KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 2.6.2021

COM(2021) 511 final

Zalecenie

ZALECENIE RADY

zawierające opinię Rady w sprawie programu konwergencji Chorwacji na 2021 r.

{SWD(2021) 501 final}

Zalecenie

ZALECENIE RADY

zawierające opinię Rady w sprawie programu konwergencji Chorwacji na 2021 r.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych 1 , w szczególności jego art. 9 ust. 2,

uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,

uwzględniając rezolucje Parlamentu Europejskiego,

po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Finansowym,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)W dniu 20 marca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie aktywowania ogólnej klauzuli wyjścia 2 paktu stabilności i wzrostu 3 . W komunikacie tym Komisja przedstawiła swoją opinię, że biorąc pod uwagę przewidywane poważne pogorszenie koniunktury gospodarczej w wyniku pandemii COVID-19, obecna sytuacja pozwala na uruchomienie klauzuli. W dniu 23 marca 2020 r. ministrowie finansów państw członkowskich zgodzili się z oceną Komisji. Ogólna klauzula wyjścia daje państwom członkowskim elastyczność budżetową, aby mogły poradzić sobie z kryzysem. Ułatwia ona koordynację polityk budżetowych w okresach poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej. Uruchomienie tej klauzuli pozwala na czasowe odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego każdego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że nie zagraża to stabilności fiskalnej w średnim okresie. W dniu 17 września 2020 r. Komisja zapowiedziała w swojej rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego, że ogólna klauzula wyjścia będzie nadal stosowana w 2021 r. 4  

(2)W dniu 20 lipca 2020 r. Rada zaleciła Chorwacji wprowadzenie wszelkich niezbędnych środków, zgodnie z ogólną klauzulą wyjścia, w celu skutecznego zwalczania pandemii, zapewnienia funkcjonowania gospodarki, a następnie wspierania ożywienia gospodarczego 5 . Ponadto zaleciła Chorwacji – gdy pozwolą na to warunki ekonomiczne – prowadzenie polityk fiskalnych mających na celu osiągnięcie rozważnej sytuacji fiskalnej w średnim okresie i zapewnienie długookresowej zdolności do obsługi długu, przy jednoczesnym zwiększeniu inwestycji.

(3)Program Next Generation EU, w tym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, zapewni trwałe ożywienie gospodarcze, mające ponadto charakter inkluzywny i sprawiedliwy. Rozporządzenie (UE) 2021/241 ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności 6 weszło w życie w dniu 19 lutego 2021 r. Instrument będzie zapewniał wsparcie finansowe na rzecz realizacji reform i inwestycji, co pociągnie za sobą impuls fiskalny finansowany przez UE. Przyczyni się on do ożywienia gospodarczego, wdrożenia zrównoważonych i pobudzających wzrost gospodarczy reform i inwestycji, zwłaszcza w celu promowania zielonej i cyfrowej transformacji, oraz zwiększy odporność i wzrost potencjalny gospodarek. To z kolei przyczyni się do poprawy sytuacji finansów publicznych w perspektywie krótkoterminowej oraz zwiększenia stabilności budżetowej, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w średnim i długim okresie.

(4)W dniu 3 marca 2021 r. Komisja przyjęła komunikat, w którym nakreśliła kierunki rozwoju polityki w celu ułatwienia koordynacji polityk fiskalnych oraz przygotowania przez państwa członkowskie ich programów stabilności i konwergencji 7 . Ogólny kurs polityki fiskalnej, z uwzględnieniem budżetów krajowych i Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, powinien zachować swój wspierający charakter w latach 2021 i 2022. Jednocześnie, z uwagi na spodziewaną stopniową normalizację aktywności gospodarczej w drugiej połowie 2021 r., polityki fiskalne państw członkowskich powinny stać się bardziej zróżnicowane w 2022 r. Polityki fiskalne państw członkowskich powinny uwzględniać poziom ożywienia gospodarczego, stabilność fiskalną oraz potrzebę zmniejszenia różnic gospodarczych, społecznych i terytorialnych. Z uwagi na potrzebę wspierania trwałego ożywienia gospodarczego w UE, państwa członkowskie, w których zagrożenia dla stabilności nie są wysokie, powinny ukierunkować swoje budżety na utrzymanie wspierającej polityki fiskalnej w 2022 r., uwzględniając przy tym wpływ Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Państwa członkowskie o wysokim poziomie zadłużenia powinny prowadzić rozważne polityki fiskalne, utrzymując jednocześnie inwestycje finansowane ze środków krajowych i wykorzystując dotacje w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności do finansowania dodatkowych projektów inwestycyjnych i reform strukturalnych o wysokiej jakości. W okresie po 2022 r. polityki fiskalne powinny nadal uwzględniać skalę ożywienia gospodarczego, poziom niepewności ekonomicznej i względy stabilności fiskalnej. Ponowne ukierunkowanie polityk fiskalnych na osiągnięcie rozważnej sytuacji fiskalnej w średnim okresie, w tym – kiedy przyjdzie na to pora – poprzez stopniowe wycofywanie środków wsparcia, przyczyni się do zapewnienia stabilności fiskalnej w średnim okresie.

