Rezolucja w sprawie programu prac Komisji Europejskiej na 2022 r. i priorytetów politycznych Europejskiego Komitetu Regionów na 2022 r.

(2022/C 97/01)

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW,

uwzględniając:

—	program prac Komisji Europejskiej na rok 2022,

—	protokół o współpracy z Komisją Europejską z lutego 2012 r.,

—	rezolucję KR-u w sprawie priorytetów na lata 2020–2025 (1),

—	rezolucję KR-u w sprawie jego propozycji w związku z programem prac Komisji Europejskiej na 2022 r. (2), oraz

—	rezolucję KR-u w sprawie dorocznego barometru regionalnego i lokalnego UE na 2021 rok (3),

1.

Wzywa Parlament Europejski, Radę i Komisję do uwzględnienia stanowiska i sugestii zawartych w niniejszej rezolucji we wspólnej deklaracji w sprawie priorytetów legislacyjnych UE na rok 2022. Jest gotów przyczynić się do wdrożenia tejże deklaracji.

2.

Przypomina o zobowiązaniu Komisji do podjęcia działań następczych w związku z propozycjami Konferencji w sprawie przyszłości Europy. Uważa interaktywną wielojęzyczną platformę cyfrową i panele obywatelskie za ewentualny instrument ogólnounijnego mechanizmu stałego dialogu z obywatelami i wyraża gotowość do poważnego zaangażowania się w ten proces.

3.

Z zadowoleniem przyjmuje Europejski Rok Młodzieży w 2022 r. i zobowiązuje się do ścisłej współpracy z innymi instytucjami UE i wszystkimi zainteresowanymi stronami w celu promowania uczestnictwa młodych ludzi na wszystkich szczeblach.

Zbliżanie Europy do obywateli

4.

Ponawia swój apel do Komisji o uwzględnienie wymiaru regionalnego i lokalnego w środkach ustawodawczych i nieustawodawczych określonych w europejskim planie działania na rzecz demokracji, a także podkreśla znaczenie ochrony rzetelności wyborów lokalnych i regionalnych oraz wzmocnienia pozycji społeczności lokalnych w walce z dyskryminacją i dezinformacją.

5.

Domaga się, aby przyszła inicjatywa ustawodawcza na rzecz ochrony wolności mediów uwzględniała sytuację mediów lokalnych i regionalnych.

6.

Popiera skoncentrowanie się przez Komisję na zagwarantowaniu skutecznego stosowania praworządności, w tym zasady nadrzędności prawa UE jako warunku wstępnego równych praw i pewności prawa w realizacji wspólnej polityki.

7.

Zwraca uwagę na potrzebę kontynuowania wysiłków na rzecz Unii równości, w tym poprzez zaproponowanie nowych środków mających na celu zapobieganie przemocy wobec kobiet i jej zwalczanie. Oczekuje w związku z tym włączenia Komitetu w utworzenie nowego międzyinstytucjonalnego organu UE ds. etyki.

8.

Jest w pełni zaangażowany we wdrażanie koncepcji aktywnej pomocniczości i ponawia swój apel o systematyczne stosowanie we wnioskach Komisji tabeli oceny zgodności z zasadą pomocniczości.

9.

Popiera zamiar zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorstw przy zastosowaniu zasady „jedno więcej – jedno mniej”. Oczekuje jednak, że działanie to będzie zgodne z unijnymi normami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi oraz będzie bazować na podejściu opartym na dowodach i ocenie kosztów niepodejmowania działań.

10.

Przypomina swój apel o dokonanie przeglądu Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa oraz wytycznych i zestawu narzędzi w tym zakresie z uwzględnieniem wielopoziomowego wymiaru europejskiego procesu ustawodawczego zgodnie z propozycją grupy zadaniowej do spraw pomocniczości.

11.

W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do wzmocnienia ocen oddziaływania terytorialnego i weryfikacji wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich, tak aby lepiej uwzględnić potrzeby i specyfikę różnych terytoriów UE. Zwraca uwagę na potrzebę uwzględnienia również regionów przygranicznych. W związku z tym wzywa Komisję do zagwarantowania, by wstępne oceny skutków i oceny skutków zawierały oszacowanie potencjalnego zróżnicowanego terytorialnie wpływu każdej inicjatywy ustawodawczej. Ponadto popiera plany zorganizowania w 2022 r. zakrojonej na szeroką skalę konferencji na temat lepszego stanowienia prawa, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru lokalnego i regionalnego, tak jak to miało miejsce w ramach platformy ds. dostosowania się do wymogów przyszłości.

12.

