1

Skarżące, Aquind Ltd, Aquind Energy Sàrl i Aquind SAS, są inwestorami projektu elektroenergetycznego połączenia międzysystemowego sieci przesyłowych energii elektrycznej Zjednoczonego Królestwa i Francji (zwanego dalej „projektem międzysystemowym Aquind”).

2

Projekt międzysystemowy Aquind został włączony do listy projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania Unii Europejskiej rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2018/540 z dnia 23 listopada 2017 r. zmieniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 w odniesieniu do unijnej listy projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (Dz.U. 2018, L 90, s. 38) i tym samym został uznany za podstawowy projekt infrastruktury koniecznej do zakończenia procesu tworzenia rynku wewnętrznego energii.

3

Ponieważ ta unijna lista projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania powinna być sporządzana co dwa lata, lista sporządzona w rozporządzeniu delegowanym 2018/540 została zastąpiona listą sporządzoną w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/389 z dnia 31 października 2019 r. zmieniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 w odniesieniu do unijnej listy projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (Dz.U. 2020, L 74, s. 1, zwane dalej „zaskarżonym rozporządzeniem”). Nowa lista znajdująca się w załączniku do zaskarżonego rozporządzenia włączyła projekt międzysystemowy Aquind do unijnej listy projektów, które nie są już uznawane za projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania.

4

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 25 grudnia 2019 r. skarżące wniosły do Sądu o stwierdzenie nieważności zaskarżonego rozporządzenia.

5

W dniu 26 marca 2020 r. Komisja Europejska złożyła w sekretariacie Sądu odpowiedź na skargę.

6

Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu odpowiednio w dniach 1, 8 i 17 kwietnia 2020 r. Republika Federalna Niemiec, Królestwo Hiszpanii i Republika Francuska wniosły o dopuszczenie ich do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.

7

W dniu 12 czerwca 2020 r. skarżące złożyły replikę w sekretariacie Sądu.

8

Postanowieniami z dnia 3 sierpnia 2020 r. prezes drugiej izby Sądu dopuścił do sprawy w charakterze interwenientów odpowiednio Republikę Federalną Niemiec, Królestwo Hiszpanii i Republikę Francuską.

9

W dniu 31 sierpnia 2020 r. Komisja złożyła w sekretariacie Sądu duplikę.

10

W dniach 11, 16 i 17 września 2020 r. Republika Federalna Niemiec, Królestwo Hiszpanii i Republika Francuska złożyły odpowiednio w sekretariacie Sądu uwagi interwenienta.

11

Skarżące wnoszą do Sądu o:

12

Komisja i Królestwo Hiszpanii wnoszą do Sądu o:

13

Republika Federalna Niemiec i Republika Francuska wnoszą do Sądu o oddalenie skargi.

14

Zgodnie z art. 126 regulaminu postępowania przed Sądem, jeżeli skarga jest oczywiście niedopuszczalna, Sąd może, na wniosek sędziego sprawozdawcy, w każdej chwili orzec postanowieniem z uzasadnieniem, bez dalszych czynności procesowych.

15

W niniejszej sprawie Sąd, uznając, że po zapoznaniu się z aktami sprawy ma wystarczającą wiedzę, postanawia orzec bez dalszych czynności procesowych.

16

Na wstępie należy przypomnieć, że Komisja, popierana w tym zakresie przez Republikę Francuską, nie podnosząc formalnie zarzutu niedopuszczalności, wyraziła w odpowiedzi na skargę zastrzeżenia co do dopuszczalności skargi na zaskarżone rozporządzenie. Zauważyła ona bowiem, że skarga wniesiona przez skarżące była przedwczesna, gdyż w chwili złożenia przez nie skargi zaskarżone rozporządzenie nie weszło jeszcze w życie, zostało poddane procedurze sprzeciwu przewidzianej w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylającym decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009 (Dz.U. 2013, L 115, s. 39), i nie stanowiło wobec tego aktu ostatecznego podlegającego zaskarżeniu.

