a)

rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1144/2014 (1);

b)

rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013 (2) i (UE) nr 229/2013 (3);

c)

rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 (4);

d)

rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 (5);

e)

rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 (6).

a)

szczególny charakter działalności rolniczej, wynikający ze struktury społecznej rolnictwa oraz z różnic strukturalnych i przyrodniczych między poszczególnymi regionami rolniczymi;

b)

potrzebę stopniowego wprowadzania odpowiednich środków dostosowawczych;

c)

fakt, że w państwach członkowskich rolnictwo jest sektorem ściśle powiązanym z całą gospodarką.

a)

wspieranie godziwych dochodów gospodarstw rolnych i odporności sektora rolnego w celu zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego i różnorodności rolnej, jak również zapewnienie zrównoważenia gospodarczego produkcji rolnej w Unii;

b)

zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności gospodarstw, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i długoterminowej, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację;

c)

poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości;

d)

przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, w tym poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie sekwestracji dwutlenku węgla, a także promowanie zrównoważonej energii;

e)

wspieranie zrównoważonego rozwoju zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze, i wydajnego gospodarowania nimi, w tym poprzez ograniczanie zależności od substancji chemicznych;

f)

przyczynianie się do zatrzymania i odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazów;

g)

przyciąganie i wspieranie młodych rolników i innych nowych rolników oraz ułatwianie rozwoju zrównoważonej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;

h)

promowanie zatrudnienia, wzrostu, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego leśnictwa;

i)

poprawa reagowania rolnictwa Unii na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym w zakresie żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i produkowanej w zrównoważony sposób oraz w zakresie zmniejszenia marnowania żywności, a także zwiększenie dobrostanu zwierząt i zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

a)

środki w sektorze rolniczym, finansowane wyłącznie z funduszy krajowych, które obejmują jedne z poniższych:

b)

pomoc dla sektora leśnego (część II rozdział 2), która obejmuje jeden z poniższych rodzajów pomocy:

c)

pomoc dla przedsiębiorstw działających na obszarach wiejskich, którą przyznaje się w jednej z poniższych form:

(1)

„rolnik aktywny zawodowo” oznacza rolnika określonego przez państwo członkowskie w planie strategicznym WPR (20) zgodnie z art. 4 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

(2)

„pomoc ad hoc” oznacza pomoc przyznaną poza programem pomocy;

(3)

„niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne z klęską żywiołową” oznacza niekorzystne warunki pogodowe, takie jak mróz, burza i grad, lód, ulewny lub długotrwały deszcz lub dotkliwa susza, które niszczą, w przypadku rolnictwa, ponad 30 % średniej rocznej produkcji danego rolnika wyliczonej na podstawie produkcji z poprzednich trzech lub czterech lat lub średniej z trzech lat wyliczonej na podstawie pięciu lub ośmiu ubiegłych lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej; w przypadku sektora leśnego: ponad 20 % potencjału leśnego;

(4)

„doradztwo” oznacza udzielenie kompletnych usług doradczych w ramach jednej i tej samej umowy;

(5)

„działalność rolnicza” oznacza działalność określoną przez państwo członkowskie w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

(6)

„użytki rolne” oznaczają obszary określone przez państwo członkowskie w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 4 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

(7)

„gospodarstwo rolne” oznacza jednostkę obejmującą grunty, obiekty i urządzenia wykorzystywane na potrzeby produkcji podstawowej produktów rolnych;

(8)

„produkty rolne” oznaczają produkty wymienione w załączniku I do Traktatu, z wyjątkiem produktów rybołówstwa i akwakultury wymienionych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1379/2013 (21);

(9)

„sektor rolny” oznacza wszystkie przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją podstawową, przetwarzaniem i wprowadzaniem do obrotu produktów rolnych;

(10)

„systemy rolno-leśne” oznaczają systemy użytkowania gruntów, w których drzewa uprawia się w połączeniu z rolnictwem na tym samym gruncie;

(11)

„pomoc” oznacza każdy środek spełniający wszystkie kryteria ustanowione w art. 107 ust. 1 Traktatu;

(12)

„intensywność pomocy” oznacza kwotę pomocy brutto wyrażoną jako odsetek kosztów kwalifikowalnych, przed wszystkimi potrąceniami podatku lub innych opłat;

(13)

„program pomocy” oznacza każdy akt prawny, na podstawie którego, bez dodatkowych środków wykonawczych, można przyznać pomoc indywidualną przedsiębiorstwom określonym w sposób ogólny i abstrakcyjny w tym akcie, oraz każdy akt prawny, na którego podstawie przedsiębiorstwu lub przedsiębiorstwom można przyznać pomoc niezwiązaną z konkretnym projektem na czas nieokreślony lub o nieokreślonej wysokości;

(14)

„w warunkach pełnej konkurencji” oznacza, że warunki transakcji między umawiającymi się stronami nie różnią się od tych, jakie stosowałyby niezależne przedsiębiorstwa, i nie zawierają jakiegokolwiek elementu porozumienia. Każda transakcja, która wynika z otwartej, przejrzystej i bezwarunkowej procedury, uznawana jest za spełniającą warunki pełnej konkurencji;

(15)

„środki bioasekuracji” oznaczają środki zarządzania i środki fizyczne mające na celu obniżenie ryzyka wprowadzenia, rozwoju i rozprzestrzeniania się chorób do, z lub wśród: a) populacji zwierząt, lub b) zakładów, stref, kompartmentów, środków transportu lub innych obiektów, pomieszczeń lub miejsc;

(16)

„księga hodowlana” oznacza księgę hodowlaną zdefiniowaną w art. 2 pkt 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1012 (22);

(17)

„plan strategiczny WPR” oznacza plan strategiczny WPR w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. c) rozporządzenia (UE) 2021/2115;

