This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52006AE1565
Opinion of the European Economic and Social Committee on the Communication from the Commission — A renewed EU tourism policy: towards a stronger partnership for European tourism COM(2006) 134 final
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji Odnowiona polityka turystyczna UE: ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej COM(2006) 134 wersja ostateczna
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji Odnowiona polityka turystyczna UE: ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej COM(2006) 134 wersja ostateczna
Dz.U. C 325 z 30.12.2006, p. 11–15
(ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)
30.12.2006 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 325/11 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji „Odnowiona polityka turystyczna UE: ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej”
COM(2006) 134 wersja ostateczna
(2006/C 325/04)
Dnia 17 marca 2006 r. Komisja, działając na podstawie art. 262 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, postanowiła zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wspomnianej powyżej.
Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię dnia 14 listopada 2006 r. Sprawozdawcą był Juan MENDOZA CASTRO, współsprawozdawcą Paulo BARROS VALE.
Na 431. sesji plenarnej w dniach 13-14 grudnia 2006 r. (posiedzenie z 14 grudnia) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stosunkiem głosów 75 do 6 — 14 osób wstrzymało się od głosu — przyjął następującą opinię:
1. Wnioski i zalecenia
1.1 |
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny z zadowoleniem przyjmuje i pozytywnie ocenia komunikat Komisji „Odnowiona polityka turystyczna UE: ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej”, a także popiera zaangażowanie Komisji na rzecz wzmocnienia w jasny sposób strategii i polityki turystycznej na nadchodzące lata. |
1.2 |
Komitet uznaje wysiłek Komisji włożony w zwięzłe zebranie licznych dokumentów, opinii i dyskusji. W rezultacie odnowiona polityka turystyczna może być przekazana społeczeństwu w jasny sposób. |
1.3 |
Za słuszne uważa się zarówno oparcie nowej polityki turystycznej na odnowionej strategii lizbońskiej, jak i cele, które wyznaczono w zakresie poprawy konkurencyjności i rozwoju zrównoważonego. |
1.4 |
Za słuszne uznaje się wskazane w komunikacie wyzwania oraz zaproponowany sposób podejścia do nich. Sugerowana metodologia polega na udziale wszystkich podmiotów w ramach różnych form współpracy oraz „współpracy konkurencyjnej”. Udział ten jest uważany za podstawową oś odnowionej polityki turystycznej. |
1.5 |
Komitet uważa za właściwe zobowiązanie się Komisji do wdrożenia odnowionej polityki turystycznej za pośrednictwem współpracy, nowych środków pomocy oraz koordynacji między podmiotami; sądzi jednakże, że należy w sposób bardziej kompleksowy rozwinąć konkretną metodologię i narzędzia działań. DG ds. Przedsiębiorstw powinna odgrywać aktywniejszą rolę i przewodniczyć wprowadzaniu w życie licznych inicjatyw o zasięgu europejskim. |
1.6 |
W celu rozwinięcia polityki współpracy, EKES kolejny raz proponuje i zaleca utworzenie Europejskiej Rady Konsultacyjnej ds. Turystyki oraz przeanalizowanie warunków celem powołania Europejskiej Agencji Turystyki. |
1.7 |
Komitet wyraża zadowolenie z gotowości Komisji do usprawnienia wykorzystania dostępnych instrumentów finansowych, lecz sądzi, że potrzebny jest program skierowany na realizację określonych już dokładnie wyzwań w dziedzinie turystyki. Konkretnie uważa, że w obszarze turystyki socjalnej nadszedł już czas zastosowania w formie projektu pilotażowego doświadczeń o charakterze transnarodowym. |
1.8 |
EKES ma nadzieję na zakończenie będących w toku prac nad Agendą 21 dla turystyki, która bez wątpienia uzupełni i skonkretyzuje ogólną politykę na rzecz zrównoważonego rozwoju w dziedzinie turystyki europejskiej. Stworzenie baz danych w zakresie dobrych praktyk, zarówno w odniesieniu do rozwoju zrównoważonego, jak i innych tematów związanych z jakością, kreatywnością i konkurencyjnością turystyki, uważa się za właściwy instrument, który musi być wspierany przez Komisję. |
1.9 |
Jeśli chodzi o kwestię statystyki, EKES proponuje utworzenie sieci centrów monitorowania turystyki, które umożliwią nie tylko odzwierciedlenie danych z sektora, lecz również będą w stanie wnieść strategiczną i perspektywiczną wizję oraz przewidzieć przyszłe działania. |
1.10 |
EKES oferuje się kontynuować działania w obszarze turystyki według określonych w komunikacie Komisji kierunków oraz zaprasza pozostałe instytucje, państwa członkowskie, regiony i władze lokalne, podmioty w sektorze (przedsiębiorców i związki zawodowe) oraz wszystkich obywateli do współpracy w uznaniu i wsparciu turystyki jako prawa przynależnego wszystkim i działalności gospodarczej o strategicznym znaczeniu dla przyszłości Europy. |
2. Komunikat Komisji
Aby lepiej poznać i uchwycić to, co Komisja chce przekazać wszystkim podmiotom i instytucjom europejskim, przedstawiamy pokrótce tekst komunikatu, streszczając jego główne założenia.