(5)W komunikacie z dnia 3 marca 2021 r. Komisja wyraziła również opinię, że decyzję w sprawie dezaktywacji ogólnej klauzuli wyjścia albo dalszego jej stosowania należy podejmować w ramach oceny ogólnej stanu gospodarki, przy czym głównym kryterium ilościowym powinien być poziom aktywności gospodarczej w UE lub w strefie euro w porównaniu z poziomami sprzed kryzysu (na koniec 2019 r.). Na podstawie prognozy Komisji z wiosny 2021 r. w dniu 2 czerwca Komisja stwierdziła, że spełnione zostały warunki uzasadniające dalsze stosowanie ogólnej klauzuli wyjścia w 2022 r. i jej dezaktywację od 2023 r. Po dezaktywacji ogólnej klauzuli wyjścia nadal uwzględniać się będzie sytuację poszczególnych państw członkowskich 8 .

(6)W dniu 29 kwietnia 2021 r. Chorwacja przedłożyła swój program konwergencji na 2021 r., zgodnie z art. 8 rozporządzenia (WE) nr 1466/97.

(7)Według danych zweryfikowanych przez Eurostat deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych Chorwacji wyniósł w 2020 r. 7,4 % PKB, a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrósł do 88,7 % PKB. Roczna zmiana pierwotnego salda budżetowego wyniosła -8,1 % PKB i składają się na nią m.in. wspierające gospodarkę działania dyskrecjonalne w ramach polityki budżetowej, które odpowiadają 3,8 % PKB, oraz działanie automatycznych stabilizatorów. Ponadto Chorwacja zaoferowała przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym wsparcie płynności (takie jak gwarancje i odroczenia płatności podatków, które nie mają bezpośredniego i natychmiastowego wpływu na budżet) szacowane na 4,6 % PKB.

W dniu 2 czerwca 2021 r. Komisja opublikowała sprawozdanie na podstawie art. 126 ust. 3 TFUE. W sprawozdaniu tym omówiono sytuację budżetową Chorwacji, ponieważ jej deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych przekroczył w 2020 r. określoną w Traktacie wartość referencyjną wynoszącą 3 % PKB, a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych przekroczył określoną w Traktacie wartość referencyjną wynoszącą 60 % PKB i nie zmniejszał się w zadowalającym tempie. W sprawozdaniu stwierdzono, że kryterium deficytu nie zostało spełnione i że nie wywiązano się z kryterium długu.

(8)Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe zawarte w programie konwergencji, jest realistyczny w 2021 r. i korzystny w 2022 r. W szczególności przewiduje on nieco większy wzrost niż w prognozie Komisji z wiosny 2021 r. (5,2 % w porównaniu z 5 %), zwłaszcza w 2022 r. (6,6 % w porównaniu z 6,1 %). Wynika to przede wszystkim z bardziej optymistycznych prognoz dotyczących spożycia i inwestycji gospodarstw domowych, z kolei w prognozie Komisji przewidziano nieco wyższy wkład eksportu.

(9)W swoim programie konwergencji na 2021 r. rząd planuje spadek deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych z 7,4 % PKB w 2020 r. do 3,8 % w 2021 r. oraz spadek wskaźnika zadłużenia do 86,6 % PKB w 2021 r. Zgodnie z programem zmiana pierwotnego salda budżetowego w 2021 r. w porównaniu z poziomem sprzed kryzysu (2019 r.) ma wynieść -4,6 % PKB i odzwierciedla wspierające gospodarkę działania dyskrecjonalne w ramach polityki budżetowej oraz działanie automatycznych stabilizatorów. Dla porównania w prognozie Komisji z wiosny 2021 r. przewidziano, że deficyt nie zmniejszy się w aż tak dużym stopniu w 2021 r. (4,6 % PKB). Różnice są największe po stronie dochodów, które według prognozy zawartej w programie konwergencji odbiją się znacznie powyżej stopy wzrostu nominalnego PKB. Jednocześnie oczekuje się, że wpływ – chociaż wyjątkowy – na wydatki będzie miała odbudowa po trzęsieniach ziemi w Zagrzebiu i Petrinji w 2020 r.

