9.12.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 423/1

(1)

Zatrudnialność absolwentów kończących kształcenie i szkolenie to kwestia budząca niepokój w wielu państwach członkowskich, w szczególności ze względu na to, że po kryzysie finansowym z 2008 r. (1) wskaźnik zatrudnienia niedawnych absolwentów szkół wyższych w UE nie powrócił całkowicie do normy, a sytuacja w zakresie zatrudnienia absolwentów programów kształcenia i szkolenia zawodowego różni się w poszczególnych państwach członkowskich.

(2)

W związku z tym zachęcano państwa członkowskie – poprzez wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich na rok 2015 (2) – by we współpracy z partnerami społecznymi promowały wydajność i zatrudnialność poprzez należyte udostępnianie adekwatnej wiedzy, umiejętności i kompetencji.

(3)

Aby osiągnąć ten cel, niezbędne są wysokiej jakości informacje na temat dalszych działań absolwentów po uzyskaniu kwalifikacji lub zakończeniu kształcenia i szkolenia – w celu zrozumienia przyczyn problemów z zatrudnialnością absolwentów w poszczególnych regionach, sektorach gospodarki lub z poszczególnych dziedzin szkolnictwa wyższego lub kształcenia i szkolenia zawodowego, a także w celu znalezienia rozwiązań tych problemów. Wartość takich informacji podkreślono zarówno w normach i wytycznych dla zapewniania jakości w europejskim obszarze szkolnictwa wyższego (ESGQA) (3), jak i w europejskich ramach odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym (EQAVET) (4).

(4)

Ponieważ jednak systemy gromadzenia, analizowania i wykorzystywania danych na temat losów absolwentów szkolnictwa wyższego oraz kształcenia i szkolenia zawodowego nie są jeszcze dobrze rozwinięte w wielu częściach Unii, niezbędne są lepszej jakości informacje, by studenci mogli dokonywać świadomego wyboru kierunku studiów, a także na potrzeby opracowywania programów kształcenia lub kształtowania polityki publicznej.

(5)

Ponadto wchodzenie absolwentów na rynek pracy jest w dużej mierze uzależnione od kontekstu gospodarczego, poziomu kwalifikacji i dziedziny studiów. Znaczenie mają również czynniki społeczno-demograficzne i status społeczno-ekonomiczny rodziny (5). W związku z tym gromadzenie danych na temat wpływu tych różnych czynników jest niezbędne do zajęcia się tym problemem w sposób kompleksowy.

(6)

Mimo że wiele państw członkowskich opracowuje obecnie systemy monitorowania, wymiana wiedzy, dobrych praktyk i wzajemne uczenie się mają ograniczony charakter.

(7)

Ponieważ istniejące porównywalne dane mają ograniczony zakres, a dane zgromadzone w jednym kraju nie są porównywalne z danymi zgromadzonymi w innych państwach członkowskich, trudno jest formułować wnioski z różnic w tendencjach czy wyników zaobserwowanych w poszczególnych krajach i regionach.

(8)

Wyniki konsultacji społecznych (6) na temat unijnego planu modernizacji szkolnictwa wyższego ujawniły obawy, że szkolnictwo wyższe nie zapewnia absolwentom wiedzy, umiejętności ani kompetencji potrzebnych do radzenia sobie w szybko zmieniającym się środowisku edukacyjnym i zawodowym, oraz że w niektórych państwach członkowskich nadal utrzymuje się niedopasowanie umiejętności do potrzeb rynku pracy.

(9)

Państwa członkowskie zaapelowały o podjęcie na szczeblu unijnym działań mających na celu poprawę przepływu informacji na temat zatrudnialności absolwentów, niedopasowania umiejętności i potrzeb rynku pracy. W szczególności we Wspólnym sprawozdaniu Rady i Komisji z 2015 r. z wdrażania strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020) (7) zaproponowano wspieranie dopasowania szkolnictwa wyższego do potrzeb rynku pracy i społeczeństwa, w tym dzięki lepszej analizie danych i przewidywaniu zapotrzebowania na rynku pracy i sytuacji w zakresie zatrudnienia, na przykład przez śledzenie losów zawodowych absolwentów.