2.1 Turystyka a odnowiona strategia lizbońska
2.1.1 |
Wyzwanie związane ze wzrostem gospodarczym i zatrudnieniem. W pierwszym punkcie komunikatu Komisja wiąże odnowioną politykę turystyczną UE z koniecznością zrealizowania odnowionej strategii lizbońskiej. Uznana tu zostaje wyraźnie istotna rola, jaką odgrywa obecnie turystyka w utrzymaniu i tworzeniu miejsc pracy. Wyrażone jest też przekonanie, że turystyka jako działalność gospodarcza może nadal wnosić coraz większy wkład w realizację pełnego zatrudnienia. W komunikacie Komisji analizowana jest struktura tego sektora. Podkreśla się tu różnorodność usług i zawodów przyczyniających się do jego rozwoju oraz znaczny udział mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze turystycznym jako całości. Wskazuje się też, że jego szczególne cechy tworzą warunki do elastyczności zatrudnienia przy jednoczesnym uwzględnieniu odpowiednich środków równoważących, które zapewniałyby stabilność i jakość miejsc pracy w sektorze turystycznym. Komisja podkreśla, że turystyka odgrywa istotną rolę w rozwoju regionalnym Europy i że przestrzeganie zasad zrównoważonego rozwoju ma pozytywne skutki w różnych dziedzinach sfery gospodarczej i społecznej. W związku z tym Europejska Agenda 21 dla turystyki — inicjatywa przygotowywana obecnie przez Komisję — powinna być odpowiednim przewodnikiem i narzędziem gwarantującym zrównoważony rozwój turystyki. Innym czynnikiem, który należy uwzględnić rozważając udział turystyki w realizacji strategii lizbońskiej jest rozszerzenie Unii Europejskiej i jego pozytywne oddziaływanie na rozwój i tworzenie miejsc pracy. Jednak aby realizacja powyższego była możliwa, konieczny jest udział i współpraca wszystkich podmiotów prywatnych i publicznych na wszystkich szczeblach; podstawę tę wzmacnia odnowiona europejska polityka turystyczna proponowana przez Komisję. |
2.1.2 |
Wyzwania stojące przed turystyką. Komunikat Komisji mówi o różnych ogólnych wyzwaniach dla turystyki europejskiej wynikających z głębokich zmian zachodzących w społeczeństwie europejskim i światowym. Pierwsze z nich wywodzi się z głęboko zmieniającej się struktury demograficznej, co oznacza, że o wiele więcej osób — szczególnie powyżej 50 roku życia — więcej podróżuje, w związku z czym turystyka musi się dostosować do nowych wymagań. Inne istotne wyzwanie to nowe cele podróży na świecie, które zmuszają do przystosowania produktów i usług do nowej rzeczywistości rynkowej. Wreszcie mowa jest o konieczności rozwijania turystyki zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju gospodarczego, społecznego, ekologicznego i kulturowego. W komunikacie Komisji stwierdza się, że poprawa konkurencyjności jest odpowiednią formą reagowania na te wyzwania i dążenia do osiągnięcia w ten sposób celów strategii lizbońskiej. |
2.1.3 |
Dialog i współpraca. Aby osiągnąć cel poprawy konkurencyjności, Komisja opowiada się w komunikacie za dialogiem i współpracą między wszystkimi podmiotami. Wszelkie rodzaje współpracy, niezależnie od szczebla, na którym są realizowane, są konieczne oraz stanowią sedno działań podejmowanych w dziedzinie turystyki. |
2.2 |
Odnowiona polityka turystyczna UE. W swym komunikacie Komisja proponuje przyjęcie odnowionej polityki turystycznej UE, której celem byłaby poprawa konkurencyjności, tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy z uwzględnieniem warunków zrównoważonego rozwoju w Europie i na świecie. W związku z tym proponuje ona dialog, koordynację i współpracę na wszystkich szczeblach. |
2.2.1 |
Włączanie środków wywierających wpływ na turystykę w główny nurt polityki. W komunikacie Komisja mówi o trzech grupach środków:
Komisja proponuje w komunikacie powierzenie własnym wyspecjalizowanym służbom niezwykle ważnych zadań w zakresie koordynacji inicjatyw podejmowanych zarówno w dziedzinie publicznej, jak i prywatnej. Obejmują one w szczególności zachowanie interaktywnej wymiany informacji w sektorze oraz osiągnięcie współpracy pomiędzy zainteresowanymi podmiotami, tak aby turystyka korzystała ze wszystkich wspólnotowych instrumentów finansowych. |