(10)W odpowiedzi na pandemię COVID-19 i spowodowane nią pogorszenie koniunktury gospodarczej Chorwacja wprowadziła środki budżetowe mające na celu wzmocnienie możliwości systemu ochrony zdrowia, powstrzymanie pandemii oraz pomoc tym osobom i sektorom, które zostały szczególnie dotknięte jej skutkami. Ta zdecydowana reakcja polityczna złagodziła spadek PKB, co z kolei ograniczyło wzrost deficytu i długu publicznego. Środki polityki fiskalnej powinny zmaksymalizować wsparcie na rzecz ożywienia gospodarczego, nie przesądzając o przyszłych trajektoriach fiskalnych. W związku z tym należy unikać tworzenia trwałych obciążeń dla finansów publicznych. Wprowadzając środki o charakterze stałym, państwa członkowskie powinny odpowiednio je finansować, aby zapewnić neutralność budżetową w perspektywie średnioterminowej. Działania podjęte przez Chorwację w latach 2020 i 2021 były zgodne z zaleceniem Rady z dnia 20 lipca 2020 r. Większość działań dyskrecjonalnych uchwalonych przez rząd w latach 2020 i 2021 ma charakter tymczasowy lub jest zrównoważona środkami kompensacyjnymi. Jeżeli chodzi o okres wykraczający poza horyzont prognozy Komisji, wstępnie szacuje się, że pozostały wpływ tych działań niemających charakteru tymczasowego wyniesie ok. 0,3 % PKB w 2023 r.; będą stanowić je głównie obniżki podatku dochodowego.

(11)W programie konwergencji na 2021 r. założono finansowanie inwestycji i reform z dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w wysokości 0,4 % PKB w 2021 r., 1,9 % w 2022 r., 2,4 % w 2023 r., 2,3 % w 2024 r., 1,7 % w 2025 r. i 1 % w 2026 r. W wiosennej prognozie Komisji dotacje te uwzględniono w prognozach budżetowych na lata 2021 i 2022 na zasadniczo podobnych poziomach.

(12)W kontekście obecnej sytuacji należy zastanowić się nad przyjętymi wskaźnikami korekty fiskalnej, które określono w rozporządzeniu (WE) nr 1466/97. Po pierwsze, szacunki dotyczące luki produktowej wiążą się ze znaczną niepewnością. Po drugie, konieczne jest, aby polityka fiskalna była w stanie szybko reagować na rozwój pandemii poprzez zastąpienie pomocy doraźnej bardziej ukierunkowanymi środkami, gdy zmniejszą się ryzyka dla zdrowia. Po trzecie, charakterystyczne dla obecnej sytuacji są znaczące reakcje polityczne mające na celu wspieranie aktywności gospodarczej. W przypadku znacznych transferów z budżetu UE (takich jak środki z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności) przyjęte wskaźniki nie mierzą w pełni impulsu dla gospodarki, który zapewniają polityki fiskalne. W tym kontekście saldo strukturalne nie wydaje się odpowiednim wskaźnikiem w obecnych okolicznościach. Wartość odniesienia dotycząca wydatków wymaga natomiast dostosowania 9 i uzupełnienia o dodatkowe informacje, aby w sposób kompletny mierzyła kierunek rozwoju polityki fiskalnej.

Po pierwsze, podobnie jak w przypadku podejścia stosowanego przy ocenie projektów planów budżetowych na 2021 r. z zagregowanych wydatków wyłączono tymczasowe środki nadzwyczajne. Te tymczasowe działania nadzwyczajne związane z kryzysem wspierają systemy opieki zdrowotnej oraz rekompensują pracownikom i przedsiębiorstwom utratę dochodów spowodowaną izolacją i zakłóceniami w łańcuchach dostaw; organy publiczne będą mogły je wycofać, gdy sytuacja gospodarcza i sytuacja w zakresie zdrowia publicznego powrócą do normalności.

Po drugie, aby móc ocenić ogólny kurs polityki fiskalnej w obecnej sytuacji, w odpowiednich zagregowanych wydatkach należy uwzględnić znaczne transfery z budżetu UE (takie jak środki z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności).

Kurs polityki fiskalnej jest zatem mierzony zmianą wydatków pierwotnych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów i z wyłączeniem tymczasowych działań nadzwyczajnych związanych z kryzysem), w tym wydatków finansowanych z dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz innych funduszy UE.

