24.8.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 197/57

—

Zaznacza, iż pomimo faktu, że od momentu opublikowania 8 listopada 2006 r. inicjatywa „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” jest prowadzona w nowych warunkach — tzn. zrezygnowano z podejścia odgórnego Komisji Europejskiej na rzecz podejścia oddolnego realizowanego przez władze lokalne i regionalne — Komisja Europejska nie wydała na ten temat oficjalnego komunikatu. W każdym razie niniejsza opinia uwzględnia te zmiany.

—

Podkreśla, że Komitet Regionów ma możliwość aktywnego uczestnictwa w monitoringu programów operacyjnych w ramach INTERREG IV i URBACT II dzięki roli konsultacyjnej w odnośnych komitetach monitorujących.

—

Wyraża nadzieję na osiągnięcie synergii pomiędzy platformą monitoringu strategii lizbońskiej a inicjatywą „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” przy zachowaniu właściwych im wartości. Platforma monitoringu strategii lizbońskiej stanowi okazję do przekazania doświadczenia służącego jako wkład do wzmocnienia polityki spójności i agendy lizbońskiej.

—

Kładzie nacisk na rolę komunikacji i rozpowszechniania informacji na szczeblu europejskim, co stanowi klucz do sukcesu inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych”. W tej kwestii Komitetowi Regionów przypada ważna rola współdziałania z Komisją Europejską.

—

Wnosi, by inicjatywa ta została zorganizowana w sposób ułatwiający ustalenie najlepszych rozwiązań na szczeblu regionalnym i stworzenie prostych mechanizmów ich rozpowszechniania w innych regionach Unii. Inicjatywa „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” powinna być siłą napędową oraz katalizatorem dobrych pomysłów i przedsięwzięć, podobnie jak niektóre inicjatywy wspólnotowe podejmowane w przeszłości.

1.

Pozytywnie ocenia zamiar Komisji Europejskiej, by za pośrednictwem inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” zwiększyć skuteczność działań w zakresie rozwoju lokalnego i regionalnego, wykorzystując zasadniczo pomyślne doświadczenia lokalne i regionalne oraz wspierając ich rozpowszechnienie, wymianę i dostosowanie do odmiennych warunków poprzez działania w sieci, które powinny zostać wzmożone jako instrumenty polityki wspólnotowej na rzecz modernizacji gospodarki i zwiększenia konkurencyjności.

2.

Uznaje, że inicjatywa ta jest ściśle związana z rolą instytucjonalną Komitetu Regionów; w tym względzie uważa zatem, że należy zwrócić się do Komitetu w celu spożytkowania jego możliwości działania i zaangażowania oraz apeluje o wykorzystanie jego roli jako wspólnego przedstawiciela systemów lokalnych i regionalnych Unii Europejskiej.

3.

Podkreśla, że w Komitecie Regionów utworzono platformę monitoringu strategii lizbońskiej skupiającą władze lokalne i regionalne, które oceniają i eksponują realizację tej strategii na szczeblu terytorialnym.

4.

Odnotowuje, że jest to jedyny program wyraźnie poświęcony krzewieniu współpracy tematycznej między podmiotami lokalnymi i regionalnymi, bez warunku wstępnego związanego z geografią: podmioty lokalne i regionalne nie muszą należeć do tej samej strefy granicznej ani do tego samego obszaru ponadnarodowego. Program ten może być najbardziej elastycznym instrumentem europejskiej integracji regionów, który ponadto powinien przyczynić się do wzmocnienia polityki regionalnej coraz bardziej skutecznej, zintegrowanej i ambitnej.

5.

Podziela zamiar Komisji, by za pomocą „Regionów na rzecz zmian gospodarczych” wymieniać i rozpowszechniać między europejskimi samorządami terytorialnymi doświadczenia oraz sprawdzone rozwiązania w dziedzinie rozwoju i spójności, w kontekście strategii lizbońskiej. W tym celu akcentuje znaczenie skutecznego i bezpośredniego włączenia organów zarządzających regionalnymi programami operacyjnymi do sieci propagowanych przez tę inicjatywę.

6.

