17.8.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 272/36

1.

Z zadowoleniem przyjmuje wnioski legislacyjne Komisji Europejskiej w sprawie rocznych wiążących ograniczeń emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie w latach 2021–2030 w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) [COM(2016) 482 final] i w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych pochodzących z działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 [COM(2016) 479 final].

2.

Uważa za istotne zmniejszeni do 2030 r. emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji do takiego poziomu, by możliwe było osiągnięcie długoterminowego celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 95 % do 2050 r.

3.

Jest zdania, że w kontekście realizacji zobowiązań podjętych w porozumieniu paryskim wysoce innowacyjne i racjonalne pod względem kosztów byłoby zintegrowane uwzględnienie w ramach unijnej polityki przeciwdziałania zmianie klimatu pełnego potencjału w zakresie zmniejszania emisji CO2 pochodzących z użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF).

4.

Uważa za decydujące, aby uznać władze lokalne i regionalne za kluczowe podmioty zaangażowane we wdrażanie środków zawartych w nowej polityce przeciwdziałania zmianie klimatu i by zgodnie z zasadami wielopoziomowego sprawowania rządów zapewnić ich bardziej aktywny i pełniejszy udział w realizacji polityki UE w zakresie energii i klimatu.

5.

Podkreśla rolę i kompetencje miast i regionów w zakresie gromadzenia i zestawiania danych niezbędnych do tworzenia wykazu emisji gazów cieplarnianych w sektorach podlegających rozporządzeniom w sprawie LULUCF i w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego. Zaleca państwom członkowskim i Komisji konsekwentne wspieranie władz lokalnych i regionalnych poprzez wzmacnianie ich odpowiednich zasobów potrzebnych do wypełniania podstawowych zadań związanych z projektowaniem i planowaniem lokalnego rozwoju w dziedzinie gospodarki energetycznej, transportu, gospodarowania odpadami, użytkowania terenu i innych.

6.

Jest zdania, że dzięki instrumentom elastyczności w działaniach na rzecz ochrony klimatu do głosu dochodzą także zasady wolnego rynku oraz praktyki użytkowania gruntów, a także środki do realizacji celów ograniczenia emisji. Niemniej potrzeba tu zmian, aby nie dopuścić do obniżenia poziomu ambitnych celów unijnej polityki w zakresie zmiany klimatu oraz by uniknąć inflacji w handlu uprawnieniami. Można tego dokonać, rozliczając rzeczywiste emisje lub ich linearny trend spadku w 2020 r., ograniczając przenoszenie nadwyżek uprawnień z sektorów objętych systemem ETS do sektorów nieobjętych tym systemem oraz ustanawiając ambitniejsze cele, także w przypadku krajów o niskim PKB.

7.

Wzywa do wprowadzenia śródokresowych kontroli zgodności co pięć lat, jako skutecznego środka zapewniającego realizację celów redukcji emisji za pomocą bardziej systematycznego monitorowania.

8.

Uważa, że skoro nie ma konkretnych celów w zakresie redukcji emisji dla poszczególnych sektorów objętych rozporządzeniem w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, należy wprowadzić przepisy dotyczące planowania, aby na poziomie UE, państw członkowskich, regionów i władz lokalnych umożliwić opracowywanie takich strategii i działań, które doprowadzą do zmiany w tych sektorach w kierunku niskich emisji CO2. W związku z tym trzeba określić cele sektorowe, aby zagwarantować, że wszystkie sektory objęte rozporządzeniem w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego realizują określony w tym rozporządzeniu globalny cel redukcji emisji. Ponadto konieczne jest uzupełnienie kontroli zgodności corocznymi przeglądami i bilansami.

9.

Podkreśla potrzebę pełnego i bardziej ambitnego wykorzystywania możliwości związanych z wymogami prawnymi odnoszącymi się do działań w tych sektorach, w których istnieje ryzyko zwiększenia emisji (np. działania dotyczące wydajności samochodów osobowych i lekkich pojazdów użytkowych w sektorze transportu).

10.

Wzywa Komisję Europejską, by rozważała wkład LULUCF w sposób całościowy, dostrzegając, że sektor ten, a zwłaszcza lasy, może na różnorakie sposoby, np. poprzez sekwestrację, składowanie i substytucję emisji CO2, wnieść pozytywny wkład w łagodzenie zmiany klimatu.