(18)

„prace remontowo-budowlane” oznaczają prace w gospodarstwie podjęte przez samego rolnika lub jego pracowników, prowadzące do powstania aktywów;

(19)

„programy rolnictwa regeneratywnego” oznaczają programy pomocy dotyczące praktyk w zakresie gospodarowania gruntami skutkujących większym składowaniem dwutlenku węgla w biomasie, martwej materii organicznej i glebach dzięki zwiększonemu wychwytywaniu dwutlenku węgla lub ograniczeniu uwalniania dwutlenku węgla do atmosfery;

(20)

„katastrofa” oznacza nieprzewidziane zdarzenie o charakterze biotycznym lub abiotycznym, spowodowane przez działalność człowieka, które prowadzi do istotnych zakłóceń w strukturach leśnych, powodując w wyniku tego znaczące szkody gospodarcze w sektorach leśnych;

(21)

„klaster” oznacza zgrupowanie niezależnych przedsiębiorstw, w tym nowych przedsiębiorstw, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, a także organów doradczych lub organizacji badawczych, założone w celu stymulowania działalności gospodarczej/innowacyjnej poprzez promowanie intensywnych interakcji, wspólne korzystanie z urządzeń i wymianę wiedzy teoretycznej i fachowej, a także w celu skutecznego transferu wiedzy, tworzenia sieci i rozpowszechniania informacji między przedsiębiorstwami w klastrze;

(22)

„środki kontroli, zwalczania i likwidacji” oznaczają środki odnoszące się do tych chorób zwierząt, których ognisko zostało formalnie uznane przez właściwy organ państwa członkowskiego, lub odnoszące się do agrofagów roślin lub inwazyjnych gatunków obcych, których obecność została formalnie uznana przez właściwy organ państwa członkowskiego;

(23)

„data przyznania pomocy” oznacza dzień, w którym beneficjent nabył prawo do otrzymania pomocy zgodnie z obowiązującym krajowym systemem prawnym;

(24)

„incydent środowiskowy” oznacza konkretny przypadek zanieczyszczenia, skażenia lub degradacji stanu środowiska związany z konkretnym zdarzeniem oraz mający ograniczony zakres geograficzny, który niszczy więcej niż 30 % średniej rocznej produkcji przedsiębiorstwa prowadzącego działalność w sektorze rolnym z ubiegłych trzech lat lub średniej za trzy lata obliczonej na podstawie pięciu ubiegłych lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej; w przypadku sektora leśnego: ponad 20 % potencjału leśnego; pojęcie to nie obejmuje ogólnych zagrożeń dla środowiska niezwiązanych z konkretnym zdarzeniem, takich jak zmiana klimatu lub zanieczyszczenia atmosferyczne;

(25)

„plan oceny” oznacza dokument obejmujący co najmniej jeden program pomocy i zawierający przynajmniej następujące elementy: cele, które będą podlegały ocenie; pytania służące ocenie, wskaźniki rezultatu, przewidywaną metodę przeprowadzania oceny, wymogi w zakresie gromadzenia danych, proponowany harmonogram oceny, w tym termin przedłożenia okresowego i końcowego sprawozdania z oceny, opis niezależnego podmiotu przeprowadzającego ocenę lub opis kryteriów wyboru takiego podmiotu oraz procedury zapewniające publiczne udostępnienie oceny;

(26)

„padłe zwierzęta gospodarskie” oznaczają zwierzęta, które zostały poddane eutanazji (z diagnozą lub bez) lub padły – w tym zwierzęta martwo urodzone lub nienarodzone – na terenie gospodarstwa lub jego zabudowań lub podczas transportu, ale które nie zostały poddane ubojowi z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi;

(27)

„szybko rosnące drzewa” oznaczają las o krótkiej rotacji, w którym minimalny okres przed ścinką określa się na 8 lat, a maksymalny okres przed ścinką – na nie więcej niż 20 lat;

(28)

„kolejna wersja programu pomocy fiskalnej” oznacza program w formie korzyści podatkowych, który stanowi zmienioną wersję uprzednio istniejącego programu w formie korzyści podatkowych i który go zastępuje;

(29)

„biopaliwo produkowane z roślin spożywczych i pastewnych” oznacza biopaliwo produkowane z roślin spożywczych i pastewnych zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 (23);

(30)

„środki spożywcze” oznaczają środki spożywcze, które nie są produktami rolnymi, a które są wymienione w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 (24);

(31)

„las” oznacza obszar gruntu obejmujący ponad 0,5 ha z drzewami o wysokości powyżej 5 metrów wysokości, o zwarciu drzewostanu ponad 10 %, lub z drzewami, które są w stanie osiągnąć te progi in situ, i nie obejmuje gruntu, który jest użytkowany przede wszystkim w celach rolniczych lub urbanistycznych, lub las zgodnie z definicją przyjętą i stosowaną przez państwo członkowskie lub region na podstawie obowiązującego prawodawstwa krajowego lub systemu inwentaryzacji i przedstawioną Komisji w zgłoszeniu; oraz, jeśli chodzi o interwencję związaną z rozwojem obszarów wiejskich, zgodnie z planem strategicznym WPR;

(32)

„ekwiwalent dotacji brutto” oznacza kwotę pomocy, jeżeli została ona udzielona w formie dotacji beneficjentowi, przed potrąceniem podatku lub innych opłat;

(33)

„pomoc indywidualna” oznacza pomoc ad hoc oraz pomoc przyznaną beneficjentom indywidualnym na podstawie programu pomocy;

(34)

„wartości niematerialne i prawne” oznaczają aktywa nieposiadające postaci fizycznej ani finansowej, takie jak patenty, licencje, wiedza fachowa lub inna własność intelektualna;

(35)

„inwazyjny gatunek obcy” oznacza inwazyjny gatunek obcy stwarzający zagrożenie dla Unii oraz inwazyjny gatunek obcy stwarzający zagrożenie dla państwa członkowskiego zgodnie z definicją w art. 3 ust. 3 i art. 3 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 (25).

