczenia jako pośrednik, jego pozycja może stać się niepodważalna, a sytuacja może rozwinąć się na tyle, że prawdopodobnie w niedalekiej przyszłości pozycja ta stanie się ugruntowana i trwała. Przedsiębiorstwa mogą próbować spowodować taki przechył rynkowy i stawać się strażnikami dostępu, wykorzystując niektóre z nieuczciwych warunków i praktyk regulowanych niniejszym rozporządzeniem. W takiej sytuacji odpowiednia wydaje się interwencja, zanim przechył rynkowy stanie się nieodwracalny.

(27)

Taka wczesna interwencja powinna być jednak ograniczona do nałożenia wyłącznie tych obowiązków, które są niezbędne i odpowiednie do zapewnienia, aby przedmiotowe usługi pozostały kontestowalne, i do umożliwienia uniknięcia uzasadnionego ryzyka związanego z nieuczciwymi warunkami i praktykami. Realizacji tego celu mają służyć zwłaszcza obowiązki uniemożliwiające przedsiębiorstwu świadczącemu podstawowe usługi platformowe zajęcie ugruntowanej i trwałej pozycji w zakresie prowadzonej działalności, między innymi obowiązki uniemożliwiające mu wykorzystywanie swojej pozycji oraz obowiązki, których celem jest ułatwienie zmiany i korzystania z wielu platform (multi-homing). Aby zapewnić proporcjonalność, Komisja powinna ponadto stosować spośród tego podzbioru obowiązków jedynie te, które są niezbędne i proporcjonalne do osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia, oraz powinna dokonywać regularnego przeglądu, aby ustalić, czy takie obowiązki należy utrzymać, znieść lub dostosować.

(28)

Stosowanie wyłącznie tych obowiązków, które są niezbędne i proporcjonalne do osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia, powinno umożliwić Komisji przeprowadzanie interwencji na czas i w skuteczny sposób, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu proporcjonalności rozważanych środków. Powinno to również wzmocnić zaufanie istniejących lub potencjalnych uczestników rynku co do kontestowalności i uczciwości danych usług.

(29)

Strażnicy dostępu powinni wypełniać obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu w odniesieniu do każdej z podstawowych usług platformowych wymienionych w odpowiedniej decyzji o wskazaniu. Obowiązki powinny mieć zastosowanie z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, konglomeratowego charakteru pozycji strażników dostępu. Ponadto Komisja powinna mieć możliwość nałożenia na strażnika dostępu, w drodze decyzji, środków wykonawczych. Te środki wykonawcze powinny zostać zaprojektowane w efektywny sposób, z uwzględnieniem cech podstawowych usług platformowych i możliwego ryzyka obchodzenia obowiązków oraz zgodnie z zasadą proporcjonalności i z poszanowaniem praw podstawowych odnośnych przedsiębiorstw oraz osób trzecich.

(30)

Bardzo szybko zmieniający się i złożony pod względem technologicznym charakter podstawowych usług platformowych wymaga dokonywania regularnego przeglądu statusu strażników dostępu, w tym tych, w przypadku których przewiduje się, że w niedalekiej przyszłości zajmą ugruntowaną i trwałą pozycję w zakresie prowadzonej działalności. Aby zapewnić wszystkim uczestnikom rynku, w tym strażnikom dostępu, wymaganą pewność co do mających zastosowanie obowiązków prawnych, konieczne jest wyznaczenie terminu na przeprowadzanie takich regularnych przeglądów. Ważne jest również przeprowadzanie takich przeglądów regularnie, nie rzadziej niż co 3 lata. Ponadto ważne jest wyjaśnienie, że nie każda zmiana stanu faktycznego, na podstawie którego przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe zostało wskazane jako strażnik dostępu, powinna wymagać zmiany decyzji o wskazaniu. Zmiana decyzji będzie konieczna jedynie wtedy, gdy zmiana stanu faktycznego prowadzi również do zmiany oceny. Stwierdzenie, czy tak się stało, powinno opierać się na ocenie stanu faktycznego i okoliczności.

(31)

Aby zabezpieczyć kontestowalność i uczciwość podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu, konieczne jest ustanowienie w sposób jasny i jednoznaczny zbioru zharmonizowanych przepisów dotyczących tych usług. Takie przepisy są potrzebne, aby zniwelować ryzyko dotyczące szkodliwych skutków praktyk stosowanych przez strażników dostępu, i byłyby korzystne dla środowiska biznesowego, w którym świadczone są przedmiotowe usługi, dla użytkowników oraz – ostatecznie – dla całego społeczeństwa. Obowiązki dotyczą tych praktyk, które biorąc pod uwagę cechy sektora cyfrowego uznaje się za osłabiające kontestowalność lub nieuczciwe, oraz do tych praktyk, które mają szczególnie negatywny bezpośredni wpływ na użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych. Należy umożliwić szczególne uwzględnienie w ramach obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu charakteru świadczonych podstawowych usług platformowych. Obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu powinny nie tylko zapewniać kontestowalność i uczciwość w odniesieniu do podstawowych usług platformowych wymienionych w decyzji o wskazaniu, ale także w odniesieniu do innych cyfrowych produktów i usług, w przypadku których strażnicy dostępu wykorzystują swoją funkcję punktu dostępu i które są często dostarczane lub świadczone wraz z podstawowymi usługami platformowymi lub wspierają takie usługi.

(32)

Do celów niniejszego rozporządzenia kontestowalność powinna odnosić się do zdolności przedsiębiorstw do skutecznego pokonywania barier wejścia i rozszerzania działalności oraz do podważania pozycji strażnika dostępu na podstawie zalet oferowanych przez te przedsiębiorstwa produktów i usług. Cechy podstawowych usług platformowych w sektorze cyfrowym, takie jak efekty sieciowe, silne korzyści skali oraz korzyści wynikające z danych, ograniczyły kontestowalność tych usług oraz powiązanych z nimi ekosystemów. Taka słaba kontestowalność zmniejsza bodźce dla strażników dostępu, ich użytkowników biznesowych, konkurentów i klientów do wprowadzania innowacji i ulepszania produktów i usług, co wpływa negatywnie na potencjał innowacyjny szerzej pojętej gospodarki platform internetowych. Kontestowalność usług w sektorze cyfrowym może być ograniczona także wtedy, gdy w przypadku podstawowej usługi platformowej istnieje więcej niż jeden strażnik dostępu. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem zakazać niektórych praktyk stosowanych przez strażników dostępu, które mogą zwiększać bariery wejścia lub rozszerzania działalności, oraz nałożyć na strażników dostępu pewne obowiązki, które przyczynią się do obniżenia tych barier. Obowiązki powinny również odnosić się do sytuacji, w których pozycja strażnika dostępu jest ugruntowana do tego stopnia, że konkurencja między platformami jest nieskuteczna w perspektywie krótkoterminowej, co oznacza, że konkurencję taką należy stworzyć lub zwiększyć.

(33)

Do celów niniejszego rozporządzenia nieuczciwość powinna odnosić się do sytuacji braku równowagi między prawami a obowiązkami użytkowników biznesowych, w której strażnik dostępu uzyskuje nieproporcjonalną przewagę. Uczestnicy rynku, w tym użytkownicy biznesowi podstawowych usług platformowych i alternatywni dostawcy usług świadczonych wraz z takimi podstawowymi usługami platformowymi lub wspierających takie usługi, powinni być w stanie czerpać odpowiednio korzyści wynikające z ich wysiłków innowacyjnych lub innego rodzaju wysiłków. Strażnicy dostępu, ze względu na pełnioną przez nich funkcję punktu dostępu i większą siłę przetargową, mogą dopuszczać się zachowań uniemożliwiających innym uzyskanie pełnych korzyści z ich własnego wkładu oraz jednostronnie nakładać nierównoważne warunki korzystania z ich podstawowych usług platformowych lub usług świadczonych wraz z ich podstawowymi usługami platformowymi lub wspierających takie usługi. Takiego braku równowagi nie wyklucza fakt, że strażnik dostępu oferuje daną usługę nieodpłatnie określonej grupie użytkowników; brak równowagi może również polegać na wykluczaniu lub dyskryminowaniu użytkowników biznesowych, w szczególności jeżeli świadczą oni usługi konkurencyjne względem usług świadczonych przez strażnika dostępu. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem nałożyć na strażników dostępu obowiązki mające zaradzić takim zachowaniom.

(34)

Kontestowalność i uczciwość są ze sobą ściśle powiązane. Brak kontestowalności lub słaba kontestowalność w przypadku określonej usługi może umożliwić strażnikowi dostępu stosowanie nieuczciwych praktyk. Podobnie nieuczciwe praktyki strażnika dostępu mogą ograniczyć użytkownikom biznesowym lub innym podmiotom możliwość kwestionowania pozycji strażnika dostępu. W związku z tym określony obowiązek ustanowiony w niniejszym rozporządzeniu może dotyczyć obu tych elementów.

(35)

Obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu są zatem konieczne, aby zaradzić określonym obawom dotyczącym porządku publicznego; uwzględniając potrzebę ochrony porządku publicznego, ochrony prywatności i zwalczania oszukańczych i wprowadzających w błąd praktyk handlowych, nie można osiągnąć tego samego rezultatu za pomocą innych, mniej restrykcyjnych środków.

(36)

Strażnicy dostępu często bezpośrednio zbierają dane osobowe użytkowników końcowych do celów świadczenia internetowych usług reklamowych, gdy użytkownicy końcowi korzystają ze stron internetowych i aplikacji oferowanych przez osoby trzecie. Osoby trzecie również przekazują strażnikom dostępu dane osobowe swoich użytkowników końcowych, aby korzystać z niektórych usług świadczonych przez strażników dostępu w ramach ich podstawowych usług platformowych, takich jak usługi tworzenia grup niestandardowych odbiorców. Przetwarzanie – do celów świadczenia internetowych usług reklamowych – danych osobowych pochodzących od osób trzecich korzystających z podstawowych usług platformowych daje strażnikom dostępu potencjalną przewagę wynikającą z akumulacji danych, tym samym podnosząc bariery wejścia. Dzieje się tak, gdyż strażnicy dostępu przetwarzają dane osobowe pochodzące od znacznie większej liczby osób trzecich niż ma to miejsce w przypadku innych przedsiębiorstw. Podobną przewagę uzyskują oni w wyniku (i) łączenia danych osobowych użytkowników końcowych, które to dane zebrano za pośrednictwem podstawowej usługi platformowej, z danymi zebranymi za pośrednictwem innych usług, (ii) wykorzystywania danych osobowych zebranych za pośrednictwem podstawowej usługi platformowej w ramach innych usług świadczonych oddzielnie przez strażnika dostępu, zwłaszcza usług innych niż usługi świadczone wraz z odpowiednią podstawową usługą platformową lub wspierające taką usługę, i odwrotnie – wykorzystywania danych osobowych zebranych za pośrednictwem takich innych usług w ramach podstawowej usługi platformowej, lub (iii) logowania użytkowników końcowych do różnych usług świadczonych przez strażnika dostępu, po to by łączyć dane osobowe. W celu zapewnienia, aby strażnicy dostępu nie osłabiali w nieuczciwy sposób kontestowalności podstawowych usług platformowych, powinni oni dawać użytkownikom końcowym możliwość swobodnego decydowania o uczestnictwie w takich praktykach w zakresie przetwarzania danych i logowania, oferując mniej spersonalizowane, lecz równoważne rozwiązanie alternatywne oraz nie uzależniając korzystania z podstawowej usługi platformowej lub niektórych jej funkcjonalności od uzyskania zgody od użytkownika końcowego. Powinno to pozostawać bez uszczerbku dla przetwarzania danych osobowych przez strażnika dostępu lub logowania użytkowników końcowych do usługi w oparciu o podstawę prawną ustanowioną w art. 6 ust. 1 lit. c), d) i e) rozporządzenia (UE) 2016/679, lecz nie w art. 6 ust. 1 lit. b) i f) tego rozporządzenia.

(37)

Mniej spersonalizowane rozwiązanie alternatywne nie powinno mieć innego charakteru lub gorszej jakości w porównaniu z usługą świadczoną użytkownikom końcowym, którzy wyrazili zgodę, chyba że pogorszenie jakości wynika bezpośrednio z tego, że strażnik dostępu nie jest w stanie przetwarzać takich danych osobowych lub logować użytkowników końcowych do usługi. Niewyrażenie zgody nie powinno być trudniejsze od wyrażenia zgody. W przypadku gdy strażnik dostępu zwraca się o wyrażenie zgody, powinien proaktywnie przedstawiać użytkownikowi końcowemu przyjazne dla użytkownika rozwiązanie umożliwiające wyrażenie, zmianę lub cofnięcie zgody w sposób wyraźny, jasny i prosty. W szczególności zgoda powinna zostać wyrażona w drodze wyraźnego działania potwierdzającego lub oświadczenia stanowiącego dobrowolne, konkretne, świadome i jednoznaczne wyrażenie przyzwolenia przez użytkownika końcowego, zgodnie z definicją w rozporządzeniu (UE) 2016/679. W momencie wyrażania zgody, i wyłącznie w stosownych przypadkach, użytkownik końcowy powinien zostać poinformowany, że niewyrażenie zgody może prowadzić do mniej spersonalizowanej oferty, ale że poza tym podstawowa usługa platformowa pozostanie niezmieniona i że żadne funkcjonalności nie zostaną usunięte. Na zasadzie wyjątku, jeżeli nie można wyrazić zgody bezpośrednio w ramach podstawowej usługi platformowej strażnika dostępu, należy umożliwić użytkownikom końcowym wyrażenie zgody za pośrednictwem każdej korzystającej z tej podstawowej usługi platformowej usługi świadczonej przez osobę trzecią, aby zezwolić strażnikowi dostępu na przetwarzanie danych osobowych do celów świadczenia internetowych usług reklamowych.