17

W replice skarżące utrzymują, że ich skarga jest dopuszczalna, i odpierają argumenty Komisji w tej kwestii. Przede wszystkim podkreślają one, że Komisja przyjęła zaskarżone rozporządzenie w dniu 31 października 2019 r. i że nawet jeśli zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym dopiero w dniu 11 marca 2020 r., znajdowało się ono już na stronie internetowej Komisji. Następnie twierdzą, że orzecznictwo nie uznaje daty wejścia w życie aktu za istotną dla ustalenia, czy środki stanowią akt przygotowawczy, czy też ostateczne stanowisko instytucji. Dodają w tym względzie, że zaskarżone rozporządzenie stanowi ostateczne stanowisko Komisji i że żaden inny akt prawny mogący być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności nie został przyjęty. Ponadto podnoszą, że w ramach procedury sprzeciwu Parlament Europejski lub Rada Unii Europejskiej nie miały możliwości przyjęcia aktu ze zmianami, lecz mogły jedynie zablokować wejście w życie zaskarżonego rozporządzenia. Dodają, że gdyby Rada lub Parlament sprzeciwiły się wejściu w życie zaskarżonego rozporządzenia, Komisja mogłaby wówczas uchylić swój akt i przyjąć nowy. Wreszcie, ostateczny charakter zaskarżonego rozporządzenia znajduje również potwierdzenie w fakcie, że Komisja nie przyjęła żadnego innego aktu prawnego po upływie terminu na wniesienie sprzeciwu i że datą zaskarżonego rozporządzenia pozostaje dzień 31 października 2019 r.

18

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem aktami lub decyzjami, które mogą być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności w rozumieniu art. 263 TFUE, są środki wywołujące wiążące skutki prawne mogące naruszać interesy strony skarżącej poprzez istotną zmianę jej sytuacji prawnej (wyroki: z dnia 11 listopada 1981 r., IBM/Komisja, 60/81, EU:C:1981:264, pkt 9; z dnia 16 lipca 1998 r., Regione Toscana/Komisja, T‑81/97, EU:T:1998:180, pkt 21).

19

W przypadku aktów bądź decyzji, których wydanie następuje w kilku etapach, w szczególności po zakończeniu postępowania wewnętrznego, aktami zaskarżalnymi są co do zasady jedynie te akty, które w sposób definitywny określają stanowisko instytucji po zakończeniu tego postępowania, z wyłączeniem aktów tymczasowych, które służą jedynie przygotowaniu decyzji końcowej (wyroki: z dnia 11 listopada 1981 r., IBM/Komisja, 60/81, EU:C:1981:264, pkt 10; z dnia 10 lipca 1990 r., Automec/Komisja, T‑64/89, EU:T:1990:42, pkt 42).

20

Należy również przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE dopuszczalność skargi należy oceniać w odniesieniu do sytuacji istniejącej w chwili wniesienia skargi [wyroki: z dnia 24 października 2013 r., Deutsche Post/Komisja, C‑77/12 P, niepublikowany, EU:C:2013:695, pkt 65; z dnia 9 września 2014 r., Hansestadt Lübeck/Komisja, T‑461/12, niepublikowany, EU:T:2014:758, pkt 22; z dnia 25 października 2018 r., KF/Satcen, T‑286/15, EU:T:2018:718, pkt 164].

21

Ponadto postanowienia art. 263 akapit szósty TFUE, które określają wymogi formalne – notyfikowanie lub publikację – od których biegnie termin na wniesienie skargi o stwierdzenie nieważności, nie stoją na przeszkodzie temu, by strona skarżąca wniosła skargę do sądu Unii, gdy tylko sporny akt zostanie przyjęty, nie czekając na jego notyfikację lub publikację. Artykuł ten nie precyzuje bowiem, że wniesienie takiej skargi jest uzależnione od publikacji lub notyfikowania tego aktu. W celu przyznania zainteresowanym osobom wystarczającej ilości czasu do zaskarżenia opublikowanego aktu Unii, przy pełnej znajomości rzeczy, termin na wniesienie skargi na taki akt rozpoczyna bieg zgodnie ze wspomnianym art. 263 akapit szósty TFUE dopiero od daty publikacji aktu. Ponadto wniesienie skargi na akt Unii przed jego publikacją, o ile akt ten został przyjęty, nie narusza w żaden sposób celu terminu do wniesienia skargi, który polega na zagwarantowaniu pewności prawa poprzez zapobieganie nieograniczonemu kwestionowaniu aktów Unii wywołujących skutki prawne. W konsekwencji jeśli publikacja aktu powoduje rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia skargi, po upływie którego akt ten staje się ostateczny, to nie stanowi ona warunku przyznania prawa do wniesienia skargi na przedmiotowy akt (zob. podobnie wyrok z dnia 26 września 2013 r., PPG i SNF/ECHA, C‑626/11 P, EU:C:2013:595, pkt 35–39). Należy jednak podkreślić, że możliwość wniesienia skargi przed publikacją spornego aktu można zakładać tylko pod warunkiem, że – jak przypomniano w pkt 18 powyżej – dany akt wywołuje wiążące skutki prawne mogące naruszyć interesy strony skarżącej.