(36)

„duże przedsiębiorstwa” oznaczają przedsiębiorstwa niespełniające kryteriów ustanowionych w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2022/2472 (26);

(37)

„rynki lokalne” oznaczają jedno z poniższych:

(38)

„wprowadzanie do obrotu produktów rolnych” oznacza posiadanie lub wystawianie produktu w celu sprzedaży, oferowanie go na sprzedaż, dostawę lub każdy inny sposób wprowadzania produktu na rynek, z wyjątkiem jego pierwszej sprzedaży przez rolnika na rzecz podmiotów zajmujących się odsprzedażą lub przetwórstwem i czynności przygotowujących produkt do takiej pierwszej sprzedaży; sprzedaż produktów przez producenta produktów pierwotnych konsumentom końcowym uznaje się za wprowadzanie do obrotu produktów rolnych, jeśli następuje w odpowiednio wydzielonym do tego celu miejscu lub obiekcie;

(39)

„fundusz ubezpieczeń wzajemnych” oznacza system akredytowany przez państwo członkowskie zgodnie z prawem krajowym tego państwa, który umożliwia stowarzyszonym rolnikom, posiadaczom lasów i zarządcom lasów ubezpieczanie się i za pomocą którego stowarzyszonym rolnikom, posiadaczom lasów i zarządcom lasów, którzy ponoszą straty gospodarcze, wypłacane są rekompensaty;

(40)

„inwestycja nieprodukcyjna” oznacza inwestycję, która nie prowadzi do znaczącego wzrostu wartości ani rentowności gospodarstwa rolnego;

(41)

„prace poprzedzające przetwórstwo przemysłowe” oznaczają ścinkę, rozczłonkowywanie, okorowanie, cięcie, przechowywanie, obróbkę ochronną i suszenie drewna oraz wszelkie inne czynności robocze poprzedzające przemysłowe piłowanie drewna w tartaku; jak również obróbkę tartaczną, w ramach której maksymalne zdolności obróbki tartacznej wynoszą 20 000 m3 drewna okrągłego stanowiącego materiał wsadowy na potrzeby obróbki tartacznej rocznie;

(42)

„inne niekorzystne zjawisko klimatyczne” oznacza niekorzystne warunki pogodowe, które nie są „niekorzystnym zjawiskiem klimatycznym porównywalnym z klęską żywiołową”;

(43)

„regiony najbardziej oddalone” oznaczają regiony, o których mowa w art. 349 akapit pierwszy Traktatu;

(44)

„agrofag roślin” oznacza wszelkie gatunki, szczepy lub biotypy roślin, zwierząt lub patogenów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych;

(45)

„środki zapobiegania” oznaczają środki podjęte w odniesieniu do choroby zwierząt, agrofaga roślin lub inwazyjnego gatunku obcego, których wystąpienia jeszcze nie stwierdzono;

(46)

„produkcja podstawowa produktów rolnych” oznacza wytwarzanie płodów ziemi i produktów pochodzących z chowu zwierząt wymienionych w załączniku I do Traktatu, bez poddawania ich jakimkolwiek dalszym czynnościom zmieniającym właściwości tych produktów;

(47)

„przetwarzanie produktów rolnych” oznacza wszelkie czynności dokonywane na produkcie rolnym, w wyniku których powstaje produkt będący również produktem rolnym, z wyjątkiem przeprowadzanych w gospodarstwie czynności niezbędnych do przygotowania produktów zwierzęcych lub roślinnych do pierwszej sprzedaży;

(48)

„grupa lub organizacja producentów” oznacza grupę lub organizację utworzoną w co najmniej jednym z następujących celów:

(49)

„zwierzę chronione” oznacza każde zwierzę chronione przepisami unijnymi albo krajowymi, w tym gatunki zwierząt, wobec których w ustawodawstwie krajowym określono przepisy szczegółowe w celu ochrony danej populacji;

(50)

„zaliczka zwrotna” oznacza pożyczkę na realizację projektu, wypłacaną w jednej lub kilku ratach, której warunki spłaty zależą od wyniku projektu;

(51)

„organizacja prowadząca badania i upowszechniająca wiedzę” oznacza podmiot (taki jak uniwersytet lub instytut badawczy, agencja zajmującą się transferem technologii, pośrednik w dziedzinie innowacji, wirtualny lub fizyczny podmiot prowadzący współpracę w dziedzinie badań i rozwoju) niezależnie od jego statusu prawnego lub sposobu finansowania, którego podstawowym celem jest samodzielne prowadzenie badań podstawowych, badań przemysłowych lub eksperymentalnych prac rozwojowych, określonych w zasadach ramowych dotyczących pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną lub rozpowszechnianie na szeroką skalę wyników takich działań poprzez nauczanie, publikowanie lub transfer wiedzy. W przypadku gdy tego rodzaju jednostka prowadzi również działalność gospodarczą, finansowanie, koszty i dochody związane z tą działalnością gospodarczą należy rozliczać oddzielnie. Przedsiębiorstwa mogące wywierać decydujący wpływ na taki podmiot np. jako jego udziałowcy/akcjonariusze lub członkowie, nie mogą mieć preferencyjnego dostępu do wyników prowadzonych przez niego badań;

(52)

„krótki łańcuch dostaw” oznacza łańcuch dostaw obejmujący ograniczoną liczbę podmiotów gospodarczych zaangażowanych we współpracę, którego celem jest wspieranie lokalnego rozwoju gospodarczego oraz ścisłych związków geograficznych i społecznych między producentami, podmiotami zajmującymi się przetwórstwem i konsumentami;