Ponadto cofnięcie zgody powinno być równie proste co jej wyrażenie. Strażnicy dostępu nie powinni projektować, organizować lub obsługiwać swoich interfejsów internetowych w sposób, który w drodze wprowadzenia w błąd, manipulacji lub w inny sposób istotnie zakłóca lub ogranicza zdolność użytkowników końcowych do swobodnego wyrażenia zgody. W szczególności strażnikom dostępu należy zakazać skłaniania użytkowników końcowych częściej niż raz w roku do wyrażenia zgody do tego samego celu przetwarzania danych, w odniesieniu do którego nie wyrazili oni pierwotnie zgody lub ją cofnęli. Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla rozporządzenia (UE) 2016/679, w tym przepisów dotyczących jego egzekwowania, które ma pełne zastosowanie do roszczeń osób, których dane dotyczą, z tytułu naruszenia ich praw wynikających z tego rozporządzenia.

(38)

Dzieci zasługują na szczególną ochronę w odniesieniu do ich danych osobowych, w szczególności pod względem wykorzystywania ich danych osobowych do celów informacji handlowych lub tworzenia profili użytkowników. Ochrona dzieci w internecie jest jednym z istotnych celów Unii i powinna znaleźć odzwierciedlenie w stosownych przepisach prawa Unii. W związku z tym należy odpowiednio uwzględnić rozporządzenie w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych. Żaden z przepisów niniejszego rozporządzenia nie zwalnia strażników dostępu z obowiązku ochrony dzieci ustanowionego w mających zastosowanie przepisach prawa Unii.

(39)

W niektórych przypadkach, na przykład poprzez narzucanie warunków umownych, strażnicy dostępu mogą ograniczać użytkownikom biznesowym swoich usług pośrednictwa internetowego możliwość oferowania użytkownikom końcowym – przy wykorzystaniu innych usług pośrednictwa internetowego lub za pomocą kanałów bezpośredniej sprzedaży internetowej – produktów lub usług na korzystniejszych warunkach, w tym cenowych. W przypadku gdy takie ograniczenia dotyczą usług pośrednictwa internetowego świadczonych przez osobę trzecią, zmniejszają one kontestowalność między platformami, a w konsekwencji ograniczają użytkownikom końcowym wybór alternatywnych usług pośrednictwa internetowego. W przypadku gdy takie ograniczenia dotyczą kanałów bezpośredniej sprzedaży internetowej, zmniejszają one w nieuczciwy sposób przysługującą użytkownikom biznesowym swobodę korzystania z takich kanałów. W celu zapewnienia, aby użytkownicy biznesowi usług pośrednictwa internetowego świadczonych przez strażników dostępu mogli swobodnie wybierać alternatywne usługi pośrednictwa internetowego lub kanały bezpośredniej sprzedaży internetowej i różnicować warunki, na jakich oferują swoje produkty lub usługi użytkownikom końcowym, nie należy akceptować ograniczania przez strażników dostępu możliwości różnicowania warunków handlowych, w tym cenowych, przez użytkowników biznesowych. Powinno to dotyczyć każdego środka o równoważnym skutku, takiego jak zwiększone stawki prowizji lub usunięcie z listy ofert użytkowników biznesowych.

(40)

W celu zapobieżenia dalszemu zwiększeniu zależności użytkowników biznesowych od podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu i w celu promowania korzystania z wielu platform (multi-homing), użytkownicy biznesowi tych strażników dostępu powinni mieć swobodę promowania i wybierania kanału dystrybucji, który uważają za najbardziej odpowiedni w kontaktach z użytkownikami końcowymi, których ci użytkownicy biznesowi już pozyskali za pośrednictwem podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażnika dostępu lub za pośrednictwem innych kanałów. Powinno to dotyczyć promowania ofert, w tym przy wykorzystaniu aplikacji użytkownika biznesowego, oraz wszelkich form porozumiewania się i zawierania umów między użytkownikami biznesowymi a użytkownikami końcowymi. Pozyskany użytkownik końcowy to użytkownik końcowy, który nawiązał już stosunek handlowy z użytkownikiem biznesowym, a strażnik dostępu, w stosownym przypadku, otrzymał, bezpośrednio lub pośrednio, wynagrodzenie od użytkownika biznesowego za ułatwienie pierwotnego pozyskania użytkownika końcowego przez użytkownika biznesowego. Takie stosunki handlowe mogą mieć charakter odpłatny lub darmowy, na przykład darmowe okresy próbne lub poziom bezpłatny dostępu do usług, i mogą zostać zawarte przy wykorzystaniu podstawowej usługi platformowej strażnika dostępu albo za pośrednictwem innego kanału. Z kolei użytkownicy końcowi również powinni mieć swobodę wyboru ofert takich użytkowników biznesowych i zawierania z nimi umów za pośrednictwem podstawowych usług platformowych strażnika dostępu, w stosownych przypadkach, albo bezpośredniego kanału dystrybucji użytkownika biznesowego lub innego pośredniego kanału, z którego taki użytkownik biznesowy korzysta.

(41)

Nie należy podważać ani ograniczać możliwości nabywania przez użytkowników końcowych treści, subskrypcji, funkcji lub innych pozycji dostępnych poza podstawowymi usługami platformowymi strażnika dostępu. W szczególności należy unikać sytuacji, w której strażnicy dostępu ograniczają użytkownikom końcowym za pośrednictwem aplikacji działającej w ramach ich podstawowej usługi platformowej dostęp do takich usług i możliwość korzystania z nich. Na przykład subskrybentom treści internetowych zakupionych poza aplikacją, sklepem z aplikacjami lub wirtualnym asystentem nie należy uniemożliwiać dostępu do takich treści internetowych w aplikacji w ramach podstawowej usługi platformowej strażnika dostępu tylko dlatego, że treści te zostały zakupione poza taką aplikacją, sklepem z aplikacjami lub wirtualnym asystentem.

(42)

W celu zabezpieczenia uczciwego środowiska handlowego i w celu ochrony kontestowalności sektora cyfrowego ważne jest, aby zabezpieczyć prawo użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych, w tym sygnalistów, do zgłaszania obaw dotyczących nieuczciwych praktyk strażników dostępu poprzez zwracanie uwagi odpowiednich organów administracyjnych lub innych organów publicznych, w tym sądów krajowych, na wszelkie kwestie dotyczące nieprzestrzegania odpowiednich przepisów prawa Unii lub prawa krajowego. Użytkownicy biznesowi lub użytkownicy końcowi mogą na przykład chcieć złożyć skargę na różnego rodzaju nieuczciwe praktyki, takie jak dyskryminujące warunki dostępu, nieuzasadnione zamykanie kont użytkowników biznesowych lub niejasne powody usunięcia produktu z listy ofert. Należy w związku z tym zakazać wszelkich praktyk, które w jakikolwiek sposób ograniczałyby lub utrudniały tym użytkownikom zgłaszanie obaw lub dochodzenie roszczeń, na przykład takich jak klauzule poufności zawarte w umowach lub inne określone na piśmie warunki. Zakaz ten powinien pozostawać bez uszczerbku dla prawa użytkowników biznesowych i strażników dostępu do określania w swoich umowach warunków korzystania obejmujących korzystanie z dozwolonych prawem mechanizmów rozpatrywania skarg, w tym korzystania z alternatywnych mechanizmów rozstrzygania sporów lub z jurysdykcji określonych sądów zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa Unii i prawa krajowego. Ponadto powinno to pozostawać bez uszczerbku dla roli odgrywanej przez strażników dostępu w zwalczaniu nielegalnych treści w internecie.

(43)

Niektóre usługi świadczone wraz z odpowiednimi podstawowymi usługami platformowymi strażnika dostępu lub wspierające takie usługi, jak usługi identyfikacyjne, silniki przeglądarki internetowej, usługi płatnicze lub usługi techniczne wspierające świadczenie usług płatniczych, takie jak systemy płatności za zakupy wewnątrz aplikacji, mają zasadnicze znaczenie dla prowadzenia działalności przez użytkowników biznesowych i umożliwiają im optymalizację usług. W szczególności każda przeglądarka jest zbudowana na silniku przeglądarki internetowej, który odpowiada za kluczowe funkcjonalności przeglądarki, takie jak szybkość, niezawodność i kompatybilność z siecią. W przypadku gdy strażnicy dostępu są operatorami silników przeglądarek internetowych i narzucają korzystanie z tych silników, mogą określać funkcjonalności i normy, które będą miały zastosowanie nie tylko do ich własnych przeglądarek internetowych, ale także do przeglądarek konkurencyjnych, a przez to także do aplikacji internetowych. Strażnicy dostępu nie powinni zatem wykorzystywać swojej pozycji do wymagania od zależnych od siebie użytkowników biznesowych, aby w ramach świadczenia usług lub dostarczania produktów wykorzystywali oni usługi świadczone przez samego strażnika dostępu wraz z podstawowymi usługami platformowymi lub wspierające takie usługi. Aby uniknąć sytuacji, w której strażnicy dostępu pośrednio narzucają użytkownikom biznesowym swoje własne usługi świadczone wraz z podstawowymi usługami platformowymi lub wspierające takie usługi, należy również zakazać strażnikom dostępu wymagania od użytkowników końcowych korzystania z takich usług, gdy taki wymóg zostałby nałożony w ramach usługi świadczonej użytkownikom końcowym przez użytkownika biznesowego z wykorzystaniem podstawowej usługi platformowej strażnika dostępu. Zakaz ten ma na celu ochronę przysługującej użytkownikowi biznesowemu swobody wyboru usług alternatywnych względem usług strażnika dostępu, lecz nie należy go interpretować jako obowiązku użytkownika biznesowego do oferowania swoim użytkownikom końcowym takich alternatywnych usług.

(44)

Praktyka polegająca na nakładaniu na użytkowników biznesowych lub użytkowników końcowych wymogu subskrypcji innej podstawowej usługi platformowej świadczonej przez strażników dostępu, która została wymieniona w decyzji o wskazaniu lub osiągnęła progi dotyczące aktywnych użytkowników końcowych i użytkowników biznesowych określone w niniejszym rozporządzeniu, lub zarejestrowania się jako użytkownik takiej usługi jako warunek korzystania z podstawowej usługi platformowej, uzyskania dostępu do niej, zapisania się do niej lub zarejestrowania do niej, daje strażnikom dostępu możliwość pozyskiwania nowych użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych oraz uzależnienia ich do swoich podstawowych usług platformowych poprzez powiązanie dostępu do jednej podstawowej usługi platformowej dla użytkowników biznesowych z co najmniej rejestracją lub utworzeniem konta w celu otrzymania drugiej podstawowej usługi platformowej. Praktyka taka daje strażnikom dostępu potencjalną przewagę wynikającą z akumulacji danych. Tym samym praktyka ta może stwarzać bariery wejścia i powinna zostać zakazana.

(45)

Warunki, na jakich strażnicy dostępu świadczą internetowe usługi reklamowe na rzecz użytkowników biznesowych, w tym zarówno reklamodawców, jak i wydawców, są często nieprzejrzyste i niejasne. Taka niejasność jest częściowo powiązana z praktykami kilku platform, ale wynika również z ogromnej złożoności współczesnej reklamy programatycznej. Uznaje się, że sektor ten stał się mniej przejrzysty po wprowadzeniu nowych przepisów dotyczących prywatności. W rezultacie reklamodawcy i wydawcy często nie mają informacji lub wiedzy na temat warunków kupowanych internetowych usług reklamowych i mają mniejszą zdolność zmiany przedsiębiorstwa świadczącego internetowe usługi reklamowe. Ponadto koszty internetowych usług reklamowych na takich warunkach są prawdopodobnie wyższe niż w bardziej uczciwym, przejrzystym i kontestowalnym środowisku platform. Te wyższe koszty zostaną przypuszczalnie odzwierciedlone w cenach, które użytkownicy końcowi płacą za wiele codziennych produktów i usług opartych na wykorzystaniu internetowych usług reklamowych. Obowiązki w zakresie przejrzystości powinny zatem obejmować wymóg, aby strażnicy dostępu udzielali reklamodawcom i wydawcom, na rzecz których świadczą internetowe usługi reklamowe, na ich wniosek, nieodpłatnych informacji, które umożliwiają obu stronom zrozumienie ceny płaconej za każdą z poszczególnych internetowych usług reklamowych świadczonych w ramach danego łańcucha wartości reklam.

Informacji tych należy udzielać reklamodawcy, na jego wniosek, na poziomie pojedynczej reklamy w odniesieniu do ceny i opłat pobranych od tego reklamodawcy oraz – z zastrzeżeniem zgody wydawcy będącego właścicielem zasobów, w ramach których reklama jest wyświetlana – do wynagrodzenia otrzymanego przez tego wydawcę wyrażającego zgodę. Udzielanie tych informacji w trybie codziennym zapewni reklamodawcom uzyskanie informacji o wystarczającym poziomie szczegółowości niezbędnym do porównania kosztów korzystania z internetowych usług reklamowych świadczonych przez strażnika dostępu z kosztami korzystania z internetowych usług reklamowych świadczonych przez alternatywne przedsiębiorstwa. W przypadku niewyrażenia przez niektórych wydawców zgody na udostępnienie reklamodawcy odpowiednich informacji, strażnik dostępu powinien udzielać reklamodawcy informacji dotyczących średniego dziennego wynagrodzenia otrzymywanego przez tych wydawców z tytułu odpowiednich reklam. Ten sam obowiązek i te same zasady udostępniania odpowiednich informacji dotyczących świadczenia internetowych usług reklamowych powinny mieć zastosowanie do wniosków wydawców. Ponieważ strażnicy dostępu mogą stosować różne modele cenowe do świadczenia reklamodawcom i wydawcom internetowych usług reklamowych, na przykład ceny za wyświetlenie, za obejrzenie lub z zastosowaniem innego kryterium, powinni oni również udzielać informacji o metodzie obliczania poszczególnych cen i wynagrodzeń.