Przyjmuje do wiadomości, że inicjatywa Komisji Europejskiej „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” jest zgodna z zasadą pomocniczości i że została zaplanowana jako proces uczenia się, tworzenia wzajemnych relacji i przyjmowania najlepszych rozwiązań, które szczebel lokalny i regionalny wypracował dzięki współpracy terytorialnej, by osiągnąć cele lizbońskie i göteborskie. Niemniej jednak uważa, że wzmocnienia tego szczebla na płaszczyźnie politycznej nie można oddzielić od powodzenia europejskiej polityki regionalnej.

7.

Proponuje więc Komisji Europejskiej, by w ramach wspólnych corocznych konferencji z Komitetem Regionów analizować postępy i zagadnienia tej inicjatywy.

8.

Zwraca uwagę, że inicjatywę „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” trzeba traktować jako uzupełnienie istniejących form współpracy międzyregionalnej, tym bardziej, że współpraca ta została wzmocniona w ramach nowego celu polityki regionalnej „europejska współpraca terytorialna”. Należy przy tym zagwarantować, aby także w przyszłości zainicjowane z programu INTERREG III C wsparcie współpracy regionów, miast oraz innych władz lokalnych Europy zostało utrzymane na wystarczającym poziomie.

9.

Uważa, że konieczne jest objaśnienie procedur współpracy między regionami i miastami, jako że oba szczeble instytucjonalne są cytowane i omawiane w dostępnych dokumentach Komisji, lecz odniesienia czyni się głównie do sieci regionów. Jest zatem zdania, że w tym względzie należy podkreślić, iż zarówno regiony, jak i miasta to podmioty kwalifikujące się do obu programów: INTERREG IV C i URBACT 2007-2013, chociaż konieczne będzie uznanie, że w wypadku pierwszego programu siłą napędową są regiony, a w wypadku drugiego — miasta. Ponadto uważa, że szczególnie użyteczne i konstruktywne byłoby wspieranie zaangażowania — w roli partnerów — dynamicznych podmiotów i instytucji działających w regionach i miastach.

10.

Zachęca Komisję do wykazania się większą przejrzystością niż w przeszłości. Program prac działających już sieci powinien zostać przynajmniej rozpowszechniony w internecie, podobnie jak podsumowanie różnych odbytych spotkań, wyników, dobrych doświadczeń z przeszłości i danych kontaktowych dotyczących wiodącego partnera w sieci, tak aby podmioty zainteresowane miały dostęp do wyników i mogły je wykorzystywać. Wskazane byłoby również, aby Komisja rozważyła utworzenie strony internetowej, gdzie strony zainteresowane mogłyby poszukiwać partnerów i innych istotnych informacji.

11.

Zauważa, że w następstwie spotkań i rozmów odbytych 31 stycznia i 16 marca 2007 r. w ramach komisji COTER, Komisja Europejska zaktualizowała i uściśliła swoje stanowisko wobec inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” w stosunku do projektu opinii przyjętego na ostatnim posiedzeniu. W szczególności zaznacza się, że mimo braku do tej pory oficjalnego dokumentu Komisji Europejskiej, jasne jest, iż przy wyborze działań do opcji szybkiej ścieżki zostanie przyjęte podejście oddolne. Ponadto realizacja tych działań będzie zgodna z funkcjonowaniem PO INTERREG IVC i URBACT II oraz właściwymi rozporządzeniami wykonawczymi. W ten sposób powinien zostać zapewniony dostęp do inicjatywy na równych warunkach dla wszystkich regionów i miast europejskich oraz osiągnięta oczekiwana kompleksowa przejrzystość inicjatywy.

12.

Zaleca także równoległe opublikowanie zgłoszeń wyrażających zainteresowanie udziałem na stronie internetowej Komisji, jak również na stronie Komitetu Regionów oraz przesłanie informacji do biur regionów w Brukseli lub osób odpowiedzialnych za sprawy regionalne w stałych przedstawicielstwach państw członkowskich w UE, tak by informacja ta została szybko rozpowszechniona i dotarła niezwłocznie do regionów i miast. Można wreszcie korzystać z sieci przekazu informacji, jaką Komisja dysponuje w niemal wszystkich regionach UE, jak również z sieci informacyjnej i promocyjnej utworzonej w państwach członkowskich na potrzeby Podstaw Wsparcia Wspólnoty (CSF).