1.

Jest zdania, że w sektorach, które są objęte zakresem rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz rozporządzenia w sprawie LULUCF, władze lokalne i regionalne odgrywają kluczową rolę, ponieważ rozporządzenia te wymagają uwzględnienia wymiaru terytorialnego. Zarazem chodzi tutaj bezpośrednio o dziedziny, w których władze lokalne i regionalne mogą podejmować działania z uwagi na swoje prawne kompetencje i uprawnienia. Do celów realizacji polityki istnieje ponadto szeroki wachlarz przydatnych instrumentów, takich jak np. planowanie przestrzenne, wsparcie rozwoju MŚP, środki polityczne na rzecz przyciągania i wspierania inwestycji ekologicznych, budownictwo, transport miejski i mobilność czy plany rozwoju obszarów miejskich.

2.

Podkreśla, że proponowane środki przyczyniają się do ograniczenia emisji w sektorach nieobjętych unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS) i zapewniają społeczną, gospodarczą i środowiskową wartość dodaną. Regiony i miasta mają przez to jeszcze ważniejszą rolę do odegrania, gdyż są na podlegających im terytoriach pionierami i siłą napędową inicjatyw mających na celu obniżenie emisyjności i biorą pod uwagę czynniki gospodarcze i społeczne wszystkich działań lokalnych.

3.

Podkreśla, że nowoczesna i zrównoważona gospodarka leśna przyczynia się do większego wykorzystywania zasobów odnawialnych i dostarcza bioenergię, która może zastępować paliwa kopalne, oraz jednocześnie zapewnia efektywne pochłaniacze dwutlenku węgla. Akcentuje konieczność wspierania redukcji emisji w sektorach LULUCF także za pośrednictwem wspólnej polityki rolnej.

4.

Dostrzega ważne zadania dla władz lokalnych i regionalnych w zakresie bezpośredniego informowania obywateli i prowadzenia kampanii w kwestiach energetyki. Wnioski Komisji wspierają realizację regionalnych strategii w zakresie klimatu i energii i posuwają naprzód dekarbonizację sektorów oraz planowe użytkowanie gruntów w kontekście rozwoju regionalnego i rozwoju obszarów miejskich oraz planowania przestrzennego. Konkretne przykłady oraz cele w zakresie redukcji zapewnia tym procesom lokalnym i regionalnym Porozumienie Burmistrzów.

5.

Uważa, że proponowane przepisy nie budzą wątpliwości co do zgodności z zasadą pomocniczości, ponieważ przeciwdziałanie zmianie klimatu i jej skutkom ma wyraźny wymiar transgraniczny, a zatem cele tych przepisów można osiągnąć jedynie poprzez działanie na szczeblu UE. Ponadto proponowane przepisy nie wykraczają poza to, co jest konieczne pod względem formy lub treści do osiągnięcia celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w UE do 2030 r. w sposób racjonalny pod względem kosztów, a zatem są one zgodne z zasadą proporcjonalności.

6.

Uważa za koniczne, by w celu przestawienia się na gospodarkę niskoemisyjną i czyste źródła energii w dalszym ciągu wdrażać szeroko zakrojone działania w dziedzinie klimatu także w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji. W ramach proponowanego wspólnego wysiłku redukcyjnego dąży się do wprowadzenia ogólnego uregulowania dla sektorów nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji.

7.

Zwraca uwagę na to, że Komisja nie przedstawiła konkretnych, prawnie wiążących celów dla tych sektorów, ale raczej wychodzi od ogólnego ujęcia wkładu tych sektorów, w ramach którego państwom członkowskim przyznaje się stosunkowo dużą swobodę co do tego, jakie konkretnie środki chcą wdrożyć w celu wypełnienia ich celów dotyczących obniżenia emisji gazów cieplarnianych. Perspektywy w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych są różne w poszczególnych sektorach i na poziomie krajowym mogą nawet – np. jeśli chodzi o prognozy emisji z transportu lądowego, całkowicie niezależnie od wdrożenia środków zwiększających efektywność paliwową – oznaczać wzrost.