(46)

W pewnych okolicznościach strażnik dostępu ma podwójną rolę, będąc przedsiębiorstwem świadczącym podstawowe usługi platformowe, w której to roli świadczy na rzecz swoich użytkowników biznesowych podstawową usługę platformową i ewentualnie inne usługi świadczone wraz z taką usługą lub ją wspierające, a jednocześnie również konkurując lub próbując konkurować z tymi samymi użytkownikami biznesowymi w oferowaniu takich samych lub podobnych usług lub produktów na rzecz tych samych użytkowników końcowych. W tych okolicznościach strażnik dostępu może dzięki swojej podwójnej roli wykorzystywać – do celów oferowanych przez siebie usług lub produktów – dane wygenerowane lub dostarczone przez jego użytkowników biznesowych w ramach aktywności tych użytkowników biznesowych w trakcie korzystania z podstawowych usług platformowych lub usług świadczonych wraz z takimi usługami lub je wspierających. Dane użytkownika biznesowego mogą również obejmować wszelkie dane wygenerowane lub dostarczone w trakcie aktywności jego użytkowników końcowych. Może tak być na przykład wtedy, gdy strażnik dostępu zapewnia użytkownikom biznesowym internetową platformę handlową lub sklep z aplikacjami, a jednocześnie świadczy usługi jako przedsiębiorstwo świadczące internetowe usługi detaliczne lub dostarczające aplikacje. W celu uniemożliwienia strażnikom dostępu czerpania korzyści z ich podwójnej roli, niezbędne jest zapewnienie, aby nie wykorzystywali oni danych zagregowanych lub niezagregowanych, które mogą obejmować dane zanonimizowane i dane osobowe niebędące publicznie dostępne, do świadczenia usług podobnych do usług świadczonych przez ich użytkowników biznesowych. Obowiązek ten powinien mieć zastosowanie do wszystkich jednostek strażnika dostępu, między innymi do jego jednostki organizacyjnej, która konkuruje z użytkownikami biznesowymi podstawowej usługi platformowej.

(47)

Użytkownicy biznesowi mogą również kupować od przedsiębiorstwa świadczącego podstawowe usługi platformowe internetowe usługi reklamowe w celu dostarczania towarów i świadczenia usług na rzecz użytkowników końcowych. W tym przypadku może zdarzyć się, że dane nie są generowane w ramach podstawowej usługi platformowej, lecz są dostarczane przez użytkownika biznesowego na potrzeby takiej usługi lub generowane na podstawie jego działań podejmowanych za pośrednictwem odpowiedniej podstawowej usługi platformowej. W niektórych przypadkach podmiot świadczący taką podstawową usługę platformową zapewniającą reklamę może pełnić podwójną rolę – przedsiębiorstwa świadczącego internetowe usługi reklamowe i przedsiębiorstwa świadczącego usługi konkurujące z usługami użytkownika biznesowego. Wówczas obowiązek, w ramach którego zakazuje się strażnikowi dostępu pełniącemu podwójną rolę wykorzystywania danych użytkowników biznesowych, powinien mieć zastosowanie również w odniesieniu do danych, które przedsiębiorstwa dostarczyły na potrzeby danej podstawowej usługi platformowej do celów internetowych usług reklamowych świadczonych za pośrednictwem tej podstawowej usługi platformowej.

(48)

W odniesieniu do usług przetwarzania w chmurze obowiązek, w ramach którego zakazuje się wykorzystywania danych użytkowników biznesowych, powinien obejmować dane dostarczane lub generowane przez użytkowników biznesowych strażnika dostępu w ramach korzystania przez nich z usługi przetwarzania w chmurze świadczonej przez strażnika dostępu lub poprzez korzystanie z jego sklepu z aplikacjami, który umożliwia użytkownikom końcowym usług przetwarzania w chmurze dostęp do aplikacji. Obowiązek ten nie powinien mieć wpływu na prawo strażnika dostępu do wykorzystywania zagregowanych danych do celów innych usług świadczonych wraz z podstawową usługą platformową strażnika dostępu lub wspierających taką usługę, jak usługi w zakresie analizy danych, z zastrzeżeniem zachowania zgodności z rozporządzeniem (UE) 2016/679 i dyrektywą 2002/58/WE, a także z odpowiednimi obowiązkami dotyczącymi takich usług ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu.

(49)

Strażnik dostępu może stosować różne środki w celu faworyzowania w swoim systemie operacyjnym, wirtualnym asystencie lub przeglądarce internetowej własnych usług lub produktów bądź usług lub produktów osoby trzeciej, ze szkodą dla takich samych lub podobnych usług, które użytkownicy końcowi mogliby otrzymać za pośrednictwem innych osób trzecich. Może tak się zdarzyć na przykład wtedy, gdy pewne aplikacje lub usługi są przez strażnika dostępu preinstalowane. Aby dać użytkownikom końcowym sposobność wyboru, strażnik dostępu nie powinien uniemożliwiać im odinstalowania aplikacji w ich systemie operacyjnym. Strażnik dostępu powinien mieć możliwość ograniczenia takiego odinstalowania wyłącznie w przypadku, gdy takie aplikacje są niezbędne do funkcjonowania systemu operacyjnego lub urządzenia. Strażnik dostępu powinien również umożliwiać użytkownikom końcowym łatwą zmianę domyślnych ustawień systemu operacyjnego, wirtualnego asystenta i przeglądarki internetowej, gdy te domyślne ustawienia faworyzują jego własne aplikacje i usługi. Obejmuje to wyświetlenie ekranu wyboru w momencie korzystania przez użytkownika po raz pierwszy z wyszukiwarki internetowej, wirtualnego asystenta lub przeglądarki internetowej strażnika dostępu wymienionych w decyzji o wskazaniu, pozwalającego użytkownikom końcowym wybrać alternatywną usługę domyślną, w przypadku gdy system operacyjny strażnika dostępu kieruje ich do tej wyszukiwarki internetowej, tego wirtualnego asystenta lub tej przeglądarki internetowej i w przypadku gdy wirtualny asystent lub przeglądarka internetowa strażnika dostępu kierują użytkownika do wyszukiwarki internetowej wymienionej w decyzji o wskazaniu.

(50)

Zasady, które strażnik dostępu ustala w odniesieniu do dystrybucji aplikacji, mogą w niektórych okolicznościach ograniczać użytkownikom końcowym możliwość instalowania aplikacji lub sklepów z aplikacjami oferowanych przez osoby trzecie na sprzęcie lub w systemach operacyjnych tego strażnika dostępu i skutecznego korzystania z takich aplikacji lub sklepów oraz ograniczać użytkownikom końcowym możliwość dostępu do takich aplikacji lub sklepów z aplikacjami poza podstawową usługą platformową tego strażnika dostępu. Takie ograniczenia mogą ograniczać deweloperom aplikacji możliwość korzystania z alternatywnych kanałów dystrybucji oraz ograniczać użytkownikom końcowym swobodę wyboru spośród różnych aplikacji z różnych kanałów dystrybucji, powinny zatem zostać zakazane jako nieuczciwe i mogące osłabiać kontestowalność podstawowych usług platformowych. W celu zapewnienia kontestowalności strażnik dostępu powinien ponadto umożliwić aplikacjom lub sklepom z aplikacjami oferowanym przez osoby trzecie skłanianie użytkowników końcowych do decydowania, czy ta usługa powinna stać się domyślną, i powinien umożliwić przeprowadzenie odnośnej zmiany w łatwy sposób.

W celu zapewnienia, aby aplikacje lub sklepy z aplikacjami oferowane przez osoby trzecie nie zagrażały integralności sprzętu lub systemu operacyjnego dostarczanego przez strażnika dostępu, dany strażnik dostępu powinien mieć możliwość wdrożenia proporcjonalnych środków technicznych lub umownych służących osiągnięciu tego celu, o ile wykaże, że takie środki są niezbędne i uzasadnione oraz że nie istnieją mniej restrykcyjne sposoby pozwalające zabezpieczyć integralność tego sprzętu lub systemu operacyjnego. Integralność sprzętu lub systemu operacyjnego powinna obejmować wszelkie opcje projektowe, których wdrożenie i utrzymanie jest niezbędne w celu ochrony sprzętu i systemu operacyjnego przed nieuprawnionym dostępem poprzez zapewnienie, by określone dla danego sprzętu lub systemu operacyjnego kontrole bezpieczeństwa nie były zagrożone. Ponadto w celu zapewnienia, by aplikacje lub sklepy z aplikacjami oferowane przez osoby trzecie nie zagrażały bezpieczeństwu użytkowników końcowych, strażnik dostępu powinien mieć możliwość wdrożenia bezwzględnie koniecznych i proporcjonalnych środków i ustawień, innych niż ustawienia domyślne, umożliwiających użytkownikom końcowym skuteczną ochronę bezpieczeństwa w odniesieniu do aplikacji lub sklepów z aplikacjami oferowanych przez osoby trzecie, o ile strażnik dostępu wykaże, że takie środki i ustawienia są bezwzględnie konieczne i proporcjonalne oraz że nie istnieją mniej restrykcyjne środki pozwalające osiągnąć ten cel. Należy uniemożliwić strażnikowi dostępu wdrażanie takich środków poprzez ustawienia domyślne lub preinstalację.

(51)

Strażnicy dostępu są często zintegrowani pionowo i oferują użytkownikom końcowym produkty lub usługi za pośrednictwem własnych podstawowych usług platformowych lub za pośrednictwem użytkownika biznesowego, nad którym sprawują kontrolę, co niejednokrotnie prowadzi do konfliktu interesów. Przykładem jest sytuacja, w której strażnik dostępu świadczy własne usługi pośrednictwa internetowego za pośrednictwem wyszukiwarki internetowej. Gdy strażnicy dostępu oferują te produkty lub usługi w ramach podstawowej usługi platformowej, mogą zarezerwować lepszą pozycję pod względem plasowania i związanego z nim indeksowania i badania (crawlingu) dla własnej oferty niż dla produktów lub usług osób trzecich również działających w ramach tej podstawowej usługi platformowej. Może się tak wydarzyć na przykład w przypadku produktów lub usług, w tym innych podstawowych usług platformowych, które są plasowane w wynikach prezentowanych przez wyszukiwarki internetowe lub które są częściowo lub w całości osadzone w wynikach wyszukiwarek internetowych, tj. grupach wyników dotyczących konkretnych tematów, wyświetlanych wraz z wynikami wyszukiwarek internetowych, które są traktowane lub wykorzystywane przez niektórych użytkowników końcowych jako usługa odrębna lub dodatkowa w stosunku do wyszukiwarki internetowej.

Inne przypadki dotyczą aplikacji, których dystrybucja odbywa się za pośrednictwem sklepów z aplikacjami, lub wideo, których dystrybucja odbywa się poprzez platformy udostępniania wideo, lub produktów lub usług, które są widoczne i wyświetlane w kanale aktualności internetowego serwisu społecznościowego, lub też produktów lub usług plasowanych w wynikach wyszukiwania lub wyświetlanych na internetowej platformie handlowej, lub produktów lub usług, które są oferowane za pośrednictwem wirtualnego asystenta. Takie rezerwowanie przez strażnika dostępu lepszej pozycji dla własnej oferty może mieć miejsce, nawet zanim nastąpi plasowanie na skutek dokonania zapytania, na przykład w toku badania (crawlingu) i indeksowania. Na przykład strażnik dostępu może faworyzować własną treść względem treści osób trzecich już podczas badania (crawlingu), jako procesu wykrywania, w ramach którego znajdowane są nowe i zaktualizowane treści, a także podczas indeksowania, które wiąże się z przechowywaniem i porządkowaniem treści znalezionych podczas badania (crawlingu). W tych okolicznościach strażnik dostępu pełni podwójną rolę – pośrednika dla przedsiębiorstw będących osobami trzecimi oraz przedsiębiorstwa bezpośrednio oferującego produkty lub usługi. W konsekwencji tacy strażnicy dostępu mają zdolność bezpośredniego osłabiania kontestowalności tych produktów lub usług w ramach tych podstawowych usług platformowych, ze szkodą dla użytkowników biznesowych, którzy nie są kontrolowani przez danego strażnika dostępu.

(52)

W takich sytuacjach strażnik dostępu nie powinien dopuszczać się, za pomocą środków prawnych, handlowych lub technicznych, żadnych form zróżnicowanego lub preferencyjnego traktowania w plasowaniu w ramach podstawowej usługi platformowej i związanych z nim indeksowaniu i badaniu (crawlingu) na korzyść produktów lub usług, które oferuje sam lub za pośrednictwem kontrolowanego przez siebie użytkownika biznesowego. W celu zapewnienia skuteczności tego obowiązku również warunki, które mają zastosowanie do takiego plasowania, powinny być ogólnie uczciwe i przejrzyste. Plasowanie powinno w tym kontekście obejmować wszystkie formy określonej widoczności, w tym wyświetlanie, przedstawianie rankingu, linkowanie lub wyniki głosowe i powinno także obejmować wszystkie przypadki, w których podstawowa usługa platformowa przedstawia lub przekazuje użytkownikowi końcowemu tylko jeden wynik. W celu zapewnienia, aby obowiązek ten był skuteczny i nie mógł być obchodzony, powinien on mieć zastosowanie również do każdego środka, który ma skutek równoważny ze zróżnicowanym lub preferencyjnym traktowaniem w plasowaniu. Wytyczne przyjęte na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) 2019/1150 powinny również ułatwiać wdrażanie i egzekwowanie tego obowiązku.