13.

Proponuje ponadto opracowanie dla Komitetu Regionów procedury aktywnego uczestnictwa (konsultacja w odpowiedzi na zaproszenie/propozycję Komisji?) w przygotowywaniu programów operacyjnych bądź utworzenie kanału komunikacji w celu przekazywania uwag Komitetu strukturom, które je opracowują.

14.

Rozumie, że Komisja dostrzega potrzebę rozpowszechnienia i poszerzenia obecnych sieci oraz że podejście tematyczne ma pierwszeństwo wobec geograficznego; uważa niemniej, że te dwa podejścia mają w rzeczywistości charakter uzupełniający, który należy wykorzystać: ze względu na to, że dostrzega się potrzebę ochrony i odzwierciedlenia różnorodności, przy opracowywaniu tematów należy uwzględnić ich wymiar terytorialny; co więcej, kluczowym celem, do którego należy dążyć, jest synergia między różnymi sieciami, odzwierciedlająca ich komplementarność zarówno na płaszczyźnie tematycznej, jak i terytorialnej. W związku z tym przypomina, że należytą uwagę należy poświęcić obszarom osłabionym i dotkniętym marginalizacją.

15.

Podkreśla potrzebę stworzenia większej przestrzeni dla inicjatyw oddolnych. Jako przedstawiciele samorządów lokalnych i regionalnych członkowie Komitetu mogą takie działania przyjąć jedynie z zadowoleniem; zamierzają zatem poczynić starania, by to „otwarcie” nie skończyło się „zamknięciem” na szczeblu krajowym. Komitet zamierza podjąć działania w celu zapewnienia, że inicjatywa ta będzie istotnie wspierać i uznawać sieci utrzymywane przez te regiony i miasta, które pragną współpracować, by rozpropagować najlepsze innowacje w zakresie rozwoju gospodarczego, społecznego oraz ekologicznego.

16.

Podkreśla kwestię zrównoważonego rozwoju sieci, która polega zarówno na możliwości kontynuowania zainicjowanej wymiany przez wystarczająco długi czas (z czym wiąże się problem zasobów), jak i na zdolności ułatwienia zaangażowania instytucji i interakcji między nimi (rzeczywiste zaangażowanie zainteresowanych podmiotów instytucjonalnych) oraz między regionami (zaangażowanie różnych europejskich szczebli lokalnych i regionalnych oraz związanych z nimi podmiotów lokalnych i regionalnych, które mogą faktycznie skorzystać ze wspólnego doświadczenia).

17.

Zachęca Komisję, by zagwarantowała zaangażowanie różnych rodzajów regionów i władz lokalnych w celu odzwierciedlenia różnorodności, oryginalności i wartości przyjętych przez nie odmiennych rozwiązań w zakresie rozwoju. Przedsięwzięcia, które należy zrealizować w ramach inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” i w ramach działań przyspieszonych, powinny uwzględniać te różne doświadczenia, a także interakcje między wymiarem regionalnym i lokalnym w odniesieniu do uprzednio wybranych tematów. Komitet Regionów zamierza skutecznie reprezentować integrację tych dwóch wymiarów zarówno przy opracowywaniu ogólnych wytycznych tematycznych w zakresie tej inicjatywy i sposobów jej realizacji, jak i przy opracowywaniu oraz realizowaniu programów, które bezpośrednio się do niej odnoszą (INTERREG IV C i URBACT 2007-2013).

18.

Obawia się, że procedury jednoznacznego wyboru priorytetowych tematów, chociaż tematy te będą wystarczająco obszerne i będą się wyraźnie wpisywać w odnowioną agendę lizbońską, mogą się okazać zbyt sztywne (1), jak w wypadku znaczenia przemysłu dla rozwoju regionalnego, które nie zostało uwzględnione w obecnie proponowanych tematach. Należy zatem sprecyzować i opracować procedurę, dzięki której te tematy mogą zostać uzupełnione i zrewidowane, gwarantując w ten sposób maksymalną przejrzystość procesu decyzyjnego w synergii i we współpracy z regionami oraz władzami lokalnymi. Co więcej, autonomia regionów i władz lokalnych w zarządzaniu ich własnymi sieciami musi pozostać nienaruszona, nawet jeżeli sieci te będą się koncentrować na tematach wybranych przez Komisję. Komitet zastanawia się ponadto nad spójnością między niektórymi ze wskazanych tematów a priorytetami wyznaczonymi w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (2). W tym kontekście należy sprecyzować, czy dopuszczalne są tematy bezpośrednio związane z Europejskim Funduszem Społecznym.

