10.2.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 34/132

(1)

Decyzją z dnia 9 grudnia 2008 r. (2) (zwaną dalej „decyzją z 2008 r.”) Komisja zatwierdziła austriacki plan pomocy na rzecz banków, który był następnie przedłużany czterokrotnie (3) i wygasł w dniu 30 czerwca 2011 r.

(2)

W kwietniu 2009 r. bank Österreichische Volksbanken AG (zwany dalej „ÖVAG”) został dokapitalizowany kwotą 1 mld EUR w ramach austriackiego planu pomocy na rzecz banków. Ponadto ÖVAG trzykrotnie emitował na rynku instrumenty dłużne objęte gwarancją państwa w ramach tego planu pomocy odpowiednio w dniu 9 lutego, w dniu 18 marca i w dniu 14 września 2009 r., a wartość każdej z emisji wynosiła 1 mld EUR. Austria zapewniła te środki pomocy, zakładając, że ÖVAG jest bankiem w dobrej kondycji, a w dniu 29 września 2009 r. przedstawiła plan przywrócenia rentowności.

(3)

Po przeprowadzeniu dalszych analiz Komisja stwierdziła, że w wyniku zastosowania kryteriów określonych w załączniku do komunikatu Komisji w sprawie dokapitalizowania instytucji finansowych w związku z obecnym kryzysem finansowym: ograniczenie pomocy do niezbędnego minimum oraz mechanizmy zabezpieczające przed nadmiernym zakłóceniem konkurencji (4) (zwanego dalej „komunikatem w sprawie dokapitalizowania”) nie można uznać, iż w momencie dokapitalizowania bank był w dobrej kondycji w rozumieniu tego komunikatu. Austria podtrzymywała wprawdzie swoją opinię, że bank jest w dobrej kondycji, jednak w dniu 2 listopada 2010 r. przedstawiła plan restrukturyzacji ÖVAG.

(4)

Pismem z dnia 9 grudnia 2011 r. (5) Komisja powiadomiła Austrię o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zwanego dalej „TFUE”) w odniesieniu do dokapitalizowania w wysokości 1 mld EUR i gwarancji wynoszącej 3 mld EUR przyznanych przez Austrię na rzecz ÖVAG i wezwała Austrię do przedstawienia zmienionego planu restrukturyzacji, którego ostateczna wersja została przedłożona w dniu 4 września 2012 r. (zwanego dalej „planem restrukturyzacji z 2012 r.”).

(5)

W dniu 19 września 2012 r. Komisja zamknęła formalne postępowanie wyjaśniające decyzją (2013/298/UE), w której uznała, że pomoc na restrukturyzację przyznana ÖVAG, w tym środki wymienione w motywie 2 niniejszej decyzji, tj. dokapitalizowanie w wysokości 250 mln EUR w postaci akcji zwykłych i gwarancji na aktywa skutkujące podwyższeniem kapitału o 100 mln EUR, jest zgodna z rynkiem wewnętrznym (zwaną dalej „decyzją z 2012 r.”) (6). Decyzja ta opierała się na planie restrukturyzacji z 2012 r. oraz na wykazie zobowiązań znajdującym się w załączniku do decyzji z 2012 r. (zwanym dalej „wykazem zobowiązań z 2012 r.”).

(6)

Decyzja z 2012 r. opierała się na reorganizacji Volksbanken-Verbund w Austrii (zwanego dalej „Verbund”) jako wspólnoty ponoszącej odpowiedzialność solidarną. Wspólnota ponosząca odpowiedzialność solidarną obejmowała 51 niezależnych banków głównych i ÖVAG. Podczas gdy banki główne odpowiadały wobec ÖVAG jedynie w ograniczonym zakresie, ÖVAG – jako centralny instytut objęty systemem odpowiedzialności solidarnej – odpowiadał za wszystkie zobowiązania „Verbund” (7).

(7)

Szczegółowa ocena przeprowadzona przez Europejski Bank Centralny i Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (zwana dalej „szczegółową oceną EBC i EUNB”), której wyniki opublikowano w dniu 26 października 2014 r., wykazała, że zarówno w scenariuszu podstawowym, jak i w scenariuszu warunków skrajnych na poziomie „Verbund” (łącznie z ÖVAG) istnieje niedobór kapitału podstawowego Tier I (zwanego dalej „kapitałem podstawowym Tier I”).

(8)

Austria oznajmiła publicznie, że nie udostępni „Verbund” dalszych środków. Środki proponowane wówczas przez „Verbund” w celu pokrycia braków kapitałowych (w szczególności zbycie wszystkich przedsiębiorstw zależnych prowadzących inną działalność niż podstawową oraz dalsze zmniejszenie aktywów ważonych ryzykiem (zwanych dalej „AWR”)) nie wystarczyłyby na pokrycie braków kapitałowych w terminie przewidzianym w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego (ang. Single Supervisory Mechanism, SSM).

(9)

W dniu 23 grudnia 2014 r. odbyło się nadzwyczajne walne zgromadzenie ÖVAG, na którym zadecydowano o podjęciu działań wymaganych w celu likwidacji ÖVAG jako spółki podlegającej likwidacji z zastrzeżeniem wyrażenia zgody przez krajowe organy regulacyjne, SSM oraz Komisję. Zgodnie z planem restrukturyzacji Verbund (zwanym dalej „nowym planem restrukturyzacji”), obejmującym system odpowiedzialności solidarnej, główne funkcje ÖVAG jako organu centralnego „Verbund” zostały przeniesione na jeden z banków głównych.

(10)

Nowy plan restrukturyzacji jest istotnie zmodyfikowany względem planu restrukturyzacji z 2012 r. i wymaga wydania przez Komisję decyzji zmieniającej.

(11)

W okresie od października 2014 r. do czerwca 2015 r. Komisja, Austria, SSM i „Verbund” objaśniały nowy plan restrukturyzacji podczas szeregu telekonferencji oraz w formie pisemnej. W dniu 18 grudnia 2014 r. Komisja spotkała się z przedstawicielami ÖVAG i Austrii, a w dniu 7 maja 2015 r. z przedstawicielami „Verbund”.

(12)

Na zgromadzeniu akcjonariuszy ÖVAG w dniu 28 maja 2015 r. zatwierdzono przeniesienie głównych funkcji ÖVAG na Volksbank Wien-Baden (zwany dalej „VBWB”), natomiast w odniesieniu do pozostałych funkcji zatwierdzono założenie spółki podlegającej likwidacji w rozumieniu § 162 ustawy federalnej o restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (zwanej dalej „BaSAG”).

(13)

W dniu 29 maja 2015 r. na zgromadzeniu akcjonariuszy VBWB zatwierdzono przeniesienie głównych funkcji ÖVAG oraz podwyższenie kapitału o 113 mln EUR.

(14)

W dniu 29 maja 2015 r. regionalne spółdzielnie kredytowe, które posiadają 97,83 % AWR „Verbund”, podpisały umowę o odpowiedzialności solidarnej oraz umowę o współpracy.

(15)

„Verbund” przedstawił ostateczną wersję nowego planu restrukturyzacji w dniu 23 czerwca 2015 r.

(16)

W dniu 25 czerwca 2015 r. Austria przedstawiła wykaz zobowiązań, który znajduje się w załączniku do niniejszej decyzji.

(17)

Z uwagi na to, że niniejsza decyzja jest wydawana w ramach uprawnień Komisji w zakresie pomocy państwa, w żadnym razie nie dotyczy ona jakichkolwiek zobowiązań dotyczących kontroli łączenia się przedsiębiorstw, które mogą obowiązywać strony uczestniczące w transakcji.

(18)

„Verbund” obejmuje obecnie (i) 51 prawnie niezależnych banków głównych (41 regionalnych banków spółdzielczych, pięć banków specjalnych, cztery spółdzielnie kredytowe i jedną kasę oszczędnościowo-budowlaną); (ii) organ centralny ÖVAG; oraz (iii) ustanowioną prawnie instytucję gwarancji depozytów. ÖVAG jest organem centralnym „Verbund” oferującym na rzecz banków głównych scentralizowane usługi zaplecza administracyjnego i w zakresie zarządzania płynnością. Banki główne to małe banki (o bilansie w przedziale od 65 mln EUR do 3 600 mln EUR), które przede wszystkim świadczą usługi bankowe na rzecz klientów prywatnych i biznesowych na szczeblu lokalnym i regionalnym.