(53)

Strażnicy dostępu nie powinni ograniczać ani uniemożliwiać swobody wyboru użytkownikom końcowym przez uniemożliwianie im za pośrednictwem środków technicznych lub w inny sposób zmiany aplikacji i usług lub subskrybowania innych aplikacji i usług. Umożliwiłoby to większej liczbie przedsiębiorstw oferowanie swoich usług, a tym samym ostatecznie zapewniłoby użytkownikowi końcowemu większy wybór. Strażnicy dostępu powinni zapewniać swobodę wyboru niezależnie od tego, czy są producentami jakiegokolwiek sprzętu zapewniającego dostęp do takich aplikacji lub usług, oraz nie powinni stwarzać sztucznych barier technicznych lub innych sprawiających, że zmiana aplikacji lub usługi staje się niemożliwa lub nieskuteczna. Samego zaoferowania danego produktu lub danej usługi konsumentom, w tym poprzez preinstalację, a także przedstawiania ulepszonej oferty dla użytkowników końcowych, obejmującej między innymi niższą cenę lub wyższą jakość, nie należy uznawać za stanowiące zakazaną barierę utrudniającą zmianę.

(54)

Strażnicy dostępu mogą utrudniać użytkownikom końcowym możliwość dostępu do treści i usług internetowych, w tym aplikacji. W związku z tym należy ustanowić przepisy w celu zapewnienia, aby prawa użytkowników końcowych do dostępu do otwartego internetu nie były zagrożone przez praktyki strażników dostępu. Strażnicy dostępu mogą również technicznie ograniczać użytkownikom końcowym możliwość skutecznej zmiany przedsiębiorstwa świadczącego usługę dostępu do internetu, w szczególności sprawując kontrolę nad sprzętem lub systemami operacyjnymi. Zakłóca to równe warunki działania w zakresie usług dostępu do internetu i ostatecznie szkodzi użytkownikom końcowym. Należy w związku z tym zapewnić, aby strażnicy dostępu nie ograniczali użytkownikom końcowym w sposób nienależyty swobody wyboru przedsiębiorstwa świadczącego usługę dostępu do internetu.

(55)

Strażnik dostępu może świadczyć usługi lub dostarczać sprzęt, taki jak urządzenia ubieralne, które w celu zaoferowania określonych funkcjonalności użytkownikom końcowym uzyskują dostęp do funkcji sprzętu lub oprogramowania danego urządzenia, do którego uzyskuje się dostęp lub które jest kontrolowane za pośrednictwem systemu operacyjnego lub wirtualnego asystenta. W takim przypadku konkurujący dostawcy usług lub sprzętu, tacy jak dostawcy urządzeń ubieralnych, aby móc dostarczyć konkurencyjną ofertę użytkownikom końcowym, potrzebują równie skutecznej interoperacyjności z tymi samymi funkcjami sprzętu lub oprogramowania i równie skutecznego dostępu do tych funkcji na potrzeby interoperacyjności.

(56)

Strażnicy dostępu mogą również pełnić podwójną rolę deweloperów systemów operacyjnych i producentów urządzeń, w tym wszelkich funkcjonalności technicznych, w które takie urządzenie może być wyposażone. Na przykład strażnik dostępu, który jest producentem urządzenia, może ograniczyć dostęp do niektórych funkcjonalności w tym urządzeniu, takich jak technologia komunikacji zbliżeniowej, zabezpieczenia i bezpieczne procesory, mechanizmy uwierzytelnienia i oprogramowanie używane do obsługi tych technologii, które mogą być wymagane do skutecznego świadczenia przez strażnika dostępu usługi świadczonej wraz z podstawową usługą platformową lub wspierającej taką usługę, a także przez potencjalne przedsiębiorstwo świadczące taką usługę jako osoba trzecia.

(57)

Jeżeli podwójne role są wykorzystywane w sposób uniemożliwiający alternatywnym dostawcom usług lub sprzętu dostęp na równych warunkach do tego samego systemu operacyjnego, funkcji sprzętu lub oprogramowania, do których strażnik dostępu ma dostęp lub które wykorzystuje, by świadczyć własne uzupełniające lub wspierające usługi lub dostarczać własny uzupełniający lub wspierający sprzęt, może to znacząco osłabić innowacyjność tych alternatywnych dostawców, a także ograniczyć wybór użytkownikom końcowym. W związku z tym na strażnikach dostępu powinien spoczywać wymóg zapewnienia nieodpłatnie skutecznej interoperacyjności z tym samym systemem operacyjnym, funkcjami sprzętu lub oprogramowania i dostępu do nich na potrzeby interoperacyjności, które to system i funkcje są dostępne dla nich lub używane przez nich do świadczenia własnych uzupełniających i wspierających usług lub dostarczania własnego uzupełniającego lub wspierającego sprzętu. Takiego dostępu mogą również wymagać aplikacje związane z odpowiednimi usługami świadczonymi wraz z podstawową usługą platformową lub wspierającymi takie usługi – w celu skutecznego rozwijania i dostarczania funkcjonalności interoperacyjnych z funkcjonalnościami dostarczanymi przez strażników dostępu. Celem obowiązków jest umożliwienie konkurującym osobom trzecim łączenia się za pośrednictwem interfejsów lub podobnych rozwiązań z odpowiednimi funkcjami tak skutecznie, jak ma to miejsce w przypadku własnych usług lub sprzętu strażnika dostępu.

(58)

Warunki, na jakich strażnicy dostępu świadczą internetowe usługi reklamowe na rzecz użytkowników biznesowych, w tym zarówno reklamodawców, jak i wydawców, są często nieprzejrzyste i niejasne. W rezultacie reklamodawcy i wydawcy często nie mają informacji na temat skutku wywoływanego przez daną reklamę. Aby jeszcze bardziej zwiększyć uczciwość, przejrzystość i kontestowalność internetowych usług reklamowych wymienionych w decyzji o wskazaniu, jak również tych usług, które są w pełni zintegrowane z innymi podstawowymi usługami platformowymi tego samego przedsiębiorstwa, strażnicy dostępu powinni zapewniać reklamodawcom i wydawcom oraz upoważnionym przez reklamodawców i wydawców osobom trzecim, na ich wniosek, nieodpłatny dostęp do stosowanych przez siebie narzędzi pomiaru wyników oraz do danych, w tym danych zagregowanych i niezagregowanych, które są niezbędne reklamodawcom, upoważnionym osobom trzecim, takim jak agencje reklamowe działające w imieniu przedsiębiorstwa umieszczającego reklamę, a także wydawcom do przeprowadzenia samodzielnie niezależnej weryfikacji świadczenia odpowiednich internetowych usług reklamowych.

(59)

Strażnicy dostępu czerpią korzyści z dostępu do dużych ilości danych, które zbierają podczas świadczenia podstawowych usług platformowych, a także innych usług cyfrowych. W celu zapewnienia, aby strażnicy dostępu nie osłabiali kontestowalności podstawowych usług platformowych lub istniejącego w ramach dynamicznego sektora cyfrowego potencjału w zakresie innowacji przez ograniczanie możliwości zmiany lub korzystania z wielu platform (multi-homing), należy udzielić użytkownikom końcowym, a także upoważnionym przez nich osobom trzecim skutecznego i natychmiastowego dostępu do danych, które dostarczyli lub które zostały wygenerowane w toku ich działalności w ramach odpowiednich podstawowych usług platformowych strażników dostępu. Dane powinny być otrzymywane w formacie, który umożliwia natychmiastowe i skuteczne uzyskanie dostępu do nich i ich wykorzystanie przez użytkownika końcowego lub odpowiednią osobę trzecią, upoważnioną przez użytkownika końcowego, do której dane są przenoszone. Strażnicy dostępu powinni również zapewnić za pomocą odpowiednich i wysokiej jakości środków technicznych, takich jak interfejsy programowania aplikacyjnego, możliwość ciągłego, przebiegającego w czasie rzeczywistym swobodnego przenoszenia danych przez użytkowników końcowych lub osoby trzecie upoważnione przez użytkowników końcowych. Powinno to mieć zastosowanie również do innych danych na różnych poziomach zagregowania niezbędnych do tego, by skutecznie umożliwić takie przenoszenie. Dla uniknięcia wątpliwości spoczywający na strażniku dostępu obowiązek zapewnienia skutecznego przenoszenia danych wynikający z niniejszego rozporządzania stanowi uzupełnienie prawa do przenoszenia danych ustanowionego w rozporządzeniu (UE) 2016/679. Ułatwianie dokonywania zmiany lub korzystania z wielu platform (multi-homing) powinno z kolei prowadzić do zwiększenia wyboru dla użytkowników końcowych i stanowi zachętę dla strażników dostępu i użytkowników biznesowych do innowacji.

(60)

Użytkownicy biznesowi, którzy korzystają z podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażników dostępu, i użytkownicy końcowi takich użytkowników biznesowych dostarczają i generują ogromne ilości danych. W celu zapewnienia, aby użytkownicy biznesowi mieli dostęp do odpowiednich danych wygenerowanych w ten sposób, strażnik dostępu powinien – na ich wniosek – udzielić skutecznego i nieodpłatnego dostępu do takich danych. Takiego dostępu należy również udzielić osobom trzecim, z którymi użytkownik biznesowy zawarł umowę i które działają jako podmioty przetwarzające te dane na rzecz użytkownika biznesowego. Dostęp ten powinien obejmować dostęp do danych dostarczanych lub generowanych przez tych samych użytkowników biznesowych i tych samych użytkowników końcowych tych użytkowników biznesowych w ramach innych usług świadczonych przez tego samego strażnika dostępu, w tym usług świadczonych wraz z podstawowymi usługami platformowymi lub wspierających takie usługi, o ile dane takie są nierozerwalnie związane z konkretnym wnioskiem. W tym celu strażnik dostępu nie powinien stosować żadnych ograniczeń umownych ani innych w celu uniemożliwiania użytkownikom biznesowym dostępu do odpowiednich danych oraz powinien umożliwiać użytkownikom biznesowym uzyskanie zgody ich użytkowników końcowych na udzielenie dostępu do takich danych i ich wyszukiwanie, gdy taka zgoda jest wymagana zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679 i dyrektywą 2002/58/WE. Strażnicy dostępu powinni również zapewniać stały dostęp do takich danych w czasie rzeczywistym za pomocą odpowiednich środków technicznych, na przykład poprzez wdrożenie wysokiej jakości interfejsów programowania aplikacyjnego lub zintegrowanych narzędzi dla drobnych użytkowników biznesowych.

(61)

Wartość wyszukiwarek internetowych dla ich użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych rośnie wraz ze wzrostem całkowitej liczby takich użytkowników. Przedsiębiorstwa będące dostawcami wyszukiwarek internetowych zbierają i przechowują zagregowane zbiory danych zawierające informacje na temat tego, czego dotyczyły wyszukania przeprowadzone przez użytkowników i jaka była ich interakcja z wynikami, które im dostarczono. Przedsiębiorstwa będące dostawcami wyszukiwarek internetowych zbierają te dane z wyszukiwań przeprowadzanych w ramach ich własnej wyszukiwarki internetowej oraz, w stosownych przypadkach, z wyszukiwań przeprowadzanych na platformach ich partnerów handlowych niższego szczebla. Dostęp strażników dostępu do takich danych na temat plasowania, zapytań, kliknięć i wyświetleń stanowi ważną barierę wejścia i rozszerzania działalności, która osłabia kontestowalność wyszukiwarek internetowych. W związku z tym na strażnikach dostępu powinien spoczywać wymóg udzielania – na uczciwych, rozsądnych i niedyskryminujących warunkach – dostępu do tych danych na temat plasowania, zapytań, kliknięć i wyświetleń związanych z nieodpłatnym i płatnym wyszukiwaniem, wygenerowanych przez konsumentów w ramach wyszukiwarek internetowych, innym przedsiębiorstwom świadczącym takie usługi, tak aby te przedsiębiorstwa będące osobami trzecimi mogły optymalizować swoje usługi i konkurować z odpowiednimi podstawowymi usługami platformowymi. Taki dostęp powinny również uzyskać osoby trzecie, z którymi dostawca wyszukiwarki internetowej zawarł umowę i które działają jako podmioty przetwarzające te dane na rzecz danej wyszukiwarki internetowej. Przy udzielaniu dostępu do danych na temat wyszukiwania strażnik dostępu powinien zapewnić ochronę danych osobowych użytkowników końcowych, w tym przed zagrożeniami związanymi z deanonimizacją, za pomocą odpowiednich środków, takich jak anonimizacja takich danych osobowych, bez znacznego obniżania jakości lub przydatności danych. Odpowiednie dane są zanonimizowane, gdy dane osobowe są nieodwracalnie zmienione w taki sposób, że informacje nie wiążą się ze zidentyfikowaną lub możliwą do zidentyfikowania osobą fizyczną, lub gdy dane osobowe zostały zanonimizowane w taki sposób, że osób, których dane dotyczą, w ogóle nie można zidentyfikować lub już nie można ich zidentyfikować.