(10)

Państwa członkowskie zobowiązały się również do zapewnienia ciągłego przepływu informacji i obiegu informacji zwrotnych w konkluzjach z Rygi z 2015 r. w sprawie nowego zestawu średnioterminowych rezultatów w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego na lata 2015–2020, poprzez działania takie jak: wykorzystywanie danych dotyczących zatrudnialności absolwentów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz łączenie danych dotyczących uczenia się, wchodzenia na rynek pracy i przebiegu kariery, rozwijanie potencjału podmiotów działających na szczeblu krajowym, tak aby wykorzystywały one dane dotyczące absolwentów w celu dostosowania programów nauczania, profili zawodowych i opisu kwalifikacji w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego do nowych wymagań gospodarczych i technicznych.

(11)

Następnie, w rezolucji w sprawie promowania w UE rozwoju społeczno-gospodarczego i włączenia poprzez edukację: wkład kształcenia i szkolenia w europejski semestr 2016 (8), państwa członkowskie podkreśliły, że priorytetowe znaczenie ma zajęcie się kwestią niedopasowania umiejętności i niedoboru kwalifikacji.

(12)

Wykorzystano przy tym wcześniejsze prace. Państwa członkowskie uzgodniły w konkluzjach Rady z 2014 r. w sprawie przedsiębiorczości w kształceniu i szkoleniu (9), że w miarę możliwości należy posiłkować się danymi uzyskanymi z monitorowania przy ocenie jakości i skuteczności kształcenia i szkolenia na rzecz przedsiębiorczości.

(13)

W 2013 r. państwa członkowskie uzgodniły w konkluzjach Rady w sprawie społecznego wymiaru szkolnictwa wyższego (10), że należy ułatwiać przekazywanie informacji na temat możliwości edukacyjnych i związanych z rynkiem pracy i odnośnych wyników.

(14)

Państwa członkowskie uzgodniły również w konkluzjach Rady z 2012 r. w sprawie zatrudnialności absolwentów szkół i uczelni (11), że ustanowią benchmark zakładający, że do 2020 r. 82 % absolwentów w wieku 20–34 lat, którzy zakończyli kształcenie i szkolenie nie wcześniej niż trzy lata przed rokiem referencyjnym, powinno zostać zatrudnionych, oraz że będą monitorować odsetek zatrudnionych absolwentów kształcenia i szkolenia, tak aby rozszerzyć bazę dowodową do celów kształtowania polityki na styku kształcenia i szkolenia i rynku pracy, natomiast państwa członkowskie i Komisja uzgodniły, że będą gromadzić dane jakościowe i dobre praktyki w celu uzupełnienia monitorowania ilościowego i wzmocnienia podstawy kształtowania polityki opartej na dowodach.

(15)

W związku z tym w swoim komunikacie w sprawie nowego europejskiego programu na rzecz umiejętności (12) Komisja Europejska priorytetowo potraktowała poprawę gromadzenia danych i informacji na temat umiejętności w celu umożliwienia trafniejszego wyboru ścieżki zawodowej poprzez zaproponowanie inicjatywy dotyczącej monitorowania losów absolwentów szkolnictwa wyższego, po to by wesprzeć państwa członkowskie w zakresie poprawy informowania na temat wchodzenia absolwentów na rynek pracy. W tym kontekście niniejsze zalecenie oferuje uzupełniające podejście do inicjatyw państw członkowskich, a zobowiązania mają charakter dobrowolny,

1.

Zwiększyły dostępność i poprawiły jakość danych na temat działań absolwentów (14) i, w stosownych przypadkach, osób opuszczających placówki szkolnictwa wyższego oraz kształcenia i szkolenia zawodowego bez uzyskania dyplomu, w tym poprzez poczynienie do 2020 r. postępów w pracach nad stworzeniem systemów monitorowania losów absolwentów, które mogą obejmować następujące elementy:

2.

Uznając założenia przyświecające niniejszemu zaleceniu Rady obejmujące zapewnienie lepszej porównywalności danych, państwa członkowskie powinny gromadzić dane w następujących dziedzinach:

3.

Zachęcały absolwentów do licznego, reprezentatywnego i ciągłego uczestnictwa w badaniach wzdłużnych; w miarę możliwości wspierały monitorowanie losów absolwentów, którzy wyemigrowali w celach kształcenia i szkolenia lub po ukończeniu kształcenia i szkolenia.

4.