(19)

„Verbund” ma ok. 6 % udziałów w rynku austriackim oraz obsługuje około 900 000 klientów prywatnych i 80 000 klientów biznesowych. Banki główne posiadają ponad 500 filii zatrudniających 4 900 pracowników. Łączna wartość wierzytelności na rzecz klientów wynosi ok. 30 mld EUR, a zobowiązań wobec klientów – ok. 27 mld EUR.

(20)

Na mocy umowy o odpowiedzialności solidarnej członkowie „Verbund” podlegają systemowi odpowiedzialności solidarnej („Haftungsverbund”) charakteryzującym się dobrze uregulowanym transferem płynności między jego członkami („Liquiditätsverbund”). W ramach obecnie obowiązującego systemu organ centralny (ÖVAG) przejmuje nieograniczoną odpowiedzialność za banki główne, podczas gdy odpowiedzialność banków głównych względem organu centralnego jest ograniczona tylko w takim zakresie, który uniemożliwia spadek współczynnika kapitału własnego banku głównego poniżej regulacyjnych wymogów minimalnych.

(21)

Obecnie ÖVAG jest w 51,6 % własnością banków głównych, i to w ramach grupy kapitałowej Beteiligungsgesellschaft Volksbanken. Państwo austriackie ma 43,3 % udziałów w ÖVAG. Innymi ważnymi właścicielami są DZ Bank AG (3,8 %) i Raiffeisen Zentralbank (0,9 %); 0,4 % udziałów posiadają jeszcze inni właściciele.

(22)

Najważniejszym rynkiem gospodarczym „Verbund” jest Austria. Ponadto ÖVAG prowadził działalność w licznych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, przy czym posiadał w ich rynkach – poza Rumunią – jedynie niewielki udział.

(23)

Powody trudności ÖVAG były różnorakie: ekspozycja banku na kraje Europy Środkowej i Wschodniej poprzez spółki zależne zgrupowane w VB International AG („VBI”); działalność w sektorze finansów publicznych i finansowania infrastruktury; działalność związana z rynkiem nieruchomości; portfel inwestycyjny zawierający m.in. instrumenty emitowane przez Lehman Brothers i banki islandzkie; oraz zależność od finansowania hurtowego (8). Ze względu na wymienione czynniki ÖVAG poniósł znaczące straty w latach 2008–2009 i otrzymał w efekcie środki wspierające przyznane mu przez Austrię w 2009 r. (9). Ze względu na duże straty poniesione w 2011 r. przedsięwzięto dalsze środki państwowe (10). Szczegółowa ocena przeprowadzona przez EBC i EUNB w 2014 r. wykazała, że pomimo wysiłków restrukturyzacyjnych podjętych w 2014 r. wystąpiły dalsze braki kapitałowe na poziomie „Verbund” (w tym ÖVAG), które wynikały przede wszystkim z zagrożeń i słabości ÖVAG (11).

(24)

W kwietniu 2009 r. Austria subskrybowała certyfikaty udziałowe (Partizipationsscheine) ÖVAG w wysokości 1 mld EUR (zwane dalej „dokapitalizowaniem z 2009 r.”). Na mocy tych subskrybowanych certyfikatów państwo nie otrzymało praw głosu, tylko kupon preferencyjny i opcję zamiany. Certyfikaty udziałowe miały charakter wieczysty i były traktowane jako kapitał podstawowy Tier I. Certyfikaty udziałowe absorbują straty proporcjonalnie do całkowitego kapitału absorbującego straty. ÖVAG miał prawo w każdej chwili wykupić certyfikaty udziałowe w całości lub w transzach. Państwo miało prawo do przekształcenia certyfikatów udziałowych w zwykłe udziały ÖVAG; takie przekształcenie nie miało jednak miejsca.

(25)

ÖVAG odniósł poza tym korzyść z gwarancji rządowych w ramach austriackiego planu pomocy na rzecz banków i wyemitował w 2009 r. objęte gwarancją państwa obligacje o wartości 3 mld EUR z terminem zapadalności przypadającym w 2012 i 2013 r.

(26)

W 2009 r. ÖVAG wszczął już proces restrukturyzacji, m.in. w celu odseparowania banku od działalności, która stanowiła główne źródło jego trudności. W 2011 r. bank ponownie odczuł jednak wpływ niektórych zagrożeń wynikających z portfela historycznego. W szczególności zagrożenia te dotyczyły:

(27)

Skala strat odnotowanych przez ÖVAG w 2011 r. doprowadziła do konieczności przyznania dalszych środków pomocy państwa, obejmujących dokonany przez państwo zastrzyk kapitałowy o wartości 250 mln EUR w postaci akcji zwykłych (zwany dalej „dokapitalizowaniem z 2012 r.”) i gwarancji na aktywa.

(28)

Podwyższenie kapitału zostało przeprowadzone w dwóch etapach. Po pierwsze bank zmniejszył kapitał o 70 % w celu zrównoważenia poniesionych strat. Wspomniane cięcie kapitałowe zmniejszyło również proporcjonalnie certyfikaty udziałowe wprowadzone przez Austrię w 2009 r., w związku z czym w ÖVAG pozostał jedynie państwowy kapitał udziałowy w wysokości 300 mln EUR. W ramach drugiego etapu ÖVAG otrzymał nowy kapitał o łącznej kwocie 484 mln EUR. Z powyższej sumy 250 mln EUR subskrybowała Austria, a pozostałą część spółdzielnie kredytowe. Cena jednej akcji wynosiła 2,181 EUR.

(29)

W rezultacie państwo otrzymało 43,4 % udziałów w ÖVAG i stało się drugim co do wielkości udziałowcem po spółdzielniach kredytowych (50,2 %). Udziały pozostałych udziałowców, którzy nie uczestniczyli w zastrzyku kapitałowym, zostały rozdzielone między: DZ-Bank – 3,8 %, ERGO – 1,5 %, RZB – 0,9 %, akcje w wolnym obrocie 0,1 %.

(30)

Gwarancja na aktywa, która pokryła straty wynikające z ubezpieczonego portfela kredytów zagrożonych, skutkowała podwyższeniem kapitału ÖVAG o 100 mln EUR ÖVAG może wykorzystać gwarancję tylko w specyficznych okolicznościach, które zostaną skontrolowane w dniu 31 grudnia 2015 r. (12). Za gwarancję na aktywa należy wypłacić wynagrodzenie wynoszące 10 % rocznie (tzn. tyle samo, ile wynosi dokapitalizowanie); gwarancja ta wygasa w dniu 1 stycznia 2016 r.

(31)

W ramach wdrażania środków pomocy z 2012 r. ÖVAG opracował swój pierwotny plan restrukturyzacji i zdecydował się na bardziej gruntowną restrukturyzację. Środki te zostały zatwierdzone decyzją z 2012 r. Plan restrukturyzacji z 2012 r., na którym opierała się decyzja z 2012 r., przewidywał między innymi następujące punkty:

(32)

Jak określono w decyzji z 2012 r., w latach 2012–2014 ÖVAG udało się szybciej zmniejszyć sumę bilansową i AWR zarówno w segmencie niezwiązanym z działalnością podstawową, jak i w segmencie podstawowym. Na dzień 31 grudnia 2014 r. suma bilansowa ÖVAG wyniosła 15,1 mld EUR, a wartość AWR – 8,7 mld EUR. Na dzień 31 grudnia 2014 r. współczynnik kapitału własnego ÖVAG wynosił 6,21 %.

(33)

W 2014 r. Europejski Bank Centralny (EBC) i Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) przeprowadzili szczegółową ocenę, w ramach której skontrolowano 130 największych banków strefy euro pod kątem jakości ich bilansów i odporności finansowej. Wyniki szczegółowej oceny zostały opublikowane w dniu 26 października 2014 r. W ramach tej oceny zbadano również „Verbund” w ujęciu skonsolidowanym (razem z ÖVAG) pod kątem zgodności z art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 (13) oraz z art. 30 austriackiej ustawy o bankowości (14). „Verbund” był jednym z 25 banków, które nie osiągnęły wymaganych minimalnych wskaźników kapitału własnego w zbadanych scenariuszach. Obliczony współczynnik kapitału podstawowego Tier I „Verbund” w 2016 r. według scenariusza podstawowego wyniósł 7,2 % (wartość progowa: 8 %), a według scenariusza warunków skrajnych 2,1 % (wartość progowa: 5,5 %). Maksymalna różnica pomiędzy wynikiem kontroli a wartością progową odpowiada dodatkowemu zapotrzebowaniu na kapitał podstawowy Tier I w wysokości 865 mln EUR.