(62)

W odniesieniu do wymienionych w decyzji o wskazaniu sklepów z aplikacjami, wyszukiwarek internetowych i internetowych serwisów społecznościowych strażnik dostępu powinien publikować ogólne warunki dostępu, które powinny być uczciwe, rozsądne i niedyskryminujące, i stosować takie warunki. Te ogólne warunki powinny przewidywać unijny alternatywny mechanizm rozstrzygania sporów, który będzie łatwo dostępny, bezstronny, niezależny i bezpłatny dla użytkownika biznesowego, z zastrzeżeniem kosztów własnych użytkownika biznesowego i bez uszczerbku dla proporcjonalnych środków mających na celu zapobieganie nadużywaniu mechanizmu rozstrzygania sporów przez użytkowników biznesowych. Mechanizm rozstrzygania sporów powinien pozostawać bez uszczerbku dla prawa użytkowników biznesowych do dochodzenia roszczeń przed organami sądowymi zgodnie z prawem Unii i prawem krajowym. W szczególności strażnicy dostępu, którzy udzielają dostępu do sklepów z aplikacjami, są ważnym punktem dostępu dla użytkowników biznesowych, którzy chcą dotrzeć do użytkowników końcowych. W świetle braku równowagi w zakresie siły przetargowej pomiędzy tymi strażnikami dostępu a korzystającymi z ich sklepów z aplikacjami użytkownikami biznesowymi należy zakazać tym strażnikom dostępu stosowania warunków ogólnych, w tym warunków ustalania cen, które byłyby nieuczciwe lub prowadziłyby do nieuzasadnionego różnicowania.

Ustalanie cen lub inne ogólne warunki dostępu powinny być uznawane za nieuczciwe, jeżeli prowadzą do braku równowagi między prawami i obowiązkami nakładanymi na użytkowników biznesowych lub dają strażnikowi dostępu przewagę, która jest nieproporcjonalna do usługi świadczonej przez niego na rzecz użytkowników biznesowych, lub jeżeli sprawiają, że użytkownicy biznesowi, którzy świadczą takie same lub podobne usługi jak strażnik dostępu, znajdują się w mniej korzystnej sytuacji. Następujące wartości odniesienia mogą służyć jako kryteria określania uczciwości ogólnych warunków dostępu: ceny lub warunki nakładane w odniesieniu do takich samych lub podobnych usług przez innych dostawców sklepów z aplikacjami; ceny lub warunki nakładane przez dostawcę sklepu z aplikacjami w odniesieniu do innych powiązanych lub podobnych usług lub w stosunku do innych rodzajów użytkowników końcowych; ceny lub warunki nakładane przez dostawcę sklepu z aplikacjami w odniesieniu do takiej samej usługi w innych regionach geograficznych; ceny lub warunki nakładane przez dostawcę sklepu z aplikacjami w odniesieniu do takiej samej usługi, którą strażnik dostępu sam świadczy. Obowiązek ten nie powinien prowadzić do ustanowienia prawa dostępu i powinien pozostawać bez uszczerbku dla zdolności przyjmowania przez dostawców sklepów z aplikacjami, wyszukiwarek internetowych i internetowych serwisów społecznościowych wymaganej odpowiedzialności w ramach zwalczania nielegalnych i niechcianych treści, jak określono w rozporządzeniu w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych.

(63)

Strażnicy dostępu mogą utrudniać użytkownikom biznesowym i użytkownikom końcowym możliwość rezygnacji z subskrypcji podstawowej usługi platformowej, w przypadku której dokonali oni wcześniej subskrypcji. Należy zatem ustanowić przepisy, aby uniknąć sytuacji, w której strażnicy dostępu osłabiają prawa użytkowników biznesowych i użytkowników końcowych do swobodnego wyboru, z jakiej podstawowej usługi platformowej korzystają. Aby zagwarantować użytkownikom biznesowym i użytkownikom końcowym swobodny wybór, należy zakazać strażnikom dostępu niepotrzebnego utrudniania lub komplikowania użytkownikom biznesowym lub użytkownikom końcowym rezygnacji z subskrypcji podstawowej usługi platformowej. Zamknięcie konta lub rezygnacja z subskrypcji nie powinny być bardziej skomplikowane niż założenie konta lub subskrybowanie takiej samej usługi. Rozwiązując umowy z użytkownikami końcowymi lub użytkownikami biznesowymi, strażnicy dostępu nie powinni żądać dodatkowych opłat. Strażnicy dostępu powinni zapewnić, aby warunki rozwiązywania umów były zawsze proporcjonalne i mogły być spełnione przez użytkowników końcowych bez zbędnych trudności, na przykład w odniesieniu do przyczyn rozwiązania umowy, okresu wypowiedzenia lub formy takiego rozwiązania. Pozostaje to bez uszczerbku dla przepisów krajowych mających zastosowanie zgodnie z prawem Unii ustanawiającym prawa i obowiązki dotyczące warunków rezygnacji przez użytkowników końcowych z podstawowych usług platformowych.

(64)

Brak interoperacyjności pozwala strażnikom dostępu, którzy świadczą usługi łączności interpersonalnej niewykorzystujące numerów, wykorzystywać silne efekty sieciowe, co przyczynia się do osłabienia kontestowalności. Ponadto, bez względu na to, czy użytkownicy końcowi korzystają z wielu platform („multi-homing”), strażnicy dostępu często świadczą usługi łączności interpersonalnej niewykorzystujące numerów jako element swojego ekosystemu platform, a to dodatkowo zwiększa bariery wejścia dla alternatywnych dostawców takich usług i podnosi ponoszone przez użytkowników końcowych koszty zmiany. Bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 (14), a w szczególności warunków i procedur określonych w jej art. 61, strażnicy dostępu powinni zatem zapewnić osobom trzecim będącym dostawcami usług łączności interpersonalnej niewykorzystujących numerów, bezpłatnie i na wniosek, interoperacyjność z określonymi podstawowymi funkcjonalnościami usług łączności interpersonalnej niewykorzystujących numerów, które to usługi świadczą swoim użytkownikom końcowym.

Strażnicy dostępu powinni zapewniać interoperacyjność osobom trzecim będącym dostawcami usług łączności interpersonalnej niewykorzystujących numerów, którzy oferują lub zamierzają oferować swoje usługi łączności interpersonalnej niewykorzystujące numerów użytkownikom końcowym i użytkownikom biznesowym w Unii. Aby ułatwić praktyczne wdrożenie takiej interoperacyjności, na odpowiednim strażniku dostępu powinien spoczywać wymóg opublikowania oferty ramowej określającej szczegółowe informacje techniczne oraz ogólne warunki interoperacyjności ze świadczonymi przez niego usługami łączności interpersonalnej niewykorzystującymi numerów. W stosownych przypadkach Komisja powinna mieć możliwość skonsultowania się z Organem Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej w celu ustalenia, czy szczegółowe informacje techniczne oraz ogólne warunki opublikowane w ofercie ramowej, którą strażnik dostępu zamierza realizować lub już realizuje, zapewniają wypełnienie tego obowiązku.

We wszystkich przypadkach strażnik dostępu i dostawca występujący z wnioskiem powinni zapewnić, by interoperacyjność nie stanowiła zagrożenia dla wysokiego poziomu bezpieczeństwa i ochrony danych zgodnie z ich obowiązkami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu i w mającym zastosowanie prawie Unii, w szczególności rozporządzeniu (UE) 2016/679 i dyrektywie 2002/58/WE. Obowiązek dotyczący interoperacyjności powinien pozostawać bez uszczerbku dla informacji i możliwości wyboru udostępnianych – na podstawie niniejszego rozporządzenia i innych przepisów prawa Unii, w szczególności rozporządzenia (UE) 2016/679 – końcowym użytkownikom usług łączności interpersonalnej niewykorzystujących numerów, świadczonych przez strażnika dostępu i dostawcę występującego z wnioskiem.

(65)

W celu zapewnienia skuteczności obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, a jednocześnie dopilnowania, aby były one ograniczone do tego, co jest konieczne do zapewnienia kontestowalności i zwalczania szkodliwych skutków nieuczciwych praktyk strażników dostępu, ważne jest jasne sformułowanie i określenie tych obowiązków, tak aby strażnik dostępu mógł wypełnić je w pełni, z pełnym poszanowaniem mających zastosowanie przepisów, w szczególności rozporządzenia (UE) 2016/679 i dyrektywy 2002/58/WE, oraz przepisów w zakresie ochrony konsumentów, cyberbezpieczeństwa, bezpieczeństwa produktów i wymogów dostępności, w tym dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 i (UE) 2016/2102 (15). Strażnicy dostępu powinni zapewniać zgodność z niniejszym rozporządzeniem już na etapie projektowania. Niezbędne środki powinny zatem zostać w jak największym stopniu włączone do projektu technologicznego stosowanego przez strażników dostępu.

W niektórych przypadkach może okazać się właściwe, aby Komisja, po przeprowadzeniu dialogu z danym strażnikiem dostępu oraz po umożliwieniu osobom trzecim zgłoszenia uwag, doprecyzowała niektóre środki, które dany strażnik dostępu powinien zastosować w celu skutecznego wypełnienia obowiązków, które mogą podlegać doprecyzowaniu, lub – w przypadku obchodzenia obowiązków – wszystkich obowiązków. W szczególności takie doprecyzowanie powinno być możliwe w przypadku, gdy występowanie wariantów usług w ramach jednej kategorii podstawowych usług platformowych może mieć wpływ na wykonywanie obowiązku, który może podlegać doprecyzowaniu. W tym celu należy zapewnić strażnikowi dostępu możliwość zwrócenia się do Komisji o wszczęcie postępowania w celu doprecyzowania niektórych środków, które dany strażnik dostępu powinien zastosować w celu skutecznego wypełnienia tych obowiązków.

Komisja powinna mieć swobodę decydowania, czy i kiedy należy dokonać takiego doprecyzowania, przy poszanowaniu zasad równego traktowania, proporcjonalności i dobrej administracji. W związku z tym Komisja powinna przedstawić główne powody będące podstawą dokonanej oceny, w tym dotyczące priorytetów w zakresie egzekwowania. Postępowanie to nie powinno być wykorzystywane w celu podważania skuteczności niniejszego rozporządzenia. Ponadto postępowanie to pozostaje bez uszczerbku dla uprawnień Komisji do przyjęcia decyzji stwierdzającej niewypełnianie przez strażnika dostępu któregokolwiek z obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, w tym możliwości nakładania grzywien lub okresowych kar pieniężnych. Komisja powinna mieć możliwość wznowienia postępowania, również w przypadku gdy doprecyzowane środki okażą się nieskuteczne. Wznowienie ze względu na nieskuteczność dokonanego w drodze decyzji doprecyzowania powinno umożliwić Komisji prospektywną zmianę tego doprecyzowania. Komisja powinna również mieć możliwość określenia rozsądnego okresu, w którym można wznowić postępowanie, jeżeli doprecyzowane środki okażą się nieskuteczne.

(66)

Strażnikom dostępu należy również zapewnić, jako dodatkowy element służący zapewnieniu proporcjonalności, możliwość wystąpienia o zawieszenie określonego obowiązku – w zakresie, w jakim będzie to konieczne – z uwagi na wystąpienie wyjątkowych okoliczności pozostających poza kontrolą strażnika dostępu, takich jak nieprzewidziany wstrząs wywołany czynnikami zewnętrznymi, który tymczasowo wyeliminował znaczną część popytu użytkowników końcowych na odpowiednią podstawową usługę platformową, jeżeli strażnik dostępu będzie w stanie wykazać, że wypełnianie określonego obowiązku zagraża rentowności działalności prowadzonej przez niego w Unii. Komisja powinna określić wyjątkowe okoliczności uzasadniające zawieszenie i regularnie dokonywać ich przeglądu, aby ocenić, czy nadal zachodzą warunki przyznania zawieszenia.

(67)

W wyjątkowych okolicznościach, uzasadnionych wyłącznie względami zdrowia publicznego lub bezpieczeństwa publicznego ustanowionymi w prawie Unii i orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, Komisja powinna mieć możliwość zdecydowania, że określony obowiązek nie ma zastosowania do danej podstawowej usługi platformowej. Jeżeli taki interes publiczny doznaje uszczerbku, może to świadczyć o tym, że koszt wyegzekwowania danego obowiązku dla całego społeczeństwa jest w określonym wyjątkowym przypadku zbyt wysoki, a zatem nieproporcjonalny. W stosownych przypadkach Komisja powinna mieć możliwość ułatwienia wypełniania obowiązków poprzez dokonanie oceny tego, czy istnieje uzasadnienie dla wprowadzenia ograniczonego i należycie uzasadnionego zawieszenia lub zwolnienia. Powinno to zapewnić proporcjonalność obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, nie niwecząc oczekiwanego wpływu ex ante na uczciwość i kontestowalność. W przypadku przyznania takiego zwolnienia Komisja powinna dokonywać przeglądu swojej decyzji co rok.