(53)

„mała infrastruktura” oznacza infrastrukturę, której koszty kwalifikowalne ograniczone są do 2 mln EUR;

(54)

„mały podmiot” oznacza mikroprzedsiębiorstwo w rozumieniu zalecenia Komisji 2003/361 (27) lub osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej w momencie ubiegania się o pomoc;

(55)

„mniejsze wyspy Morza Egejskiego” oznaczają mniejsze wyspy, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 229/2013;

(56)

„MŚP” lub „mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa” oznacza przedsiębiorstwa spełniające kryteria ustanowione w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 2022/2472;

(57)

„rozpoczęcie realizacji projektu lub działania” oznacza rozpoczęcie działań lub prac budowlanych związanych z inwestycją lub pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub usług lub wszelkie inne zobowiązanie, które sprawia, że projekt lub działanie jest nieodwracalne, w zależności od tego, które z wymienionych zdarzeń nastąpiło wcześniej. Zakupu gruntów i prac przygotowawczych, takich jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie analiz wykonalności, nie uznaje się za rozpoczęcie realizacji projektu lub działania. Zakup gruntów, o którym mowa w pkt (153) lit. a) i pkt (502) lit. c), uznaje się za rozpoczęcie realizacji projektu lub działania, jeżeli koszty kwalifikowalne zakupu gruntów odpowiadają 100 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji;

(58)

„zrównoważona gospodarka leśna” oznacza działalność zmierzającą do ukształtowania odpowiedniej struktury lasów i wykorzystania ich w taki sposób i w takim tempie, które zapewnią trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości, funkcji ochronnych, gospodarczych i socjalnych, na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów;

(59)

„rzeczowe aktywa trwałe” oznaczają aktywa w postaci gruntów, budynków, zakładu, urządzeń i wyposażenia;

(60)

„koszt transakcyjny” oznacza dodatkowy koszt związany z wypełnieniem zobowiązania, ale niezwiązany bezpośrednio z jego realizacją lub nieujęty w kosztach lub utraconych dochodach, które są wyrównywane bezpośrednio. Koszt ten może być obliczany na podstawie kosztu standardowego;

(61)

„koszty testów na obecność TSE (przenośne encefalopatie gąbczaste) i BSE (gąbczasta encefalopatia bydła)” oznaczają wszystkie koszty, obejmujące koszty zestawów do testów, pobierania próbek niezbędnych do badań, ich transportu, przeprowadzania testów, przechowywania i niszczenia próbek koniecznych do przeprowadzania testów laboratoryjnych zgodnie z rozdziałem C załącznika X do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 (28);

(62)

„zagajnik o krótkiej rotacji” oznacza drzewa gatunków określonych przez państwa członkowskie, objęte kodem CN 06 02 9041, które obejmują zdrewniałe uprawy wieloletnie, sadzonki lub podstawy łodyg pozostałe w glebie po zbiorach, wraz z nowymi pędami wschodzącymi w następnej porze roku, o maksymalnym cyklu zbiorów określanym przez państwa członkowskie;

(63)

„przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji” oznacza przedsiębiorstwo spełniające kryteria określone w sekcji 2.2 Wytycznych Komisji dotyczących pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji;

(64)

„norma Unii” oznacza wiążącą normę ustanowioną w przepisach Unii i ustanawiającą poziom, który muszą osiągnąć poszczególne przedsiębiorstwa, w szczególności odnośnie do środowiska, higieny i dobrostanu zwierząt; w związku z tym za normy Unii nie uważa się norm ani celów ustanowionych na szczeblu UE, które są obowiązujące dla państw członkowskich, a nie dla poszczególnych przedsiębiorstw;

(65)

„młody rolnik” oznacza rolnika określonego przez państwo członkowskie w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

(66)

do celów ochrony zasobów genetycznych w rolnictwie i w leśnictwie:

a)

w przypadku indywidualnej pomocy inwestycyjnej na przetwarzanie produktów rolnych i na ich wprowadzanie do obrotu na podstawie części II sekcja 1.1.1.3: koszty kwalifikowalne przekraczające 25 milionów EUR lub ekwiwalent dotacji brutto przekraczający 12 milionów EUR;

b)

w przypadku pomocy na rzecz kampanii promocyjnych na podstawie części II sekcja 1.3.4: kampanie promocyjne, których roczny budżet przekracza 5 milionów EUR.

a)

Pierwsza przesłanka: pomoc ułatwia rozwój działalności gospodarczej:

b)

Druga przesłanka: pomoc nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem:

a)

programy pomocy na scalanie gruntów zgodnie z częścią II sekcje 1.3.6 i 2.9.2 oraz programy pomocy służące osiągnięciu celów w zakresie ekologii, ochrony i rekreacji zgodnie z częścią II sekcja 2.8 oraz jeżeli spełnione są następujące warunki:

b)

pomoc na niwelowanie niekorzystnych warunków specyficznych dla obszaru wynikających z określonych obowiązkowych wymogów zgodnie z częścią II sekcja 1.1.6;

c)

pomoc na rzecz obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami zgodnie z częścią II sekcja 1.1.7;

d)

pomoc na działania informacyjne w sektorze rolnym zgodnie z częścią II sekcja 1.1.10.1 polegające na udostępnianiu informacji nieokreślonej liczbie beneficjentów;

e)

pomoc mająca na celu wyrównanie szkód spowodowanych przez klęski żywiołowe lub zdarzenia nadzwyczajne zgodnie z częścią II sekcja 1.2.1.1;

f)

pomoc na wyrównanie szkód spowodowanych przez niekorzystne zjawiska klimatyczne porównywalne z klęską żywiołową zgodnie z częścią II sekcja 1.2.1.2;

g)