8.

Opowiada się za elastycznym wdrażaniem ogólnych celów w całości sektorów, przy czym należy oszacować i uwzględnić dane regionalne i lokalne możliwości. Podział celu na poszczególne sektory wydaje się w praktyce niewykonalny.

9.

Podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie i sektory gospodarki powinny przyczyniać się do osiągnięcia ograniczenia emisji i wszystkie powinny uczestniczyć w staraniach o realizację wytyczonego celu, dbając o równowagę między względami sprawiedliwości i solidarności. Cele krajowe w ramach grupy państw członkowskich, w których PKB na mieszkańca przekracza średnią unijną, należy proporcjonalnie dostosować, tak by zapewnić racjonalność pod względem kosztów w sprawiedliwy i zrównoważony sposób.

10.

Zauważa, że osiągnięcie tych redukcji emisji gazów cieplarnianych powinno zwiększyć wydajność i innowacyjność w gospodarce europejskiej, a w szczególności powinno sprzyjać wprowadzaniu ulepszeń, zwłaszcza w budownictwie, rolnictwie, gospodarce odpadami i transporcie, w zakresie, w jakim wchodzą one w zakres omawianego rozporządzenia.

11.

Zwraca uwagę na to, że w rozporządzeniu w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego przewidziano wiele możliwości dotyczących elastyczności i handlu, tak by państwom członkowskim łatwiej było osiągnąć swe cele dotyczące redukcji emisji do 2030 r. Środki tego rodzaju zmniejszają koszty redukcji emisji, choć trzeba patrzeć na sprawę realistycznie i z rozwagą oraz bacznie dbać o to, by elastyczność nie prowadziła w niektórych państwach członkowskich do większych emisji lub do wyznaczenia niższych celów w wyniku manipulacji, czy to przed wejściem w życie przepisów, czy podczas stosowania mechanizmu elastyczności, jako że niejednolite uregulowania dotyczące elastyczności mogą ostatecznie prowadzić do nieosiągnięcia celów dotyczących redukcji emisji. Należy mieć na uwadze nie tylko przejściowe problemy gospodarcze i strukturalne państw i poziom życia w nich, ale także uwzględniać regionalne różnice w ramach państw, aby możliwe było osiągnięcie ambitnych celów.

12.

Wzywa pilnie Komisję, by zaproponowała konkretne rozwiązania problemu tych regionów, które mogą doświadczać szczególnych trudności lub upadku w kontekście niezbędnego przestawienia się na gospodarkę niskoemisyjną. Podkreśla konieczność opracowywania realistycznych rozwiązań dla regionów, które są w dużym stopniu uzależnione od wykorzystania paliw kopalnych lub od energochłonnych gałęzi przemysłu, lub też mogą być w inny sposób niewspółmiernie dotknięte stosowaniem proponowanych przepisów. Podkreśla znaczenie zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w rozwój ścieżek zrównoważonego rozwoju, które mogłyby stymulować gospodarkę tych regionów.

13.

Zauważa, że z uwagi na nadmierną podaż uprawnień do emisji oraz niskie ceny CO2 wyznaczona maksymalna górna granica 100 mln jednostek w odniesieniu do emisji nie stanowi żadnej pomocy, jeśli chodzi o znaczne ograniczenie emisji, natomiast może być sprzeczna z celami w zakresie klimatu i prowadzić do tego, że emisje w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji nawet jeszcze wzrosną w rezultacie likwidowania nierównowagi.

14.

Wzywa Komisję, by podczas naliczania kar wykazywała się pewną elastycznością poprzez stosowanie niższych kursów wymiany i wyceny przy realokacji przydziałów uprawnień do emisji między sektorami.

15.

Przyjmuje z zadowoleniem propozycję umożliwienia państwom członkowskim wykorzystania do rozliczenia łącznie 280 mln jednostek z sektora LULUCF, uznając, że ten sektor, a zwłaszcza lasy, może wnieść pozytywny wkład w ramy UE dotyczące zmiany klimatu. Odnotowuje, że istnieją problemy w zakresie dokładności monitorowania emisji gazów cieplarnianych w sektorze LULUCF oraz wspierania władz lokalnych w zakresie gromadzenia danych.