(68)

W terminie wyznaczonym na wypełnienie obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia strażnicy dostępu powinni w ramach obowiązkowej sprawozdawczości poinformować Komisję o środkach, które zamierzają wdrożyć lub wdrożyli w celu zapewnienia skutecznego wypełniania tych obowiązków, w tym o środkach służących zapewnieniu zgodności z rozporządzeniem (UE) 2016/679, w zakresie, w jakim są one istotne dla wypełniania obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzenia, co powinno umożliwić Komisji wykonywanie jej zadań wynikających z niniejszego rozporządzenia. Ponadto należy udostępnić publicznie jasne i zrozumiałe, jawne streszczenie takich informacji, przy jednoczesnym uwzględnieniu uzasadnionego interesu strażników dostępu w zakresie ochrony ich tajemnic handlowych i innych informacji poufnych. To jawne udostępnienie powinno umożliwić osobom trzecim ocenę, czy strażnicy dostępu wypełniają obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu. Taka sprawozdawczość powinna pozostawać bez uszczerbku dla działań w zakresie egzekwowania podejmowanych przez Komisję w dowolnym momencie po dokonaniu tej sprawozdawczości. Komisja powinna udostępniać w internecie link do jawnego streszczenia tego sprawozdania, a także wszelkie inne informacje publiczne na podstawie obowiązków informacyjnych wynikających z niniejszego rozporządzenia, aby zapewnić dostępność takich informacji w sposób użyteczny i kompleksowy, w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

(69)

Obowiązki strażników dostępu powinny być aktualizowane wyłącznie po dokładnym zbadaniu charakteru i wpływu konkretnych praktyk, które mogły zostać niedawno zidentyfikowane – w następstwie dogłębnego badania – jako nieuczciwe lub ograniczające kontestowalność w taki sam sposób co nieuczciwe praktyki określone w niniejszym rozporządzeniu, które potencjalnie nie zostały uwzględnione w zakresie obecnego zestawu obowiązków. Komisja powinna mieć możliwość przeprowadzenia badania w celu ustalenia, czy istniejące obowiązki należy zaktualizować, z własnej inicjatywy albo na uzasadniony wniosek co najmniej trzech państw członkowskich. Przedstawiając takie uzasadnione wnioski, państwa członkowskie powinny mieć możliwość uwzględnienia informacji na temat nowo wprowadzonych ofert produktów, usług, oprogramowania lub funkcji, które budzą obawy co do kontestowalności lub uczciwości, niezależnie od tego, czy są one wdrażane w ramach istniejących podstawowych usług platformowych, czy też w inny sposób. W przypadku gdy w wyniku badania rynku Komisja uzna za konieczne zmodyfikowanie istotnych elementów niniejszego rozporządzenia, na przykład poprzez zamieszczenie nowych obowiązków, które dotyczą innych kwestii dotyczących kontestowalności lub uczciwości, ujętych w niniejszym rozporządzeniu, Komisja powinna przedstawić wniosek w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia.

(70)

Ze względu na znaczącą siłę gospodarczą strażników dostępu ważne jest, aby obowiązki były stosowane skutecznie i nie były obchodzone. Aby możliwe było osiągnięcie tego celu, przedmiotowe przepisy powinny mieć zastosowanie do wszelkich praktyk strażnika dostępu, niezależnie od ich formy i niezależnie od tego, czy mają one charakter umowny, handlowy, techniczny czy inny, o ile dana praktyka odpowiada rodzajowi praktyki, którego dotyczy jeden z obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Strażnicy dostępu nie powinni dopuszczać się zachowań, które mogłyby podważyć skuteczność zakazów i obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Takim zachowaniem może być projekt stosowany przez strażnika dostępu, przedstawianie użytkownikom końcowym opcji wyboru w sposób, który nie jest neutralny, lub wykorzystywanie struktury, funkcji lub sposobu obsługi interfejsu użytkownika lub jego części w celu osłabienia lub ograniczenia autonomii użytkownika, jego możliwości podejmowania decyzji lub wyboru. Ponadto należy zakazać strażnikowi dostępu dopuszczania się zachowań, które w jakikolwiek sposób osłabiają interoperacyjność wymaganą na podstawie niniejszego rozporządzenia, na przykład poprzez stosowanie nieuzasadnionych technicznych środków ochrony lub dyskryminujących warunków świadczenia usług, bezprawne zgłaszanie praw autorskich do interfejsów programowania aplikacji lub dostarczanie informacji wprowadzających w błąd. Strażnikom dostępu należy zakazać obchodzenia wskazania ich jako strażnika dostępu poprzez sztuczne dokonywanie segmentacji, podziału, dalszego podziału, fragmentacji lub rozdzielenia swoich podstawowych usług platformowych w celu obejścia progów ilościowych ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.

(71)

Aby zapewnić skuteczność przeglądu statusu strażnika dostępu, jak również możliwość dostosowywania wykazu podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażnika dostępu, strażnicy dostępu powinni informować Komisję o wszystkich zamierzanych przejęciach – przed ich dokonaniem – innych przedsiębiorstw świadczących podstawowe usługi platformowe lub jakiekolwiek inne usługi świadczone w sektorze cyfrowym lub inne usługi umożliwiające zbieranie danych. Takie informacje powinny nie tylko być przydatne w procesie przeglądu dotyczącym statusu poszczególnych strażników dostępu, ale zapewnią również informacje o kluczowym znaczeniu dla monitorowania szerszych tendencji w zakresie kontestowalności w sektorze cyfrowym, w związku z czym mogą być użytecznym elementem do rozważenia w kontekście badań rynku określonych w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto Komisja powinna przekazywać takie informacje państwom członkowskim, biorąc pod uwagę możliwość wykorzystania ich do celów krajowej kontroli łączenia przedsiębiorstw oraz jako że w pewnych okolicznościach właściwy organ krajowy może skierować te przejęcia do Komisji do celów kontroli łączenia przedsiębiorstw. Komisja powinna również publikować co roku wykaz przejęć, o których została poinformowana przez strażnika dostępu. Aby zapewnić niezbędną przejrzystość i użyteczność takich informacji do różnych celów określonych w niniejszym rozporządzeniu, strażnicy dostępu powinni dostarczyć co najmniej informacje na temat przedsiębiorstw, których dotyczy koncentracja, ich rocznego obrotu w Unii i na świecie, ich obszaru działalności, w tym działalności bezpośrednio związanej z koncentracją, wartości transakcyjnej lub jej oszacowania, skrócony opis koncentracji, w tym jej charakter i uzasadnienie, a także wykaz państw członkowskich, których dotyczy dane działanie.

(72)

Ochrona danych użytkowników końcowych oraz ich prywatności ma istotne znaczenie przy przeprowadzaniu oceny potencjalnie negatywnych skutków zaobserwowanych praktyk stosowanych przez strażników dostępu w zakresie zbierania i akumulacji dużych ilości danych pochodzących od użytkowników końcowych. Zapewnienie odpowiedniego poziomu przejrzystości stosowanych przez strażników dostępu praktyk w zakresie profilowania, obejmujących profilowanie w rozumieniu art. 4 pkt 4 rozporządzenia (UE) 2016/679, ale nieograniczonych wyłącznie do niego, ułatwia kontestowalność podstawowych usług platformowych. Przejrzystość wywiera na strażników dostępu zewnętrzną presję, aby nie czynić z głębokiego profilowania konsumentów normy w branży, biorąc pod uwagę fakt, że potencjalne nowe podmioty wchodzące na rynek lub przedsiębiorstwa typu start-up nie są w stanie uzyskać dostępu do danych w takim samym zakresie, na takim samym poziomie szczegółowości i na podobną skalę. Dzięki większej przejrzystości inne przedsiębiorstwa świadczące podstawowe usługi platformowe powinny móc łatwiej odróżnić się od pozostałych podmiotów za sprawą stosowania lepszych gwarancji ochrony prywatności.

Aby zapewnić minimalny poziom skuteczności tego obowiązku w zakresie przejrzystości, strażnicy dostępu powinni przynajmniej przedstawić poddany niezależnemu audytowi opis założeń prowadzonego profilowania, w tym informacje na temat tego, czy dane osobowe i dane uzyskane na podstawie analizy aktywności użytkownika zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679 są wykorzystywane i przetwarzane, a także informacje na temat celu, w jakim sporządza się i ostatecznie wykorzystuje profil, czasu profilowania, wpływu tego rodzaju profilowania na usługi świadczone przez strażnika dostępu oraz kroków podejmowanych w celu skutecznego zapewnienia użytkownikom końcowym wiedzy na temat odpowiedniego wykorzystania takiego profilowania, jak również kroków podejmowanych w celu uzyskania ich zgody lub w celu zapewnienia im możliwości odmowy lub cofnięcia zgody. Poddany audytowi opis Komisja powinna przekazać Europejskiej Radzie Ochrony Danych w celu wniesienia wkładu w egzekwowanie unijnych przepisów w zakresie ochrony danych. Komisja powinna być uprawniona do opracowania metodyki i procedury odnośnie do poddawanego audytowi opisu, w porozumieniu z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, Europejską Radą Ochrony Danych, społeczeństwem obywatelskim i ekspertami, zgodnie z rozporządzeniami Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (16) i (UE) 2018/1725 (17).

(73)

Aby zapewnić pełne i trwałe osiągnięcie celów niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna mieć możliwość dokonywania oceny, czy przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe powinno zostać wskazane jako strażnik dostępu mimo nieosiągnięcia progów ilościowych ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu; czy systematyczne niewypełnianie obowiązków przez strażnika dostępu daje podstawy do zastosowania dodatkowych środków zaradczych; czy do wykazu podstawowych usług platformowych należy dodać więcej usług; oraz czy należy zbadać inne, podobnie nieuczciwe praktyki ograniczające kontestowalność rynków cyfrowych. Taka ocena powinna opierać się na badaniach rynku przeprowadzanych w odpowiednich ramach czasowych, z zastosowaniem przejrzystych procedur i jasno określonych terminów, aby wzmocnić wpływ ex ante niniejszego rozporządzenia na kontestowalność i uczciwość w sektorze cyfrowym oraz zapewnić wymagany poziom pewności prawa.

(74)

Po przeprowadzeniu badania rynku Komisja powinna mieć możliwość stwierdzenia, czy przedsiębiorstwo świadczące podstawową usługę platformową spełnia wszystkie nadrzędne kryteria jakościowe, aby uznać je za strażnika dostępu. Przedsiębiorstwo to powinno zatem – co do zasady – wypełniać wszystkie stosowne obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu. Jednak w przypadku strażników dostępu, którzy zostali wskazani przez Komisję, ponieważ można przewidzieć, że w niedalekiej przyszłości zajmą ugruntowaną i trwałą pozycję, Komisja powinna nakładać tylko te obowiązki, które są konieczne i stosowne do zapobieżenia osiągnięciu przez strażnika dostępu ugruntowanej i trwałej pozycji w zakresie prowadzonej przez niego działalności. W przypadku takich nowo powstających strażników dostępu, Komisja powinna wziąć pod uwagę fakt, że status ten ma co do zasady tymczasowy charakter, dlatego też w odpowiednim momencie należy zdecydować, czy na dane przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe należy nałożyć pełen zbiór obowiązków strażnika dostępu z uwagi na fakt, że osiągnęło ono ugruntowaną i trwałą pozycję, czy też należy znieść wszystkie nałożone wcześniej obowiązki z uwagi na fakt, że warunki wskazania nie zostały ostatecznie spełnione.

(75)

Komisja powinna zbadać i ocenić, czy zastosowanie dodatkowych behawioralnych lub – w stosownych przypadkach – strukturalnych środków zaradczych jest uzasadnione, aby uniemożliwić strażnikowi dostępu utrudnianie osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia przez systematyczne niewypełnianie co najmniej jednego z obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Ma to miejsce w przypadku, gdy Komisja wydała wobec danego strażnika dostępu w okresie 8 lat co najmniej trzy decyzje stwierdzające niewypełnianie obowiązków, które mogą dotyczyć rożnych podstawowych usług platformowych i różnych obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, oraz gdy strażnik dostępu utrzymał, rozszerzył lub umocnił swoje oddziaływanie na rynku wewnętrznym, ekonomiczną zależność użytkowników biznesowych oraz użytkowników końcowych od swoich podstawowych usług platformowych lub jeszcze bardziej ugruntował swoją pozycję. Uznaje się, że strażnik dostępu utrzymał, rozszerzył lub umocnił swoją pozycję strażnika dostępu, w przypadku gdy – pomimo podjętych przez Komisję działań w zakresie egzekwowania prawa – utrzymał, zwiększył lub ugruntował swoje znaczenie jako punkt dostępu dla użytkowników biznesowych, za pośrednictwem którego docierają oni do użytkowników końcowych.

W takich przypadkach Komisja powinna być uprawniona do zastosowania dowolnego środka zaradczego niezależnie od tego, czy ma on charakter behawioralny czy strukturalny, z należytym uwzględnieniem zasady proporcjonalności. W tym kontekście Komisja powinna być uprawniona do wprowadzenia – w zakresie, w jakim taki środek zaradczy jest proporcjonalny i konieczny do utrzymania lub przywrócenia uczciwości i kontestowalności, na które wpływa systematyczne niewypełnianie obowiązków – obowiązującego przez ograniczony okres zakazu zawierania przez danego strażnika dostępu umów dotyczących koncentracji w odniesieniu do tych podstawowych usług platformowych lub innych usług świadczonych w sektorze cyfrowym lub umożliwiających zbieranie danych, na które wpływa systematyczne niewypełnianie obowiązków. Aby umożliwić faktyczne zaangażowanie osób trzecich oraz przetestowanie środków zaradczych przed ich zastosowaniem, Komisja powinna opublikować szczegółowe jawne streszczenie opisujące daną sprawę i środki, jakie zamierza podjąć. Komisja powinna mieć możliwość wznowienia postępowania, również w przypadku gdy doprecyzowane środki zaradcze okażą się nieskuteczne. Wznowienie ze względu na nieskuteczność środków zaradczych przyjętych w drodze decyzji powinno umożliwić Komisji prospektywną zmianę tych środków zaradczych. Komisja powinna również mieć możliwość określenia rozsądnego okresu, w którym można wznowić postępowanie, jeżeli środki zaradcze okażą się nieskuteczne.