2.3 |
Promowanie zrównoważonej turystyki. W komunikacie Komisji jako główny element we wdrażaniu odnowionej polityki turystycznej UE wymienia się realizację propozycji Europejskiej Agendy 21 dla turystyki. Jej opracowanie jest obecnie w toku, zakończenie prac przewiduje się na rok 2007. Do tego czasu Komisja ma zamiar przeprowadzić szereg konkretnych działań, wśród których wypada podkreślić inicjatywy będące przedmiotem co najmniej siedmiu opinii z inicjatywy własnej EKES-u, a mianowicie ułatwienie wymiany najlepszych wzorców w turystyce w odniesieniu do następujących tematów: dostępność i zrównoważony rozwój, sport, kultura, odbudowa gospodarcza, rozszerzenie UE, współpraca publiczno-prywatna oraz turystyka socjalna w Europie. |
2.4 |
Wzmocnienie rozumienia i widoczności turystyki. W komunikacie Komisji wymienia się szereg działań podstawowych prowadzących do nadania większej wagi strategicznej turystyce w ogólnej polityce europejskiej. Są to m. in.:
|
2.5 Wnioski komunikatu
Na zakończenie komunikatu Komisja stwierdza istnienie konieczności kompleksowej współpracy między wszystkimi podmiotami publicznymi i prywatnymi celem przyjęcia i praktycznego wdrożenia polityki turystycznej. Zaleca się, po raz kolejny, ustanawianie współpracy na wszystkich szczeblach, co jest warunkiem poprawy konkurencyjności gwarantującej długoterminowy, zrównoważony rozwój turystyki europejskiej. Tym samym Komisja wyraźnie podkreśla cel komunikatu.
3. Uwagi ogólne
3.1 |
Turystyka zasłużenie doczekała się obecności w wielu dokumentach strategicznych i operacyjnych wszystkich instytucji europejskich, lecz nadal nie docenia się w pełni ani jej obecnego znaczenia jako działalności gospodarczej, ani też jej przyszłego potencjału w Europie. Znaczenie to wykracza poza ramy czysto gospodarcze, łącząc elementy o charakterze społecznym i kulturowym, a także kwestie dotyczące dziedzictwa oraz integracji obywateli europejskich. Dzięki swojej obecności w wielu obszarach, turystyka wpływa na liczne strategie, kierunki polityki i działania wspólnotowe. |
3.2 |
Trzeba podkreślić, że turystyka nie stanowi wprawdzie wspólnej polityki UE, lecz różne instytucje europejskie rozważają środki i działania, które bądź to wywierają na nią wpływ, bądź też wykorzystują ją jako instrument osiągnięcia różnych, podstawowych celów Unii Europejskiej. Nowy traktat konstytucyjny, czekający na zatwierdzenie, idzie o krok dalej, uznając uzupełniającą i koordynującą rolę strategii krajowych w zakresie wspierania konkurencyjności przedsiębiorstw, a także podkreśla gospodarczy charakter turystyki. |
3.3 |
Wspomniana obecność turystyki zaznacza się w różnorodnych obszarach instytucjonalnych:
|
3.4 |
Niniejsza opinia EKES-u ma nie tylko stanowić mniej lub bardziej krytyczną ocenę komunikatu Komisji czy też przedstawić wnioski wynikające z debaty toczącej się wokół niego, lecz stara się również przeanalizować istniejące inicjatywy oraz złożyć jasne propozycje. W tym kontekście komunikat Komisji jest oceniany pozytywnie, jednakże w opinii proponuje się skoncentrowanie na określonych środkach, które razem składają się na politykę turystyczną. W ramach obecnej polityki europejskiej istnieją pewne elementy, które nie należą wprawdzie bezpośrednio do dziedziny turystyki, oddziałują jednakże w dużym stopniu na jej rozwój, takie jak m.in. swobodny przepływ osób, usług i towarów, transport czy środowisko naturalne. Na nich to powinno się budować trwałą i konkurencyjną politykę turystyczną. |
3.5 |
Ogólnie rzecz ujmując, opinia ma na celu przedstawienie i rozwinięcie następujących punktów:
|
4. Uwagi szczegółowe
4.1 |