(34)

EBC dał „Verbund” czas do dnia 26 lipca 2015 r. na pokrycie tego zapotrzebowania kapitałowego oraz osiągnięcie wskaźnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 14,63 %.

(35)

Ze względu na opisane trudności „Verbund”, za zgodą Republiki Austrii, podjął się przeprowadzenia zakrojonego na szerszą skalę przekształcenia. Przedmiotowy plan restrukturyzacji opiera się na następujących podstawowych zasadach:

(36)

Działania podjęte w ramach planu przekształcenia, przede wszystkim likwidacja ÖVAG wraz ze zwrotem licencji bankowej oraz jego wyłączenie z „Verbund”, umożliwią „Verbund” natychmiastowe osiągnięcie wskaźnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie [9–11] (15) %. Oprócz tego „Verbund” przedsięwziął środki uzupełniające, których celem jest uwolnienie kapitału własnego. Środki te obejmują likwidację pozycji ryzyka w obszarze korporacyjnym i nieruchomości (kapitał podstawowy Tier I skumulowany od stycznia 2014 r. do grudnia 2017 r. na poziomie [100–200] mln EUR), sprzedaż spółek produkcyjnych ([100–200] mln EUR) oraz sprzedaż papierów wartościowych ([50–100] mln EUR). Do końca 2017 r. środki te mogą jednak doprowadzić do uwolnienia kapitału własnego jedynie na poziomie [450–550] mln EUR, co nie wystarczy na pokrycie braków kapitałowych w wysokości 865 mln EUR.

(37)

VBWB przejmie funkcję organu centralnego, którą do tej pory pełnił ÖVAG. Aktywa niezbędne do pełnienia tej funkcji zostaną przeniesione na VBWB razem z odpowiednimi pasywami ÖVAG w dniu 30 czerwca 2015 r. z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2015 r. Łącznie zostaną przeniesione aktywa i pasywa w wysokości prawie 8,6 mld EUR. Suma ta obejmuje wszystkie działania przydzielone do segmentu podstawowego w decyzji z 2012 r., z wyjątkiem trzech mniejszych udziałów (VB Factoring, VB Mobilienleasing i VB Investments), które pozostaną w ÖVAG i stanowią mniej niż 10 % całej kwoty.

(38)

W dniu 4 lipca 2015 r., po przeniesieniu funkcji organu centralnego oraz odpowiednich aktywów i pasywów, ÖVAG zostanie postawiony w stan likwidacji oraz przekształcony w spółkę poddaną likwidacji w rozumieniu § 162 BaSAG. Nazwa instytucji zostanie zmieniona na immigon portfolioabbau (zwaną dalej „Immigon”). Pozostałe aktywa w wysokości 7,4 mld EUR zostaną zlikwidowane do dnia 31 grudnia 2017 r. Obejmują one wszystkie działania przydzielone w decyzji z 2012 r. do segmentu niezwiązanego z działalnością podstawową, a także wspomniane w motywie 37 udziały w VB Factoring, VB Mobilienleasing i VB Investments.

(39)

Według obecnego planu dochody z likwidacji wystarczą na obsługę wszystkich pozostałych zobowiązań. Kapitał własny ÖVAG oraz zaangażowany kapitał zostaną zmniejszone w ramach procesu likwidacji o 96,65 %. Redukcja ta dotyczy również pozostałych certyfikatów udziałowych państwa w wysokości 300 mln EUR.

(40)

Istniejąca gwarancja na aktywa pozostanie w ÖVAG/Immigon, przy czym zostanie zmieniona. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami wszystkie kwalifikujące się aktywa muszą zostać zgłoszone do dnia 31 grudnia 2015 r. Suma wynikających z nich roszczeń zostanie później spłacona do dnia 31 lipca 2016 r. Zgodnie ze zmienionym porozumieniem 31 grudnia 2015 r. pozostaje ostatecznym terminem zgłaszania roszczeń. Spłaty tych roszczeń będzie można zażądać w dowolnym momencie w okresie od 31 grudnia 2015 r. do końca okresu likwidacji, który przypada w 2017 r. Jednocześnie zostanie obniżony próg, poniżej którego ÖVAG/Immigon może zażądać spłaty roszczeń, i to ze wskaźnika kapitału podstawowego wynoszącego 10 % do wskaźnika kapitału własnego wynoszącego 0, tzn. roszczenia wynikające z gwarancji mogą zostać spłacone, pod warunkiem że ÖVAG/Immigon stał się niewypłacalny w ramach procesu likwidacji. Opłata gwarancyjna wynosi 10 % rocznie również w trakcie przedłużonego okresu likwidacji.

(41)

Aby można było osiągnąć pozytywne efekty kapitałowe przedmiotowego przekształcenia, „Verbund” musi przedsięwziąć dwa ważne środki:

(42)

W dniu 10 grudnia 2014 r. ÖVAG podpisał umowę z rumuńskim bankiem Banca Transilvania w sprawie sprzedaży swojego 51-procentowego udziału w Volksbank Romania SA; w ten sposób usunięto istotną przeszkodę w zwrocie licencji bankowej. Zamknięcie nastąpiło w dniu 7 kwietnia 2015 r. Tym samym ÖVAG spełnił jednocześnie cel określony w planie restrukturyzacji z 2012 r. We wrześniu 2014 r. ÖVAG zakończył również sprzedaż VB Malta oraz podjął decyzję o likwidacji IK Malta. W ten sposób spełnił warunki określone w decyzji z 2012 r.

(43)

Aby móc wyłączyć Immigon, „Verbund” musi zredukować swój udział w Immigon do udziału mniejszościowego. W tym celu „Verbund” przeniesie 8,5 % kapitału zakładowego, który znajduje się w posiadaniu Volksbanken Holding i wynosi 51,6 %, na niezależną od „Verbund” stronę trzecią, spółkę specjalnego przeznaczenia GPVAUBEOE Beteiligungen GmbH.

(44)

W ramach przeniesienia funkcji organu centralnego duża część zobowiązań ÖVAG wobec „Verbund” zostanie przeniesiona na VBWB. Mimo to „Verbund” po podziale będzie posiadał pozycję ryzyka w wysokości [700–800] mln EUR wobec Immigon w formie różnych instrumentów finansowych, które zostały wykorzystane na finansowanie ÖVAG.

(45)

Aby zneutralizować ryzyko wobec Immigon wynikające z pozostałych pozycji, „Verbund” musi podjąć następujące działania:

(46)

„Verbund” obejmuje obecnie 51 banków głównych. Zgodnie z planem przekształcenia tych 51 instytucji zostanie połączonych w ramach dziesięciu większych banków. Będzie to osiem banków regionalnych o bilansie wynoszącym od 1,9 mld EUR do 5,3 mld EUR, które będą działały w różnych regionach Austrii, oraz dwa banki specjalne, Sparda Bank Austria (0,8 mld EUR) i Ärzte-/Apothekerbank (1,1 mld EUR). Konieczne połączenia zostaną przeprowadzone do końca 2017 r. Kasy oszczędnościowo-budowlane wchodzące w skład „Verbund”, które należą do start:bausparkasse, prawdopodobnie zostaną sprzedane.

(47)

Stosunki między bankami głównymi w ramach „Verbund” będą regulowały dwie umowy: umowa o odpowiedzialności solidarnej zgodnie z § 30a BWG oraz umowa o współpracy.

(48)

Umowa o odpowiedzialności solidarnej zostanie zawarta pomiędzy organem centralnym – VBWB, bankami głównymi „Verbund” oraz Volksbank Haftungsgenossenschaft eG i będzie regulowała przede wszystkim następujące aspekty:

(49)

Umowa o współpracy reguluje każdy obszar, który nie podlega umowie o odpowiedzialności solidarnej. Stronami umowy są banki główne „Verbund” oraz Volksbank Haftungsgenossenschaft eG. Celem umowy o współpracy jest zniesienie synergii w ramach „Verbund” poprzez realizację zaplanowanych połączeń oraz intensyfikację współpracy między członkami. Uprawnienia decyzyjne dotyczące aspektów objętych umową o współpracy zostaną przeniesione na Volksbank Haftungsgenossenschaft. Decyzje zarządu Volksbank Haftungsgenossenschaft są wiążące dla stron umowy. Umowa o współpracy reguluje w szczególności takie obszary, jak marketing, jednolita strategia sprzedażowa, polityka produktowa z uwzględnieniem umów ramowych z usługodawcami zewnętrznymi, controlling sprzedaży, optymalizacja i standaryzacja procesów operacyjnych, udzielanie zamówień w obszarze IT oraz przedstawicielstwo prawne.