22

W świetle tego właśnie orzecznictwa należy zbadać, czy zaskarżone rozporządzenie stanowi akt zaskarżalny, a tym samym czy skarga jest dopuszczalna.

23

Po pierwsze, należy przypomnieć, że zaskarżone rozporządzenie zostało przyjęte przez Komisję na podstawie upoważnienia udzielonego jej przez prawodawcę na podstawie art. 290 TFUE. Artykuł 290 ust. 1 TFUE przewiduje bowiem, że akt ustawodawczy może przekazywać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów o charakterze nieustawodawczym o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne, elementy aktu ustawodawczego. To samo postanowienie dodaje, że akty ustawodawcze wyraźnie określają cele, treść, zakres i czas obowiązywania przekazanych uprawnień. Artykuł 290 ust. 2 TFUE stanowi, że akty ustawodawcze wyraźnie określają warunki, jakim podlega przekazanie uprawnień, przy czym jednym warunkiem jest to, że Parlament lub Rada może zadecydować o odwołaniu przekazanych uprawnień, a drugim, że akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy w terminie przewidzianym przez akt ustawodawczy Parlament lub Rada nie wyrażą sprzeciwu.

24

Po drugie, należy przypomnieć, że rozporządzeniem nr 347/2013 prawodawca delegował Komisji uprawnienie do przyjęcia i zmiany unijnej listy projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w dziedzinie strategicznej transeuropejskiej infrastruktury energetycznej.

25

Zgodnie z art. 3 ust. 3 i art. 3 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia nr 347/2013 lista ta jest sporządzana przez Komisję na podstawie list regionalnych przyjętych przez organy decyzyjne grup regionalnych, składających się z państw członkowskich i Komisji, w zależności od wkładu poszczególnych projektów w realizację do priorytetowych korytarzy i obszarów infrastruktury energetycznej i ich zgodności z kryteriami mającymi zastosowanie do projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

26

Na podstawie art. 16 ust. 4 rozporządzenia nr 347/2013 Komisja niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego przekazuje go równocześnie Parlamentowi i Radzie. Zgodnie z art. 16 ust. 5 tego rozporządzenia przyjęty akt delegowany wchodzi w życie, tylko jeśli Parlament albo Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi i Radzie lub jeśli przed upływem tego terminu zarówno Parlament, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu lub Rady.

27

Po trzecie, należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie etap, w trakcie którego Parlament i Rada mogły zgłosić ewentualne zastrzeżenia wobec zaskarżonego rozporządzenia, upływał początkowo w dniu 31 grudnia 2019 r. Etap ten został przedłużony o dwa miesiące, czyli do dnia 29 lutego 2020 r. W ciągu tych czterech miesięcy Parlament i Rada nie zgłosiły sprzeciwu. Zaskarżone rozporządzenie zostało zatem opublikowane w Dzienniku Urzędowym w dniu 11 marca 2020 r. i weszło w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu.

28

Z powyższego wynika, że w chwili wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności, czyli w dniu 25 grudnia 2019 r., etap sprzeciwu, w trakcie którego Parlament lub Rada mogły przeciwstawić się wejściu w życie zaskarżonego rozporządzenia, nie został zakończony.

29

Tymczasem należy podkreślić, że mechanizm przekazania uprawnień ustanowiony w art. 290 TFUE należy rozpatrywać w całości. Artykuł 290 ust. 2 TFUE przewiduje możliwość uzależnienia przekazania uprawnień do przyjmowania aktów o charakterze nieustawodawczym o zasięgu ogólnym od jednego warunku, a mianowicie przejścia przez test „etapu sprzeciwu” w terminie określonym w akcie ustawodawczym. Przeprowadzenie tego testu jest zatem nierozerwalnie związane z prawidłowym przekazaniem uprawnień.

30

W rozporządzeniu nr 347/2013 prawodawca skorzystał z przewidzianej w art. 290 ust. 2 TFUE możliwości uzależnienia przekazania uprawnień Komisji od warunku przeprowadzenia etapu sprzeciwu. Zatem uprawnienie Komisji do przyjęcia na podstawie tego rozporządzenia aktu delegowanego wywołującego wiążące skutki prawne wymaga przeprowadzenia całego postępowania gwarantującego prawidłowe przekazanie uprawnień, a tym samym spełnienia warunku przewidzianego w tym rozporządzeniu.