(76)

Jeżeli w toku badania dotyczącego systematycznego niewypełniania obowiązków strażnik dostępu zaproponuje Komisji, iż podejmie się określonych zobowiązań, Komisja powinna mieć możliwość przyjęcia decyzji, na mocy której zobowiązania te stałyby się wiążące dla danego strażnika dostępu, jeżeli uzna, że zobowiązania te zapewniają skuteczne wypełnianie obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. W decyzji takiej należy również stwierdzić, że w danym przypadku nie ma już podstaw do prowadzenia przez Komisję badania dotyczącego systematycznego niewypełniania obowiązków. Oceniając, czy zobowiązania zaproponowane przez strażnika dostępu są wystarczające, by zapewnić skuteczne wypełnianie obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, Komisja powinna mieć możliwość uwzględnienia testów przeprowadzonych przez strażnika dostępu w celu wykazania w praktyce skuteczności proponowanych zobowiązań. Komisja powinna sprawdzić, czy decyzja dotycząca zobowiązań jest w pełni przestrzegana i czy realizowane są jej cele, a także powinna być uprawniona do ponownego rozpatrzenia tej decyzji, jeżeli stwierdzi, że zobowiązania nie są skuteczne.

(77)

Usługi w sektorze cyfrowym i rodzaje praktyk odnoszących się do tych usług mogą szybko i istotnie się zmieniać. Aby zapewnić aktualność niniejszego rozporządzenia i zagwarantować, że będzie ono stanowiło podstawę do podejmowania skutecznych i kompleksowych działań regulacyjnych w odpowiedzi na problemy stwarzane przez strażników dostępu, należy dokonywać regularnego przeglądu wykazów podstawowych usług platformowych, jak również obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu. Ma to szczególnie istotne znaczenie dla zapewnienia zidentyfikowania praktyki, która prawdopodobnie ograniczy kontestowalność podstawowych usług platformowych lub która jest nieuczciwa. Choć przeprowadzanie przeglądów w regularnych odstępach czasu jest istotne – zważywszy na dynamicznie zmieniający się charakter sektora cyfrowego – to zapewnienie pewności prawa w kwestii warunków regulacyjnych wiąże się z koniecznością przeprowadzania przeglądów w rozsądnych i odpowiednich terminach. Badania rynku powinny również dostarczyć Komisji solidnej podstawy dowodowej pozwalającej ocenić, czy należy przedstawić wniosek dotyczący zmiany niniejszego rozporządzenia w celu dokonania przeglądu, rozszerzenia lub doprecyzowania wykazów podstawowych usług platformowych. Badania te powinny również dostarczyć Komisji solidnej podstawy dowodowej pozwalającej ocenić, czy należy przedstawić wniosek dotyczący zmiany obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu lub przyjąć akt delegowany aktualizujący takie obowiązki.

(78)

W odniesieniu do praktyk strażników dostępu, które nie wchodzą w zakres obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, Komisja powinna mieć możliwość rozpoczęcia badania rynku dotyczącego nowych usług i nowych praktyk w celu ustalenia, czy obowiązki określone w niniejszym rozporządzeniu należy uzupełnić w drodze aktu delegowanego, który wchodzi w zakres upoważnienia określony dla takich aktów delegowanych w niniejszym rozporządzeniu, lub poprzez przedstawienie wniosku w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia. Pozostaje to bez uszczerbku dla możliwości wszczęcia przez Komisję, w stosownych przypadkach, postępowań na podstawie art. 101 lub 102 TFUE. Takie postępowania powinny być prowadzone zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1/2003 (18). W pilnych przypadkach ze względu na ryzyko wystąpienia poważnej i nieodwracalnej szkody dla konkurencji Komisja powinna rozważyć przyjęcie środków tymczasowych zgodnie z art. 8 rozporządzenia (WE) nr 1/2003.

(79)

Jeżeli strażnicy dostępu dopuszczają się praktyki, która jest nieuczciwa lub ogranicza kontestowalność podstawowych usług platformowych, które zostały już wskazane na podstawie niniejszego rozporządzenia, ale praktyki takie nie zostały wyraźnie objęte obowiązkami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu, Komisja powinna mieć możliwość zaktualizowania niniejszego rozporządzenia w drodze aktów delegowanych. Tego rodzaju aktualizacje w drodze aktu delegowanego powinny podlegać tej samej normie badawczej, a zatem powinno je poprzedzać badanie rynku. Komisja powinna również identyfikować takie rodzaje praktyk, stosując uprzednio zdefiniowaną normę. Ta norma prawna powinna gwarantować dostateczny poziom przewidywalności w zakresie rodzaju obowiązków, które mogą zostać w dowolnym momencie nałożone na strażników dostępu na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(80)

Aby zapewnić skuteczne wykonywanie niniejszego rozporządzenia i przestrzeganie jego przepisów, Komisja powinna dysponować szerokimi uprawnieniami w zakresie prowadzenia badań i egzekwowania, umożliwiającymi jej badanie, egzekwowanie i monitorowanie zgodności z przepisami niniejszego rozporządzenia przy jednoczesnym zapewnieniu poszanowania prawa podstawowego do bycia wysłuchanym oraz prawa dostępu do akt sprawy w toku postępowania dotyczącego egzekwowania przepisów. Komisja powinna korzystać z tych uprawnień w zakresie prowadzenia badań również w celu przeprowadzania badań rynku, w tym na potrzeby aktualizacji i przeglądu niniejszego rozporządzenia.

(81)

Komisja powinna być uprawniona do zwracania się o udzielenie jej informacji niezbędnych do celów niniejszego rozporządzenia. Komisja powinna mieć w szczególności dostęp do wszelkich istotnych dokumentów, danych, baz danych, algorytmów i informacji niezbędnych do rozpoczęcia i prowadzenia badań oraz monitorowania wypełniania obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu niezależnie od tego, kto jest w posiadaniu takich informacji, oraz niezależnie od tego, w jakiej są formie lub w jakim formacie, na jakim nośniku lub w jakim miejscu są przechowywane.

(82)

Komisja powinna mieć możliwość bezpośredniego zwracania się do przedsiębiorstw lub związków przedsiębiorstw o przekazanie wszelkich istotnych dowodów, danych i informacji. Ponadto na potrzeby niniejszego rozporządzenia Komisja powinna mieć możliwość zwracania się o wszelkie istotne informacje do właściwych organów państw członkowskich lub do dowolnej osoby fizycznej lub prawnej. Wykonując decyzję Komisji, przedsiębiorstwa są zobowiązane do udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczące okoliczności faktycznych oraz do przedstawienia dokumentów.

(83)

Komisja powinna być również uprawniona do przeprowadzania kontroli wszelkich przedsiębiorstw lub związków przedsiębiorstw oraz do odbierania wyjaśnień od wszelkich osób mogących znajdować się w posiadaniu przydatnych informacji oraz rejestrowania złożonych przez nie oświadczeń.

(84)

Środki tymczasowe mogą być ważnym narzędziem zapewniającym, aby w trakcie trwającego badania naruszenie będące jego przedmiotem nie spowodowało poważnej i nieodwracalnej szkody dla użytkowników biznesowych lub użytkowników końcowych strażników dostępu. Narzędzie to jest ważne, aby nie doprowadzić do zmian, które byłoby bardzo trudno odwrócić za pomocą decyzji Komisji przyjmowanej na zakończenie postępowania. Komisja powinna zatem mieć uprawnienia do zarządzania środków tymczasowych w ramach postępowania wszczętego z myślą o ewentualnym przyjęciu decyzji stwierdzającej niewypełnianie obowiązków. Uprawnienie to powinno mieć zastosowanie w przypadkach, w których Komisja stwierdziła prima facie naruszenie obowiązków przez strażników dostępu i gdy istnieje ryzyko zaistnienia poważnej i nienaprawialnej szkody dla użytkowników biznesowych lub użytkowników końcowych strażników dostępu. Środki tymczasowe powinny obowiązywać wyłącznie przez czas oznaczony, który upływa wraz z zakończeniem postępowania przez Komisję, albo w ustalonym okresie, który może zostać przedłużony, jeżeli to konieczne i stosowne.

(85)

Komisja powinna mieć możliwość podejmowania działań koniecznych do monitorowania skutecznego wdrażania i wypełniania obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Takie działania powinny obejmować przyznanie Komisji możliwości powoływania niezależnych ekspertów zewnętrznych oraz audytorów udzielających jej wsparcia w tym procesie – w stosownych przypadkach wspomniani eksperci i audytorzy mogą pochodzić z właściwych organów państw członkowskich, takich jak organy ochrony danych lub konsumentów. Powołując audytorów, Komisja powinna zapewnić wystarczającą rotację.

(86)

Wypełnianie obowiązków nałożonych niniejszym rozporządzeniem powinno być egzekwowane za pośrednictwem grzywien i okresowych kar pieniężnych. W tym celu należy określić także odpowiednie poziomy grzywien i okresowych kar pieniężnych za niewypełnianie obowiązków i naruszanie przepisów proceduralnych, z zastrzeżeniem odpowiednich terminów przedawnienia, zgodnie z zasadami proporcjonalności i ne bis in idem. Aby zapewnić poszanowanie tych zasad, Komisja i odpowiednie organy krajowe powinny koordynować swoje wysiłki w zakresie egzekwowania. W szczególności Komisja powinna uwzględniać wszelkie grzywny i sankcje nałożone na tę samą osobę prawną w odniesieniu do tych samych faktów w drodze ostatecznej decyzji w postępowaniu dotyczącym naruszenia innych przepisów unijnych lub krajowych, tak by zapewnić, aby łącznie nałożone grzywny i sankcje odpowiadały wadze popełnionych naruszeń.

(87)

W celu zapewnienia skutecznego ściągania grzywien nałożonych na związki przedsiębiorstw za naruszenia, jakich się dopuściły, konieczne jest ustalenie warunków, na jakich Komisja może domagać się zapłaty grzywien od członków tego związku przedsiębiorstw w przypadku jego niewypłacalności.

(88)

W ramach postępowań prowadzonych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem zainteresowanemu przedsiębiorstwu powinno przysługiwać prawo do bycia wysłuchanym przez Komisję, a podejmowane decyzje powinny być podawane do szerokiej wiadomości. Zapewniając poszanowanie prawa do dobrej administracji, prawa dostępu do akt i prawa do bycia wysłuchanym, istotne znaczenie ma ochrona informacji poufnych. Ponadto, zachowując poufność informacji, Komisja powinna zapewnić, aby wszelkie informacje, na których opiera się jej decyzja, zostały ujawnione w zakresie, który umożliwia adresatowi decyzji zrozumienie stanu faktycznego i wnioskowania, które doprowadziły do jej podjęcia. Konieczne jest również zapewnienie, aby Komisja korzystała wyłącznie z informacji zgromadzonych na podstawie niniejszego rozporządzenia do celów niniejszego rozporządzenia, z wyjątkiem przypadków, w których określono inaczej. Wreszcie powinno być możliwe, na określonych warunkach, uznanie niektórych dokumentów dotyczących działalności przedsiębiorstwa, na przykład informacji wymienianych między prawnikami a ich klientami, za poufne, jeżeli spełniono stosowne warunki.

(89)

Przygotowując do publikacji jawne streszczenia skutecznie umożliwiające zainteresowanym osobom trzecim zgłoszenie uwag, Komisja powinna należycie uwzględniać uzasadniony interes przedsiębiorstw w zakresie ochrony ich tajemnic handlowych i innych informacji poufnych.

(90)

Spójne, skuteczne i uzupełniające się egzekwowanie dostępnych instrumentów prawnych stosowanych wobec strażników dostępu wymaga współpracy i koordynacji między Komisją a organami krajowymi w ramach ich kompetencji. Komisja i organy krajowe powinny współpracować i koordynować swoje działania niezbędne do egzekwowania dostępnych instrumentów prawnych stosowanych wobec strażników dostępu w rozumieniu niniejszego rozporządzenia oraz przestrzegać zasady lojalnej współpracy ustanowionej w art. 4 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Wsparcie udzielane Komisji przez organy krajowe powinno móc obejmować dostarczanie jej wszelkich niezbędnych informacji będących w ich posiadaniu lub pomoc Komisji, na jej wniosek, w wykonywaniu jej uprawnień, tak aby mogła ona lepiej wykonywać zadania powierzone jej na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(91)

Komisja jest jedynym organem uprawnionym do egzekwowania niniejszego rozporządzenia. W celu wsparcia Komisji państwa członkowskie powinny mieć możliwość upoważnienia swoich właściwych organów krajowych egzekwujących reguły konkurencji do prowadzenia dochodzeń dotyczących możliwego niewypełniania przez strażników dostępu niektórych obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. Może to mieć w szczególności znaczenie w przypadkach, w których nie można z góry ustalić, czy zachowanie strażnika dostępu może stanowić naruszenie niniejszego rozporządzenia lub reguł konkurencji, do których egzekwowania uprawniony jest właściwy organ krajowy. Właściwy organ krajowy egzekwujący reguły konkurencji powinien zgłaszać Komisji swoje ustalenia dotyczące możliwego niewypełniania przez strażników dostępu niektórych obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, tak by umożliwić Komisji, jako jedynemu organowi egzekwującemu przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu, wszczęcie postępowania w celu zbadania wszelkich przypadków niewypełniania obowiązków.