(50)

W razie sporu to organ centralny decyduje, czy dane działanie podlegające umowie o współpracy w sposób niedopuszczalny ingeruje w jego zakres obowiązków określonych w umowie o odpowiedzialności solidarnej. Na wypadek konieczności zmiany umowy o odpowiedzialności solidarnej przez organ regulacyjny umowa o współpracy zawiera klauzulę otwartą, która umożliwia również odpowiednie dostosowanie umowy o współpracy.

(51)

Docelowa struktura planu przekształcenia zakłada połączenie ośmiu silnych banków regionalnych razem z organem centralnym oraz dwóch banków specjalnych. Lokalne filie skupią się na działalności sprzedażowej oraz obsłudze klientów na miejscu, podczas gdy administracją zajmą się banki regionalne i organ centralny.

(52)

„Verbund” skoncentruje się na klientach w Austrii, przy czym jego działalność będzie się skupiać na obsłudze małych i średnich przedsiębiorstw oraz przedstawicieli wolnych zawodów, a także klientów prywatnych i zamożnych klientów oraz na finansowaniu mieszkalnictwa.

(53)

Zgodnie z nowym planem restrukturyzacji „Verbund” przekazał Komisji kalkulacje w zakresie planowania finansowego w celu przewidywanego rozwoju istotnych wskaźników finansowych w ciągu nadchodzących pięciu lat. Kalkulacje te zostały przeprowadzone dla dwóch scenariuszów: scenariusza podstawowego i scenariusza warunków skrajnych.

(54)

Przekazany plan finansowy uwzględnia skutki neutralizacji ryzyka pozycji Immigon (16) oraz przewidywane płatności na rzecz ustanowienia prawa Republiki Austrii do korzyści finansowych bez prawa głosu w ramach wykazu zobowiązań.

(55)

Scenariusz podstawowy opiera się na założeniu umiarkowanego wzrostu gospodarczego na głównym rynku austriackim, który to wzrost nominalnie wynosi 0,8 % (2015 r.), 1,5 % (2016 r.) i 1,7 % (w kolejnych latach do 2019 r.). Roczne stopy inflacji wynoszą pomiędzy 1,1 % a 2,2 %; trzymiesięczna stopa Euribor wzrośnie z 0,1 % w 2015 r. do 1,9 % w 2019 r. Bazując na tych założeniach, „Verbund” przewiduje stratę w roku obrachunkowym 2015, ale dodatni zwrot zaangażowanego kapitału (Return on Equity – RoE) w wysokości [8–9] % w roku obrachunkowym 2019. Wskaźnik kapitału podstawowego Tier I ma wzrosnąć z [9–11] % w 2015 r. do [11–13] % w 2019 r. Kształtowanie się dalszych wskaźników przedstawia poniższa tabela.

Tabela 1

Dane finansowe wg scenariusza podstawowego

[…]

(56)

Scenariusz warunków skrajnych opiera się na założeniu zapaści kredytowej wywołanej przez słabości europejskiego sektora bankowego, której nie da się przezwyciężyć działaniami podejmowanymi przez zagranicznych darczyńców i EBC. Rzeczywisty wzrost gospodarczy jest nieznacznie ujemny i wykazuje powolną poprawę od 2017 r. W latach 2015–2016 stopa inflacji jest ujemna, natomiast w kolejnych latach nieznacznie dodatnia. Stopy procentowe pozostają nadzwyczaj niskie, a frank szwajcarski w dalszym ciągu umacnia się względem euro. Bazując na tych założeniach, „Verbund” przewiduje ujemny zwrot zaangażowanego kapitału (Return on Equity – RoE) w latach obrachunkowych 2015 i 2016 oraz jego wzrost do [5–8] % w 2019 r. Wskaźnik kapitału podstawowego Tier I wzrósłby wtedy z [8–10] % w 2015 r. do [10–12] % w 2019 r. Kształtowanie się dalszych wskaźników przedstawia poniższa tabela.

Tabela 2

Dane finansowe wg scenariusza warunków skrajnych

[…]

(57)

Austria przyjęła szereg zobowiązań mających na celu wdrożenie nowego planu restrukturyzacji. Są one wymienione w oddzielnym dokumencie, który stanowi załącznik do niniejszej decyzji.

(58)

Zgodnie z sekcją 5 komunikatu w sprawie restrukturyzacji wymagane jest regularne przedstawianie sprawozdań, tak aby Komisja mogła zbadać prawidłową realizację nowego planu restrukturyzacji. Austria mianuje powiernika monitorującego, który będzie wspierał Komisję w wypełnianiu jej obowiązków w zakresie kontroli prawidłowego wdrożenia decyzji. Powiernik monitorujący będzie co sześć miesięcy przedkładał sprawozdanie z monitorowania. Pierwsze sprawozdanie ma zostać przedłożone najpóźniej sześć miesięcy po zatwierdzeniu planu restrukturyzacji. Zdaniem Komisji zapewni to prawidłowy nadzór nad realizacją planu restrukturyzacji.

(59)

Nowy plan restrukturyzacji, o którym Komisja została poinformowana, odpowiada planowi zwiększenia kapitału przedłożonemu EBC lub SSM i ma na celu nową organizację „Verbund”, dzięki której będzie można zlikwidować lukę kapitałową zidentyfikowaną w ramach szczegółowej analizy EBC i EUNB.

(60)

SSM nałożył ostrożnościowy wymóg kapitałowy na poziomie 14,63 %, który zacznie obowiązywać od dnia 26 lipca 2015 r. Do tego czasu SSM ponownie zbada ten wymóg, uwzględniając przy tym również nowy plan restrukturyzacji. Proces wdrażania rozpoczyna się od wpisania środków określonych w motywie 35 lit. a), b) i c) do austriackiego rejestru handlowego. Aby austriacki sąd prowadzący rejestr handlowy mógł dokonać wpisu, SSM jako właściwy organ nadzorujący zgodził się na przedmiotowe zmiany.

(61)

Komisja przypomina o tym, że wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające, na podstawie którego przyjęto decyzję z 2012 r. (2013/298/UE). Zgodnie z art. 7 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 konieczna okazała się zmiana tej decyzji (17).

(62)

W swoich publicznych oświadczeniach Austria wykluczyła jakąkolwiek nową pomoc na rzecz „Verbund”. Z tego względu Austria jest również zdania, że przedłożony plan restrukturyzacji nie dotyczy nowej pomocy.

(63)

Austria uznaje jednak, że nowy plan restrukturyzacji w istotny sposób zmienia plan restrukturyzacji z 2012 r., w związku z czym wymagane jest wdrożenie decyzji zmieniającej Komisji. Z tego powodu Austria zgłosiła Komisji nowy plan restrukturyzacji.

(64)

Austria uznaje również, że z perspektywy pomocy „Verbund” należy traktować jako następcę ÖVAG i, stosownie do tego, również jako adresata niniejszej decyzji zmieniającej.

(65)

Jednocześnie Austria utrzymuje, że nowy plan restrukturyzacji, który obejmuje odpowiedni wykaz zobowiązań, zachowuje zrównoważony charakter decyzji z 2012 r. i zapewnia pierwotną zgodność pomocy.

(66)

W odniesieniu do środków, które Komisja zatwierdziła w 2009 i 2012 r. jako pomoc na rzecz restrukturyzacji ÖVAG, Komisja już stwierdziła, że środki te stanowią pomoc państwa. W związku z tym w ramach niniejszej decyzji nie trzeba przeprowadzać nowego badania tych środków pod kątem istnienia pomocy państwa.

(67)

Głównym elementem planu restrukturyzacji z 2012 r., do którego odnosiła się decyzja z 2012 r., było przywrócenie funkcji ÖVAG jako organu centralnego będącego częścią systemu współdzielenia odpowiedzialności solidarnej z bankami głównymi. W ramach tego systemu ÖVAG jako organ centralny przejmuje nieograniczoną odpowiedzialność za banki główne, podczas gdy odpowiedzialność banków głównych względem organu centralnego jest ograniczona tylko w takim zakresie, który uniemożliwia spadek współczynnika kapitału własnego banku głównego poniżej minimalnych wymogów regulacyjnych.

