WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (trzecia izba)

z dnia 7 lutego 2007 r.

Sprawy połączone T‑118/04 i T‑134/04

Giuseppe Caló

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Urzędnicy – Zatrudnienie dyrektora w charakterze głównego doradcy – Interes służby – Równoważność stanowisk – Reorganizacja Eurostatu – Powołanie na stanowisko dyrektora – Ogłoszenie o wolnym stanowisku pracy – Obowiązek uzasadnienia – Ocena osiągnięć kandydatów – Skarga o stwierdzenie nieważności – Skarga o odszkodowanie

Przedmiot: Skarga mająca za przedmiot, po pierwsze, wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 9 lipca 2003 r. o przeniesieniu skarżącego ze stanowiska dyrektora na stanowisko głównego doradcy, decyzji Komisji z dnia 1 października 2003 r. w sprawie reorganizacji Eurostatu w zakresie, w jakim potwierdza przeniesienie skarżącego oraz wniosek o zadośćuczynienie rzekomo doznanej przez skarżącego krzywdy, i po drugie, wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 30 marca 2004 r. o powołaniu N na stanowisko dyrektora dyrekcji Statystyki rolnictwa, rybactwa, funduszy strukturalnych i środowiska w Eurostacie i odrzuceniu kandydatury skarżącego na to stanowisko.

Orzeczenie: W sprawie T‑118/04 Komisja wypłaci skarżącemu kwotę 1 EUR tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem działanie administracji. W sprawie T‑134/04 Komisja wypłaci skarżącemu kwotę 5000 EUR tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem działanie administracji. W pozostałym zakresie skargi zostają oddalone. W sprawie T‑118/04 Komisja pokryje własne koszty, w tym koszty postępowania o zarządzenie środków tymczasowych przed Sądem, oraz jedną piątą kosztów poniesionych przez skarżącego, w tym kosztów postępowania o zarządzenie środków tymczasowych przed Sądem. W sprawie T‑118/04 skarżący pokryje cztery piąte swoich kosztów postępowania, w tym kosztów postępowania o zarządzenie środków tymczasowych przed Sądem. W sprawie T‑134/04 Komisja pokryje wszystkie koszty, w tym koszty postępowania o zarządzenie środków tymczasowych przed Sądem.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Przeniesienie – Przeniesienie z urzędu – Kryterium odróżniające

(regulamin pracowniczy, art. 4, 7 ust. 1, art. 29)

2.      Urzędnicy – Organ powołujący – Wykonywanie kompetencji

(regulamin pracowniczy, art. 2 ust. 1)

3.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 7 ust. 1)

4.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 7 ust. 1)

5.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk

(regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1)

6.      Urzędnicy – Pozaumowna odpowiedzialność instytucji – Niezgodne z prawem działanie administracji

7.      Urzędnicy – Ogłoszenie o naborze na stanowisko – Przedmiot

(regulamin pracowniczy, art. 29 ust. 1)

8.      Urzędnicy – Wakat – Porównanie osiągnięć kandydatów

(regulamin pracowniczy, art. 29 ust. 1)

9.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Stanowisko, które w zakresie powoływania podlega kompetencji kolegium członków Komisji

(regulamin pracowniczy, art. 14)

10.    Urzędnicy – Decyzja niekorzystna – Odrzucenie kandydatury

(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2, art. 91 ust. 2, 4)

1.      Z systemu regulaminu pracowniczego wynika, że przeniesienie – we właściwym tego słowa znaczeniu – ma miejsce tylko w przypadku przeniesienia urzędnika na wolne stanowisko. Wynika z tego, że każde właściwe przeniesienie musi spełniać wymogi formalne przewidziane w art. 4 i 29 regulaminu pracowniczego. Wymogi te nie mają natomiast zastosowania w przypadku przeniesienia urzędnika z urzędu ze względu na to, iż w wyniku takiego przeniesienia wolne stanowisko nie powstaje.

Jednak decyzje o przeniesieniu z urzędu, podobnie jak decyzje o przeniesieniu urzędników podlegają – odnośnie do ochrony praw i uzasadnionych interesów urzędników, których decyzje te dotyczą – normom art. 7 ust. 1 regulaminu pracowniczego, w szczególności w takim rozumieniu, że przeniesienie z urzędu może nastąpić jedynie w interesie służby i przy poszanowaniu równoważności stanowisk.