Poza oceną ogólnego kursu polityki fiskalnej celem analizy jest również sprawdzenie, czy krajowa polityka fiskalna ma rozważny charakter, a jej struktura sprzyja trwałemu ożywieniu gospodarczemu zgodnemu z celami zielonej i cyfrowej transformacji. Z tego powodu szczególną uwagę zwraca się na zmiany bieżących wydatków pierwotnych i inwestycji finansowanych ze środków krajowych.

(13)W swoim programie konwergencji na 2021 r. Chorwacja planuje, że w 2022 r. deficyt jej sektora instytucji rządowych i samorządowych zmaleje do 2,6 % PKB, głównie za sprawą znacznego wzrostu dochodów oraz zaprzestania stosowania tymczasowych środków wsparcia przyjętych w 2020 i 2021 r. Planuje się, że w 2022 r. wskaźnik zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych zmaleje do 82,5 % PKB. W prognozie Komisji z wiosny 2021 r. przewidziano wyższe wskaźniki deficytu i zadłużenia w 2022 r., wynoszące odpowiednio 3,2 % PKB i 82,9 % PKB, przy czym różnica wynika głównie z efektu bazy od 2021 r.

Na podstawie prognozy Komisji szacuje się, że określony wyżej ogólny kurs polityki fiskalnej – obejmujący również wpływ na popyt zagregowany, jaki będą mieć w 2022 r. inwestycje finansowane zarówno z budżetu krajowego, jak i z budżetu UE, w szczególności z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – wyniesie -2,4 % PKB 10 . Jest prognozowane, że pozytywny wpływ wydatków finansowanych z dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz innych funduszy UE wzrośnie o 1,5 p.p. PKB. Przewiduje się, że inwestycje finansowane ze środków krajowych będą miały ekspansywny wpływ, który wyniesie 0,1 p.p. PKB 11 . Prognozowane jest, że bieżące wydatki pierwotne finansowane ze środków krajowych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) będą miały ekspansywny wpływ, który wyniesie 0,8 p.p. PKB.

(14)Jakość środków budżetowych państw członkowskich wydaje się szczególnie istotna. Strukturalne reformy fiskalne mające na celu poprawę struktury budżetów krajowych mogą wspierać wzrost potencjalny, tworzyć bardzo potrzebną przestrzeń fiskalną i przyczyniać się do zapewnienia stabilności fiskalnej w długim okresie, w tym w obliczu wyzwań związanych ze zmianą klimatu i zdrowiem. Po stronie dochodów kryzys związany z COVID-19 uwypukla znaczenie reform na rzecz zwiększenia wydajności i sprawiedliwości systemów dochodów publicznych. Po stronie wydatków kryzys ten sprawił, że jeszcze większej wagi nabrało podniesienie poziomu i jakości zrównoważonych i pobudzających wzrost gospodarczy inwestycji, zgodnie z celami zwiększania potencjału wzrostu, odporności gospodarczej i społecznej oraz dwojakiej transformacji – zielonej i cyfrowej. Plany odbudowy i zwiększania odporności umożliwią poprawę struktury budżetów krajowych.

(15)Zgodnie ze średniookresowymi planami budżetowymi zawartymi w programie planuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych zmaleje z 1,9 % w 2023 r. do 1,5 % PKB w 2024 r.

Na podstawie programu szacuje się, że ogólny kurs polityki fiskalnej – obejmujący również wpływ na popyt zagregowany, jaki będą mieć inwestycje finansowane zarówno z budżetu krajowego, jak i z budżetu UE, w szczególności z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – wyniesie w latach 2023 i 2024 średnio -0,1 % PKB. Jest prognozowane, że wkład wydatków finansowanych z dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz innych funduszy UE będzie miał restrykcyjny wpływ, który wyniesie 0,6 p.p. PKB. Przewiduje się, że inwestycje finansowane ze środków krajowych będą miały restrykcyjny wpływ, który wyniesie 0,1 p.p. PKB 12 . Prognozowane jest, że bieżące wydatki pierwotne finansowane ze środków krajowych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) będą miały ekspansywny wpływ, który wyniesie 0,6 p.p. PKB.

Średni nominalny wzrost potencjalny z 10 lat szacowany jest obecnie na 3 1/4 % 13 . Szacunki te nie uwzględniają jednak wpływu reform, które wchodzą w skład planu odbudowy i zwiększania odporności i mogą zwiększyć wzrost potencjalny Chorwacji.

(16)Planuje się, że wskaźnik zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych zmaleje z 79,5 % PKB w 2023 r. do 76,8 % PKB w 2024 r. Stwierdza się, że Chorwacja jest narażona na średnie zagrożenia dla stabilności fiskalnej w średnim okresie, co wynika z ostatniej analizy zdolności obsługi zadłużenia 14 .