16.

Stwierdza, że sekwestracja CO2 w ramach LULUCF powinna być ograniczona do tych dziedzin rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, w których zasady rozliczania mają podstawy naukowe i zostały sprawdzone w projektach pilotażowych. Pozwoli to uniknąć spekulacji i sprowadzenia ogólnych zasad wyłącznie do aspektu kosztów. Podczas monitorowania środków w sektorze LULUCF oraz w stosownej sprawozdawczości trzeba zgodnie z najlepszą wiedzą i poprzez zastosowanie najlepszych metod unikać podwójnego liczenia. Dotyczy to przede wszystkim zmian kategorii użytkowania gruntów, ale także rozliczania produktów z drewna i zjawisk katastrofalnych.

17.

Proponuje, by umożliwić stosowanie odliczeń w odstępach pięcioletnich, tak aby można było uwzględnić potencjalny wkład terenów wylesionych, terenów zalesionych, gruntów uprawnych i uprawianych użytków zielonych. Pozwoliłoby to uwzględnić zmienność przyrody i zniwelować oddziaływanie zdarzeń przypadkowych i procesów cyklicznych.

18.

Zaleca Komisji, aby współpracowała z państwami członkowskimi w dokładniejszym określeniu roli władz lokalnych i regionalnych w zarządzania danymi i monitorowaniu rozliczeń związanych z LULUCF.

19.

Uważa za ważne, że solidna sprawozdawczość i cykl zgodności, określone w decyzji dotyczącej wspólnego wysiłku redukcyjnego, zostały utrzymane w omawianym wniosku. Państwa członkowskie nadal są zobowiązane do przestrzegania rocznych limitów emisji przy linearnym spadku w latach 2021–2030, choć rzeczywista kontrola zgodności będzie organizowana co 5 lat.

20.

Podkreśla, że Komisja w celu zagwarantowania, że kontrola zgodności odbywa się na bazie precyzyjnych danych, musi stale i systematycznie sprawdzać i oceniać przedstawione przez państwa członkowskie wykazy gazów cieplarnianych, w razie potrzeby korzystając z pomocy niezależnych ekspertów.

21.

Jest zdania, że Europejska Agencja Środowiska musi nadal koordynować kontrolę przejrzystości, dokładności, spójności, porównywalności i kompletności przedłożonych informacji. Decydujące znaczenie ma wzmocnienie władz lokalnych i regionalnych w zakresie rozliczania i sprawozdawczości, aby lepiej niż dotychczas uwzględniać szczególne cechy lokalne i regionalne.

22.

Uważa za ważne, by w związku z wnioskiem nie nałożono żadnych bezpośrednich obowiązków sprawozdawczych czy obciążeń administracyjnych na administracje krajowe, regionalne i lokalne oraz przedsiębiorstwa, MŚP i mikroprzedsiębiorstwa.

23.

Zwraca uwagę na to, że różnorodność i zmienność użytkowania gruntów w Europie prowadzi naturalnie do zróżnicowanego i niejednolitego traktowania, co sprawia, że konieczna jest zdecydowana i skoordynowana harmonizacja i normalizacja jakości danych z państw członkowskich, przy czym trzeba uwzględnić nie tylko krajowe, ale także regionalne i lokalne okoliczności i warunki, łącznie z dynamiką ich zmian. Proponuje, aby w tym kontekście wykorzystać doświadczenia zdobyte dzięki takim narzędziom, jak metodyka wykazów dotyczących emisji w ramach inicjatywy Porozumienie Burmistrzów, oraz powiązać te doświadczenia z bieżącymi wysiłkami na rzecz ustanowienia elastycznych i łatwych w użyciu oraz wiarygodnych wskaźników umożliwiających pomiar emisji na szczeblu lokalnym i regionalnym w kontekście Globalnego Porozumienia Burmistrzów.

24.

