This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document C2006/069/01
Opinion of the European Economic and Social Committee on the — Proposal for a Decision of the European Parliament and of the Council establishing for the period 2007-2013 the specific programme Fight against violence (Daphne) and drugs prevention and information as part of the General programme Fundamental Rights and Justice — Proposal for a Council Decision establishing for the period 2007-2013 the specific programme Fundamental rights and citizenship as part of the General programme Fundamental Rights and Justice — Proposal for a Decision of the European Parliament and of the Council establishing for the period 2007-2013 the specific programme Civil justice as part of the General programme Fundamental Rights and Justice (COM(2005) 122 final — 2005/0037 (COD) — 2005/0038 (CNS) — 2005/0040 (COD))
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007-2013 program szczegółowy Walka z przemocą (Daphne) oraz profilaktyka i informacja antynarkotykowa jako część programu ogólnego Prawa podstawowe i sprawiedliwość wniosku dotyczącego decyzji Rady ustanawiającej na lata 2007-2013 program szczegółowy Prawa podstawowe i obywatelstwo jako część programu ogólnego Prawa podstawowe i sprawiedliwość wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007- 013 program szczegółowy Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych jako część programu ogólnego Prawa podstawowe i sprawiedliwość COM(2005) 122 końcowy — 2005/0037 (COD) — 2005/0038 (CNS) — 2005/0040 (COD)
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007-2013 program szczegółowy Walka z przemocą (Daphne) oraz profilaktyka i informacja antynarkotykowa jako część programu ogólnego Prawa podstawowe i sprawiedliwość wniosku dotyczącego decyzji Rady ustanawiającej na lata 2007-2013 program szczegółowy Prawa podstawowe i obywatelstwo jako część programu ogólnego Prawa podstawowe i sprawiedliwość wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007- 013 program szczegółowy Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych jako część programu ogólnego Prawa podstawowe i sprawiedliwość COM(2005) 122 końcowy — 2005/0037 (COD) — 2005/0038 (CNS) — 2005/0040 (COD)
Dz.U. C 69 z 21.3.2006, p. 1–4
(ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)
21.3.2006 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 69/1 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie
wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007-2013 program szczegółowy „Walka z przemocą (Daphne) oraz profilaktyka i informacja antynarkotykowa” jako część programu ogólnego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość”
wniosku dotyczącego decyzji Rady ustanawiającej na lata 2007-2013 program szczegółowy „Prawa podstawowe i obywatelstwo” jako część programu ogólnego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość”
wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007- 013 program szczegółowy „Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych” jako część programu ogólnego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość”
COM(2005) 122 końcowy — 2005/0037 (COD) — 2005/0038 (CNS) — 2005/0040 (COD)
(2006/C 69/01)
Dnia 19 lipca 2005 r. Rada, działając na podstawie art. 262 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, postanowiła zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wspomnianej powyżej.
Sekcja ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 8 grudnia 2005 r. Sprawozdawcą była Brenda KING.