W komunikacie Komisji przedstawiono ogólne podstawy, wyzwania, strategie, główne działania i ogólną metodologię odnowionej polityki turystycznej dla Europy. Oznaczało to niewątpliwie, szczególnie w ramach niezbyt długiego komunikatu, konieczność podejścia syntetycznego i wymagało analizy licznych dokumentów, opinii i debat. Należy podkreślić, że rezultat spełnia zadanie przekazania społeczeństwu w jasnej formie ogólnej opinii Komisji na temat turystyki i działań, które należy podjąć w tym złożonym sektorze. |
4.2 |
Trafne wydaje się, w odniesieniu do tej odnowionej polityki turystycznej, podejście Komisji polegające na oparciu jej na odnowionej strategii lizbońskiej i jej dwóch głównych składnikach: wzroście i zatrudnieniu. Skoro ogólna strategia wspólnotowa jest skutkiem wyznaczenia tych celów, założenie udziału w niej turystyki oznacza niewątpliwie wzmocnienie jej roli i kładzie właściwe podstawy pod jej rozwój. |
4.3 |
Być może komunikat powinien przeanalizować też rolę turystyki nakreśloną w najważniejszych deklaracjach wspólnotowych i w konstytucji europejskiej, by zbadać związek między obecną polityką turystyczną wynikającą z tych dokumentów a tym, co jest zapowiadane w odnowionej polityce turystycznej UE. Nie należy zapomnieć, iż państwa i regiony przy wielu okazjach okazywały chęć zachowania kompetencji w dziedzinie turystyki, nie rezygnując jednakże w niektórych wspólnych obszarach z pobudzających działań UE, które mogą poprawić konkurencyjność europejskiego sektora turystyki. Dla przykładu, utworzenie europejskiego portalu turystycznego i zarządzanie nim stanowią jedno z żądań, które jest obecnie realizowane i usprawniane. Gdy granice wewnętrzne rozmywają się, konieczne stają się środki wspólnotowe. |
4.4 |
Wyzwania wymienione przez Komisję są na pewno głównymi wyzwaniami, z którymi turystyka zmierzy się w najbliższych dziesięcioleciach. Można by wyraźniej wskazać na związki między nimi, ale podstawowym wyzwaniem jest niewątpliwie poprawa konkurencyjności, która zakłada inne ważne zadania, takie jak poprawa jakości, walka z sezonowością lub zwiększanie kompetencji pracowników sektora turystyki. Szczególnie ważne jest kształcenie zawodowe i podnoszenie kwalifikacji pracowników sektora turystyki w ramach Zintegrowanego programu kształcenia ustawicznego, co wzmocni konkurencyjność sektora i zagwarantuje wysoką jakość świadczonych usług. |
4.5 |
W komunikacie Komisji powraca często wezwanie do współpracy, gdyż jak wskazuje sam tytuł, jej wzmocnienie ma być główną osią, wokół której będzie się rozwijała i budowała swą tożsamość odnowiona polityka europejska. Należy szczególnie podkreślić rolę związków zawodowych i organizacji pracodawców, które powinny zostać włączone do partnerstwa i poproszone o wzięcie udziału we wszelkich debatach i forach oraz we wdrażaniu ogólnych środków służących usprawnieniu sektora turystyki. Interesujące byłoby utworzenie bazy danych wzorcowych rozwiązań w turystyce, która mogłaby służyć do prowadzenia wymiany pozytywnych doświadczeń w zakresie tego rodzaju współpracy wszystkich podmiotów. Podobnie należałoby wykorzystać możliwości trwałych sieci miast i miejsc turystycznych, połączonych wspólnym dążeniem do poprawy konkurencyjności. Pozytywnie ocenia się wprowadzenie nagrody dla najlepszych miejsc turystycznych w Europie. Powinna ona uwzględnić właściwe traktowanie stosunków pracy i zagadnień społecznych oraz udział związków zawodowych i organizacji pracodawców w wybranym miejscu turystycznym. |
4.6 |
Komisja zobowiązuje się do wdrożenia odnowionej polityki poprzez współpracę, prowadzenie konkretnych działań wspierających oraz koordynację pomiędzy podmiotami. Konieczne byłoby jednak dokładniejsze wskazanie konkretnych form realizacji każdej z tych trzech metod działania. Zdaniem EKES-u DG ds. Przedsiębiorstw ma do odegrania bardzo ważną rolę w zakresie koordynacji wszystkich kierunków polityki europejskiej, dotyczących bezpośrednio lub pośrednio turystyki; do Komisji jednakże należy decyzja, na którym organie spocznie odpowiedzialność w tym zakresie. Także Komisja powinna odgrywać aktywniejszą rolę we wdrażaniu inicjatyw w obszarze europejskim. Wypada tu przypomnieć, że EKES proponował przy różnych okazjach utworzenie Europejskiej Rady Konsultacyjnej ds. Turystyki i rozważenie warunków dla utworzenia Europejskiej Agencji Turystyki. |