19.

Uznaje, że — ogólnie rzecz ujmując — dla osiągnięcia większej skuteczności i wydajności w wykorzystaniu zasobów finansowych przewidzianych na politykę spójności niezbędne jest nie tylko zaangażowanie władz krajowych i regionalnych, ale również bardziej bezpośrednia rola Komisji Europejskiej, oraz opracowywanie w oparciu o zasadę dobrowolności nowych sposobów interakcji, wymiany i współpracy między regionami, władzami lokalnymi oraz Komisją.

20.

Za przydatne uważa ponadto dokładniejsze zdefiniowanie głównych finansowych ram odniesienia przewidywanych dla tej inicjatywy, uważając zwłaszcza, że środki powinny pochodzić z różnych źródeł: z ewentualnych pozostałych środków dostępnych w ramach programów 2000-2006, dwóch nowych programów operacyjnych (pewien procent, który musi zostać jeszcze określony w odpowiednich projektach budżetu), głównych programów regionalnych i bezpośrednio dostępnych środków na pomoc techniczną Komisji Europejskiej. W tym kontekście środki finansowe pochodzące z instrumentów: INTERREG IV C i URBACT 2007-2013 mogą być tylko impulsem dla realizacji programów zasadniczych. Główną część finansowania inicjatyw należy więc zapewnić poprzez programy zasadnicze. Należy ponadto określić kwotę dofinansowania krajowego z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z konieczności utrzymania stabilności budżetowej w państwach członkowskich.

21.

Uważa, że inicjatywę tę zależy zorganizować w taki sposób, by ułatwić ustalenie najlepszych rozwiązań na szczeblu regionalnym i stworzyć proste mechanizmy ich rozpowszechniania w innych regionach Unii. Krótko mówiąc, inicjatywa „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” powinna być siłą napędową oraz katalizatorem dobrych pomysłów i przedsięwzięć, podobnie jak niektóre inicjatywy wspólnotowe podejmowane w przeszłości.

22.

Podkreśla znaczenie prezentacji i popularyzacji omawianej inicjatywy dla zapewnienia jej skuteczności. Należy dowieść wartości przedsięwzięcia „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” poprzez jego dynamikę, w tym szczególnie pokazując, że można doprowadzić do włączenia najlepszych projektów do programów zasadniczych (mainstream) polityki spójności, by zapewnić ich finansowanie.

23.

W kontekście polityki komunikacyjnej związanej z tą inicjatywą pozytywnie ocenia informacje przekazane przez DG ds. Polityki Regionalnej w czasie posiedzenia komisji COTER w dniu 31 stycznia 2006 r., dotyczące udziału członka Komitetu Regionów w komisji przyznającej coroczne nagrody za innowację przewidziane w ramach „Regionów na rzecz zmian gospodarczych”.

24.

Podkreśla, że komunikacja i rozpowszechnianie informacji są niezbędne do rozpropagowania tej inicjatywy. Zaplanowane coroczne konferencje powinny dotyczyć przedstawienia najlepszych rozwiązań i możliwości ich powielenia w europejskich regionach i miastach. Komitet Regionów deklaruje w tym względzie swą gotowość do współpracy z Komisją, zwłaszcza w zakresie wymiany danych z platformą monitoringu strategii lizbońskiej. Uważa, że należy rozpowszechnić więcej informacji na temat tej inicjatywy już na bieżącym etapie przygotowań. Ze względu na to, że niektóre z dokumentów źródłowych — takich jak dokument roboczy służb Komisji zawierający zaproponowane tematy (3) — są obecnie dostępne jedynie w języku angielskim i francuskim, sugeruje, by je rozpowszechnić także w innych językach wspólnotowych.

25.