Na 423. sesji plenarnej w dniach 18-19 stycznia 2006 r. (posiedzenie z dnia 19 stycznia 2006 r.) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stosunkiem głosów 122 do 2, przy 2 głosach wstrzymujących się, przyjął następującą opinię:
1. Kontekst
1.1 |
Rada i Komisja przyjęły 5-letni plan działań wdrażający program haski w zakresie wzmocnienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. |
1.2 |
EKES sporządza obecnie opinię w sprawie „Komunikatu Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego — Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat. Partnerstwo na rzecz odnowy europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.” (1) Opinia ta stwierdza, że program haski „przejął teraz trudne zadanie wzmacniania i przyspieszania procesu tworzenia wspólnej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”. Podkreśla również wagę „sprawiedliwego wyważenia tych trzech wymiarów, aby nie naruszać wartości podstawowych (praw człowieka i wolności obywatelskich) oraz zasad demokratycznych (państwo prawa), wspólnych dla wszystkich członków UE”. Komitet stwierdza, że takiej równowagi jeszcze nie osiągnięto, ponieważ niewspółmierna ilość prawodawstwa koncentruje się na bezpieczeństwie. |
1.3 |
Ramy finansowe na lata 2007-2013, na których opiera się program haski, składają się z następujących elementów: |
1.3.1 |
Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi (2) |
1.3.2 |
Bezpieczeństwo i ochrona wolności (3) |
1.3.3 |
Prawa podstawowe i sprawiedliwość (4) |
1.4 |
EKES uważa, że również perspektywy finansowe odzwierciedlają brak równowagi między wymiarami wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, ponieważ większość budżetu przeznaczona jest na bezpieczeństwo. |
1.5 |
5-letni plan działań wiąże się ściśle z innymi planami i propozycjami w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, takimi jak niedawny plan działań UE w zakresie narkotyków. |
1.6 |
EKES planuje udzielić łącznej odpowiedzi na program haski i trzy programy ramowe, by wpłynąć na ostateczną treść programu. |
1.7 |
Przedmiotem szczególnej uwagi jest ulepszona współpraca międzyrządowa między Państwami Członkowskimi oraz pomiędzy Państwami Członkowskimi a kompetentnymi agencjami i służbami Unii zajmującymi się bezpieczeństwem wewnętrznym. Do Komisji należy zadanie monitorowania skuteczności różnych planów, programów i propozycji. Odpowiada to zasadzie pomocniczości ujętej w art. 5 Traktatu WE. |
2. Uwagi ogólne
2.1 |
EKES odnotowuje, że przedstawiona przez Komisję propozycja ustanowienia programu ramowego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość” jest elementem spójnego zbioru propozycji, których celem jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla programu haskiego w ramach perspektyw finansowych 2007. |
2.2 |
EKES odnotowuje również nacisk Komisji na uproszczenie i racjonalizację istniejącego wsparcia finansowego w obszarze wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa, w celu zapewnienia większej elastyczności w procesie ustalania priorytetów i zwiększenia ogólnej przejrzystości. |
2.3 |
EKES uważa za istotne, by w Państwach Członkowskich istniała spójność w zakresie zasad demokracji, poszanowania podstawowych praw i wolności, a także praworządności. Ma to szczególne znaczenie w świetle kontynuowania negocjacji z krajami kandydującymi. |
2.4 |
EKES jest jednak zaniepokojony, że Komisja przedstawia swój wniosek w okresie wielkiej niepewności w UE. Wziąwszy po uwagę, że Traktat konstytucyjny ma stanowić podstawę programu haskiego, z obecnej sytuacji wynikną z pewnością konsekwencje, które wymagać będą uwagi. |
2.5 |