pomoc mająca na celu wyrównanie kosztów zapobiegania chorobom zwierząt i agrofagom roślin, zwalczania i likwidacji chorób zwierząt oraz kontroli i zwalczania agrofagów roślin oraz pomoc na wyrównanie strat spowodowanych tymi chorobami zwierząt lub działaniem agrofagów roślin zgodnie z częścią II sekcja 1.2.1.3;

h)

pomoc na pokrycie kosztów wywozu i usunięcia padłych zwierząt gospodarskich zgodnie z częścią II sekcja 1.2.1.4;

i)

pomoc na wyrównanie szkód spowodowanych przez zwierzęta chronione zgodnie z częścią II sekcja 1.2.1.5;

j)

pomoc na wyrównanie szkód spowodowanych w lasach przez zwierzęta o statusie regulowanym przez prawo zgodnie z częścią II sekcja 2.8.5;

k)

pomoc na działania informacyjne w sektorze leśnym zgodnie z częścią II sekcja 2.4 polegające na udostępnianiu informacji nieokreślonej liczbie beneficjentów;

l)

pomoc na inwestycje na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i naturalnego w gospodarstwach rolnych zgodna z częścią II sekcja 1.1.1.2, z wyjątkiem pomocy indywidualnej przekraczającej 500 000 EUR dla jednego przedsiębiorstwa na jeden projekt inwestycyjny;

m)

pomoc na działania promocyjne zgodnie z pkt (468) lit. b), c) i d);

n)

pomoc na wyrównanie dodatkowych kosztów transportu zgodnie z pkt (480) i (481);

o)

pomoc na badania i rozwój w sektorach rolnym i leśnym zgodnie z częścią II sekcja 1.3.7 i sekcja 2.9.1;

p)

pomoc na naprawę szkód w lasach, które to szkody zostały spowodowane pożarami, klęskami żywiołowymi, niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi, agrofagami roślin, chorobami zwierząt, katastrofami oraz zjawiskami związanymi ze zmianą klimatu zgodnie z częścią II sekcja 2.1.3;

q)

pomoc na pokrycie kosztów leczenia oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się agrofagów i chorób drzew w celu wyrównania szkód spowodowanych przez agrofagi i choroby drzew zgodnie z częścią II sekcja 2.8.1.

a)

obejmują jedynie elementy dające się zweryfikować;

b)

opierają się na danych liczbowych opracowanych na podstawie odpowiedniej wiedzy fachowej;

c)

zawierają jasne informacje o źródle zastosowanych danych liczbowych;

d)

są zróżnicowane w celu uwzględnienia, zależnie od okoliczności, uwarunkowań regionalnych lub lokalnych oraz rzeczywistego użytkowania gruntów;

e)

nie zawierają elementów związanych z kosztami inwestycji.

a)

stawki jednostkowe;

b)

kwoty ryczałtowe;

c)

finansowanie według stawek zryczałtowanych.

a)

rzetelna, sprawiedliwa i weryfikowalna metoda obliczania w oparciu o co najmniej jeden z następujących elementów:

b)

zgodnie z zasadami stosowania odpowiednich stawek jednostkowych, kwot ryczałtowych i stawek ryczałtowych mających zastosowanie w ramach polityk Unii w odniesieniu do podobnego rodzaju operacji.

a)

pełny tekst programu pomocy oraz jego przepisów wykonawczych lub podstawę prawną w przypadku pomocy indywidualnej, lub link do odpowiedniej strony internetowej;

b)

nazwy organu przyznającego pomoc lub organów przyznających pomoc;

c)

tożsamość poszczególnych beneficjentów (37), forma i wysokość pomocy dla każdego beneficjenta, data przyznania pomocy, rodzaj przedsiębiorstwa (MŚP/duże przedsiębiorstwo), region, w którym beneficjent ma swoją siedzibę (poziom NUTS II) i główny sektor gospodarczy, w którym beneficjent prowadzi swoją działalność (na poziomie grupy NACE). Wymóg ten może zostać uchylony w odniesieniu do pomocy indywidualnej, która nie przekracza następujących progów:

a)

przypadki znacznego zwiększenia mocy produkcyjnych, które prowadzi do powstania nadwyżki produkcyjnej lub do zwiększenia już istniejącej nadwyżki produkcyjnej, szczególnie na kurczącym się rynku;

b)

przypadki, w których beneficjent pomocy posiada znaczącą pozycję rynkową.

a)

w przypadku inwestycji w produkcję biopaliw zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 33 dyrektywy (UE) 2018/2001 w gospodarstwach rolnych, instalacje produkcji energii ze źródeł odnawialnych kwalifikują się do objęcia pomocą, tylko jeśli ich roczne zdolności produkcyjne nie przekraczają równowartości średniego rocznego zużycia paliwa w gospodarstwie rolnym; wytwarzane biopaliwo nie powinno być zbywane na rynku;

b)

w przypadku inwestycji w produkcję energii termicznej lub elektrycznej ze źródeł odnawialnych w gospodarstwach rolnych, instalacje produkcji energii odnawialnej kwalifikują się do objęcia pomocą, wyłącznie jeżeli celem jest zaspokajanie własnych potrzeb w zakresie energii, a ich roczne zdolności produkcyjne nie przekraczają ekwiwalentu łącznego średniego rocznego zużycia energii termicznej i elektrycznej w danym gospodarstwie rolnym, łącznie z gospodarstwem domowym rolnika; jeśli chodzi o energię elektryczną, sprzedaż do sieci jest dozwolona, o ile przestrzegany jest limit średniego rocznego zużycia na własne potrzeby.

a)

poprawa ogólnej efektywności i trwałości gospodarstwa rolnego, w szczególności przez zmniejszenie kosztów produkcji lub udoskonalenie i przestawienie produkcji;

b)

poprawa stanu środowiska naturalnego, higieny lub norm dobrostanu zwierząt;

c)

tworzenie i doskonalenie infrastruktury związanej z rozwojem, dostosowaniem i modernizacją rolnictwa, w tym dostępem do gruntów rolnych, scalaniem gruntów i poprawą ich stanu, dostawą zrównoważonej energii, efektywnością energetyczną, dostawą i oszczędnością wody;

d)

przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych, zdarzeń nadzwyczajnych lub niekorzystnych zjawisk klimatycznych porównywalnych z klęską żywiołową, chorób zwierząt i działania agrofagów roślin lub przez zwierzęta chronione oraz zapobieganie szkodom powodowanym przez ww. zdarzenia i czynniki;

e)

przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, w tym poprzez ograniczanie emisji gazów cieplarnianych i zwiększanie sekwestracji dwutlenku węgla, a także promowanie zrównoważonej energii i efektywności energetycznej;

f)

przyczynianie się do zrównoważonej biogospodarki o obiegu zamkniętym oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze, i wydajnego gospodarowania nimi, w tym poprzez ograniczanie zależności od substancji chemicznych;

g)

przyczynianie się do zatrzymania i odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazów.

a)

koszty budowy, nabycia, w tym leasingu, lub modernizacji nieruchomości, w tym inwestycje w instalację pasywną wewnątrz budynku lub okablowanie strukturalne w celu utworzenia sieci danych oraz, w razie potrzeby, w część pomocniczą pasywnej sieci na terenie prywatnym poza budynkiem, przy czym zakupione grunty kwalifikują się jedynie w zakresie nieprzekraczającym 10 % łącznych kosztów kwalifikowalnych danej operacji; w wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach można dopuścić wyższy odsetek w odniesieniu do operacji związanych z ochroną środowiska i zachowania gleb zasobnych w węgiel, lub gruntów nabytych przez młodych rolników z wykorzystaniem instrumentów finansowych;

b)

zakup lub leasing maszyn, urządzeń i wyposażenia do wartości rynkowej danych aktywów;

c)

ogólne koszty związane z wydatkami, o których mowa w lit. a) i b), takie jak honoraria architektów, inżynierów, opłaty za konsultacje, opłaty za doradztwo w zakresie zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego, w tym studia wykonalności; studia wykonalności pozostają kosztami kwalifikowalnymi, nawet jeśli na podstawie ich rezultatów nie dokonuje się żadnych wydatków, o których mowa w lit. a) i b);

d)

zakup lub opracowanie oprogramowania komputerowego, chmur i podobnych rozwiązań lub opłaty za korzystanie z nich i zakup patentów, licencji, praw autorskich i znaków towarowych;

e)

wydatki na inwestycje nieprodukcyjne związane z wypełnianiem celów, o których mowa w pkt (152) lit. e), f) i g);

f)

w przypadku inwestycji mających na celu przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych, zdarzeń nadzwyczajnych lub niekorzystnych zjawisk klimatycznych porównywalnych z klęską żywiołową, chorób zwierząt lub działania agrofagów roślin i przez zwierzęta chronione koszty kwalifikowalne mogą obejmować wydatki poniesione na przywrócenie potencjału produkcji, w tym prace remontowo-budowlane, do poziomu sprzed wystąpienia tych zdarzeń; w stosownych przypadkach beneficjenci powinni uwzględnić w procesie naprawiania szkód środki na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu;

g)

w przypadku inwestycji mających na celu zapobieganie szkodom powodowanym przez klęski żywiołowe, zdarzenia nadzwyczajne, niekorzystne zjawiska klimatyczne porównywalne z klęską żywiołową, choroby zwierząt, agrofagi roślin i zwierzęta chronione koszty kwalifikowalne mogą obejmować koszty określonych działań zapobiegawczych, których celem jest ograniczanie skutków tego typu prawdopodobnych zdarzeń. W odniesieniu do szkód spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi porównywalnymi z klęską żywiołową lub agrofagami roślin, w stosownych przypadkach beneficjenci powinni uwzględnić w procesie naprawiania szkód środki na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu w celu zminimalizowania szkód i strat spowodowanych podobnymi zdarzeniami w przyszłości.

a)

zakup praw do produkcji rolnej i uprawnień do płatności;

b)

zakup i sadzenie roślin jednorocznych;

c)

zakup zwierząt;

d)

inwestycje służące wypełnieniu obowiązujących norm krajowych lub norm Unii;

e)

inne niż wymienione w pkt (153) koszty związane z umowami leasingu, takie jak marża leasingodawcy, koszty refinansowania odsetek, koszty ogólne i koszty ubezpieczenia;

f)

kapitał obrotowy;

g)

montaż instalacji lub okablowanie na potrzeby sieci danych poza terenem prywatnym.

(a)

zakup zwierząt do celów pkt (152) lit. d);

(b)

zakup zwierząt należących do ras zagrożonych zgodnie z definicją w art. 2 pkt 24 rozporządzenia (UE) 2016/1012 w wyniku podjęcia zobowiązań, o których mowa w pkt (207);

(c)

zakup psów stróżujących wykorzystywanych do ochrony zwierząt gospodarskich przed dużymi drapieżnikami.

a)

