11.8.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 264/7

(1)

Decyzja nadaje prawnie wiążącą moc zobowiązaniom zaproponowanym przez Amazon.com, Inc. oraz kontrolowane pośrednio i bezpośrednio przez to przedsiębiorstwo podmioty, w tym Amazon EU Sàrl, Amazon Digital Services, LLC oraz Amazon Media EU, Sàrl (zwane dalej łącznie „Amazon”), zgodnie z art. 9 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 („rozporządzenie (WE) nr 1/2003”) w ramach postępowania przewidzianego w art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („Traktat”) oraz w art. 54 Porozumienia EOG w odniesieniu do niektórych klauzul równości i podobnych postanowień w umowach zawieranych przez Amazon z dostawcami e-książek.

(2)

W dniu 11 czerwca 2015 r. Komisja wszczęła postępowanie zgodnie z art. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 773/2004 przeciwko Amazon.com, Inc. oraz Amazon EU Sàrl w celu przyjęcia decyzji zgodnie z rozdziałem III rozporządzenia (WE) nr 1/2003. W dniu 9 grudnia 2016 r. wszczęto również postępowanie przeciwko Amazon Digital Services, LLC oraz Amazon Media EU, Sàrl.

(3)

W dniu 9 grudnia 2016 r. Komisja przyjęła, zgodnie z art. 9 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1/2003, ocenę wstępną, w której przedstawiła wstępnie zidentyfikowane problemy w zakresie konkurencji.

(4)

W dniu 13 stycznia 2017 r. w odpowiedzi na wstępną ocenę Komisji Amazon przedłożył projekt zobowiązań („wstępne zobowiązania”). W dniu 26 stycznia 2017 r., zgodnie z art. 27 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1/2003, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano zawiadomienie, w którym streszczono sprawę i podsumowano wstępne zobowiązania oraz wezwano zainteresowane strony trzecie do przedstawienia uwag na temat wstępnych zobowiązań w terminie jednego miesiąca od daty publikacji zawiadomienia.

(5)

W dniu 9 marca 2017 r. Komisja przekazała przedsiębiorstwu Amazon uwagi zainteresowanych stron trzecich otrzymane po opublikowaniu zawiadomienia. W dniu 31 marca 2017 r. przedsiębiorstwo Amazon przedstawiło zmienioną propozycję zobowiązań („ostateczne zobowiązania”).

(6)

W dniu 19 kwietnia 2017 r. zasięgnięto opinii Komitetu Doradczego ds. Praktyk Ograniczających Konkurencję i Pozycji Dominujących, który wydał przychylną opinię.

(7)

W dniu 25 kwietnia 2017 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające przedstawił sprawozdanie końcowe.

(8)

W ocenie wstępnej z dnia 9 grudnia 2016 r. Komisja przedstawiła swoje wstępne zastrzeżenia. W szczególności Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że Amazon mógł nadużyć swojej pozycji dominującej na rynkach dystrybucji detalicznej e-książek w języku angielskim i języku niemieckim w stosunku do konsumentów w EOG, łamiąc tym samym postanowienia art. 102 TFUE i art. 54 Porozumienia EOG, poprzez nałożenie na dostawców e-książek (2) wymogów (i) powiadamiania go o korzystniejszych lub alternatywnych warunkach, jakie oferują oni innym sprzedawcom lub (ii) udostępniania mu warunków, które bezpośrednio lub pośrednio zależą od warunków oferowanych innym sprzedawcom detalicznym e-książek (3) (zwanych dalej łącznie „klauzulami równości”).

(9)

Wstępne zastrzeżenia Komisji dotyczyły stosowania przez Amazon klauzul równości niezwiązanych z ceną stawiających dostawcom e-książek wymóg, aby oferowali Amazonowi taki sam model biznesowy („równość modelu biznesowego”), udostępniali mu dane e-książki na danym terytorium lub w określonym dniu („równość wyboru”) oraz zapewniali cechy, funkcjonalności, zasady użytkowania, elementy lub treści („równość cech”), jak również klauzul równości związanych z ceną w odniesieniu do cen detalicznych w umowach agencyjnych („równość cen agencyjnych”) i promocji („równość promocji”).