(68)

Niektóre zobowiązania Austrii z 2012 r. dotyczyły również banków głównych; zagwarantowano określone strumienie dochodów ÖVAG jako instytucji głównej (zobowiązanie 9) oraz zobowiązano banki główne do wzięcia udziału w procesie spłaty na rzecz ÖVAG zaangażowanego kapitału w zakresie, w jakim zezwalają na to minimalne wymogi regulacyjne (zobowiązanie 11.2). Ze względu na szczególne ustalenia dotyczące odpowiedzialności w ramach „Verbund” zobowiązania te były potrzebne po to, aby można było uznać pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym. Biorąc pod uwagę te szczególne ustalenia dotyczące odpowiedzialności, zobowiązania te pozwoliły Komisji na rozdzielne traktowanie ÖVAG i „Verbund”.

(69)

Zgodnie z nowym planem restrukturyzacji VBWB, jeden z banków głównych, będzie kontynuował główną działalność ÖVAG. VBWB przejmie rolę ÖVAG jako organu centralnego „Verbund” przy jednoczesnym przeniesieniu funkcji i aktywów ÖVAG na VBWB. Łącznie zostaną przeniesione aktywa i pasywa w wysokości 8,6 mld EUR. Suma ta obejmuje wszystkie działania przydzielone do segmentu podstawowego w decyzji z 2012 r., z wyjątkiem trzech mniejszych udziałów – VB Factoring (o bilansie wynoszącym 86 mln EUR), VB Mobilienleasing (700 mln EUR) i VB Investments (30 mln EUR), które pozostają w spółce podlegającej likwidacji, tj. Immigon.

(70)

W przeciwieństwie do asymetrycznej struktury odpowiedzialności, która wcześniej istniała pomiędzy bankami głównymi a organem centralnym, „Verbund” – zgodnie z nowym planem restrukturyzacji – zostanie włączony do systemu odpowiedzialności solidarnej. Zważywszy na dalsze zmiany strukturalne w ramach „Verbund” (zob. motyw 49), nowego organu centralnego, VBWB, nie można już dłużej postrzegać niezależnie od banków głównych. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w skonsolidowanym podejściu SSM, na którym opiera się szczegółowa ocena, oraz w tym, że wymóg kapitałowy został sformułowany na wspólnym szczeblu („Verbund”).

(71)

Z powyższych względów Komisja uważa, że „Verbund” należy postrzegać jako następcę gospodarczego ÖVAG, który zgodnie z decyzją z 2012 r. otrzymał wsparcie. Z tego powodu „Verbund” jest beneficjentem istniejącej pomocy.

(72)

Oprócz kwestii przeniesienia istniejącej pomocy na następcę gospodarczego Komisja musi jeszcze zbadać, czy nowy plan restrukturyzacji obejmuje nową pomoc państwa.

(73)

Komisja stwierdza, że w ramach wdrażania nowego planu restrukturyzacji Austria nie otrzyma nowej pomocy państwa.

(74)

Zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Aby móc zaklasyfikować środek jako pomoc w rozumieniu art. 107 ust. 1, musi on spełniać poniżej wymienione cztery warunki: a) środek można przypisać państwu i musi być finansowany z zasobów państwa; b) musi on przynosić korzyść beneficjentowi; c) korzyść ta musi być selektywna; oraz d) środek musi zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem oraz musi być w stanie wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

(75)

Nowy plan restrukturyzacji nie przyznaje nowej pomocy ani ÖVAG, ani Immigon. ÖVAG zostanie zlikwidowany, jego segment podstawowy i odpowiednie pasywa zostaną przeniesione na VBWB, a pozostałe aktywa poddane likwidacji za pośrednictwem spółki podlegającej likwidacji Immigon. Zgodnie z obecnie obowiązującym planem restrukturyzacji kapitał własny zostanie prawie całkowicie wykorzystany w celu likwidacji Immigon, bez potrzeby korzystania z gwarancji na aktywa. Z tego względu przyjmuje się, że wystąpi ryzyko związane z instrumentami w kapitale podstawowym Tier I ÖVAG, m.in. utrata udziału Austrii w ÖVAG w wysokości 250 mln EUR oraz pozostałego zaangażowanego kapitału w wysokości nominalnej 300 mln EUR.

(76)

Gwarancja na akcje w dalszym ciągu pozostanie w ÖVAG/Immigon. Zgodnie z aktualnymi postanowieniami umownymi gwarancję można wykorzystać tylko w dniu 31 grudnia 2015 r. na zaspokojenie roszczeń, które zostały zgłoszone do tego czasu, i wyłącznie do kwoty, która jest niezbędna w celu osiągnięcia wskaźnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 10 %. Według danych posiadanych przez Austrię papiery wartościowe, w odniesieniu do których zgłoszono roszczenia kompensacyjne, już przekraczają łącznie gwarancję na aktywa, która jest ograniczona do 100 mln EUR. Chociaż decyzja w sprawie zasadności zgłoszonych roszczeń zostanie podjęta dopiero w dniu 31 grudnia 2015 r., kierownictwo Immigon – zgodnie ze swoimi zobowiązaniami ustawowymi – musi do końca 2015 r. zgłosić wszystkie ewentualne roszczenia, aby móc zagwarantować ochronę interesów właścicieli.

(77)

Do dnia 31 grudnia 2015 r. Immigon jako spółka podlegająca likwidacji nie będzie musiała już spełniać żadnych wymogów kapitałowych, w związku z czym trudno jest ocenić warunek wypłaty środków w ramach gwarancji, mający związek z osiągnięciem wskaźnika kapitału podstawowego Tier I. Z uwagi na to, że ocena ta podlega wyłącznie prawu krajowemu, Komisja akceptuje uwagi Austrii, w których Austria stwierdza, że przekształcenie ÖVAG w spółkę podlegającą likwidacji zgodnie z § 162 BaSAG nie ma wpływu na dalsze istnienie gwarancji windykacji udzielonej przez władze austriackie. Zgodnie z uwagami Austrii oraz mając na względzie to, że do dnia 31 grudnia 2015 r. kapitał Immigon zostanie zmniejszony do 96,65 %, warunek osiągnięcia wskaźnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 10 % należy uznać za spełniony. Stosownie do tego konieczna byłaby całkowita wypłata wszystkich roszczeń uznanych do dnia 31 grudnia 2015 r. za uzasadnione.

(78)

W takich warunkach zmiany przewidziane w umowie dotyczącej gwarancji – a) przedłużenie okresu realizacji płatności z tytułu gwarancji bez zgody na zgłaszanie kolejnych roszczeń po dniu 31 grudnia 2015 r.; oraz b) ograniczenie w odniesieniu do płatności z tytułu gwarancji na wypadek, gdyby kapitał Immigon spadł poniżej zera – ograniczają ryzyko dla gwaranta, że konieczne będą płatności z tytułu gwarancji. Ponadto rekompensata za gwarancję w formie corocznych płatności w wysokości 10 % zostaje przedłużona o dwa lata. W związku z tym przedmiotowe zmiany wzmocnią jedynie pozycję gwaranta i nie przyniosą ÖVAG/Immigon żadnej dodatkowej korzyści.

(79)

Także „Verbund”, łącznie z nowym organem centralnym VBWB, nie odniesie żadnej nowej korzyści z realizacji nowego planu restrukturyzacji. Jak wyjaśniono powyżej (18), „Verbund” jest beneficjentem istniejącej pomocy. Zgodnie z decyzją z 2012 r. banki główne muszą wziąć udział w spłacie pozostałych certyfikatów udziałowych państwa w wysokości 300 mln EUR w zakresie, w jakim zezwalają na to minimalne wymogi regulacyjne dotyczące kapitału własnego; spłata musi nastąpić do końca grudnia 2017 r. Należy pamiętać, że w ramach szczegółowej oceny luka kapitałowa została stwierdzona nie na szczeblu ÖVAG, lecz na szczeblu „Verbund” jako całości.

(80)

Podczas gdy ryzykowny zaangażowany kapitał zostanie wykorzystany w celu likwidacji ÖVAG/Immigon, w nowych zobowiązaniach Austrii przewidziana jest płatność ze strony „Verbund” na rzecz Austrii w wysokości 300 mln EUR (i to poprzez przyznanie Austrii prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu). „Verbund” zobowiązał się do wypłaty do końca [2020–2025 r.] łącznie 300 mln EUR, przy czym dla […], […] i […] przewidziane są ustalone łączne wartości dla progów płatności.