(zob. pkt 49, 53, 99)

Odesłanie:

Trybunał: sprawy połączone 161/80 i 162/80 Carbognani i Coda Zabetta przeciwko Komisji, 24 lutego 1981 r., Rec. str. 543, pkt 21; sprawa 19/87 Hecq przeciwko Komisji, 23 marca 1988 r., Rec. str. 1681, pkt 6; sprawy połączone C‑116/88 i C‑149/88 Hecq przeciwko Komisji, 7 marca 1990 r., Rec. str. I‑599, pkt 11; sprawa C‑398/93 P Rasmussen przeciwko Komisji, 9 sierpnia 1994 r., Rec. str. I‑4043, pkt 11

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑98/96 Costacurta przeciwko Komisji, 22 stycznia 1998 r., RecFP str. I‑A‑21, II‑49, pkt 36; sprawa T‑23/96 De Persio przeciwko Komisji, 15 września 1998 r., RecFP str. I‑A‑483, II‑1413, pkt 79; sprawa T‑100/00 Campoli przeciwko Komisji, 6 marca 2001 r., RecFP str. I‑A‑71, II‑347, pkt 29; sprawa Cwik przeciwko Komisji, 26 listopada 2002 r., RecFP str. I‑A‑229, II‑1137, pkt 30

2.      Subdelegacja lub odstępstwo od wymogów podziału kompetencji nadanych organowi powołującemu regulaminem pracowniczym może pociągnąć za sobą unieważnienie decyzji administracji tylko w sytuacji, gdy taka subdelegacja lub odstępstwo może naruszyć jedną z gwarancji określonych w regulaminie pracowniczym bądź też zasady dobrej administracji w zakresie zarządzania personelem.

Z tego względu nie może pociągnąć za sobą unieważnienia decyzji okoliczność, iż w szczególnym kontekście domniemanych przypadków poważnych nieprawidłowości w administracji decyzja o przeniesieniu z urzędu przyjęta została przez kolegium członków Komisji, mimo że zgodnie z art. 2 regulaminu pracowniczego instytucja ta przeniosła taką kompetencję na dyrektora generalnego, któremu podlega ten urzędnik. W takiej sytuacji należy bowiem uznać, że przyjęcie tej decyzji przez organ delegujący, któremu pierwotnie przysługiwało takie uprawnienie, w większym stopniu chroni interesy urzędnika przeniesionego z urzędu. Ponadto okoliczność, że jeden i ten sam organ podejmuje zarówno środki administracyjne konieczne ze względu na powagę sytuacji, jak i decyzje w zakresie zarządzania personelem, jakie w jego opinii są niezbędne, jest zgodny z zasadą dobrej administracji. I wreszcie szczególne okoliczności, takie jak domniemane nieprawidłowości w zakresie zarządzania w pełni uzasadniają wyjątkowe odstępstwo od celu należytego zarządzania administracją i racjonalizacji wykorzystania zasobów ludzkich, jakie spełnić ma delegowanie ustanowione zgodnie z art. 2 regulaminu pracowniczego, który to cel polega na sprzyjaniu zbliżania do poziomu odpowiedzialnych stanowisk bardziej bezpośrednio związanych z zarządzaniem potrzebami.

(zob. pkt 66–68, 70, 71)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 46/72 De Greef przeciwko Komisji, 30 maja 1973 r., Rec. str. 543, pkt 18, 21; sprawa 49/72 Drescig przeciwko Komisji, 30 maja 1973 r., Rec. str. 565, pkt 10, 13; ww. sprawa De Persio przeciwko Komisji, pkt 110–112

3.      W przypadku gdy okazuje się, że w ramach danej dyrekcji generalnej doszło do nieprawidłowości, administracja nie dopuszcza się oczywistego błędu w ocenie, gdy uznaje, że interes służby uzasadnia odwołanie wszystkich dyrektorów z pełnionych przez nich funkcji menedżerskich i przeniesienie ich z urzędu na stanowiska głównych doradców dla zapewnienia spokoju i prawidłowego przebiegu dochodzeń dotyczących tych nieprawidłowości, a w szczególności dochodzeń służących określeniu ich ewentualnej roli w tych nieprawidłowościach. W świetle takiego celu, który nie polega na ukaraniu dyrektorów bądź zapobieżeniu dalszym nieprawidłowościom, bez znaczenia pozostaje okoliczność, że dochodzenia wykazały, iż żadnemu z dyrektorów nie można zarzucić jakiegokolwiek uchybienia, bowiem nie mogą oni w żadnym wypadku skutecznie podnieść tego faktu w odniesieniu do decyzji o przeniesieniu z urzędu, która to decyzja winna podlegać ocenie w odniesieniu do elementów stanu faktycznego i prawnego istniejących w dniu jej wydania.