(10)

Wstępne zastrzeżenia odnosiły się również do „postanowień dotyczących puli rabatowej”, w których przewidziano „pulę” rabatów, które Amazon może wykorzystać według własnego uznania w celu obniżki cen agencyjnych dla dowolnej e-książki dostarczanej Amazonowi przez tego dostawcę e-książek. Wspomniana pula jest obliczana na podstawie różnic między cenami agencyjnymi ustalonymi przez dostawcę e-książek na dostawy e-książek dla Amazona a cenami agencyjnymi lub cenami odsprzedaży na te e-książki dostępne za pośrednictwem innych sprzedawców detalicznych e-książek.

(11)

Dalsze zastrzeżenia wstępne dotyczyły klauzul zobowiązujących dostawców do oferowania Amazonowi ceny hurtowej, jeśli taką ofertę udostępniano dowolnemu konkurentowi tego przedsiębiorstwa („równość cen hurtowych”). Uwzględniono również klauzule zobowiązujące dostawcę e-książek do powiadamiania Amazona o udostępnieniu innych alternatywnych modeli biznesowych, e-książek, danych o dostępności, cech, promocji lub niższych cen hurtowych i agencyjnych sprzedawcom detalicznym e-książek innym niż Amazon („postanowienia dotyczące powiadamiania”).

(12)

Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że klauzula równości modelu biznesowego i odnośne postanowienia dotyczące powiadamiania mogą (i) ograniczać motywację dostawców e-książek do wspierania alternatywnych nowych i innowacyjnych modeli biznesowych i inwestowania w nie, (ii) zmniejszać zdolność i motywację konkurentów Amazona do rozwoju i różnicowania swoich ofert przez takie modele biznesowe, (iii) odstraszać sprzedawców detalicznych e-książek od wchodzenia na rynek i ekspansji na nim, a co za tym idzie – osłabiać konkurencję na poziomie dystrybucji e-książek i wzmacniać dominującą pozycję Amazona.

(13)

Ponadto Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że klauzule równości wyboru i równości cech są w stanie (i) zmniejszać motywację dostawców i sprzedawców detalicznych e-książek do tworzenia e-książek, które nie są głównie w formie tekstowej, oraz uniemożliwiać zróżnicowanie sprzedawców detalicznych e-książek (w oparciu o treść, szczególne cechy lub funkcjonalności e-książek lub wcześniejszy termin publikacji), a co za tym idzie ewentualnie osłabiać konkurencję na poziomie dystrybucji e-książek, (ii) osłabiać konkurencję między sprzedawcami detalicznymi e-książek i odstraszać ich od wchodzenia na rynek i ekspansji na nim poprzez ograniczenie zakresu zróżnicowania ofert sprzedawców detalicznych e-książek, czego skutkiem mogą być wyższe ceny i mniejszy wybór dla konsumentów.

(14)

Komisja uznała również wstępnie, że klauzule równości cen agencyjnych, równości promocji, postanowień dotyczących puli rabatowej i odpowiednich postanowień dotyczących powiadamiania (w połączeniu z postępowaniem Amazona mającym na celu uzyskanie równości cen detalicznych) mogą (i) odstraszać sprzedawców detalicznych e-książek od wchodzenia na rynek i ekspansji na nim, wzmacniając w ten sposób dominującą pozycję Amazona, (ii) pozwolić Amazonowi na ograniczanie konkurencji między sprzedawcami detalicznymi e-książek, a tym samym na uzyskanie wyższych prowizji od dostawców e-książek, co może ostatecznie prowadzić do wzrostu cen detalicznych e-książek.

(15)

Wreszcie, Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że klauzula równości cen hurtowych może (i) utrudniać sprzedawcom detalicznym e-książek wchodzenie na rynki właściwe i ekspansję na nich przez oferowanie konsumentom niższych cen detalicznych na e-książki niż Amazon oraz (ii) potencjalnie wzmacniać ewentualne skutki klauzuli równości wyboru przez zapewnienie Amazonowi dostępu do e-książek na najlepszych warunkach hurtowych, w przypadku gdy dostawcy e-książek zdecydują się na nieoferowanie Amazonowi danej e-książki.