Wyraża zadowolenie z powodu trzech konferencji już zorganizowanych przez Komisję w ramach inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” i uważa, że stosowne jest zalecenie uruchomienia dalszych inicjatyw w zakresie komunikacji i dialogu (rzeczywistych bądź wirtualnych miejsc spotkań, konferencji oraz forów itp.) oprócz tych, które już wskazano, a przede wszystkim włączenie działań komunikacyjnych, promocyjnych i popularyzujących do skoordynowanego planu komunikacji, co dzięki planowaniu działań w perspektywie wieloletniej pozwoli stworzyć ramy koordynacji obejmujące wysiłki, których oczekuje się ze strony działów informacyjnych Komisji i innych zaangażowanych podmiotów, wśród których szczególną rolę powinien odgrywać Komitet Regionów, wyrażający swą gotowość do dostarczenia potrzebnych szczegółów w tym zakresie.

26.

Proponuje, by organom zarządzającym programami celu 3 udostępniono dodatkowe środki finansowe, tak by inicjatywa ta umożliwiła promowanie działalności sieci współpracy terytorialnej w zakresie realizacji strategii lizbońskiej, zwłaszcza na rzecz obywateli, w ramach planu D Komisji Europejskiej (4).

27.

Popiera propozycje Komisji Europejskiej, aby w ramach tej inicjatywy organizować okresowe konferencje tematyczne, a w ramach opcji szybkiej ścieżki włączać do programów zasadniczych funduszy strukturalnych szczególnie udane koncepcje polityki strukturalnej.

28.

Zastanawia się nad ilością czasu potrzebną do uruchomienia tej inicjatywy. Należy zauważyć, że będzie ona w pełni funkcjonować dopiero w drugiej połowie 2007 r. Komisja deklaruje faktycznie zamiar zapoczątkowania już teraz niektórych przyspieszonych działań przy pomocy ewentualnych środków dostępnych w ramach obecnie realizowanych programów (INTERREG III C i obecny URBACT), tak by przyspieszyć realizację nowych programów. Ze tego względu uważa, że użyteczne byłoby ściślenie ogólnych przewidzianych terminów.

29.

Proponuje, by w komitetach monitorujących program INTERREG IVC i program URBACT 2007-2013 w roli konsultanta zasiadał członek Komitetu Regionów, by zapewnić stałą i prawidłową interakcję oraz współpracę w zakresie funkcjonowania inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych”, a także ukazać, że rola przedstawicielska władz lokalnych i regionalnych na szczeblu europejskim to prerogatywa Komitetu Regionów.

30.

Sugeruje, by instytucje prowadziły regularny dialog ze stowarzyszeniami skupiającymi obywateli oraz ze społeczeństwem obywatelskim, umacniając w ten sposób demokrację uczestniczącą.

31.

Wzywa Komisję do przedstawienia większej ilości informacji na temat procedur zarządzania tym przedsięwzięciem. Istotne jest uściślenie procedur współpracy zaangażowanych dyrekcji generalnych Komisji z regionami i miastami, a także procedur współpracy Komisji z Komitetem Regionów.

32.

Wzywa, by komitet monitorujący programu podejmował wszelkie decyzje w sprawie przyjęcia innowacyjnych działań w ramach programu operacyjnego realizowanego w zakresie sieci obejmującej dany region.

33.

Podkreśla, że celem inicjatywy jest zasilenie zasadniczych programów najlepszymi pomysłami powstałymi dzięki sieciom. Zwraca się zatem o objaśnienie procesu selekcji najlepszych rozwiązań, a tym samym ich monitoringu na etapie podsumowania; proponuje, by wraz z przedstawieniem dobrowolnych kandydatur przez regiony, miasta oraz inne władze lokalne wprowadzono możliwość przekazania przez nie Komisji — zgodnie ze skodyfikowaną, prostą i elastyczną procedurą — sugestii i uwag na temat szczególnie interesujących doświadczeń, które mogą mieć wartość dla tworzenia lub poszerzania sieci w zakresie tematów opracowanych w ramach tej inicjatywy.

34.