Domniemane istnienie własnego interesu Komisji, a w szczególności niektórych jej członków, którzy mieliby być winni tego, że po uzyskaniu informacji o poważnych podejrzeniach nieprawidłowości ciążących na zarządzaniu w danej dyrekcji generalnej nie podjęli w stosownym czasie niezbędnych środków, nie daje podstaw do zakwestionowania tej oceny, ponieważ w przypadku gdy dana decyzja nie została uznana za sprzeczną z interesem służby, nie ma podstaw do stwierdzenia nadużycia władzy.

(zob. pkt 108, 110, 111, 114, 115)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑59/91 i T‑79/91 Eppe przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2061, pkt 57; sprawa T‑73/96 Forcat Icardo przeciwko Komisji, 19 czerwca 1997 r., RecFP str. I‑A‑159, II‑485, pkt 39; ww. sprawa Campoli przeciwko Komisji, pkt 63; sprawy połączone T‑124/01 i T‑320/01 Del Vaglio przeciwko Komisji, 4 czerwca 2003 r., RecFP str. I‑A‑157, II‑767, pkt 77

4.      Na zgodność z prawem przyjętej zgodnie z interesem służby decyzji o przeniesieniu z urzędu nie może mieć sama w sobie wpływu okoliczność, że przekazanie tej decyzji przez administrację do publicznej wiadomości mogło prowadzić do mylnego wniosku, że urzędnik, którego przeniesiono z urzędu, może być winny lub przynajmniej podejrzewany o udział w nieprawidłowościach. Okoliczność ta może jednak stanowić istotny element w ramach rozpatrywania wniosku o zasądzenie odszkodowania złożonego przez zainteresowanego.

(zob. pkt 120, 121)

5.      Jeżeli zwykły środek organizacji wewnętrznej podjęty w interesie służby, taki jak przeniesienie z urzędu, nie narusza statusu regulaminowego urzędnika ani zasady równoważności pomiędzy grupą zaszeregowania a stanowiskiem, administracja nie ma obowiązku ani uprzedniego wysłuchania danego urzędnika, ani uzasadnienia swej decyzji.

(zob. pkt 122, 126, 142)

Odesłanie:

Trybunał: ww. sprawa Hecq przeciwko Komisji, 7 marca 1990, pkt 14; ww. sprawa Cwik przeciwko Komisji, pkt 62

6.      Administracja działa niezgodnie z prawem, co może powodować powstanie po jej stronie odpowiedzialności, jeśli za pośrednictwem powszechnie dostępnego komunikatu prasowego stwarza wrażenie, że urzędnik podlegający przeniesieniu z urzędu w interesie służby zamieszany był w pewne nieprawidłowości, nawet wówczas gdy decyzja o przeniesieniu z urzędu sama w sobie nie może naruszać prawa. Takie niezgodne z prawem działanie wyrządza urzędnikowi krzywdę, ponieważ stawia go w sytuacji, w której zmuszony jest do nieustannego usprawiedliwiania się zarówno wobec kolegów, jak i wobec osób spoza służby.

(zob. pkt 155–157)

7.      O ile ogłoszenie o wolnym stanowisku winno możliwie najdokładniej informować zainteresowanych o warunkach wymaganych do obsadzenia tego stanowiska, o tyle ogłoszenie o wolnym stanowisku dotyczące stanowiska w grupie zaszeregowania A 2 może – ze względu na znaczenie stanowiska do obsadzenia – przy określaniu tych warunków pozostawiać organowi powołującemu pewną swobodę uznania. Stąd też, jeżeli ogłoszenie o wolnym stanowisku dyrektora w grupie zaszeregowania A 2 określa wymogi w sposób na tyle precyzyjny, by umożliwić organowi powołującemu porównanie osiągnięć poszczególnych kandydatów, to okoliczność, że ogłoszenie to sformułowano w sposób identyczny jak inne ogłoszenia opublikowane tego samego dnia o innych stanowiskach w tej samej grupy zaszeregowania, lecz wymagających innych kompetencji, nie powoduje niezgodności z prawem tego ogłoszenia.

