WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (trzecia izba)

z dnia 28 października 2004 r.

Sprawa T-76/03

Herbert Meister

przeciwko

Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM)

Urzędnicy – Przeniesienie szefa służby – Interes służby – Równoważność stanowisk – Prawo swobodnego wyrażania opinii – Obowiązek staranności – Uzasadnienie – Prawo bycia wysłuchanym – Pozaumowna odpowiedzialność

Pełny tekst w języku francuskim II–0000

Przedmiot:         Skarga mająca za przedmiot wniosek o uchylenie decyzji OHIM PERS-AFFECT-02-30 z dnia 22 kwietnia 2002 r. w sprawie powołania skarżącego w interesie służby, w jego grupie zaszeregowania, na doradcę prawnego przy zastępcy dyrektora odpowiedzialnego za sprawy prawne, a także wniosek o odszkodowanie.

Orzeczenie:         OHIM zapłaci skarżącemu kwotę 5 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za niezgodne z prawem działanie administracji. Skarga zostaje oddalona w pozostałym zakresie. OHIM pokryje własne koszty i jedną piąta kosztów poniesionych przez skarżącego. Skarżący poniesie cztery piąte własnych kosztów.

Streszczenie

1.     Urzędnicy – Skarga – Przedmiot – Nakaz dla administracji – Niedopuszczalność

(art. 233 WE; regulamin pracowniczy, art. 91)

2.     Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Uznanie administracyjne – Granice – Interes służby – Przestrzeganie równoważności stanowisk – Kontrola sądowa – Granice

(regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1)

3.     Urzędnicy – Obsadzenie – Reorganizacja służb – Przestrzeganie równoważności stanowisk

(regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1)

4.     Urzędnicy – Środek organizacji wewnętrznej podjęty w interesie służby i niezagrażający ani pozycji urzędnika wynikającej z regulaminu pracowniczego, ani zasadzie zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem – Obowiązek uprzedniego wysłuchania pracownika przez administrację i uzasadnienia jej decyzji – Brak

(regulamin pracowniczy, art. 25)

5.     Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Wykonywanie – Granice – Ochrona słusznych interesów instytucji – Kontrola sądowa

(regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1)

6.     Urzędnicy – Obowiązek staranności ciążący na administracji – Zakres – Granice

7.     Urzędnicy – Pozaumowna odpowiedzialność administracji – Niezgodne z prawem działanie administracji – Ogłoszenie przez administrację wspólnotową całemu personelowi prawidłowej i niemającej charakteru dyscyplinarnego decyzji o przeniesieniu urzędnika – Ogłoszenie mogące sprawiać wrażenie przyjęcia środka o charakterze dyscyplinarnym – Zagrożenie dobrego imienia przeniesionego urzędnika – Krzywda

1.     W ramach skargi wniesionej na podstawie art. 91 regulaminu pracowniczego do Sądu nie należy deklarowanie zasad czy wydawanie nakazów dla instytucji wspólnotowych. W danym przypadku w razie uchylenia aktu dana instytucja jest zobowiązana na mocy art. 233 WE do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku.

(zob. pkt 38)

Odesłanie: Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑243/02 J. przeciwko Komisji, 25 marca 2003 r., RecFP str. I‑A‑99 i II‑523, pkt 4; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑14/03 Di Marzio przeciwko Komisji, 2 marca 2004 r., dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 63

2.     Instytucje dysponują szerokim zakresem uznania w zakresie organizacji swoich służb w zależności od zadań, jakie zostały im powierzone, oraz – mając na uwadze ich realizację – w obsadzaniu stanowisk personelem, którym dysponują, pod warunkiem jednakże, że odbywa się to po pierwsze w interesie służby, a po drugie przy poszanowaniu równoważności stanowisk.

Zważywszy na szeroki zakres uznania, jakim dysponują instytucje przy ocenie interesu służby, kontrola Sądu w kwestii przestrzegania wymogu dotyczącego interesu służby powinna ograniczyć się do tego, czy organ powołujący utrzymał się w rozsądnych granicach i nie uczynił oczywiście błędnego użytku z przysługującego mu uznania.

Instytucja ma prawo stwierdzić, wykorzystując szeroki zakres uznania, jakim dysponuje w kwestii organizacji swych służb, że interes służby uzasadnia środek, jakim jest przeniesienie urzędnika, podjęty w fazie realizacji reorganizacji struktur administracyjnych tej instytucji. Kiedy dany urzędnik sprzeciwił się takiej reorganizacji, powodując przy tym poważne i nieodwracalne napięcia w relacjach ze swą dyrekcją, interes służby tym bardziej uzasadnia środek w postaci przeniesienia owego urzędnika.