Apeluje również do Komisji Europejskiej o wyjaśnienie sposobu organizacji i finansowania pomocy technicznej dla tej inicjatywy, która jest jego zdaniem bardzo istotna dla skutecznego wykorzystania najlepszych rozwiązań; uważa szczególnie, że potrzebne jest wsparcie metodologiczne, by ocenić faktyczne innowacje i wyłonić te, które są możliwe do przeniesienia lub rozwinięcia. Komitet proponuje więc, aby Komisja podjęła się tej roli, we współpracy z ewaluatorami zewnętrznymi przy każdym działaniu tematycznym, zgodnie z decyzjami komitetu monitorującego.

35.

Wyraża niepewność, czy nazwa nadana tej inicjatywie jest odpowiednia i kompletna. Zastanawia się, czy nazwa „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” jest istotnie najbardziej właściwa lub czy wręcz przeciwnie nie istnieje ryzyko, że będzie ona mylona z innymi przedsięwzięciami (na przykład z „Regionami wiedzy” czy grupą lizbońską). Uważa, że ze względu na skuteczność komunikacji wskazane byłoby nazwanie inicjatywy: „Regiony i miasta na rzecz zmian gospodarczych”, uznając jednakże, że pojemna nazwa „Regiony” została wybrana w znaczeniu obejmującym różne szczeble instytucjonalne wymiaru terytorialnego.

36.

Podkreśla, że Komitet Regionów uruchomił „Platformę monitoringu strategii lizbońskiej”, którą uważa za instrument działania dla władz lokalnych i regionalnych w celu uwypuklenia wkładu tych szczebli administracyjnych do strategii lizbońskiej i zwiększenia poczucia współodpowiedzialności za tę strategię na szczeblu lokalnym oraz regionalnym. Platforma interaktywna działa od 2006 r. Obecnie bierze w niej udział 100 regionów i miast. Głównym celem platformy jest pomoc regionom w dotrzymaniu kroku tendencjom modernizacyjnym pojawiającym się w Europie i wyjście poza czysto krajową perspektywę. Instrumentami platformy są monitoring (ocena potrzeb), analiza porównawcza (przejrzystość na szczeblu europejskim) oraz wymiana w grupach roboczych i interakcyjność (wymiana przez internet).

37.

Zwraca się do Komisji Europejskiej z życzeniem, by prace przebiegały w jak najbardziej uproszczony sposób ze względu na ryzyko komplikacji. Zaleca zachowanie synergii i komplementarności z polityką regionalną. Oznacza to, że przydatne byłoby znalezienie wspólnej płaszczyzny między inicjatywą „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” a platformą monitoringu strategii lizbońskiej utworzoną przez Komitet Regionów.

38.

Proponuje zwłaszcza ułatwienie — poprzez najbardziej stosowne i skuteczne procedury — wzajemnego oddziaływania między inicjatywą a platformą monitoringu strategii lizbońskiej, zważywszy na rolę platformy jako forum dyskusji i konfrontacji doświadczeń europejskich miast i regionów. Celem tego działania byłoby ułatwienie procesu selekcji międzyregionalnych sieci regionów na rzecz zmian gospodarczych, w szczególności w odniesieniu do opcji szybkiej ścieżki, oraz zasilenie go pomysłami i propozycjami. Jednocześnie platforma powinna zachować i optymalnie wykorzystać swą rolę w zakresie monitorowania aspektów sprawowania rządów i ukierunkowania politycznego w odniesieniu do planowania i realizacji strategii lizbońskiej. W tym celu Komitet Regionów wyraża swą gotowość do stworzenia potrzebnych synergii na płaszczyźnie instytucjonalnej i operacyjnej z Komisją i programami INTERREG IVC oraz URBACT 2007-2013.

39.

Konkludując w oparciu o wcześniejsze uwagi oraz rolę i znaczenie „Regionów na rzecz zmian gospodarczych”, proponuje, by zgodnie ze swymi własnymi celami instytucjonalnymi Komitet Regionów przyjął w czasie realizacji tej inicjatywy rolę, która może mieć decydujące znaczenie, polegającą na reprezentacji, współpracy i wsparciu. W szczególności przypomina konkretne instrumenty służące odgrywaniu tej roli, zaproponowane przez Komitet Regionów w niniejszej opinii:

40.

Podkreśla, że konieczna będzie analiza i ocena postępów oraz zagadnień tej inicjatywy w ramach wspólnej corocznej konferencji.