(zob. pkt 180, 181, 183)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑178/95 i T‑179/95 Picciolo i Caló przeciwko Komitetowi Regionów, 18 marca 1997 r., RecFP str. I‑A‑51, II‑155, pkt 87; sprawa T‑95/01 Coget i in. przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 20 września 2001 r., RecFP str. I‑A‑191, II‑879, pkt 67

8.      Odnośnie do oceny ewentualnego błędu przy wyborze urzędnika na stanowisko o dużym zakresie odpowiedzialności w grupie zaszeregowania A 2 tego rodzaju błąd winien być oczywisty i wykraczać poza szeroki zakres uznania, z jakiego korzysta organ powołujący przy porównywaniu osiągnięć kandydatów, a także przy ocenie interesu służby. Kontrola Sądu ogranicza się do zbadania tego, czy w świetle informacji, na jakich oparł się ten organ przy wypracowaniu oceny, zachował on rozsądne granice i nie skorzystał z przysługującej mu swobody uznania w sposób oczywiście błędny lub do celów innych niż cele, dla których swoboda ta została mu przyznana. Sąd nie może zatem zastąpić swą oceną osiągnięć i kwalifikacji kandydatów oceny organu powołującego, w przypadku gdy żadna informacja zawarta w aktach sprawy nie pozwala stwierdzić, że organ ten dopuścił się oczywistego błędu przy dokonywaniu oceny osiągnięć i kwalifikacji kandydatów.

Zasady te stosuje się między innymi, w przypadku gdy Sąd ma zbadać, czy kandydat wybrany na wolne stanowisko rzeczywiście spełnia wymogi ogłoszenia o wolnym stanowisku, a w szczególności, czy posiada doświadczenie zawodowe na poziomie wymaganym w ogłoszeniu o wolnym stanowisku. W tym względzie okoliczność, że skarżący spełniał te wymogi, nie dowodzi sama w sobie, że organ powołujący dopuścił się oczywistego błędu w ocenie w związku z powołaniem na to stanowisko innego kandydata. Nie stanowi też takiego dowodu okoliczność, że skarżący posiadał większe doświadczenie zawodowe niż wybrany kandydat.

W szczególności organ powołujący nie przekracza granic przysługującego mu szerokiego zakresu uznania, w przypadku gdy uznaje, że kandydat, który był dyrektorem gabinetu członka Komisji spełnia – z racji posiadania tego doświadczenia i z racji tego, że gabinet stanowi jednostkę administracyjną zatrudniającą około dziesięciu osób – wymóg posiadania uznanych zdolności do kierowania dużą jednostką administracyjną, ponieważ wymóg ten odnosi się nie do faktycznego kierowania taką jednostka, lecz do uznanych zdolności do kierowania nią, które mogą wynikać z doświadczeń i okoliczności niekoniecznie związanych z faktem kierowania w przeszłości znaczną liczbą pracowników.

(zob. pkt 205, 209, 212, 213)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Picciolo i Caló przeciwko Komitetowi Regionów, pkt 85; sprawa T‑6/96 Contargyris przeciwko Radzie, 29 maja 1997 r., RecFP str. I‑A‑119, II‑357, pkt 120; ww. sprawa Coget i in. przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, pkt 92, 124; sprawa T‑158/01 Tilgenkamp przeciwko Komisji, 9 lipca 2002 r., RecFP str. I‑A‑111, II‑595, pkt 59; sprawa T‑240/01 Cougnon przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 5 listopada 2003 r., RecFP str. I‑A‑263, II‑1283, pkt 97