Niepokoi się wygaśnięciem protokołu z Kioto pod koniec 2020 r. W związku z tym zarządzanie sektorem LULUCF należy dalej rozwijać w ramach UE. Obecnie jest to zapewnione w decyzji w sprawie LULUCF (529/2013/UE). Decyzja ta jest już wdrażana, co doprowadzi do ulepszenia systemów rozliczania do roku 2020. Bez ram prawnych konsolidujących to wdrożenie i określających obowiązujące przepisy w okresie po 2020 r., sposób uwzględnienia sektora LULUCF w ogólnych ramach mógłby być zróżnicowany w całej UE. Różnice dotyczące zasad sprawozdawczości i rozliczania w poszczególnych państwach członkowskich negatywnie wpływałyby na optymalne funkcjonowanie jednolitego rynku.

25.

Przyznaje, że zasady rozliczania dla wykazu sektora LULUCF oparte na procedurze IPCC z 2006 r. nie odpowiadają najnowocześniejszym metodom. UE powinna zasadniczo dopracować procedurę tworzenia wykazów, aby poprawić jej dokładność i szybkość, a jednocześnie zachować prostotę i przejrzystość systemu. W tym kontekście miastom i regionom przypada ważna, o ile nie decydująca rola w zakresie przekazywania informacji potrzebnych do wykazów dla LULUCF, na potrzeby zarówno oceny ex post, jak i tworzenia prognoz.

26.

Podkreśla, że w ramach tej procedury wykorzystywanie struktur wsparcia, które mają prowadzić do stopniowej poprawy, wydaje się bardzo obiecującym zjawiskiem. KR mógłby przyczynić się do stworzenia korzystnego otoczenia dla dalszej rozbudowy zdolności miast i regionów do gromadzenia, analizy i zestawiania danych związanych z LULUCF zgodnie z kluczowymi zasadami procedury IPCC, takimi jak spójność, porównywalność, kompletność, dokładność i przejrzystość.

27.

Jest zdania, że Komisja Europejska wraz z KR-em powinny opracować wytyczne zapewniające władzom lokalnym i regionalnym pomoc z procedurami w zakresie gromadzenia danych, a także wspólne standardy metodologiczne dotyczące uwzględniania i rozważania lokalnych informacji, przy czym należy mieć na uwadze potrzebę kompromisów między dokładnością a opłacalnością oraz ograniczania obciążeń administracyjnych. Większą dokładność można z pewnością uzyskać jedynie dzięki włączeniu lokalnych i regionalnych ekspertów.

28.

Stwierdza, że podejście zakładające zaangażowanie wielu zainteresowanych stron nie tylko jest właściwe z myślą o osiągnięciu jednomyślności co do kwestii związanych ze zmianą klimatu i kształtem sektora LULUCF, ale także przyczynia się do zwiększenia przejrzystości i obowiązków sprawozdawczych, poprawy oceny oddziaływania społecznego i gospodarczego na poziomie lokalnym i regionalnym, łatwiejszego znajdywania optymalnych rozwiązań oraz ponadsektorowego zrozumienia coraz większej złożoności.

29.

Jest zdania, że przy włączaniu LULUCF w ramy polityki klimatycznej trzeba w pierwszym rzędzie uwzględnić rolnictwo i leśnictwo, ale także wkład mieszkalnictwa, gospodarowania odpadami i drobnego przemysłu, zarówno przy wprowadzaniu sprawdzonych rozwiązań w kontekście przepisów dotyczących przejrzystości, jak i z myślą o zapewnieniu skuteczności mechanizmów kontroli. Szybkie i konkretne informacje zwrotne z poszczególnych dziedzin będą miały kluczowe i decydujące znaczenie zarówno podczas debat dotyczących rozporządzenia, jak i podczas wdrażania.

30.

Podkreśla, że możliwości finansowania trzeba poszerzać stale, bardziej zdecydowanie niż dotychczas i w sposób zdecentralizowany na poziom lokalny i regionalny, gdzie mogą stanowić atrakcyjne uzupełnienie dla finansowania prywatnego i instytucji kredytowych. Oprócz udostępnienia krajowych i europejskich środków finansowych w formie dotacji i współfinansowania warto rozważyć – z myślą o realizacji inicjatyw ekologicznych – zwiększenie zdolności władz lokalnych i regionalnych do udzielania bądź zaciągania kredytów. Można to osiągnąć poprzez zmiany w ustawodawstwie lub poprzez współdziałanie miast, które same nie są dość duże, by np. kupować obligacje.