(zob. pkt 61, 64, 75 i 104)

Odesłanie: Trybunał, sprawa 19/87 Hecq przeciwko Komisji, 23 marca 1988 r., Rec. str. 1681, pkt 6; Trybunał, sprawy połączone C‑116/88 i C‑149/88 Hecq przeciwko Komisji, 7 marca 1990 r., Rec. str. I‑599, pkt 11; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑98/96 Costacurta przeciwko Komisji, 22 stycznia 1998 r., RecFP str. I‑A‑21 i II‑49, pkt 36; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑223/99 Dejaiffe przeciwko OHIM, 12 grudnia 2000 r., RecFP str. I‑A‑277 i II‑1267, pkt 53; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑51/01 Fronia przeciwko Komisji, 16 kwietnia 2002 r., RecFP str. I‑A‑43 i II‑187, pkt 55; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑103/01 Cwik przeciwko Komisji, 26 listopada 2002 r., RecFP str. I‑A‑229 i II‑1137, pkt 30

3.     W razie zmiany zakresu obowiązków powierzonych urzędnikowi zasada zgodności grupy zaszeregowania ze stanowiskiem nie oznacza porównania aktualnych obowiązków zainteresowanego z obowiązkami poprzednimi, lecz jego obowiązków aktualnych z grupą zaszeregowania w hierarchii zawodowej. Stąd też nic nie stoi na przeszkodzie temu, by decyzja pociągała za sobą powierzenie nowych obowiązków, które – choć różnią się od tych poprzednio wykonywanych i postrzegane są przez zainteresowanego jako oznaczające zmniejszenie jego uprawnień – są niemniej zgodne ze stanowiskiem odpowiadającym jego grupie zaszeregowania. Zatem faktyczne zmniejszenie uprawnień urzędnika narusza zasadę równoważności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem jedynie wtedy, gdy jego obowiązki, jeżeli chodzi o ich całość, są wyraźnie poza zakresem obowiązków odpowiadających jego grupie zaszeregowania i stanowisku, zważywszy na ich charakter, wagę i znaczenie.

(zob. pkt 113)

Odesłanie: Sąd Pierwszej Instancji, sprawy połączone T‑59/91 i T‑79/91 Eppe przeciwko Komisji, 10 lipca 1992 r., Rec. str. II‑2061, pkt 49 i 51; Sąd Pierwszej Instancji, sprawy połączone T‑78/96 i T‑170/96 W. przeciwko Komisji, 28 maja 1998 r., RecFP str. I‑A‑239 i II‑745, pkt 104 i przywołane tam orzecznictwo; ww sprawa Fronia przeciwko Komisji, pkt 50

4.     Jeżeli zwykły środek organizacji wewnętrznej podjęty w interesie służby nie narusza pozycji urzędnika wynikającej z regulaminu pracowniczego ani zasady równoważności grupy zaszeregowania i stanowiska, administracja nie ma obowiązku ani uprzedniego wysłuchania danego urzędnika, ani uzasadnienia swej decyzji.

(zob. pkt 132 i 178)

Odesłanie: Trybunał, sprawa 338/82 Albertini i in. przeciwko Komisji, 17 maja 1984 r., Rec. str. 2123, pkt 46; Trybunał, ww. sprawa Hecq przeciwko Komisji, 23 marca 1988 r., pkt 14; ww. sprawa Cwik przeciwko Komisji, pkt 62

5.     O ile urzędnik lub pracownik Wspólnot Europejskich ma słusznie prawo do formułowania krytycznych uwag w odniesieniu do zamierzonej przez dyrekcję instytucji restrukturyzacji, wykonując tym samym swoje prawo do swobodnego wyrażania opinii, o którym stanowi art. 10 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, o tyle wykonywanie tego prawa nie jest nieograniczone. W tej kwestii art. 10 ust. 2 tej konwencji stanowi, że korzystanie ze swobody wyrażania opinii pociąga za sobą obowiązki i odpowiedzialność, co sprawia, że może ono być uzależnione od spełnienia pewnych warunków lub poddane być może ograniczeniom. Szczególne ograniczenia w korzystaniu ze swobody wyrażania opinii mogą także co do zasady być uzasadnione przez słuszny cel, jakim jest ochrona praw instytucji, którym powierzono zadania w interesie ogólnym, na których skuteczne wykonanie obywatele winni móc liczyć.

Dokonując kontroli sąd wspólnotowy winien sprawdzić w odniesieniu do całości okoliczności danej sprawy, czy przestrzegano właściwej równowagi między fundamentalnym prawem jednostki do swobodnego wyrażenia opinii a słusznym interesem instytucji w kontrolowaniu, by urzędnicy i pracownicy działali z poszanowaniem ciążących na nich obowiązków i związanej z nimi odpowiedzialności.

Jeżeli chodzi o ważenie prawa urzędników do swobodnego wyrażenia opinii oraz prawa instytucji do obsadzenia, w oparciu o art. 7 regulaminu pracowniczego, stanowisk personelem znajdującym się w jej dyspozycji, w celu zorganizowania służby stosownie do ich potrzeb, stwierdzić należy, że interes służby i równoważność stanowisk stanowią w oczywisty sposób właściwe przesłanki dla zapewnienia równowagi tych praw. W istocie przesłanki te pozwalają tym instytucjom z jednej strony kierować się uznaniem niezbędnym w organizacji ich służb, z zachowaniem przy tym możliwości przeniesienia urzędników do innych zadań niż te wykonywane początkowo, przy zagwarantowaniu z drugiej strony danym urzędnikom, że takie przeniesienie nie jest podyktowane arbitralnymi przesłankami obcymi interesowi służby i nie narusza ich pozycji wynikającej z regulaminu pracowniczego. W konsekwencji jeżeli tylko decyzja o przeniesieniu nie wychodzi poza interes służby i równoważność stanowisk, nie może ona naruszać prawa do swobodnego wyrażania opinii przez zainteresowanego.

(zob. pkt 157–162)

Odesłanie: Trybunał, sprawa C‑274/99 P Connolly przeciwko Komisji, 6 marca 2001 r., Rec. str. I‑1611, pkt 43–48

6.     Obowiązek starannego działania administracji odzwierciedla równowagę wzajemnych praw i obowiązków, jakie regulamin pracowniczy stworzył w relacjach między władzą publiczną a jej pracownikami. O ile w oparciu o tę zasadę kompetentny organ ma przy dokonywaniu oceny interesu służby obowiązek wziąć pod uwagę całość okoliczności, które mogą mieć wpływ na jego decyzję, w szczególności interes danego pracownika, o tyle uwzględnienie interesu osobistego urzędnika nie może iść tak daleko, by zakazać organowi powołującemu przeniesienia urzędnika wbrew jego woli.

(zob. pkt 192)

Odesłanie: ww. sprawa Costacurta przeciwko Komisji, pkt 78; ww. sprawa Cwik przeciwko Komisji, pkt 52

7.     Ogłoszenie informujące za pośrednictwem poczty elektronicznej cały personel administracji wspólnotowej o zawartości indywidualnej decyzji o przeniesieniu urzędnika – pozbawionej jakiejkolwiek wady, która mogłaby wpłynąć na jej zgodność z prawem i niestanowiącej jako taka sankcji dyscyplinarnej z powodu zgodności z interesem służby i przestrzegania równoważności stanowisk – stanowi mimo to niezgodne z prawem działanie administracji, które prowadzić może do obowiązku naprawienia szkody, w sytuacji gdy jego autor poprzez użycie sformułowania „zwolniony ze swych funkcji” oraz przez użycie sformułowania mającego ewidentną konotację dyscyplinarną stworzył błędne wrażenie, że decyzja ta stanowi taką właśnie sankcję, jako że doprowadziło to personel, a przynajmniej jego cześć, do przeświadczenia, że adresatowi decyzji wymierzona została, uzasadniona takimi motywami, sankcja poprzez przeniesienie do innego wydziału. Takie niezgodne z prawem działanie wyrządza krzywdę zainteresowanemu urzędnikowi, którego kwalifikacje zawodowe doceniane były tak przez przełożonych, jak i przez współpracowników, z uwagi na postawienie go w sytuacji, w której zmuszony był ciągle tłumaczyć się wobec swych współpracowników ze środka, który został wobec niego zastosowany.

(zob. pkt 202–210)

Odesłanie: Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑100/00 Campoli przeciwko Komisji, 6 marca 2001 r., RecFP str. I‑A‑71 i II‑347, pkt 76; Sąd Pierwszej Instancji, sprawy połączone T‑338/00 i T‑376/00 Morello przeciwko Komisji, 12 grudnia 2002 r., RecFP str. I‑A‑301 i II‑1457, pkt 150