Co więcej, program ogólny składa się z czterech programów szczegółowych. Kwestią sporną pozostaje, czy jakakolwiek z komisyjnych dyrekcji posiada ogólny obraz wszystkich aspektów tego szczególnego obszaru polityki. EKES ma zatem wątpliwości co do tego, czy istnieją wszystkie odpowiednie systemy monitoringu, kontroli i ewaluacji potrzebne do przeprowadzenia skutecznej oceny programu. |
2.6 |
Perspektywy finansowe na lata 2007-2013 zostały uzgodnione, lecz ogólny budżet (linia budżetowa 3A — „Wolność bezpieczeństwo i sprawiedliwość”), został zmniejszony o 524 mln euro z 7 154 mln euro do 6 630 mln euro. EKES uważa, że stwarza to niepewność co do zaplanowanego budżetu Komisji na ten okres w wysokości 543 mln euro, przeznaczonego na program „Prawa podstawowe i sprawiedliwość” i co do podziału tego budżetu między trzy programy ramowe, który musi zostać jeszcze sfinalizowany. EKES jest zatem niepewny, jak w ostatecznym rozrachunku wpływać to będzie na programy szczegółowe i działania w ramach programu ogólnego. |
2.7 |
EKES nie jest przekonany, czy wniosek Komisji został sporządzony w wystarczającym stopniu zgodnie z zasadą pomocniczości ujętą w art. 5 Traktatu WE, ponieważ, jak się wydaje, brak w nim dostatecznego uznania obszarów, którymi najlepiej zajmować się na szczeblu krajowym, regionalnym i/lub lokalnym we współpracy z odpowiednimi partnerami społecznymi. |
2.8 |
EKES zdecydowanie zaleca odłożenie tej propozycji do czasu wyjaśnienia podstaw prawnych i finansowych. Proponuje, by w międzyczasie, aż do wyjaśnienia obecnej sytuacji, kontynuować podejście do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oparte na obecnym programie. |
3. Uwagi szczegółowe na temat środków finansowych i programów
3.1 Środki finansowe
Jak wynika z poniżej tabeli, wniosek Komisji jest niespójny w zakresie środków finansowych. Komisja wyjaśniła, że liczby są prawidłowe, ale zostały inaczej przedstawione. Komitet odnotowuje, że we wniosku różnica ta nie została wyjaśniona. Niemniej jednak na str. 38 w wersji angielskiej znajduje się błąd. EKES uważa, że finanse powinny być przedstawiane w spójny i przejrzysty sposób. Należy sprostować te niespójne elementy, jako że dokładność i spójność są równie ważne jak uproszczenie i przejrzystość, do których, zgodnie ze swą deklaracją, Komisja dąży w swym wniosku.
Środki finansowe 2007-2013 |
str. 9 |
str. 18-28 |
str. 38 |
str. 55 |
str. 72-80 |
Łącznie |
543 |
|
5 439 |
|
|
Prawa podstawowe i obywatelstwo |
93,8 |
|
96,5 |
|
|
Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych |
106,5 |
|
|
|
109,3 |
Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych |
196,2 |
|
|
199 |
|
Zwalczanie przemocy |
135,4 |
138,2 |
|
|
|
Administracja |
11,1 |
|
|
|
|
3.2 Ogólny program w zakresie praw podstawowych i sprawiedliwości
3.2.1 |
EKES wyraża zadowolenie, że Komisja dostrzega rozdźwięk pomiędzy zagwarantowaniem podstawowych praw jednostki a podstawowymi obowiązkami Państw Członkowskich wewnątrz Unii w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, jako że na każdym szczeblu od indywidualnych obywateli po biurokratów unijnych toczy się debata na temat tych kwestii. |
3.2.2 |
Co się tyczy praw podstawowych, Komisja nawiązuje do bardziej skoordynowanych działań przeciwko rasizmowi, ksenofobii i antysemityzmowi, a także proponuje większe wsparcie dla międzywyznaniowych i wielokulturowych form dialogu celem zwalczania tych zjawisk. |
3.2.3 |
EKES jest pełen uznania dla tej koncepcji, uważa jednak, że nie stanowi ona wystarczającego odzwierciedlenia współczesnego kontekstu UE. W marcu 2005 r. Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw Człowieka (IHF) wydała raport mówiący, że od czasu zamachów 11 września muzułmanie narażeni są w Europie na coraz większą dyskryminację. Oto słowa jej przewodniczącego Aarona Rhodes'a: „W następstwie wydarzeń 11 września, mniejszości muzułmańskie w UE doświadczają coraz większej nieufności i wrogości. W miarę, jak walka z terroryzmem się zaostrza, a dostrzegane zagrożenie związane z ekstremizmem religijnym staje się głównym przedmiotem debaty publicznej, istniejące uprzednio wzorce uprzedzeń i dyskryminacji ulegają utrwaleniu, a muzułmanie mają coraz większe poczucie, że są napiętnowani z powodu swej wiary” (5). |