Komisja otrzymała plan gospodarowania wodami w dorzeczu, zgodny z wymogami dyrektywy 2000/60/WE, dotyczący całego obszaru, na którym realizowana będzie inwestycja, oraz wszelkich innych obszarów, na które dana inwestycja może mieć wpływ; środki wchodzące w życie na mocy planu gospodarowania wodami w dorzeczu zgodnie z art. 11 tej dyrektywy i mające znaczenie dla sektora rolniczego musiały zostać określone w odnośnym programie środków;

b)

w ramach inwestycji konieczne jest stosowanie lub wdrożenie systemu pomiaru wody umożliwiającego pomiar zużycia wody na poziomie wspieranej inwestycji;

c)

inwestycja na rzecz usprawnienia istniejącej instalacji nawadniającej lub elementu infrastruktury nawadniającej jest kwalifikowalna wyłącznie wówczas, gdy:

d)

wsparcie może zostać przyznane na rzecz inwestycji w wykorzystanie odzyskanej wody jako alternatywnych metod dostaw wody wyłącznie wówczas, gdy dostarczanie i wykorzystywanie takiej wody odbywa się zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/741 (51);

e)

inwestycja, która prowadzi do powiększenia netto nawadnianego obszaru, mająca wpływ na daną jednolitą część wód podziemnych lub powierzchniowych, kwalifikuje się do pomocy, tylko jeśli są spełnione oba poniższe warunki:

a)

inwestycje związane z co najmniej jednym z celów szczegółowych związanych ze środowiskiem i klimatem, o których mowa w pkt (152) lit. e), f) i g), lub w odniesieniu do dobrostanu zwierząt;

b)

inwestycje realizowane przez młodych rolników;

c)

inwestycje realizowane w regionach najbardziej oddalonych lub na mniejszych wyspach Morza Egejskiego.

a)

inwestycje nieprodukcyjne związane z co najmniej jednym z celów szczegółowych związanych ze środowiskiem i klimatem, o których mowa w pkt (152) lit. e), f) i g);

b)

inwestycje w przywracanie potencjału produkcji, o którym mowa w pkt (152) lit. d), oraz inwestycje związane z zapobieganiem ryzyku i ograniczaniem ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi, zdarzeniami nadzwyczajnymi, niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi porównywalnymi z klęską żywiołową lub działalnością zwierząt chronionych.

a)

80 % kosztów kwalifikowalnych inwestycji w nawadnianie realizowanych na terenie gospodarstw dokonywanych zgodnie z pkt (157) lit. c);

b)

100 % kosztów kwalifikowalnych inwestycji w infrastrukturę rolniczą poza terenem gospodarstwa przeznaczoną do nawadniania;

c)

65 % kosztów kwalifikowalnych innych inwestycji w nawadnianie realizowanych na terenie gospodarstw.

a)

koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe;

b)

prace remontowo-budowlane.

a)

rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 (52);

b)

wytycznych w sprawie pomocy regionalnej;

c)

niniejszej sekcji.

a)

koszty budowy, nabycia, w tym leasingu, lub modernizacji nieruchomości, w tym inwestycje w instalację pasywną wewnątrz budynku lub okablowanie strukturalne w celu utworzenia sieci danych oraz, w razie potrzeby, w część pomocniczą pasywnej sieci na terenie prywatnym poza budynkiem, przy czym zakupione grunty kwalifikują się jedynie w zakresie nieprzekraczającym 10 % łącznych kosztów kwalifikowalnych danej operacji;

b)

zakup lub leasing maszyn, urządzeń i wyposażenia do wartości rynkowej danych aktywów;

c)

ogólne koszty związane z wydatkami, o których mowa w lit. a) i b), takie jak honoraria architektów, inżynierów, opłaty za konsultacje, opłaty za doradztwo w zakresie zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego, w tym studia wykonalności; studia wykonalności pozostają wydatkami kwalifikowalnymi, nawet jeśli na podstawie ich rezultatów nie dokonuje się żadnych wydatków, o których mowa w lit. a) i b);

d)

koszty zakupu, opracowania lub korzystania z oprogramowania komputerowego, chmury i rozwiązań podobnych oraz zakupu patentów, licencji, praw autorskich i znaków towarowych;

a)

inne niż wymienione w pkt (173) koszty związane z umowami leasingu, takie jak marża leasingodawcy, koszty refinansowania odsetek, koszty ogólne i koszty ubezpieczenia;

b)

kapitał obrotowy;

c)

montaż instalacji lub okablowanie na potrzeby sieci danych poza terenem prywatnym;

d)

koszty związane z inwestycjami służącymi wypełnieniu obowiązujących norm krajowych lub unijnych.

a)

inwestycje powiązane z co najmniej jednym z celów szczegółowych związanych ze środowiskiem i klimatem, o których mowa w pkt (152) lit. e), f) i g), lub inwestycje dotyczące pomocy na przetwarzanie produktów rolnych, lub powiązane z poprawą dobrostanu zwierząt;

b)

inwestycje realizowane przez młodych rolników;

c)

inwestycje realizowane w regionach najbardziej oddalonych lub na mniejszych wyspach Morza Egejskiego.

a)

rozpoczęcie działalności przez młodych rolników;

b)

rozpoczęcie działalności rolniczej.

a)

organizacjom producentów, jednostkom lub organom, takim jak spółki czy spółdzielnie, których celem jest zarządzanie jednym lub większą liczbą gospodarstw rolnych, i które są indywidualnymi producentami;

b)

zrzeszeniom rolniczym, które podejmują w gospodarstwach rolnych swoich członków działania takie jak: wzajemne wsparcie, usługi zastępowania rolników i zarządzania gospodarstwem, bez angażowania się we wspólne dostosowywanie podaży do rynku;

c)

grupom, organizacjom ani zrzeszeniom producentów, których cele są niezgodne z art. 152 ust. 3 i art. 156 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.

a)

odnośne wymogi podstawowe w zakresie zarządzania i normy GAEC ustanowione na podstawie tytułu III rozdział I sekcja 2 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

b)

odnośne minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, a także inne odnośne obowiązkowe wymogi ustanowione na mocy prawa krajowego i prawa Unii;

c)

warunki ustanowione w zakresie utrzymywania użytków rolnych zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/2115.