Podkreśla rosnące znaczenie prognozowania jako politycznego narzędzia opracowywania opartych na dowodach perspektyw długoterminowych w wielu obszarach polityki, w których władze lokalne i regionalne ponoszą główną odpowiedzialność, np. w dziedzinie wsparcia gospodarczego, demografii, środków łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, zdrowia, kształcenia, umiejętności lub infrastruktury. Przypomina w związku z tym o swoim zobowiązaniu do wspierania Komisji w określaniu lokalnych i regionalnych możliwości prognozowania, tak aby uwzględnić doświadczenia lokalne i regionalne, zwłaszcza roczne sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej.

Budowanie odpornych społeczności

13.

Domaga się systematycznej organizacji wielopoziomowych platform i dialogów w celu zapewnienia zorganizowanego i integracyjnego udziału władz lokalnych i regionalnych w planowaniu i wdrażaniu inicjatyw Zielonego Ładu.

14.

Podkreśla ogromne wyzwania terytorialne związane z transformacją ekologiczną, w tym w sektorze transportu, i uznaje szczególną sytuację regionów o rozwiniętym rynku motoryzacyjnym. Wzywa do wielopoziomowego dialogu na rzecz sprawiedliwej transformacji sektora motoryzacyjnego.

15.

Będzie nadal wspierać realizację długoterminowej wizji obszarów wiejskich oraz przejście na bardziej ekologiczne, inteligentniejsze i zrównoważone rolnictwo. Ustanowienie agendy wiejskiej powinno służyć za podstawę mechanizmu zarządzania obszarami wiejskimi, chroniąc ich tożsamość i specjalności lokalne, oraz jasnych wskaźników ilościowych dotyczących wymiaru wiejskiego w europejskim semestrze.

16.

Popiera nadanie priorytetu strategii „zero zanieczyszczeń” w celu ochrony ludzi i ekosystemów oraz oczekuje, że władze lokalne i regionalne zostaną uwzględnione w przygotowywanym pakiecie „zero zanieczyszczeń”, zwłaszcza poprzez ustanowienie odpowiedniej platformy zainteresowanych stron i tablicy wyników regionów unijnych.

17.

Apeluje, by przyszłe wnioski dotyczące tworzyw sztucznych i gospodarki o obiegu zamkniętym uwzględniały wkład wniesiony już przez KR w odnośnych opiniach, w tym nacisk na kompetencje władz lokalnych i regionalnych w zakresie zbierania odpadów i gospodarowania nimi.

18.

Wzywa Komisję do dalszego promowania wykorzystania technologii kosmicznej i dostępności danych na szczeblu lokalnym w celu przeciwdziałania zmianie klimatu, wspierania transformacji energetycznej, ochrony środowiska i wdrażania Zielonego Ładu.

19.

Oczekuje przeglądu dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków w celu pełnego wdrożenia fali renowacji i wzywa Komisję do wykorzystania trwającej wzmocnionej współpracy z KR-em.

20.

Powtarza, że aby Zielony Ład okazał się sukcesem, potrzebny jest gruntowny przegląd rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną, które należy połączyć z agendą ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i ramami celów zrównoważonego rozwoju, a także ze strukturalnym wdrażaniem wielopoziomowego sprawowania rządów w drodze systematycznych dialogów dotyczących Zielonego Ładu organizowanych na wielu poziomach.

21.

Z zadowoleniem przyjmuje zestaw narzędzi zarządzania wahaniami cen energii i wzywa do rozpoczęcia wzmocnionych działań na rzecz zwalczania ubóstwa energetycznego i podatności na zmianę klimatu.

22.

Z zadowoleniem przyjmuje uznanie nierozerwalnego związku między kryzysem klimatycznym a kryzysem związanym z różnorodnością biologiczną i nalega, aby Komisja Europejska nadal promowała wielopoziomowe sprawowanie rządów w UE i na świecie w oparciu o deklarację z Edynburga, w szczególności podczas zbliżającej się konferencji ONZ w sprawie Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD COP15) i UNFCCC COP27. Wzywa do przyjęcia ustawy o oceanach, która włączałaby władze lokalne i regionalne w ochronę środowiska morskiego.

23.

Apeluje o wzmocnienie wdrażania strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w oparciu o misję w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i unijny instrument wspierania polityki na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu.

24.

Z zadowoleniem przyjmuje ambitne dążenie Komisji do osiągnięcia celów określonych w cyfrowym kompasie 2030 i wzywa do włączenia spójności cyfrowej jako dodatkowego wymiaru wobec spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w strategiach politycznych UE.

25.

Ubolewa nad brakiem właściwych wskaźników na poziomie lokalnym i regionalnym dla monitorowania celów cyfrowej dekady 2030 i w związku z tym dąży do opracowania takich wskaźników.

26.

Popiera zobowiązanie Komisji do przyjęcia europejskiego aktu o mikroczipach, aby zastanowić się nad wysokim stopniem zależności UE od dostaw najnowocześniejszych technologii z państw trzecich.

27.

Z zadowoleniem przyjmuje zapowiadaną inicjatywę prawną dotyczącą instrumentu nadzwyczajnego jednolitego rynku. Wzywa Komisję Europejską do zadbania, by we wniosku odzwierciedlono wiodącą rolę władz lokalnych i regionalnych, zwłaszcza jeśli chodzi o radzenie sobie z zakłóceniami jednolitego rynku na obszarach zależnych od silnych transgranicznych łańcuchów dostaw i wymian.

28.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza dokonać przeglądu polityki konkurencji UE. Podkreśla, że podczas ewentualnego przeglądu definicji rynku należy starannie rozważyć, w jakim stopniu wpłynie to na równowagę gospodarczą między różnymi regionami UE, a także na MŚP i konsumentów.

29.

Ubolewa, że w programie prac Komisji nie przewidziano działań ukierunkowanych na głębokie zmiany, jakie Zielony Ład, cyfryzacja i dekarbonizacja przyniosą dla przemysłu europejskiego. Zaleca w związku z tym, aby Komisja w większym stopniu powiązała swoją przyszłą politykę przemysłową z przygotowaniem na przyszłe wyzwania i uwzględniła wnioski płynące z konkurencyjnych ekosystemów regionalnych, znaczenie kluczowych technologii prorozwojowych oraz potrzebę znalezienia równowagi między konkurencyjnością a otwartą strategiczną autonomią.

30.

Podkreśla znaczenie ochrony praw podstawowych obywateli w przyszłych unijnych przepisach dotyczących sztucznej inteligencji (SI) oraz wzmocnienia wymogów etycznych w odniesieniu do wdrażania sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuje konsultacje publiczne Komisji Europejskiej w sprawie dostosowania przepisów dotyczących odpowiedzialności cywilnej do szczególnych wyzwań związanych z epoką cyfrową i sztuczną inteligencją (4) i oczekuje, że doprowadzi to do aktualizacji ram mających na celu zapewnienie dochodzenia roszczeń przez konsumentów za szkody spowodowane zastosowaniami SI.

31.

Zobowiązuje się do działania na rzecz utworzenia pełnoprawnej europejskiej unii zdrowia, która będzie przestrzegać zasady pomocniczości, i apeluje o jaśniejszą rolę Parlamentu Europejskiego i regionów w przyszłym unijnym Urzędzie ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA) oraz w europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia. Zdecydowanie domaga się, by władze lokalne i regionalne były włączane w przygotowywanie i wdrażanie planów na wypadek kryzysów zdrowotnych w ramach wniosku w sprawie HERA oraz projektu rozporządzenia w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia.

32.

Wzywa Komisję do uwzględnienia roli władz lokalnych i regionalnych w profilaktyce nowotworów. Jest gotów wnieść wkład w przyszłe zalecenie dotyczące badań przesiewowych i uczestniczyć w procesie wdrażania.

33.

Przypomina o zaleceniach zawartych w opinii w sprawie nowego paktu o migracji i azylu. Wspólną politykę migracyjną opartą na solidarności i zapewniającą skuteczne zarządzanie przepływami migracyjnymi zgodnie z wymogami Traktatów można osiągnąć jedynie przy zaangażowaniu wszystkich poziomów sprawowania rządów, w tym szczebla lokalnego i regionalnego.

34.

Ponownie podkreśla potrzebę funkcjonowania strefy Schengen bez granic wewnętrznych. Popiera wysiłki państw członkowskich i Komisji na rzecz ochrony granic zewnętrznych UE przy jednoczesnym utrzymaniu praworządności i poszanowaniu praw człowieka.

35.

Wzywa instytucje UE do finansowego wspierania tych państw członkowskich, które skutecznie chronią zewnętrzne granice.

36.

Podkreśla potrzebę ściślejszej koordynacji, współpracy i kluczowej wymiany informacji między władzami lokalnymi i regionalnymi, państwami członkowskimi i organami ścigania w celu skutecznego zwalczania przestępczości transgranicznej, zwłaszcza terroryzmu i przestępczości zorganizowanej.

37.

Oczekuje, że Komisja podejmie działania następcze w związku z wnioskiem KR-u o pogłębienie stosunków między Zjednoczonym Królestwem a UE. KR przyczyni się do ułatwiania i rozwijania współpracy terytorialnej z narodami zdecentralizowanymi oraz władzami lokalnymi i regionalnymi Zjednoczonego Królestwa, w tym poza ramami instytucjonalnymi umowy o handlu i współpracy.