(16)

Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że klauzule równości przedstawione w pkt 12–15 powyżej stanowią same w sobie nadużycie pozycji dominującej przez Amazon na rynkach właściwych w EOG. Ponadto Komisja wstępnie uznała, że połączenie różnych klauzul równości dotyczących cen (tj. równości cen agencyjnych, postanowień dotyczących puli rabatowej, równości promocji, równości cen hurtowych i równości prowizji agencyjnej), klauzul równości niezwiązanych z ceną (tj. równości modelu biznesowego, równości wyboru i równości cech) oraz postanowień dotyczących powiadamiania może nasilić potencjalne skutki antykonkurencyjne poszczególnych klauzul.

(17)

Amazon nie zgadza się ze wstępną oceną i ustaleniami Komisji. Niemniej jednak zgodnie z art. 9 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 zaproponował on zobowiązania, których może się podjąć, by uwzględnić zastrzeżenia Komisji w zakresie konkurencji. Główne elementy wstępnych zobowiązań zaoferowanych przez Amazon można podsumować następująco:

(18)

W odpowiedzi na publikację w dniu 26 stycznia 2017 r. zawiadomienia zgodnie z art. 27 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 („test rynkowy”) Komisja otrzymała uwagi od piętnastu zainteresowanych stron trzecich, m.in. od dostawców e-książek, sprzedawców detalicznych e-książek, stowarzyszeń wydawców oraz organizacji konsumenckich.

(19)

Nadesłane uwagi dotyczyły przede wszystkim definicji zastosowanych we wstępnych zobowiązaniach (wskazano, że należałoby je doprecyzować i dostosować do istniejących klauzul równości, jak również rozszerzyć ich zakres na książki drukowane, książki mówione, aplikacje, e-książki wydane we własnym zakresie, komiksy i powieści graficzne, a także podręczniki), zakresu i terminu zobowiązań zaoferowanych przez Amazon, okresu trwania tych zobowiązań, jak również retorsji, nieobchodzenia zobowiązań oraz monitorowania ich przestrzegania.

(20)

W odpowiedzi na przedstawione uwagi Amazon przedstawił nową wersję zobowiązań („ostateczne zobowiązania”). Ostateczne zobowiązania różnią się od zaproponowanych wstępnie zobowiązań następująco:

(21)

Ostateczne zobowiązania są wystarczające, aby zaradzić problemom sformułowanym przez Komisję w ocenie wstępnej, a przy tym nie są nieproporcjonalne. Komisja doszła do takiego wniosku po uwzględnieniu interesów stron trzecich, m.in. zainteresowanych stron trzecich, które zgłosiły uwagi w ramach testu rynkowego.

(22)

Komisja odnotowuje, że ostateczne zobowiązania zabraniają stosowania klauzul równości, w odniesieniu do których wyraziła wstępne zastrzeżenie, że mogą one, lub prawdopodobnie będą one ograniczać zdolność i motywację dostawców e-książek oraz konkurujących sprzedawców detalicznych e-książek do wspierania alternatywnych i zróżnicowanych modeli biznesowych i ofert, jak również do inwestowania w takie modele i oferty. Co więcej, ostateczne zobowiązania zabraniają stosowania klauzul równości w związku ze wstępnym zastrzeżeniem Komisji, że takie klauzule mogą zmniejszać, lub prawdopodobnie zmniejszą konkurencyjność sprzedawców detalicznych e-książek poprzez ograniczenie ich zdolności i motywacji do rozwijania i różnicowania swoich ofert; tym samym zobowiązania te zmniejszają bariery wejścia na właściwe rynki i ekspansji na tych rynkach. Ponadto zakaz stosowania odnośnych klauzul równości prawdopodobnie ułatwi wejście na rynek i ekspansję na tym rynku konkurującym sprzedawcom detalicznym e-książek oraz będzie stymulować konkurencję na poziomie dystrybucji detalicznej e-książek.

(23)

Amazon nie zaoferował mniej uciążliwych zobowiązań w odpowiedzi na ocenę wstępną, które stanowiłyby również adekwatną odpowiedź na wstępne zastrzeżenia Komisji. Ostateczne zobowiązania są zatem zgodne z zasadą proporcjonalności.