(17)Jako że poziom niepewności pozostaje wyjątkowo wysoki, wytyczne dotyczące polityki fiskalnej powinny nadal być głównie jakościowe. Bardziej precyzyjne wytyczne ilościowe na kolejne lata powinny zostać przedstawione w 2022 r., jeżeli do tego czasu poziom niepewności zmniejszy się wystarczająco.

Rada oceniła program konwergencji na 2021 r. i działania następcze podjęte przez Chorwację w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 20 lipca 2020 r.,

NINIEJSZYM ZALECA CHORWACJI:

1.Kontynuowanie w 2022 r. wspierającego kursu polityki fiskalnej, w tym impulsu zapewnianego przez Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, oraz utrzymanie inwestycji finansowanych ze środków krajowych. Utrzymanie pod kontrolą wzrostu wydatków bieżących finansowanych ze środków krajowych.

2.Kiedy warunki ekonomiczne na to pozwolą, prowadzenie polityki fiskalnej mającej na celu osiągnięcie rozważnej sytuacji fiskalnej i zapewnienie stabilności finansów publicznych w średnim okresie. Jednoczesne zwiększenie inwestycji w celu pobudzenia potencjału wzrostu gospodarczego.

3.Zwrócenie szczególnej uwagi na strukturę finansów publicznych, zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków budżetowych, oraz na jakość środków budżetowych w celu zapewnienia trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Priorytetowe traktowanie zrównoważonych i pobudzających wzrost gospodarczy inwestycji, wspierających w szczególności zieloną i cyfrową transformację. Nadanie priorytetu strukturalnym reformom fiskalnym, które pomogą zapewnić finansowanie priorytetów polityki publicznej i przyczynią się do długoterminowej stabilności finansów publicznych, w tym poprzez zwiększenie zasięgu, adekwatności i stabilności powszechnych systemów ochrony zdrowia i ochrony socjalnej.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 1.

(2)    Klauzula, jak określono w art. 5 ust. 1, art. 6 ust. 3, art. 9 ust. 1 i art. 10 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 oraz w art. 3 ust. 5 i art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1467/97, ułatwia koordynację polityk budżetowych w okresach poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej.

(3)    Komunikat Komisji do Rady w sprawie uruchomienia ogólnej klauzuli korekcyjnej w ramach paktu stabilności i wzrostu, Bruksela, COM(2020) 123 final z 20.3.2020.

(4)    Komunikat Komisji „Roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego na rok 2021”, Bruksela, COM(2020) 575 final z 17.9.2020.

(5)    Zalecenie Rady z dnia 20 lipca 2020 r. w sprawie krajowego programu reform Chorwacji na 2020 r., zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Chorwację programu konwergencji na 2020 r., Dz.U. C 282 z 26.8.2020, s. 68.

(6)     Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17.

(7)    Komunikat Komisji do Rady „Rok od wybuchu pandemii COVID-19: działania z zakresu polityki fiskalnej”, Bruksela, COM(2021) 105 final z 3.3.2021.

(8)    Komunikat Komisji „Koordynacja polityki gospodarczej w 2021 r.: przezwyciężenie COVID-19, wspieranie odbudowy i modernizacja naszej gospodarki”, Bruksela, COM(2021) 500 final z 2.6.2021.

(9)    W szczególności wyrównanie wydatków inwestycyjnych w okresie 4 lat wykorzystane do obliczania wartości odniesienia dotyczącej wydatków nie pozwala na właściwą ocenę wsparcia fiskalnego na rzecz ożywienia gospodarczego, które zapewniły inwestycje finansowane ze środków krajowych.

(10)    Ujemna wartość wskaźnika odpowiada nadwyżce wzrostu wydatków pierwotnych w porównaniu ze średniookresowym wzrostem gospodarczym, co wskazuje na ekspansywną politykę fiskalną.

(11)    Przewiduje się, że pozostałe wydatki kapitałowe finansowane ze środków krajowych będą miały neutralny wpływ.

(12)    Przewiduje się, że pozostałe wydatki kapitałowe finansowane ze środków krajowych będą miały ekspansywny wpływ, który wyniesie 0,2 p.p. PKB.

(13)    Szacunki Komisji dokonane zgodnie z powszechnie przyjętą metodyką.

(14)     Zob. dokument roboczy służb Komisji „Załącznik statystyczny zawierający podstawowe dane istotne dla oceny programów stabilności i konwergencji na 2021 r.”.