Komisja powinna mieć pełną swobodę decydowania o wszczęciu takiego postępowania. Aby uniknąć nakładania się postępowań prowadzonych na podstawie niniejszego rozporządzenia, dany właściwy organ krajowy powinien poinformować Komisję przed podjęciem pierwszej czynności dochodzeniowej dotyczącej możliwego niewypełnienia przez strażników dostępu niektórych obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. Właściwe organy krajowe powinny również prowadzić ścisłą współpracę i koordynację z Komisją podczas egzekwowania krajowych reguł konkurencji względem strażników dostępu, w tym w odniesieniu do ustalania grzywien. W tym celu powinny one informować Komisję o wszczęciu postępowań przeciwko strażnikom dostępu w oparciu o krajowe reguły konkurencji, a także przed nałożeniem obowiązków na strażników dostępu w takich postępowaniach. Aby uniknąć powielania działań, informacja o projekcie decyzji na podstawie art. 11 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 powinna, w stosownych przypadkach, móc służyć jako powiadomienie na mocy niniejszego rozporządzenia.

(92)

W celu zagwarantowania zharmonizowanego stosowania i egzekwowania niniejszego rozporządzenia ważne jest zapewnienie, aby organy krajowe, w tym sądy krajowe, posiadały wszystkie informacje niezbędne do zapewnienia, by ich decyzje nie były sprzeczne z decyzją przyjętą przez Komisję na podstawie niniejszego rozporządzenia. Sądy krajowe powinny mieć możliwość zwrócenia się do Komisji o przesłanie im informacji lub opinii w kwestiach dotyczących stosowania niniejszego rozporządzenia. Jednocześnie Komisja powinna mieć możliwość przedstawienia sądom krajowym ustnych lub pisemnych uwag. Pozostaje to bez uszczerbku dla możliwości wystąpienia przez sądy krajowe z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na podstawie art. 267 TFUE.

(93)

W celu zapewnienia spójnego, skutecznego i komplementarnego wykonywania niniejszego rozporządzenia oraz innych przepisów sektorowych mających zastosowanie do strażników dostępu Komisja powinna korzystać z wiedzy fachowej specjalnej grupy wysokiego szczebla. Ta grupa wysokiego szczebla powinna mieć również możliwość wspomagania Komisji poprzez doradztwo, wiedzę fachową i zalecenia, w zależności od przypadku, w ogólnych kwestiach dotyczących wykonywania lub egzekwowania niniejszego rozporządzenia. W skład grupy wysokiego szczebla powinny wchodzić odpowiednie europejskie organy i sieci, a skład tej grupy powinien zapewniać wysoki poziom wiedzy fachowej i równowagę geograficzną. Członkowie grupy wysokiego szczebla powinni regularnie składać reprezentowanym przez siebie organom i sieciom sprawozdania dotyczące zadań wykonywanych w ramach grupy i konsultować się w tym względzie z tymi organami i sieciami.

(94)

Ponieważ decyzje przyjmowane przez Komisję na podstawie niniejszego rozporządzenia podlegają kontroli Trybunału Sprawiedliwości zgodnie z TFUE, Trybunał Sprawiedliwości powinien mieć w myśl art. 261 TFUE nieograniczone prawo orzekania w odniesieniu do grzywien i okresowych kar pieniężnych.

(95)

Komisja powinna mieć możliwość opracowania wytycznych w celu zapewnienia dalszych wskazówek dotyczących różnych aspektów niniejszego rozporządzenia lub w celu udzielenia przedsiębiorstwom świadczącym podstawowe usługi platformowe pomocy w wypełnianiu obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia. Powinna w szczególności istnieć możliwość oparcia takich wskazówek na doświadczeniu uzyskanym przez Komisję w ramach monitorowania przestrzegania niniejszego rozporządzenia. Wydawanie jakichkolwiek wytycznych na podstawie niniejszego rozporządzenia jest kompetencją Komisji wykonywaną według jej wyłącznego uznania i nie powinno być uznawane za konstytutywny element zapewniania wypełniania przez przedsiębiorstwa lub związki przedsiębiorstw obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia.

(96)

Wypełnianie niektórych obowiązków strażników dostępu, takich jak te związane z dostępem do danych, możliwością przenoszenia danych lub interoperacyjnością, można ułatwić poprzez stosowanie norm technicznych. W związku z tym w stosownych i koniecznych przypadkach Komisja powinna mieć możliwość zwrócenia się do europejskich organów normalizacyjnych o ich opracowanie.

(97)

W celu zapewnienia kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym w całej Unii, na których działają strażnicy dostępu, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany metodyki ustalania, czy osiągnięte zostały progi ilościowe dotyczące aktywnych użytkowników końcowych i aktywnych użytkowników biznesowych, wykorzystywane do wskazania strażników dostępu, która to metodyka jest zawarta w załączniku do niniejszego rozporządzenia, w odniesieniu do doprecyzowania dodatkowych elementów tej metodyki nieujętych w tym załączniku służących ustaleniu, czy osiągnięte zostały progi ilościowe dotyczące wskazywania strażników dostępu, oraz w odniesieniu do uzupełnienia istniejących obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, w przypadkach gdy na podstawie badania rynku Komisja stwierdziła potrzebę aktualizacji obowiązków dotyczących praktyk, które ograniczają kontestowalność podstawowych usług platformowych lub są nieuczciwe, a rozważana aktualizacja wchodzi w zakres upoważnienia określony dla takich aktów delegowanych w niniejszym rozporządzeniu.

(98)

Szczególnie ważne jest, aby Komisja przyjmując akty delegowane na podstawie niniejszego rozporządzenia prowadziła w czasie prac przygotowawczych stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (19). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te powinny otrzymywać wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji powinni systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(99)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do określania środków, które mają być wdrożone przez strażników dostępu w celu skutecznego wypełniania obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia; do zawieszenia w całości lub w części określonego obowiązku nałożonego na strażnika dostępu; do zwolnienia strażnika dostępu w całości lub w części z określonego obowiązku; do określania środków, które mają być wdrożone przez strażnika dostępu, w przypadku gdy obchodzi on obowiązki wynikające z niniejszego rozporządzenia; do zakończenia badania rynku służącego wskazaniu strażników dostępu; do nakładania środków zaradczych w przypadku systematycznego niewypełniania obowiązków; do zarządzenia środków tymczasowych wobec strażnika dostępu; do uczynienia zobowiązań podjętych przez strażnika dostępu wiążącymi; do przedstawienia ustaleń dotyczących niewypełniania obowiązków; do ustalenia ostatecznej wysokości okresowej kary pieniężnej; do określania formy, treści i innych szczegółów powiadomień, przekazywanych informacji, uzasadnionych wniosków i obowiązkowych sprawozdań, przedkładanych przez strażników dostępu; do ustanawiania ustaleń operacyjnych i technicznych służących wdrożeniu interoperacyjności oraz metodyki i procedury odnośnie do poddanego audytowi opisu technik wykorzystywanych do profilowania konsumentów; do określania praktycznych ustaleń w odniesieniu do postępowań, przedłużania terminów, wykonywania praw w toku postępowania, warunków ujawnienia, a także współpracy i koordynacji między Komisją a organami krajowymi. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011.

(100)

W odniesieniu do przyjęcia aktu wykonawczego w sprawie praktycznych ustaleń dotyczących współpracy i koordynacji między Komisją a państwami członkowskimi należy stosować procedurę sprawdzającą. W odniesieniu do pozostałych aktów wykonawczych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu należy stosować procedurę doradczą. Jest to uzasadnione faktem, że pozostałe akty wykonawcze są związane z praktycznymi aspektami procedur ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, takimi jak forma, treść i inne szczegóły poszczególnych etapów proceduralnych, praktycznymi ustaleniami dotyczącymi różnych etapów procedury, takimi jak na przykład przedłużenie terminów proceduralnych lub prawo do bycia wysłuchanym, a także z indywidulanymi decyzjami wykonawczymi skierowanymi do strażnika dostępu.

(101)

Zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 każde państwo członkowskie powinno być reprezentowane w komitecie doradczym i powinno decydować o składzie swojej delegacji. W skład takiej delegacji mogą wchodzić między innymi eksperci z właściwych organów w państwach członkowskich, posiadający odpowiednią wiedzę fachową dotyczącą określonej kwestii przedstawionej komitetowi doradczemu.

(102)

Sygnaliści mogą zwracać uwagę właściwych organów na nowe informacje, co może pomóc tym organom w wykrywaniu przypadków naruszenia niniejszego rozporządzenia oraz umożliwić im nakładanie sankcji. Należy zapewnić istnienie odpowiednich rozwiązań umożliwiających sygnalistom ostrzeganie właściwych organów o faktycznych lub potencjalnych naruszeniach niniejszego rozporządzenia oraz chroniących te osoby przed środkami odwetowymi. W tym celu należy określić w niniejszym rozporządzeniu, że do zgłaszania naruszeń niniejszego rozporządzenia i do ochrony osób zgłaszających takie naruszenia zastosowanie ma dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 (20).

(103)

W celu zwiększenia pewności prawa stosowanie na podstawie niniejszego rozporządzenia dyrektywy (UE) 2019/1937 do zgłaszania naruszeń niniejszego rozporządzenia i do ochrony osób zgłaszających takie naruszenia powinno zostać uwzględnione w tej dyrektywie. Należy zatem odpowiednio zmienić załącznik do dyrektywy (UE) 2019/1937. Do państw członkowskich należy zapewnienie, by zmiana ta została uwzględniona w ich środkach transpozycji przyjętych zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/1937, niemniej przyjęcie krajowych środków transpozycji nie jest warunkiem stosowania tej dyrektywy do zgłaszania naruszeń niniejszego rozporządzenia i do ochrony osób zgłaszających takie naruszenia od dnia rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia.

(104)

Konsumenci powinni być uprawnieni do wykonywania swoich praw, pozostających w związku z obowiązkami nałożonymi na strażników dostępu na mocy niniejszego rozporządzenia, w drodze powództw przedstawicielskich zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 (21). W tym celu w niniejszym rozporządzeniu należy określić, że do powództw przedstawicielskich wytaczanych przeciwko strażnikom dostępu za naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia szkodzące lub mogące szkodzić zbiorowym interesom konsumentów zastosowanie ma dyrektywa (UE) 2020/1828. Należy zatem odpowiednio zmienić załącznik do tej dyrektywy. Do państw członkowskich należy zapewnienie, by zmiana ta została uwzględniona w ich środkach transpozycji przyjętych zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/1828, niemniej przyjęcie krajowych środków transpozycji nie jest warunkiem stosowania tej dyrektywy do tych powództw przedstawicielskich. Stosowanie dyrektywy (UE) 2020/1828 do powództw przedstawicielskich wytaczanych przeciwko strażnikom dostępu za naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia szkodzące lub mogące szkodzić zbiorowym interesom konsumentów zaczyna się od daty rozpoczęcia stosowania ustawowych, wykonawczych i administracyjnych przepisów państw członkowskich, które są niezbędne do transpozycji tej dyrektywy, lub od daty rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia, w zależności od tego, co nastąpi później.

(105)

Komisja powinna dokonywać okresowo oceny niniejszego rozporządzenia oraz ściśle monitorować jego skutki dla kontestowalności i uczciwości stosunków handlowych w ramach gospodarki platform internetowych, w szczególności w celu ustalenia, czy istnieje potrzeba wprowadzenia zmian w świetle istotnego rozwoju sytuacji w dziedzinie technologii lub handlu. Aby zapewnić kontestowalne i uczciwe rynki cyfrowe w całej Unii, ocena ta powinna obejmować dokonywanie regularnego przeglądu wykazu podstawowych usług platformowych oraz obowiązków spoczywających na strażnikach dostępu, a także działań służących egzekwowaniu wypełniania tych obowiązków. W tym kontekście Komisja powinna również oceniać zakres obowiązku dotyczącego interoperacyjności usług łączności elektronicznej niewykorzystujących numerów. W celu uzyskania szerokiego obrazu rozwoju sytuacji w sektorze cyfrowym, ocena powinna uwzględniać doświadczenia państw członkowskich i odpowiednich zainteresowanych stron. W tym względzie Komisja powinna mieć również możliwość wzięcia pod uwagę opinii i sprawozdań przekazanych jej przez Obserwatorium Gospodarki Platform Internetowych, które ustanowiono pierwotnie na mocy decyzji Komisji C(2018) 2393 z dnia 26 kwietnia 2018 r. Po dokonaniu oceny Komisja powinna podjąć stosowne działania. Przy przeprowadzaniu ocen i dokonywaniu przeglądów praktyk i obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu Komisja powinna dążyć do utrzymania wysokiego poziomu ochrony i poszanowania wspólnych praw i wartości, w szczególności równości i niedyskryminacji.

(106)

Bez uszczerbku dla procedury budżetowej i za pośrednictwem istniejących instrumentów finansowych należy przydzielić Komisji odpowiednie zasoby ludzkie, finansowe i techniczne, by zapewnić jej możliwość skutecznego wykonywania zadań i uprawnień w zakresie egzekwowania niniejszego rozporządzenia.

(107)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie kontestowalnego i uczciwego sektora cyfrowego w ogóle, a w szczególności kontestowalnych i uczciwych podstawowych usług platformowych z myślą o promowaniu innowacyjności, wysokiej jakości produktów i usług cyfrowych, uczciwych i konkurencyjnych cen, a także wysokiej jakości i swobody wyboru dla użytkowników końcowych w sektorze cyfrowym, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na model biznesowy strażników dostępu i charakter prowadzonej przez nich działalności oraz skalę i skutki tej działalności, możliwe jest lepsze osiągnięcie tego celu na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(108)

Zgodnie z art. 42 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 10 lutego 2021 r. (22)

(109)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności w jej art. 16, 47 i 50. Przy wykładni i stosowaniu niniejszego rozporządzenia te prawa i zasady powinny być odpowiednio przestrzegane,