(81)

Poprzez nowe wiążące zobowiązanie do wypłaty 300 mln EUR na rzecz Austrii „Verbund” przywraca prawo do realizacji spłaty w takiej wysokości, która była pierwotnie planowana. W trakcie likwidacji ÖVAG dochodzi do utraty tego prawa, ponieważ zagrożenia związane z zaangażowanym kapitałem się urzeczywistniają. Nawet jeśli nowy harmonogram płatności wiąże się ze znacznymi zaległościami płatniczymi względem pierwotnego zobowiązania, należy zauważyć, że zarówno w przypadku uproszczonego procesu likwidacji ÖVAG, jak i w przypadku alternatywnego scenariusza likwidacji całego „Verbund” przepadłyby wszystkie żądania państwa, a także kapitał własny oraz zaangażowany kapitał.

(82)

Poza tym to nowe zobowiązanie ze strony „Verbund” od tej pory jest dla niego wiążące, przy czym wypłata dywidendy z tytułu prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu pozostaje uzależnione od zysku. Jednocześnie zobowiązania te zapewniają, że przedmiotowe płatności będą realizowane w pierwszej kolejności, tj. przed wszystkimi innymi płatnościami związanymi z wypłatą dywidendy. Ponadto Austria otrzymuje – oprócz dywidendy z tytułu prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu – rekompensatę w wysokości wypłaty dywidendy za wszelkie wypłaty dywidendy na rzecz podmiotów spoza skonsolidowanego „Verbund”.

(83)

Poza tym Austria otrzymuje udział w VBWB w wysokości 25 % + 1 akcja jako zabezpieczenie na pokrycie płatności wynikających z prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu. Jeśli jedna z wartości dla progów płatności nie będzie przestrzegana, akcjonariusze VBWB nieodpłatnie przeniosą na Austrię kolejne akcje, które zwiększą udział Austrii w VBWB do [26–40] %. Ponadto Austria może wówczas wykorzystać gwarancję.

(84)

Nawet jeśli nowe zobowiązanie różni się od pierwotnego zobowiązania pod niektórymi względami, jest ono równoważne z pierwotnym zobowiązaniem; dlatego nie przynosi ono ÖVAG, Immigon, VBWB lub „Verbund” żadnej korzyści.

(85)

Poza nowym zobowiązaniem, które zakłada obsługę nowo przyznanego VBWB prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu przy użyciu kwoty odpowiadającej pierwotnej wartości zaangażowanego kapitału ÖVAG, nowy plan restrukturyzacji nie obejmuje innych istotnych zmian odnoszących się do Republiki Austrii, które można by uznać za przyznanie korzyści na rzecz VBWB lub „Verbund”.

(86)

Ze względu na to, że nowy plan restrukturyzacji nie przynosi ÖVAG, Immigon, VBWB i „Verbund” żadnej korzyści, ocena pozostałych łącznych kryteriów dotyczących pomocy państwa nie jest wymagana. Na tej podstawie Komisja stwierdza, że środki przewidziane w nowym planie restrukturyzacji nie spełniają wymogów określonych w art. 107 ust. 1 TFUE i w związku z tym nie stanowią nowej pomocy na rzecz ÖVAG, Immigon, VBWB lub „Verbund” w rozumieniu tego artykułu.

(87)

Jak określono w sekcji 5.1, nowy plan restrukturyzacji nie obejmuje nowej pomocy. Zatwierdzona w decyzji z 2012 r. pomoc na rzecz ÖVAG przechodzi jednak na „Verbund” jako następcę gospodarczego ÖVAG.

(88)

Zgodnie z decyzją z 2012 r. Komisja musi odpowiednio zbadać, czy środki pomocy wdrożone w 2012 r. są zgodne z rynkiem wewnętrznym także w świetle nowego planu restrukturyzacji i wykazu zobowiązań. Takie badanie musi zostać przeprowadzone na podstawie ram prawnych obowiązujących w kontekście decyzji z 2012 r., tzn. na podstawie komunikatu w sprawie dokapitalizowania i komunikatu w sprawie przedłużenia z 2011 r. (19), jak również komunikatu w sprawie restrukturyzacji (20).

(89)

Motywy 83–92 decyzji z 2012 r., w których przeanalizowano zgodność środków pomocy wdrożonych w 2012 r. na podstawie komunikatu w sprawie dokapitalizowania i komunikatu w sprawie przedłużenia z 2011 r., pozostają w mocy w niezmienionej formie. Dokapitalizowanie ÖVAG w wysokości 250 mln EUR i pozostały zaangażowany kapitał w wysokości 300 mln EUR pozostaną w Immigon i zgodnie z planem zostaną w pełni wykorzystane w ramach likwidacji do 2017 r.

(90)

Jak stanowi motyw 93 decyzji z 2012 r., w myśl komunikatu w sprawie restrukturyzacji, aby zachować zgodność z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu, restrukturyzacja instytucji finansowych w kontekście obecnego kryzysu finansowego musi prowadzić do przywrócenia rentowności banku, obejmować dostateczny wkład własny i podział obciążenia oraz wystarczające środki ograniczające zakłócenie konkurencji. W odniesieniu do tych trzech elementów Komisja musi zbadać, na ile przedstawione zmiany planu restrukturyzacji i wykazu zobowiązań zapewniają stwierdzoną w decyzji z 2012 r. zgodność środków.

(91)

Jak określono w motywie 71, pomoc przyznana w 2012 r. przechodzi na „Verbund”, który w nowym planie restrukturyzacji również jest traktowany jako całość. W tym scenariuszu należy sprawdzić, czy długoterminowa rentowność „Verbund” w jego nowej formie zostanie przywrócona do 2019 r. w ramach nowego planu restrukturyzacji.

(92)

W tym celu Austria przedłożyła plan finansowy do 2019 r., który obejmuje zarówno scenariusz podstawowy, jak i scenariusz warunków skrajnych dla całego „Verbund”, oraz na podstawie którego Komisja przeprowadziła swoją analizę.

(93)

Przekształcenie „Verbund” poprzez połączenie lokalnych banków głównych w instytucje regionalne należy postrzegać jako korzystne, ponieważ dzięki temu można nieco wyrównać istniejące w „Verbund” różnice w wyposażeniu kapitałowym i efektywność finansową, a także wykorzystać efekty skali oraz możliwości synergii. Poniższy wykres wyraźnie pokazuje mniejszą dywersyfikację wyposażenia kapitałowego (kapitał podstawowy Tier I) i efektywności finansowej (RoE) w ramach „Verbund” oraz przedstawia porównanie „starej” i „nowej” sytuacji.

(94)

Komisja z zadowoleniem przyjmuje to, że potencjalne synergie są uwzględnione w planie finansowym tylko po stronie kosztów, które łatwiej określa się ilościowo w porównaniu z dochodami, oraz że wykorzystano je przy zaangażowaniu tylko [70–80] % już zidentyfikowanych możliwości. Biorąc pod uwagę mniej niż [10–20] % rocznie po stronie kosztów osobowych i mniej niż [5–10] % rocznie po stronie kosztów rzeczowych, Komisja jest zdania, że wybrano raczej ostrożną metodę oraz że oprócz synergii, które są już wkalkulowane w plan finansowy, mogą pojawić się dalsze możliwości.

(95)

Strategia biznesowa „Verbund” w jego nowej formie pozostaje w dużej mierze niezmieniona. Koncentruje się ona na klientach lokalnych i regionalnych zarówno z segmentu klientów prywatnych, jak i biznesowych, oraz na obsłudze małych i średnich przedsiębiorstw. Te obszary działalności już dziś stanowią ważną część portfela, są rentowne i także w decyzji z 2012 r. nie były uznane za problematyczne. Według scenariusza podstawowego oprocentowany zasób aktywów zwiększy się w tych obszarach do 2019 r. o ok. [5–7] % i tym samym o mniej niż połowę przyjętego rzeczywistego wzrostu gospodarczego na poziomie ok. 15 % w tym samym czasie (21). Tylko w szczególnych obszarach działalności, na przykład w obszarze usług w zakresie inwestycji w papiery wartościowe, dąży się do wyższych wskaźników wzrostu. Biorąc pod uwagę bardzo ograniczony zakres tych obszarów, założenie wyższego wzrostu wydaje się uzasadnione.

(96)

Po stronie pasywów należy podkreślić szczególne znaczenie transakcji z uwzględnieniem depozytów detalicznych (ok. 80 % wszystkich pasywów). Ten sposób finansowania jest zaklasyfikowany w pakiecie Bazylea III jako szczególnie pewny i zalecany w kontekście kalkulacji wartości finansowych takich jak wskaźnik pokrycia wypływów netto (ang. liquidity coverage ratio) i wskaźnik stabilnego finansowania netto (ang. net stable funding ratio). Również „Verbund” przedstawił dowody na wyjątkową stabilność działalności depozytowej także w trakcie kryzysu, w związku z czym Komisja uznała sytuację finansową „Verbund” za szczególnie silną. Również w przypadku działalności depozytowej wzrost na poziomie ok. [5–7] %, przewidywany do 2019 r., będzie o ponad 50 % niższy od przyjętego rzeczywistego wzrostu gospodarczego.

(97)

Także założenia ryzyka w odniesieniu do różnych portfeli kredytowych wydają się przekonujące. W scenariuszu podstawowym planowane wartości zabezpieczenia z tytułu ryzyka oraz utraty wartości odpowiadają pozycjom kosztowym standardowego ryzyka, wynoszącym ok. [7–15] punktów bazowych dla segmentu klientów prywatnych oraz [30–45] punktów bazowych dla segmentu klientów biznesowych. Założenia te wydają się adekwatne do sytuacji gospodarczej panującej na austriackim rynku kredytowym, chociaż nie zachowawcze.

(98)

Według planu przewidzianego w scenariuszu podstawowym ujemna stopa zwrotu z kapitału własnego „Verbund” przy wskaźniku kapitału podstawowego Tier I na poziomie [9–11] % w 2015 r. podniesie się do stopy zwrotu z kapitału własnego po opodatkowaniu w wysokości [8–9] % przy wskaźniku kapitału podstawowego Tier I na poziomie [11–13] % w 2019 r. Zważywszy na umiarkowany profil ryzyka systemu odpowiedzialności solidarnej, planowaną stopę zwrotu z kapitału własnego po opodatkowaniu można uznać za odpowiednie wynagrodzenie kapitału.

(99)

Na podstawie rozważań opisanych w motywach 94–98, które dotyczą planowania finansowego odnośnie do wzrostu, płynności, kosztów, zarządzania ryzykiem i rentowności, Komisja stwierdza, że planowanie jest rzetelne, bazuje na co do zasady ostrożniejszych obliczeniach oraz pozwala zapewnić długoterminową rentowność „Verbund” i tym samym jego zdolność na rynku kapitałowym.

(100)

Taką ocenę długoterminowej rentowności potwierdza również scenariusz warunków skrajnych. Ten scenariusz opiera się na jednocześnie występujących czynnikach stresowych wywołanych przez a) niskie oprocentowanie, które utrzymuje się dłużej niż przewiduje obecny plan; oraz b) kryzys kredytowy. Podczas gdy dłużej utrzymujące się niskie oprocentowanie wywołuje nacisk na marżę odsetkową, w przypadku kryzysu kredytowego należy jednocześnie zapewnić wyższe wartości zabezpieczenia z tytułu ryzyka oraz utraty wartości oraz ogólnie wyższą wagę ryzyka, co prowadzi do wyższych wymogów kapitałowych.

(101)

Ze względu na trudną sytuację dochodową oraz dodatkowo występującą potrzebę zabezpieczenia z tytułu ryzyka i utraty wartości „Verbund” odniósłby w 2015 r. znaczące, a w 2016 r. drobniejsze straty. Jasne jest jednak, że straty te można złagodzić nawet bez środków zaradczych takich jak program oszczędnościowy lub dostosowanie marż cenowych za pomocą chwilowego wskaźnika kapitału podstawowego oraz że tylko częściowo oddziałują one negatywnie na sytuację dochodową w perspektywie długoterminowej. Według tego scenariusza wskaźnik kapitału podstawowego nie spadnie poniżej [8–10] % i „Verbund” mimo to osiągnie w 2019 r. rentowność po opodatkowaniu na poziomie [5–8] %.

(102)

Ze względu na lukę kapitałową, którą wykazała szczegółowa ocena przeprowadzona przez organ nadzorujący w 2014 r., „Verbund” obecnie dąży do tego, aby do dnia 26 lipca 2015 r. osiągnąć wskaźnik kapitału podstawowego Tier I na poziomie 14,63 %. Plan finansowy w swojej obecnej formie nie przewiduje osiągnięcia takiego wskaźnika.

(103)

Komisja ponadto uważa, że działania podejmowane przez „Verbund” w celu neutralizacji ryzyka wynikającego z pozycji względem Immigon (22) będą miały negatywny wpływ na wskaźnik kapitału podstawowego Tier I na poziomie ok. [0–2] %. Ponadto przekazane kalkulacje w zakresie planowania finansowego opierają się na założeniu, że pozycje te […] i […] można zmniejszyć przez kolejne transakcje sprzedaży. Te transakcje sprzedaży doprowadziłyby do spodziewanych strat w wysokości [0–200] mln EUR, z uwzględnieniem dodatkowego ryzyka strat w wysokości [0–100] mln EUR, gdyby nie można było zrealizować zaplanowanych transakcji sprzedaży, i transza strat w wysokości [0–200] mln EUR byłaby w pełni wymagalna. Dodatkowe straty w wysokości [0–100] mln EUR zmniejszyłyby wskaźnik kapitału podstawowego Tier I o kolejne [0–2] punkty procentowe.

(104)

Oprócz nowego planu restrukturyzacji „Verbund” określił dalsze środki służące zredukowaniu swoich aktywów ważonych ryzykiem powyżej poziomu przewidzianego w kalkulacjach w zakresie planowania finansowego. Dalsze możliwe środki obejmują program sekurytyzacyjny dla portfela kredytowego małych i średnich przedsiębiorstw oraz sprzedaż start:bausparkasse i IMMO-Bank, a ich realizacja doprowadziłaby do zwiększenia wskaźnika kapitału podstawowego do [10–15] % z uwzględnieniem przewidzianych wartości progowych dla płatności z tytułu przysługującego Austrii prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu. Komisja uważa, że jednoczesna realizacja wszystkich tych środków – o ile będzie konieczna – będzie miała negatywny wpływ na przyszłą rentowność banku.

(105)

Zważywszy na ograniczoną wysokość ryzyka i zasięg wspomnianych środków AWR, Komisja uważa, że kalkulacje w zakresie planowania finansowego przewidują dostateczne możliwości ograniczenia negatywnego wpływu na rentowność. Opinię tę potwierdza pozytywna ocena SSM na temat środków przedstawionych w motywie 35 lit. a)–c) w odniesieniu do ich wpisu do austriackiego rejestru handlowego. Ta pozytywna ocena SSM opiera się na tych samych kalkulacjach w zakresie planowania finansowego co niniejsza decyzja. Z tego względu Komisja wychodzi z założenia, że również SSM uważa, że „Verbund” – również z uwzględnieniem ewentualnego ryzyka w planie – będzie w stanie spełnić regulacyjne wymogi kapitałowe, które będą obowiązywały po przeprowadzeniu kontroli w dniu 26 lipca 2015 r.

(106)

Komisja musi zapewnić, że nowy wykaz zobowiązań może odpowiednio zastąpić wykaz zobowiązań z 2012 r. oraz zapewnić zgodność istniejącej pomocy na rzecz „Verbund”, następcy gospodarczego ÖVAG. W tym kontekście należy zbadać, czy wkład własny i podział obciążenia są odpowiednie.

(107)

W odniesieniu do wkładu własnego i podziału obciążenia wykaz zobowiązań, który był dołączony do decyzji z 2012 r. jako załącznik, zawiera postanowienia dotyczące wynagrodzenia i spłaty a) gwarancji na aktywa; oraz b) zaangażowanego kapitału i zakazu wypłacania dywidend.

(108)

Jeśli chodzi o zmiany gwarancji na aktywa, obecny plan likwidacji nie opiera się na wypłacie gotówki z gwarancji w celu realizacji wypłacalnej likwidacji. Jeśli wszystkie założenia okażą się słuszne i spółka podlegająca likwidacji pozostanie wypłacalna bez wykorzystania gwarancji, przypadająca na lipiec 2016 r. wypłata całej sumy wszystkich uzasadnionych roszczeń wynikających z gwarancji w gotówce doprowadzi do zwiększenia masy likwidacyjnej Immigon, która pod koniec likwidacji będzie dostępna wszystkim właścicielom zaangażowanego kapitału i kapitału własnego. Obecny plan, który przewiduje wypłatę gwarancji tylko w przypadku zagrażającej niewypłacalności Immigon, zmniejsza do minimum ryzyko, że pomoc państwa zostanie wykorzystana do wypłaty rekompensaty właścicielom instrumentów kapitału własnego.