Uczestniczyły w sieci ekspertów, co sprzyja współpracy i wzajemnemu uczeniu się wśród państw członkowskich odnośnie do systemów monitorowania i ich dalszego rozwoju. Sieć ta przeanalizuje możliwości opracowania porównywalnych danych i wspólnych definicji, o których mowa w pkt 2. Co się tyczy badań wzdłużnych, o których mowa w pkt 3 i 9, sieć przeanalizuje możliwości opracowania wspólnych zasad, optymalną częstotliwość i sposoby monitorowania absolwentów, którzy wyemigrowali.

5.

Sieć ta zostanie zorganizowana w zgodzie z istniejącymi strukturami zarządzania na rzecz współpracy w ramach ET 2020 i bez uszczerbku dla jakichkolwiek nowych struktur, które mogłyby je zastąpić.

6.

Podjęły działania, by zapewnić terminowe, regularne i szerokie rozpowszechnianie i wykorzystywanie wyników analizy monitorowania losów absolwentów, z myślą o:

7.

Zapewniły trwałość inicjatyw monitorowania losów absolwentów przez przydzielenie odpowiednich, wieloletnich zasobów, z wykorzystaniem w stosownych przypadkach krajowych lub europejskich źródeł finansowania, takich jak Erasmus+ lub europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, zgodnie z istniejącymi zasobami, podstawą prawną i priorytetami określonymi na lata 2014–2020, bez uszczerbku dla negocjacji w sprawie następnych wieloletnich ram finansowych.

8.

W ciągu dwóch lat od przyjęcia niniejszego zalecenia oceniły postępy we wdrażaniu niniejszego zalecenia i złożyły Komisji sprawozdanie na ten temat – za pośrednictwem sieci ekspertów – a następnie czyniły to regularnie.

9.

Opracowała etap pilotażowy europejskiego badania dotyczącego absolwentów szkolnictwa wyższego (15), którego celem będzie zwiększenie dostępności porównywalnych informacji na temat zatrudnienia absolwentów i efektów społecznych, z uwzględnieniem wyników studium wykonalności Eurograduate (16) oraz doświadczeń państw członkowskich w zakresie ich własnych systemów monitorowania losów absolwentów. W ciągu trzech lat od przyjęcia niniejszego zalecenia przedstawiła sieci ekspertów sprawozdanie z wyników tego pilotażowego badania. Jeśli etap pilotażowy się powiedzie, Komisja zasięgnie opinii państw członkowskich na temat ewentualnego przeprowadzenia europejskiego badania dotyczącego absolwentów szkolnictwa wyższego w pełnej postaci.

10.

W razie potrzeby zapewniła wsparcie w budowaniu zdolności w zakresie tworzenia systemów monitorowania losów absolwentów, w oparciu o dobre praktyki. W przypadku kształcenia i szkolenia zawodowego działania te obejmą też kompleksowe porównywanie poszczególnych państw członkowskich, w ramach którego bada się możliwości współpracy na szczeblu Unii i które mogłoby posłużyć za podstawę przeanalizowania wykonalności europejskiego badania dotyczącego absolwentów kształcenia i szkolenia zawodowego, jeśli zostanie to uznane za konieczne. W kontekście budowania zdolności zapewnione zostanie także wsparcie dla współpracy różnych organów, organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz poradnictwa zawodowego z myślą o poprawieniu dostępności, porównywalności i rzetelności danych z monitorowania losów absolwentów.

11.

Propagowała wzajemne uczenie się i wymianę najlepszych praktyk, wzmacniała współpracę poprzez ustanowienie i wspieranie sieci ekspertów, a także by współpracowała z innymi odpowiednimi grupami eksperckimi, organizacjami międzynarodowymi i instytucjami i agencjami UE.

12.

Dopilnowała, by wyniki analizy monitorowania losów absolwentów zostały udostępnione do wykorzystania państwom członkowskim i interesariuszom.

13.

Wspierała korzystanie z europejskich źródeł finansowania, takich jak Erasmus+ lub europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, w stosownych przypadkach i zgodnie z ich potencjałem finansowym, podstawą prawną, procedurami decyzyjnymi i priorytetami określonymi na lata 2014–2020, bez uszczerbku dla negocjacji w sprawie następnych wieloletnich ram finansowych.

14.

Przedłożyła Radzie sprawozdanie na temat wdrożenia niniejszego zalecenia w ciągu pięciu lat od jego przyjęcia.