3.2.4 |
EKES zaleca zatem uwzględnienie islamofobii, by podkreślić potrzebę zajęcia się tym szczególnym rodzajem rasizmu, w wypadku którego kultura łączy się z religią. |
3.2.5 |
EKES zwraca uwagę, że walka z przemocą jest jedynym obszarem, któremu nie odpowiada żadna agencja, która umożliwiałaby efekt synergii. Komitet zaleca zatem dokonanie przez Komisję analizy tego, jaki system należy wprowadzić, by zagwarantować priorytetowe potraktowanie walki z przemocą we wszystkich jej przejawach. |
3.2.6 |
EKES uważa również, że poważnym niedopatrzeniem jest fakt, iż program „Prawa podstawowe i sprawiedliwość” nie zostanie skoordynowany z nowym Europejskim Instytutem ds. Równości Mężczyzn i Kobiet. Komitet zaleca zatem uwzględnienie konkretnego celu, który odzwierciedlałby ten fakt w chwili otworzenia instytutu w 2007 r. |
3.3 Walka z przemocą oraz profilaktyka i informacja antynarkotykowa
3.3.1 |
Na posiedzeniu Rady Europejskiej w czerwcu 2005 r. ze szczególnym zadowoleniem przyjęto plan działań w zakresie narkotyków (2005-2008) w ramach strategii antynarkotykowej (2005-2012). Posiedzenie to odzwierciedlało nacisk na plan działań w zakresie narkotyków oraz na zwalczanie terroryzmu. |
3.3.2 |
EKES przyjmuje ten fakt z zadowoleniem, uważa jednak, że istnieje ryzyko odwrócenia uwagi od przemocy wobec dzieci, kobiet i osób młodych, a także od handlu ludźmi w celu wykorzystania seksualnego, jako że dziedziny te wiążą się ze zwalczaniem narkomanii i handlu narkotykami, zwłaszcza wziąwszy pod uwagę, że całkowity budżet i jego alokacja na programy nie zostały jeszcze zatwierdzone. |
3.3.3 |
EKES zaleca stworzenie odrębnego celu i linii budżetowej na walkę z przemocą, co zwiększy przejrzystość oraz co powinno zagwarantować odpowiednie nadanie priorytetów. |
3.3.4 |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje uznanie faktu, że walka z przemocą nie jest jedynie problemem zdrowia publicznego, lecz stanowi uznany element ochrony praw podstawowych ujętych w Karcie praw podstawowych. |
3.3.5 |
EKES zaleca, by w kontekście szczegółowego celu programu ogólnego wyraźnie zaznaczyć, że zwalczanie przemocy we wszystkich jej przejawach jednoznacznie obejmuje handel ludźmi w celu wykorzystania seksualnego. Jest to istotne, jako że zwalczanie handlu ludźmi ma wymiar transgraniczny, a zatem strategia oraz plan działań UE w tym obszarze są konieczne i odpowiednie. |
3.3.6 |
Definicja grup docelowych (art. 6) odnośnie do zwalczania przemocy wymaga uściślenia, szczególnie przy powoływaniu się na argument dotyczący wartości dodanej UE, w przeciwnym razie istnieje ryzyko naruszenia zasad pomocniczości. |
3.3.7 |
EKES uważa, że grupa docelowa powinna obejmować urzędników dokonujących kontroli granicznej, ponieważ odgrywają oni istotną rolę w walce mającej na celu zakłócenie kanałów dystrybucyjnych wykorzystywanych w przemycie ludzi i narkotyków. |
3.3.8 |
EKES wyraża niezadowolenie, że zwalczanie przemocy wobec kobiet, ludzi młodych i dzieci, zdaje się być przede wszystkim zadaniem organizacji pozarządowych, wspieranych w ramach programu Daphne. Komitet uważa, że odpowiedzialność Państw Członkowskich za te kwestie w zakresie wszystkich zasobów legislacyjnych i budżetowych powinna być bardziej przejrzysta, bez uszczerbku dla zasobów organizacji pozarządowych. Współpraca między organizacjami pozarządowymi, władzami UE i władzami Państw Członkowskich pozostaje istotna dla wyeliminowania wykorzystywania seksualnego. EKES chciałby, by Państwa Członkowskie i organizacje pozarządowe pracowały wspólnie nad pogłębieniem świadomości społecznej i wymianą najlepszych praktyk. |