a)

cała powierzchnia wypasana danego gospodarstwa rolnego musi być zarządzana i utrzymywana w sposób zapewniający unikanie nadmiernego i niedostatecznego wypasania;

b)

obsadę inwentarza żywego należy określić, uwzględniając wszystkie wypasane zwierzęta gospodarskie utrzymywane w gospodarstwie lub – w przypadku zobowiązania do ograniczenia wymywania substancji użyźniających – wszystkie zwierzęta utrzymywane w gospodarstwie istotne z punktu widzenia danego zobowiązania.

a)

prowadzenie chowu zwierząt gospodarskich lokalnych ras, genetycznie dostosowanych do jednego lub kilku tradycyjnych systemów produkcji i środowisk w danym kraju i zagrożonych wyginięciem;

b)

zachowanie genetycznych zasobów roślinnych naturalnie dostosowanych do warunków lokalnych i regionalnych oraz zagrożonych erozją genetyczną.

a)

stwierdzona jest liczba samic hodowlanych na poziomie krajowym;

b)

liczbę tę oraz status wymienionych ras jako zagrożonych potwierdziła odpowiednio uznana właściwa jednostka naukowa;

c)

odpowiednio uznana właściwa jednostka techniczna prowadzi księgę hodowlaną danej rasy;

d)

zainteresowane jednostki dysponują odpowiednimi umiejętnościami i wiedzą w zakresie identyfikacji osobników zagrożonych ras.

a)

działania celowe: działania wspierające ochronę ex situ i in situ, opis, gromadzenie i wykorzystanie zasobów genetycznych w rolnictwie, łącznie z internetowymi wykazami zasobów genetycznych obecnie zachowanych in situ wraz z ochroną in situ/w gospodarstwie, i wykazów zbiorów ex situ i baz danych;

b)

działania wspólne: działania wspierające wymianę informacji między właściwymi organizacjami w państwach członkowskich zmierzające do ochrony, opisu, gromadzenia i wykorzystania zasobów genetycznych w unijnym rolnictwie;

c)

działania towarzyszące: działania informacyjne, działania w zakresie upowszechniania wiedzy oraz działania doradcze na rzecz organizacji pozarządowych i innych odpowiednich zainteresowanych stron, szkolenia i przygotowywanie sprawozdań technicznych.

(a)

dostarczanie wody i pożywienia oraz zapewnianie opieki nad zwierzętami zgodnie z naturalnymi potrzebami zwierząt;

(b)

warunki przetrzymywania zwierząt, które poprawiają komfort zwierząt i ich swobodę ruchu, takie jak większa dostępna przestrzeń, powierzchnie podłoża, naturalne światło, kontrola mikroklimatu, a także warunki przetrzymywania zwierząt polegające na nieumieszczaniu lochy w kojcu porodowym lub na grupowym utrzymaniu, w zależności od naturalnych potrzeb zwierząt;

(c)

warunki umożliwiające naturalne zachowania, takie jak wzbogacanie środowiska życia lub późne odsadzanie;

(d)

dostęp do wybiegu i wypas;

(e)

praktyki zwiększające odporność i długość życia zwierząt, w tym ras wolniej rosnących;

(f)

praktyki mające na celu zapobieganie okaleczaniu lub kastracji zwierząt. W szczególnych przypadkach, gdy okaleczenie lub kastrację zwierząt uznaje się za konieczne, należy stosować środki znieczulające, analgezję i leki przeciwzapalne lub kastrację immunologiczną;

(g)

środki sanitarne, zapobiegające chorobom niezakaźnym, które nie wymagają stosowania substancji medycznych, takich jak szczepionki, środki owadobójcze lub leki przeciwpasożytnicze.

a)

odnośne wymogi podstawowe w zakresie zarządzania (z wyjątkiem SMR 1 wymienionego w załączniku III do rozporządzenia (UE) 2021/2115) i normy GAEC ustanowione na podstawie tytułu III rozdział I sekcja 2 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

b)

warunki ustanowione w zakresie utrzymywania użytków rolnych określone przez państwo członkowskie w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/2115.

a)

użytki rolne na obszarach Natura 2000 wyznaczane zgodnie z dyrektywami 92/43/EWG i 2009/147/WE;

b)

inne wyznaczone obszary ochrony środowiska, na których obowiązują środowiskowe ograniczenia działalności rolnej, służące realizacji przepisów art. 10 dyrektywy 92/43/EWG; obszary te nie mogą przekraczać 5 % wyznaczonych obszarów Natura 2000 objętych zakresem terytorialnym danego planu strategicznego WPR;

c)

użytki rolne uwzględnione w planach gospodarowania wodami w dorzeczu zgodnie z dyrektywą 2000/60/WE.

a)

odnośne wymogi podstawowe w zakresie zarządzania i normy GAEC ustanowione na podstawie tytułu III rozdział I sekcja 2 rozporządzenia (UE) 2021/2115;

b)

odnośne minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, dobrostanu zwierząt oraz inne odnośne obowiązkowe wymogi ustanowione na mocy prawa krajowego i prawa Unii;

c)

warunki ustanowione w zakresie utrzymywania użytków rolnych zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/2115.

a)

koszty wynikające z udziału w systemie jakości, w szczególności koszty poniesione na przystąpienie do wspieranego systemu jakości i roczną składkę z tytułu udziału w tym systemie jakości, w tym w razie potrzeby wydatki na kontrole niezbędne do sprawdzenia zgodności z wymogami systemu jakości;

b)

koszty obowiązkowych środków kontroli w odniesieniu do systemów jakości podejmowanych zgodnie z przepisami Unii lub prawodawstwem krajowym przez właściwy organ państwa członkowskiego lub w jego imieniu;

c)

koszty działalności w zakresie badań rynkowych, koncepcji i projektowania produktu i na przygotowanie wniosków o uznanie systemów zapewniania jakości.

a)

unijne systemy jakości;