38.

Wzywa do ustanowienia trwałego i ustrukturyzowanego wsparcia ze strony Komisji na rzecz partnerskiej współpracy między władzami lokalnymi na Bałkanach Zachodnich a ich odpowiednikami w UE, w szczególności za pośrednictwem wspólnych komitetów konsultacyjnych z Czarnogórą, Macedonią Północną i Serbią oraz grupy roboczej KR-u ds. Bałkanów Zachodnich. Z zadowoleniem przyjmuje wznowienie strategicznego wsparcia TAIEX dla władz lokalnych na Bałkanach Zachodnich.

39.

Popiera stałe zaangażowanie Komisji na rzecz Partnerstwa Wschodniego przejawiające się zwłaszcza poprzez przyjęcie propozycji KR-u dotyczącej utworzenia Akademii Administracji Publicznej Partnerstwa Wschodniego.

40.

Przypomina, że przy wdrażaniu odnowionego partnerstwa z południowymi sąsiadami wszystkie instytucje UE powinny uznać władze lokalne i regionalne za kluczowych partnerów zrównoważonego rozwoju i tym samym stworzyć nową dynamikę reform decentralizacyjnych.

41.

Wzywa Komisję do uznania roli, jaką władze lokalne i regionalne mogą odegrać w przyczynianiu się do pokoju i dobrobytu w państwach trzecich, za pomocą takich inicjatyw jak inicjatywa nikozyjska będąca konkretnym przykładem partnerskiej współpracy.

42.

Wzywa do opracowania jasnego planu długoterminowego zaangażowania i wzmocnienia finansowego Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności i jego instrumentów zarówno w zakresie zapobiegania klęskom żywiołowym, jak i gotowości na wypadek ich wystąpienia, a także do zapewnienia wspólnej zdolności reagowania kryzysowego. Apeluje również do Komisji o uwzględnienie regionalnego i lokalnego doświadczenia w zakresie zarządzania klęskami żywiołowymi w niedawno utworzonej unijnej sieci wiedzy w zakresie ochrony ludności.

Spójność, nasza podstawowa wartość

43.

Podkreśla kluczową rolę polityki spójności i w związku z tym domaga się, aby miasta i regiony miały możliwość jak najlepszego wykorzystania NextGenerationEU, by mogły skonsolidować długoterminowe i zrównoważone inwestycje, które planują w ramach polityki spójności.

44.

Wzywa Komisję do przedstawienia sytuacji w zakresie zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w realizację krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności w sprawozdaniu z przeglądu wdrożenia Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), które ma zostać przygotowane do lipca 2022 r. (art. 16 rozporządzenia w sprawie RRF). Zwraca się o pełne poszanowanie zasady partnerstwa i jej wdrożenie w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz o szybkie zatwierdzenie wszystkich krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności.

45.

Z zadowoleniem przyjmuje wznowienie przez Komisję przeglądu zarządzania gospodarczego i uważa, że nadszedł czas na ponowne przemyślenie unijnych ram budżetowych, aby uniknąć ponownego uczynienia z inwestycji publicznych i usług publicznych zmiennej dostosowawczej.

46.

Ubolewa, że Komisja nie rozważyła przedłużenia o kolejny rok poziomu współfinansowania w wysokości 100 % oraz podwyższenia progu de minimis w ramach inicjatywy inwestycyjnej „plus” w odpowiedzi na koronawirusa, biorąc pod uwagę ograniczenia budżetowe, z którymi wciąż borykają się władze lokalne i regionalne.

47.

Z zadowoleniem przyjmuje decyzję o odnowieniu partnerstwa strategicznego UE z regionami najbardziej oddalonymi, aby odpowiednio uwzględnić skutki pandemii COVID-19 i dostosować wsparcie UE.

48.

Jest zaniepokojony powolnym zatwierdzaniem umów o partnerstwie w państwach członkowskich w związku z niską absorpcją dostępnych funduszy strukturalnych i sugeruje ścisłą współpracę między regionami a instytucjami UE w celu przyspieszenia tempa zatwierdzania projektów, w tym programów operacyjnych.

49.

Zwraca się do Komisji o stworzenie, oprócz istniejącej strony internetowej poświęconej relacjom inwestorskim, specjalnego portalu internetowego dotyczącego emisji obligacji europejskich zawierającego pełne zagregowane dane dotyczące wszystkich oferowanych obligacji i weksli objętych NextGenerationEU i zielonych obligacji w ramach NextGenerationEU.