4.7 |
Komisja bardzo wyraźnie przedstawia w komunikacie cel i konieczność zwiększenia konkurencyjności europejskiego sektora turystyki. Wzrastająca konkurencja światowa w tym obszarze źle wpływa na rentowność operatorów. Dlatego też utrzymanie wiodącej pozycji Europy w światowym sektorze turystyki będzie wymagać poważnych wysiłków w zakresie innowacji, jakości, wsparcia kreatywności i polepszenia wydajności wszystkich czynników i podmiotów. |
4.8 |
Komunikat nie zwraca wystarczającej uwagi na rolę technologii informacyjno-komunikacyjnych w nowych ramach turystyki, zarówno z punktu widzenia użytkowników, jak również przedsiębiorstw i podmiotów w sektorze. Priorytetem na najbliższe lata powinny być wysiłki na rzecz badań i rozwoju w obszarze turystyki, prowadzące do lepszego wykorzystania tychże technologii. |
4.9 |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji w zakresie usprawnienia legislacji. Należy jednak pamiętać, że mniej przepisów nie zawsze oznacza lepsze prawodawstwo. W celu dostosowania przepisów i standardów w dziedzinie pracy w tym sektorze, niezbędne staje się wspieranie negocjacji zbiorowych w obszarach wskazanych przez partnerów społecznych. |
4.10 |
Istotne jest wyrażenie woli zastosowania konkretnych środków, a szczególnie lepszego wykorzystania dostępnych europejskich instrumentów finansowych. Brak jest jednak konkretów i propozycji stworzenia specjalnego programu pozwalającego na zmierzenie się z istotnymi wyzwaniami, przed którymi stoi turystyka europejska, i które zostały dokładnie wskazane w komunikacie. Należy zagwarantować, aby fundusze przeznaczone na turystykę sprawnie i skutecznie wypełniły swoje zadania. |
4.11 |
Właściwą rolę wyznaczono w komunikacie Komisji Europejskiej Agendzie 21 dla turystyki, będącej dokumentem mającym służyć określeniu strategii, programów i działań w ramach rozwoju zrównoważonego w dziedzinie turystyki. Oczekuje się, że będzie to ważny tekst, który niewątpliwie naświetli różne zagadnienia, w tym kwestie równowagi gospodarczej, społecznej i ekologicznej. Dokument ten powinien poważnie potraktować istotną kwestię ograniczeń wzrostu, stabilnego rytmu wzrostu miejsc turystycznych oraz ochrony obszarów przybrzeżnych i pozostałych zagrożonych terenów naturalnych, a także sformułować realne i trwałe sugestie. |
4.12 |
Ważna jest rola, jaką Komisja przypisuje w komunikacie zagadnieniu statystyk w turystyce, ale należałoby może uzupełnić je o opracowania zawierające jasną przyszłościową wizję strategiczną i pozwalające na dostrzeżenie tendencji, interpretowanie wyników i przewidywanie działań na przyszłość. Idea jednego lub wielu centrów monitorowania turystyki powiązanych w sieć o zasięgu europejskim mogłaby być dobrą odpowiedzią na potrzeby odczuwane w tym zakresie przez sektor turystyki. Statystyki z tej dziedziny powinny przykładać większą wagę do zmiennych dotyczących zatrudnienia. |
4.13 |
W komunikacie Komisji jasno wyrażona jest konieczność poprawy widoczności, zrozumienia i akceptacji turystyki w społeczeństwie europejskim. Jak była już o tym mowa w opinii EKES-u przy okazji deklaracji katowickiej, jak i w opinii w sprawie „Turystyka a kultura — dwie siły stymulujące wzrost” oraz w innych dokumentach Komitetu, niezbędne byłoby również przeprowadzenie kampanii informacyjnych w celach edukacyjnych i motywacyjnych wśród ludności europejskiej, a szczególnie wśród młodzieży. |
Bruksela, 14 grudnia 2006 r.
Przewodniczący
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Dimitris DIMITRIADIS