9.      Nie stanowi naruszenia art. 14 regulaminu pracowniczego postawa dyrektora gabinetu członka Komisji, który kandydując na stanowisko podlegające w zakresie powołań kompetencji kolegium członków tej instytucji, nie uczestniczy w zebraniu grupy dyrektorów gabinetu, na którym winna zostać podjęta decyzja w tej sprawie, a zastępuje go na tym zebraniu inny członek tego samego gabinetu. Ani art. 14 regulaminu pracowniczego, ani żaden inny przepis prawa nie nakładają bowiem obowiązku, aby w przypadku gdy urzędnik powstrzymuje się od zajęcia stanowiska w sprawie, której przebieg lub rozstrzygnięcie związane są z jego interesem osobistym, wszyscy urzędnicy mu podlegli również się powstrzymywali. Ponadto sama okoliczność, że urzędnik ten wchodził w skład jednego z zespołów przygotowujących decyzję o powołaniu jest nieistotna i nie pozwala przyjąć, że był on „zobowiązany”, w rozumieniu art. 14 regulaminu pracowniczego, do zajęcia stanowiska w sprawie przyjęcia tej decyzji, skoro nie brał udziału w jej przygotowaniu, a w każdym razie decyzja ta została ostatecznie przyjęta przez kolegium Komisji.

(zob. pkt 246–248)

10.    W przypadku skargi wniesionej na postawie art. 91 ust. 4 regulaminu pracowniczego na pozbawioną uzasadnienia decyzję o odrzuceniu kandydatury, organ powołujący może w celu usunięcia tej wady uzasadnić tę decyzję po wniesieniu skargi dopóki postępowanie jest zawieszone w oczekiwaniu na wyraźną lub dorozumianą decyzję oddalającą zażalenie. Natomiast po upływie przewidzianego w art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego terminu czterech miesięcy od wniesienia zażalenia, po którym zaczyna obowiązywać dorozumiana decyzja, a w związku z tym podjęte zostaje postępowanie przed sądem wspólnotowym, organ powołujący nie może zaradzić brakowi uzasadnienia poprzez złożenie wyjaśnień.

Wraz z upływem tego terminu skarżący znajduje się bowiem w rzeczywistości w sytuacji identycznej jak ta, w której znalazłby się, gdyby nie skorzystał z uprawnienia przewidzianego w art. 91 ust. 4 i zaskarżył tę samą dorozumianą decyzję oddalającą na podstawie art. 91 ust. 2 regulaminu pracowniczego w dniu, w którym została ona wydana; w takim przypadku odpowiedź na zażalenie złożona po wniesieniu skargi nie mogłaby usunąć wady w postaci braku uzasadnienia. Gdyby przyjąć wykładnię, zgodnie z którą – odnośnie do skargi wniesionej na podstawie art. 91 ust. 4 regulaminu pracowniczego – organ powołujący mógłby uzasadnić swą decyzję nie tylko po wniesieniu skargi, lecz również po upływie terminu czterech miesięcy po wniesieniu zażalenia, administracja znalazłaby się w sytuacji korzystniejszej niż w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 91 ust. 2. Tymczasem takiej możliwości nie tylko nie przewiduje art. 91 ust. 4, lecz takiej różnicy nie uzasadnia żadna obiektywna przyczyna. Przeciwnie, w przypadku gdy organ powołujący poinformowany zostaje o tym, że urzędnik skorzystał z uprawnienia przewidzianego w art. 91 ust. 4 oraz że skarga jest rozpatrywana przez sąd wspólnotowy, należy w sposób szczególnie rygorystyczny wymagać, aby organ ten uzasadnił zaskarżoną decyzję w odpowiednim terminie.

(zob. pkt 272–274)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 195/80 Michel przeciwko Parlamentowi, 26 listopada 1981 r., Rec. str. 2861, pkt 22; sprawa C‑115/92 P Parlament przeciwko Volger, 9 grudnia 1993 r., Rec. str. I‑6549, pkt 23; sprawa C‑150/03 P Hectors przeciwko Parlamentowi, 23 września 2004 r., Rec. str. I‑8691, pkt 50

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑25/92 Vela Palacios przeciwko EKES, 3 marca 1993 r., Rec. str. II‑201, pkt 25; sprawa T‑351/99 Brumter przeciwko Komisji, 20 lipca 2001 r., RecFP str. I‑A‑165, II‑757, pkt 33; sprawa T‑117/01 Roman Parra przeciwko Komisji, 20 lutego 2002 r., RecFP str. I‑A‑27, II‑121, pkt 26; sprawa T‑281/01 Huygens przeciwko Komisji, 6 lipca 2004 r., Zb.Orz.SP str. I‑A‑203, II‑903, pkt 108