50.

Podkreśla potrzebę stworzenia takich ram polityki UE, które będą umożliwiać skuteczne ustanawianie transgranicznych usług publicznych i zarządzanie nimi. Wzywa także do stworzenia solidniejszych ram prawnych w celu zapewnienia wsparcia współpracy między podmiotami regionalnymi i lokalnymi w regionach przygranicznych UE gwarantującej minimalne standardy współpracy transgranicznej w przypadku kryzysów w celu utrzymania wystarczającego poziomu usług.

51.

Ubolewa, że kilka środków przewidzianych w strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, zaplanowanych na 2022 r., nie znalazło odzwierciedlenia w programie prac Komisji, zwłaszcza w odniesieniu do transportu kombinowanego, usług informacji rzecznej i efektywności międzynarodowego transportu kolejowego. Z zadowoleniem przyjmuje jednak włączenie do programu prac multimodalnych cyfrowych usług w zakresie mobilności i podkreśla, że zbiorowy transport publiczny, często bezpośrednio organizowany przez władze lokalne i regionalne jako usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym, musi być centralnym elementem tej inicjatywy.

52.

Ponownie podkreśla potrzebę szybkiego wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych i wskaźników wykraczających poza PKB, aby mierzyć postęp gospodarczy, społeczny i środowiskowy, ułatwiając tym samym przejście na zrównoważoną gospodarkę dobrobytu.

53.

Z niecierpliwością oczekuje zalecenia w sprawie dochodu minimalnego jako kroku w kierunku wyeliminowania ubóstwa w UE oraz jako bardzo potrzebnego działania następczego w związku z dyrektywą w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych.

54.

Z zadowoleniem przyjmuje utworzenie europejskiej platformy na rzecz przeciwdziałania bezdomności jako pierwszy krok odzwierciedlający czynione na przestrzeni lat żądania KR-u dotyczące skuteczniejszej polityki walki z bezdomnością.

55.

Wzywa Komisję do należytego uwzględnienia niedawnych prac KR-u dotyczących opiekunów i usług opiekuńczych w przyszłej europejskiej strategii opieki zdrowotnej.

56.

Oczekuje na pakiet Komisji dotyczący edukacji i podkreśla znaczenie zapewnienia synergii i spójności z przyszłymi inicjatywami na rzecz poprawy umiejętności cyfrowych.

57.

Z zadowoleniem przyjmuje proponowany program Aim, Learn, Master, Achieve (ALMA) i podkreśla potrzebę zadbania o to, by przeznaczone na niego środki były wystarczające w obliczu dużej liczby młodych ludzi niekształcących się, niepracujących ani nieszkolących się (młodzież NEET) w UE.

58.

Podkreśla potrzebę urzeczywistnienia europejskiej przestrzeni badawczej poprzez wspieranie regionalnych ekosystemów innowacji w drodze strategicznego i skoordynowanego podejścia na wszystkich szczeblach sprawowania rządów i pragnie opracować wraz z Komisją koncepcję regionalnych centrów europejskiej przestrzeni badawczej.

59.

Popiera realizację misji programu „Horyzont” jako odważnego kroku w kierunku sprostania wyzwaniom społecznym, ale podkreśla również potrzebę skutecznego systemu wielopoziomowego sprawowania rządów, łączącego misje ze strategiami rozwoju lokalnego i regionalnego, działaniami na rzecz odbudowy po COVID-19 oraz finansowaniem innowacji za pośrednictwem funduszy strukturalnych.

60.

Ubolewa, że inteligentna specjalizacja nie została wymieniona w programie prac jako kluczowa koncepcja przezwyciężenia rozproszenia różnych programów i strategii politycznych na rzecz promowania innowacji.

61.

Ubolewa, że jego wniosek dotyczący nowej europejskiej strategii na rzecz turystyki na lata 2030–2050 nie został wymieniony w programie prac Komisji na 2022 r. Wzywa Komisję do przedstawienia nowej ambitnej wizji zrównoważonej turystyki, która będzie uwzględniać zarówno skutki COVID-19, jak i ekologiczną i cyfrową odbudowę.

62.

Zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu, słoweńskiej, francuskiej i czeskiej prezydencji w Radzie UE oraz przewodniczącemu Rady Europejskiej.

---

(1)  COR-2020-01392-00-00-RES-TRA.

(2)  COR-2021-02507-00-00-RES-TRA.

(3)  COR-2021-03857-00-00-RES-TRA.

(4)  https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12979-Civil-liability-adapting-liability-rules-to-the-digital-age-and-artificial-intelligence/public-consultation_pl