(109)

Zgodnie z wykazem zobowiązań z 2012 r. ÖVAG musi do końca 2017 r. spłacić zaangażowany kapitał w wysokości 300 mln EUR, przy czym „Verbund” musi uczestniczyć w procesie spłaty w zakresie, w jakim pozwalają na to minimalne wymogi regulacyjne (23). Sformułowanie to precyzuje, że w przypadku tego zobowiązania bardziej chodzi o deklarację intencji, aniżeli o prawnie wiążące zobowiązanie.

(110)

Nowy wykaz zobowiązań przewiduje nowe wiążące zobowiązanie dla „Verbund”. Konkretnie „Verbund” zobowiązał się do udostępnienia Austrii nowego instrumentu finansowego (prawa do korzyści finansowych bez prawa głosu) o nominalnie niskiej wartości z prawem do otrzymania uzależnionych od zysku dywidend z tytułu tego instrumentu, których wypłata jest priorytetowa względem wszystkich innych wypłat dywidend lub wypłat hybrydowych i których łączna wartość wyniesie do [2020–2025] r. 300 mln EUR, po odliczeniu ewentualnych płatności otrzymanych z masy likwidacyjnej ÖVAG.

(111)

Przepływy środków pieniężnych podlegające prawu do korzyści finansowych bez prawa głosu zostaną zapewnione w następujący sposób: Austria otrzyma udział w VBWB w wysokości 25 % + 1 akcja (mniejszość blokująca) jako zabezpieczenie oraz prawo do zwolnienia połowy wszystkich członków rady nadzorczej VBWB.

(112)

Oprócz tego prawo do korzyści finansowych bez prawa głosu zostanie objęte następującymi łącznymi wartościami dla progów płatności: [0–50] mln EUR w […] r., [0–100] mln EUR w […] r., [0–200] mln EUR w […] r. i 300 mln EUR w [2020–2025] r. W przypadku nieosiągnięcia jednego z tych progów Austria otrzyma prawo do wykorzystania swojego udziału stanowiącego zabezpieczenie, który w przeciwnym razie, po otrzymaniu pełnej sumy 300 mln EUR, zostałby z powrotem włączony do środków własnych „Verbund”. W przypadku nieosiągnięcia jednego z progów płatności Austria otrzyma kolejne [1–15] % akcji VBWB oraz prawo do wykorzystania tych zabezpieczeń. Poza tym „Verbund” musi przedłożyć nowy plan restrukturyzacji, który Austria musiałaby ostatecznie zgłosić Komisji.

(113)

Komisja zbadała wpływ tego rodzaju nowej regulacji dotyczącej spłaty na plan restrukturyzacji i doszła do wniosku, że plan restrukturyzacji jest dostatecznie rzetelny, aby móc zrealizować spłatę zgodnie z planem, bez nadmiernego obciążania wskaźnika kapitału podstawowego. Próg na poziomie [0–50] mln EUR dla […] pozostaje osiągalny nawet w przedstawionym scenariuszu warunków skrajnych. Komisja stwierdza jednak, że jednoczesne wdrożenie wszystkich określonych środków powodujących obniżenie AWR (24) wpłynęłoby negatywnie na rentowność banku, co z kolei mogłoby zagrozić realizacji planu spłaty.

(114)

Komisja uważa, że nowe zobowiązanie w zakresie zwrotu pomocy z następujących powodów zapewnia dalszą zgodność z istniejącą pomocą:

(115)

Odnośne zobowiązanie do niewypłacania dywidend (26), które jest dołączone do decyzji z 2012 r. jako załącznik, obowiązuje w dalszym ciągu w zmienionej formie. Zgodnie z nowym zobowiązaniem dywidendy mogą być wypłacane zewnętrznym inwestorom, pod warunkiem że:

(116)

Komisja stwierdza, że połączenie priorytetowego charakteru zobowiązania do spłaty, wyrównania i konieczności uzyskania nowego, zewnętrznego kapitału podstawowego wystarczy na zapewnienie, że pomoc nie zostanie wykorzystana do wynagrodzenia kapitału oraz że wszelkie dywidendy będą wypłacane wyłącznie z nadwyżki zysku.

(117)

Podsumowując, Komisja stwierdza, że nowy wykaz zobowiązań zapewnia zgodność istniejącej pomocy w odniesieniu do wkładu własnego i podziału obciążenia.

(118)

Komisja musi zbadać, czy nowy wykaz zobowiązań jest w stanie odpowiednio zastąpić wykaz zobowiązań z 2012 r. oraz zapewnić dalszą zgodność istniejącej pomocy na rzecz „Verbund”. Należy więc zbadać, czy ewentualne zakłócenia konkurencji wywołane pomocą są jak najmniejsze.

(119)

Wykaz zobowiązań z 2012 r. zawiera szereg środków dotyczących bezpośrednio ÖVAG, które służą ograniczeniu zakłóceń konkurencji do minimum: (i) zmniejszenie sumy bilansowej i AWR; (ii) ograniczenie działalności ÖVAG jako organu centralnego „Verbund” do działalności związanej z funkcjonowaniem „Verbund”; (iii) zakaz przejęć; (iv) zakaz przywództwa cenowego spółki zależnej ÖVAG, tj. Live Bank (w obszarze bankowości internetowej); (v) zakaz wykorzystywania udzielenia środków pomocy do celów reklamowych; oraz (vi) zasady postępowania dotyczące wynagrodzeń i zarządzania ryzykiem.

(120)

Nowy wykaz zobowiązań, który jest dołączony do niniejszej decyzji w formie załącznika, zapewnia pierwotną równowagę w odniesieniu do ograniczenia zakłóceń konkurencji wywołanych pomocą. Zmniejszenie sumy bilansowej i AWR nastąpi w trakcie likwidacji ÖVAG, podczas gdy funkcje organu centralnego „Verbund” zostaną konkretnie określone poprzez przeniesienie tych funkcji na VBWB. Nowy wykaz zobowiązań uwzględnia również zakazy dotyczące przywództwa cenowego, przejęć i reklamy z wykorzystaniem udzielenia środków pomocy oraz przejął także inne zasady postępowania.

(121)

W ramach zakazu przywództwa cenowego zakazuje się oferowania przez Live Bank lepszych warunków oprocentowania (w odniesieniu do wszystkich terminów płatności) niż konkurent oferujący trzecie najlepsze warunki na austriackim rynku bezpośredniej bankowości internetowej.

(122)

„Verbund” obowiązuje zakaz przejęć, tzn. „Verbund” nie może pozyskiwać ani udziałów kontrolnych, ani mniejszościowych, ani pakietów aktywów. Jedynymi wyjątkami są a) przejęcia, których należy dokonać w celu utrzymania stabilności finansowej lub związanej ze stowarzyszeniem bądź leżących w interesie skutecznej konkurencji, pod warunkiem że zostały wcześniej zatwierdzone przez Komisję; oraz b) przejęcia, które pod względem zarządzania istniejącymi zobowiązaniami klientów znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej zaliczają się do zwykłej bieżącej działalności banku.

(123)

„Verbund” obowiązuje ponadto zakaz reklamowania, tzn. „Verbund” nie może wykorzystywać udzielenia środków pomocy lub jakiejkolwiek wynikającej z tych środków przewagi do celów reklamowych.

(124)

Pozostałe zasady postępowania stanowią, że „Verbund” musi zadbać o odpowiednie systemy wynagrodzeń i zarządzania ryzykiem. Stosowane przez „Verbund” systemy wynagrodzeń muszą być przejrzyste i muszą opierać się na zachętach mających na celu uniknięcie narażenia na nieuzasadnione ryzyko oraz muszą być ukierunkowane na zrównoważone i długoterminowe cele spółki. „Verbund” ma kontynuować rozszerzenie zakresu swoich działań związanych z zarządzaniem ryzykiem oraz prowadzić politykę handlową, która jest ostrożna, oszczędna i ukierunkowana na trwały rozwój.

(125)

W związku z powyższym Komisja uważa, że nowy wykaz zobowiązań odpowiednio ogranicza zakłócenia konkurencji wywoływane przez istniejącą pomoc na rzecz ÖVAG,