3.4 Prawa podstawowe i obywatelstwo
3.4.1 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje ambitny cel „promowania kultury praw podstawowych wśród wszystkich narodów Europy”, który ukierunkowany jest na wsparcie Karty praw podstawowych i informowanie wszystkich obywateli o ich prawach, w tym o prawach wynikających z posiadania obywatelstwa UE. |
3.4.2 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje uznanie szczególnej roli podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w zakresie praw podstawowych i ich propagowania. Uważa również, że promowanie społeczeństwa obywatelskiego w nowych Państwach Członkowskich UE ma charakter priorytetowy. W tym kontekście EKES ponownie potwierdza swą gotowość do przyjęcia na tym polu aktywnej roli. |
3.5 Programy szczegółowe — wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych i cywilnych
3.5.1 |
EKES popiera i promuje współpracę sądowniczą w obszarach wyznaczonych przez Państwa Członkowskie jako priorytety, na przykład w zakresie zwalczania terroryzmu. Zachęca zatem Komisję do kontynuowania wysiłków mających na celu stworzenie europejskiej przestrzeni sprawiedliwości poprzez solidarność i harmonizację, pomimo stopnia rozbieżności między systemami prawnymi Państw Członkowskich. |
3.5.2 |
Jakkolwiek, na przykład w prawie cywilnym, rozumienie i zakres pojęć takich jak niedbalstwo, a także obowiązek dochowania należytej staranności i jego naruszenie, działanie w dobrej wierze, niewykonanie postanowień umowy czy odpowiedzialność różnią się w poszczególnych Państwach Członkowskich, nie należy tego postrzegać jako uzasadnienia dla niepodejmowania dalszych kroków celem zbliżenia przepisów prawnych, pod warunkiem, że przebiega ono zgodnie z zasadami solidarności i proporcjonalności. Komisja z powodzeniem wykonuje to zadanie, a Komitet zawsze wyraźnie to wspiera. |
3.5.3 |
Rola wymiaru sprawiedliwości w poszczególnych Państwach Członkowskich może się także znacząco różnić, ponieważ w niektórych z nich funkcjonuje on w oparciu o ramy federalne ze skodyfikowaną konstytucją, a w niektórych nie. EKES zachęca Komisję do kontynuowania wysiłków w kierunku wzmacniania istniejących mechanizmów prawa cywilnego oraz tworzenia nowych, w celu harmonizacji, zarówno dla sporów transgranicznych jak i krajowych. |
3.5.4 |
Chociaż powyższe kwestie mają problematyczny charakter, to organy wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w Państwach Członkowskich powinny nadal kierować się imperatywem ścisłej współpracy w zakresie zwalczania poważnych przestępstw, takich jak handel narkotykami oraz handel ludźmi w celu ich wykorzystania seksualnego bądź wyzysku ich pracy. |
3.5.5 |
Istnieje wiele dobrych przykładów bieżącej współpracy między śledczymi, prokuratorami i sędziami. EKES zachęca do przyznania tym organom środków służących jej promowaniu. |
Bruksela, 19 stycznia 2006 r.
Przewodnicząca
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Anne-Marie SIGMUND
(1) Opinia EKES-u w sprawie „Komunikatu Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego - Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat. Partnerstwo na rzecz odnowy europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.” (COM(2005) 184 końcowy – sprawozdawca: Luis Miguel PARIZA CASTAÑOS) Dz.U. C 28 z 3.2.2006.
(2) Dz.U. C z 294 z 25.11.2005. (sprawozdawca: An Le Nouail-Marlière).
(3) Dz.U. C 294 z 25.11.2005. (sprawozdawca: Miguel Cabra de Luna).
(4) Dz.U. C 294 z 25.11.2005 (sprawozdawca: Brenda King).
(5) Raport IHF: „ Nietolerancja i dyskryminacja muzułmanów w UE – zmiany od 11 września ” omawia zmiany w jedenastu Państwach Członkowskich: Austrii, Belgii, Danii, Francji, Niemczech, Grecji, Włoszech, Holandii, Hiszpanii, Szwecji i jednoczonym Królestwie.