31

Innymi słowy, oznacza to, że Komisja ma możność sporządzenia aktu delegowanego stanowiącego część porządku prawnego i wywołującego tym samym wiążące skutki prawne jedynie poprzez spełnienie warunku przewidzianego w rozporządzeniu nr 347/2013, a więc przez poddanie przyjętego aktu testowi „etapu sprzeciwu” trwającego maksymalnie cztery miesiące.

32

Jak podkreślono w pkt 27 i 28 powyżej, warunek przewidziany w art. 16 ust. 5 rozporządzenia nr 347/2013 nie był spełniony w chwili wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności. Wynika z tego, że akt przyjęty przez Komisję w dniu 31 października 2019 r. nie mógł zostać uznany za ostateczny w dniu 25 grudnia 2019 r. i nie mógł zostać uznany za akt wywołujący wiążące skutki prawne mogące naruszać interesy skarżących w tym samym dniu.

33

Wynika z tego, że zaskarżone rozporządzenie nie stanowiło aktu podlegającego zaskarżeniu w dniu 25 grudnia 2019 r.

34

W tym kontekście należy z jednej strony podkreślić, że rozpoznanie co do istoty skargi o stwierdzenie nieważności zaskarżonego rozporządzenia oznaczałoby przeprowadzenie przez Sąd oceny kwestii, co do których Parlament i Rada nie miały jeszcze okazji się wypowiedzieć, a tym samym skutkowałoby ono antycypacją sporu co do istoty sprawy i przemieszaniem poszczególnych etapów postępowania administracyjnego i sądowego. Dopuszczenie takiej skargi byłoby zatem niezgodne z systemami podziału kompetencji między instytucjami Unii, takimi jak z jednej strony Parlament i Rada, z drugiej zaś strony sąd Unii, a także z wymogami prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości i prawidłowego przebiegu postępowania administracyjnego (zob. podobnie wyroki: z dnia 11 listopada 1981 r., IBM/Komisja, 60/81, EU:C:1981:264, pkt 20; z dnia 13 października 2011 r., Deutsche Post i Niemcy/Komisja, C‑463/10 P i C‑475/10 P, EU:C:2011:656, pkt 51).

35

Z drugiej strony należy oddalić argument skarżących, zgodnie z którym zaskarżone rozporządzenie nie zostało ostatecznie zmienione na etapie sprzeciwu przed Parlamentem i Radą. Okoliczność, że akt pierwotny – a mianowicie zaskarżone rozporządzenie – nie został zmieniony, nie zmienia bowiem jego charakteru. Brak zmiany nie pozwala zatem Sądowi uznać, że zaskarżone rozporządzenie – akt, który w świetle orzecznictwa przypomnianego w pkt 20 powyżej jest jedynym, który sąd Unii może zbadać w ramach skargi o stwierdzenie nieważności – odpowiada aktowi ostatecznemu przyjętemu i wprowadzonemu w życie po zakończeniu procesu legislacyjnego ustanowionego na podstawie art. 290 TFUE w art. 16 ust. 5 rozporządzenia nr 347/2013.

36

Z tych powodów byłoby również sztuczne i błędne pod względem prawnym uznanie, że zaskarżone rozporządzenie wywoływało wiążące skutki prawne od chwili jego przyjęcia, czyli od dnia 31 października 2019 r., i że były one jedynie zawieszone do czasu ewentualnego sprzeciwu Parlamentu lub Rady.

37

W świetle całości powyższych rozważań należy stwierdzić, że zaskarżone rozporządzenie nie jest aktem ostatecznym wywołującym wiążące skutki prawne, które mogą naruszać interesy skarżących. W konsekwencji skargę należy odrzucić jako oczywiście niedopuszczalną.

38

Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ w niniejszej sprawie skarżące przegrały sprawę, należy obciążyć je ich własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Komisję, w tym kosztami związanymi z postępowaniem w przedmiocie środka tymczasowego, zgodnie z żądaniem tej instytucji.

39

Zgodnie z art. 138 ust. 1 regulaminu postępowania państwa członkowskie, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty. Z powyższego wynika, że Republika Federalna Niemiec, Królestwo Hiszpanii i Republika Francuska pokrywają własne koszty.

Z powyższych względów

SĄD (druga izba)

postanawia, co następuje: