WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(pierwsza izba)

z dnia 12 grudnia 2013 r.(*)

Służba publiczna – Akredytowani asystenci parlamentarni – Wcześniejsze rozwiązanie umowy – Wniosek o udzielenie wsparcia – Mobbing

W sprawie F‑129/12

mającej za przedmiot skargę wniesioną na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a,

CH, asystent parlamentarny akredytowany przy Parlamencie Europejskim, zamieszkała w Brukseli (Belgia), reprezentowana przez adwokatów L. Levi, C. Bernarda-Glanza oraz A. Tymen,

strona skarżąca,

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu, reprezentowanemu przez S. Alves oraz i E. Tanevę, działające w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba),

w składzie: H. Kreppel, prezes, E. Perillo i R. Barents (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: J. Tomac, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 9 lipca 2013 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1        W skardze, która wpłynęła do sekretariatu Sądu w dniu 31 października 2012 r., CH zwraca się o stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2012 r. o rozwiązaniu z nią umowy o pracę w charakterze akredytowanego asystenta parlamentarnego, stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 15 marca 2012 r. oddalającej jej wniosek o udzielenie wsparcia oraz w razie konieczności o stwierdzenie nieważności decyzji oddalających zażalenia na te decyzje, a także o zasądzenie od Parlamentu na jej rzecz kwoty 120 000 EUR tytułem odszkodowania.

 Ramy prawne

2        Ramy prawne niniejszej sprawy wyznaczają art. 12a i 24 Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) oraz art. 2 lit. c), art. 127 i 130 oraz art. 139 ust. 1 lit. d) Warunków zatrudnienia innych pracowników (zwanych dalej „WZIP”).

3        Artykuł 31 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, zatytułowany „Należyte i sprawiedliwe warunki pracy”, w ust. 1 stanowi:

„Każdy pracownik ma prawo do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność”.

4        Artykuł 41 karty, zatytułowany „Prawo do dobrej administracji”, ma następujące brzmienie:

„1.      Każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii.

2.      Prawo to obejmuje:

a)      prawo każdego do bycia wysłuchanym, zanim zostaną podjęte indywidualne środki mogące negatywnie wpłynąć na jego sytuację;

[…]”.

5        Artykuł 9 ust. 2 regulaminu Parlamentu Europejskiego w brzmieniu obowiązującym w chwili wystąpienia spornych okoliczności przewiduje:

„Postępowanie posłów odznacza się wzajemnym szacunkiem, opiera się na wartościach i zasadach określonych w podstawowych aktach Unii Europejskiej, cechuje się poszanowaniem powagi Parlamentu i nie może powodować zakłóceń w sprawnym przebiegu prac parlamentarnych ani też naruszania spokoju w budynkach Parlamentu […]”.

6        Artykuł 20 ust. 2 przepisów wykonawczych do tytułu VII WZIP, przyjętych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 9 marca 2009 r., zmienionych ostatnio decyzją prezydium Parlamentu z dnia 13 grudnia 2010 r. (zwanych dalej „przepisami wykonawczymi”), przewiduje:

„Jeżeli asystent, poseł lub ugrupowanie posłów, do pomocy których jest zatrudniony, zamierzają rozwiązać umowę przed czasem, asystent lub odpowiedzialny poseł składa odpowiedni pisemny wniosek do właściwych służb sekretariatu generalnego, z podaniem powodu lub powodów, dla których żąda się wcześniejszego rozwiązania umowy.

Po zbadaniu wniosku organ upoważniony do zawierania umów rozwiązuje umowę albo na podstawie art. 139 ust. 1 lit. d) [WZIP], z poszanowaniem terminu wypowiedzenia, albo na podstawie art. 139 ust. 3 [WZIP], z poszanowaniem przewidzianych tam warunków”.

 Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

7        Skarżąca została zatrudniona w dniu 1 października 2004 r. jako asystent parlamentarny przez B., posła do Parlamentu, na mocy umowy wygasającej z końcem kadencji 2004–2009. Po wygaśnięciu mandatu B., które nastąpiło w 2007 r., skarżąca została zatrudniona jako asystent parlamentarny przez inną posłankę do Parlamentu, P., w okresie od dnia 1 grudnia 2007 r. do końca wskazanej kadencji w 2009 r. Z dniem 1 sierpnia 2009 r. skarżąca została zatrudniona przez Parlament jako akredytowany asystent parlamentarny w rozumieniu art. 5a WZIP (zwany dalej „AAP”), do pomocy P., do końca kadencji 2009–2014. Jej umowa przewidywała zaszeregowanie do grupy 14 grupy funkcyjnej II.

8        Z dniem 1 września 2010 r. umowa ta została zastąpiona nową umową, na mocy której skarżąca została przeszeregowana do grupy 11 grupy funkcyjnej II.

9        Od dnia 27 września 2011 r. skarżąca przebywała na zwolnieniu chorobowym, które zostało przedłużone do dnia 19 kwietnia 2012 r.

10      W dniu 26 października 2011 r. lekarz prowadzący skarżącej, dr A.G., wystawił zaświadczenie stwierdzające u niej stan lękowo-depresyjny, powracające ruminacje i zaburzenia odżywiania, nawiązując do oświadczenia skarżącej, zgodnie z którym była ona ofiarą mobbingu w miejscu pracy. W sprawozdaniu z dnia 20 listopada 2011 r., skierowanym do dra A.G., dr Y.G., neuropsychiatra, stwierdził utrzymywanie się zaburzeń lękowo-depresyjnych. W dniu 22 listopada 2011 r. dr J.M., szef działu ekspertyz lekarsko-psychologicznych szpitalnego centrum uniwersyteckiego Brugmann w Brukseli (Belgia), stwierdził zespół wypalenia emocjonalnego, a jako przyczynę zaburzeń lękowo-depresyjnych skarżącej wskazał „doświadczanie mobbingu w pracy”.

11      W dniu 28 listopada 2011 r. skarżąca poinformowała komitet doradczy do spraw mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy utworzony przez Parlament (zwany dalej „komitetem doradczym do spraw mobbingu”) o swojej sytuacji i zachowaniu P. wobec niej. W dniu 6 grudnia 2011 r. skarżąca zwróciła się do wszystkich członków tego komitetu z pytaniem o kroki, jakie należy podjąć w celu wniesienia skargi na mobbing. E‑mailem z dnia 12 grudnia 2011 r. skarżąca przekazała wszystkim członkom komitetu doradczego do spraw mobbingu oraz sekretarzowi generalnemu Parlamentu wiadomość elektroniczną skierowaną w tym samym dniu do P., opisującą jej stan zdrowia wynikający ze stosowanego przez P. mobbingu. E‑mailem z dnia 21 grudnia 2011 r. skarżąca zwróciła się do przewodniczącego tego komitetu o wyznaczenie spotkania.

12      W dniu 22 grudnia 2011 r. skarżąca za pośrednictwem swoich pełnomocników zwróciła się z wnioskiem o udzielenie wsparcia na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego, w którym wskazywała, że jest ofiarą mobbingu ze strony P., oraz wnosiła o odseparowanie od siebie stron konfliktu i wszczęcie dochodzenia administracyjnego.

13      W dniu 6 stycznia 2012 r. P. zwróciła się do działu do spraw zatrudnienia i przenoszenia personelu przy Dyrekcji do spraw Rozwoju Zasobów Ludzkich Dyrekcji Generalnej do spraw Personelu Sekretariatu Generalnego Parlamentu z pisemnym wnioskiem o rozwiązanie umowy ze skarżącą. W dniu 18 stycznia 2012 r. P. potwierdziła ten wniosek.

14      Decyzją z dnia 19 stycznia 2012 r. umowa ze skarżącą została rozwiązana z dniem 19 marca 2012 r. z powodu utraty zaufania (decyzja zwana dalej „decyzją o zwolnieniu”). Skarżąca została zwolniona z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. W piśmie towarzyszącym tej decyzji szef właściwej jednostki poinformował skarżącą o otrzymaniu w dniu 18 stycznia 2012 r. wniosku P. o rozwiązanie z nią umowy. P. uznała przede wszystkim, że skarżąca nie posiada niezbędnych kwalifikacji do śledzenia prac komisji parlamentarnych, których była ona członkiem, a ponadto że skarżąca przejawiała niejednokrotnie zachowania niemożliwe do zaakceptowania, zarówno wobec niej, jak i wobec innych posłów i asystentów. Z tych powodów P. nie mogła już mieć do skarżącej zaufania niezbędnego dla kontynuowania przez nią pracy jako jej asystentka.

15      Pismem z dnia 23 stycznia 2012 r. pełnomocnicy skarżącej zwrócili się z wnioskiem o przedstawienie kopii wniosku o zwolnienie sporządzonego przez P. W wyniku tego wniosku właściwa jednostka Parlamentu przedstawiła w piśmie z dnia 2 lutego 2012 r. niewyczerpującą listę przykładów ilustrujących utratę zaufania pomiędzy skarżącą a P.

16      Pismem z dnia 7 lutego 2012 r. pełnomocnicy skarżącej przypomnieli, że wniosek skarżącej o udzielenie wsparcia pozostał bez odpowiedzi.

17      W piśmie z dnia 4 marca 2012 r., skierowanym do dra A.G., dr Y.G. stwierdził nasilenie zaburzeń lękowo-depresyjnych skarżącej z jednej strony z powodu nieuznania przez Parlament „doświadczania mobbingu w pracy”, a z drugiej strony z powodu decyzji o zwolnieniu.

18      Pismem z dnia 15 marca 2012 r. dotyczącym wniosku o udzielenie wsparcia złożonego przez skarżącą właściwy dyrektor generalny Parlamentu zadeklarował powstrzymanie się od zajęcia stanowiska w przedmiocie zastosowania art. 24 regulaminu pracowniczego, biorąc pod uwagę okoliczność, że z powodu rozwiązania umowy ze skarżącą i jej przedłużającej się nieobecności wywołanej chorobą wniosek ten stał się bezprzedmiotowy (decyzja zwana dalej „decyzją oddalającą wniosek o udzielenie wsparcia”).

19      W dniu 30 marca 2012 r. skarżąca wniosła na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego zażalenie na decyzję o zwolnieniu. W dniu 22 czerwca 2012 r. skarżąca wniosła na tej samej podstawie zażalenie na decyzję oddalającą jej wniosek o udzielenie wsparcia.

20      Decyzją z dnia 20 lipca 2012 r. sekretarz generalny Parlamentu uwzględnił częściowo zażalenie na decyzję o zwolnieniu, przesuwając zgodnie z art. 139 ust. 1 lit. d) zdanie ostatnie WZIP datę rozwiązania umowy ze skarżącą na dzień 20 czerwca 2012 r. z powodu jej zwolnienia chorobowego trwającego do dnia 19 kwietnia 2012 r.

21      Decyzją z dnia 8 października 2012 r. sekretarz generalny Parlamentu oddalił zażalenie na decyzję oddalającą wniosek o udzielenie wsparcie.

 Żądania stron

22      W swej skardze skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności decyzji o zwolnieniu;

–        stwierdzenie nieważności decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia;

–        w razie konieczności – stwierdzenie nieważności decyzji sekretarza generalnego Parlamentu z dnia 20 lipca 2012 r. oddalającej zażalenie skarżącej z dnia 30 marca 2012 r. na decyzję o jej zwolnieniu oraz z dnia 8 października 2012 r. oddalającej zażalenie skarżącej z dnia 22 czerwca 2012 r. na decyzję oddalającą jej wniosek o udzielenie wsparcia;

–        zasądzenie na jej rzecz od Parlamentu kwoty 120 000 EUR tytułem odszkodowania;

–        obciążenie Parlamentu wszystkimi kosztami postępowania.

23      Parlament wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi jako bezzasadnej;

–        obciążenie skarżącej wszystkimi kosztami postępowania.

 Co do prawa

 W przedmiocie wniosków o stwierdzenie nieważności decyzji oddalających zażalenia

24      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądanie stwierdzenia nieważności formalnie skierowane przeciwko decyzji w sprawie oddalenia zażalenia skutkuje, w przypadku gdy decyzja jest pozbawiona autonomicznej treści, zaskarżeniem do Sądu aktu, na który zażalenie zostało złożone (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 17 stycznia 1989 r. w sprawie 293/87 Vainker przeciwko Parlamentowi, pkt 8; wyrok Sądu z dnia 9 lipca 2009 r. w sprawie F‑104/07 Hoppenbrouwers przeciwko Komisji, pkt 31). W tych okolicznościach, skoro decyzja z dnia 20 lipca 2012 r. oddalająca zażalenie z dnia 30 marca 2012 r. na decyzję o zwolnieniu oraz decyzja z dnia 8 października 2012 r. oddalająca zażalenie z dnia 22 czerwca 2012 r. na decyzję oddalającą wniosek o udzielenie wsparcia pozbawione są autonomicznej treści, żądanie stwierdzenie nieważności należy uważać za skierowane wyłącznie przeciwko decyzji o zwolnieniu i decyzji o oddaleniu wniosku o udzielenie wsparcia.

 W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu i decyzji o oddaleniu wniosku o udzielenie wsparcia

 Argumenty stron

–       Argumenty skarżącej

25      Zdaniem skarżącej istniał bezpośredni związek pomiędzy mobbingiem, osobą stosującą go i decyzją o zwolnieniu, ponieważ decyzja ta została oparta na wniosku osoby stosującej mobbing, P. Skarżąca zauważa, że okoliczności stanowiące mobbing zostały dokładnie i szczegółowo opisane oraz w miarę możliwości udokumentowane we wniosku o udzielenie wsparcia i w zażaleniach, więc P. nie mogła udawać, iż sytuacja nie jest jej znana. W odniesieniu do zachowania P. skarżąca podnosi, że okazywała ona ciągłe niezadowolenie, przejawiające się w notorycznym umniejszaniu efektów jej pracy i jej umiejętności, w nieustannej raniącej i niekonstruktywnej krytyce w jej obecności lub w obecności innych osób oraz w stałym kwestionowaniu jej pracy. Według skarżącej atakowana była nie tylko jakość jej pracy, lecz także jej przymioty osobiste i jej godność.

26      Skarżąca wymienia następnie konkretne przykłady zachowania P. wobec niej, które uważa za niewłaściwe, mianowicie przykłady poniżania w obecności innych osób. Skarżąca podnosi wreszcie, że zgodnie z treścią wyroku Sądu z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie F‑2/09 Menghi przeciwko ENIS‑ie decyzja o jej zwolnieniu dotknięta jest nadużyciem władzy i należy stwierdzić jej nieważność. W istocie decyzja ta nie została wydana w celu umożliwienia P. zrezygnowania z asystenta, do którego ta straciła zaufanie, ale w celu „pozbycia się” asystenta, którego wniosek o udzielenie wsparcia mógł jej zaszkodzić. Skarżąca dodaje, że do organu upoważnionego do zawierania umów (zwanego dalej „OUZU”), do którego złożono wniosek o zwolnienie, należy ocena zasadności motywów przedstawionych przez P. OUZU nie może ograniczyć się do zatwierdzania każdego wniosku o zwolnienie pochodzącego od posła w stosunku do jego asystenta, zwłaszcza jeśli ten ostatni złożył wniosek o udzielenie wsparcia. W odniesieniu do decyzji oddalającej zażalenie na decyzję o zwolnieniu skarżąca podnosi, że Parlament nie tylko odmówił uchylenia decyzji w oczywisty sposób dotkniętej nadużyciem władzy, ale nie dopełnił także ciążącego na nim obowiązku uzasadnienia, lekceważąc słusznie podniesione okoliczności i powstrzymując się od rozstrzygnięcia w przedmiocie nadużycia władzy. Skarżąca zauważa także, że utrzymanie w mocy decyzji o zwolnieniu umożliwiło w konsekwencji Parlamentowi uzasadnienie decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia z tego powodu, że zwolnienie uczyniło go bezprzedmiotowym. Należy wreszcie stwierdzić także nieważność decyzji o zwolnieniu, ponieważ narusza ona art. 12a regulaminu pracowniczego oraz gwarancję, jaką przepis ten przyznaje pracownikom zgłaszającym okoliczności stanowiące mobbing.

27      W odniesieniu do oczywistego błędu w ocenie skarżąca podważa uzasadnienie decyzji o zwolnieniu i odmowę uznania tego błędu przez Parlament. Skarżąca przypomina, że po blisko dwóch latach współpracy P. zdecydowała się przedłużyć jej zatrudnienie na warunkach pierwszej umowy. Jeśli chodzi o argument podniesiony na poparcie decyzji o zwolnieniu, dotyczący niemożliwego do zaakceptowania zachowania skarżącej wobec jej współpracowników, zauważa ona, że nie przedstawiono żadnego dowodu na poparcie tego zarzutu.

28      W odniesieniu do decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia skarżąca przywołuje wyrok Sądu z dnia 8 lutego 2011 r. w sprawie F‑95/09 Skareby przeciwko Komisji oraz podkreśla, że decyzja o zwolnieniu nie czyni sama w sobie wniosku o udzielenie wsparcia bezprzedmiotowym. Nawet przyznając, że żądane środki zmierzające do rozdzielenia stron konfliktu nie były już potrzebne w następstwie zwolnienia, wskazuje ona, że art. 24 regulaminu pracowniczego znajduje zastosowanie do AAP oraz że nie można w związku z tym odmówić jej wsparcia i wszczęcia dochodzenia.

–       Argumenty Parlamentu

29      Na wstępie Parlament poczynił kilka uwag dotyczących statusu AAP. Po pierwsze, Parlament utrzymuje, że orzecznictwo w przedmiocie rozwiązywania umów z członkami personelu tymczasowego na podstawie art. 2 lit. c) WZIP może być stosowane odpowiednio do zwalniania AAP, ponieważ wzajemne zaufanie jest wspólnym istotnym elementem tych dwóch typów umów. W tym względzie Parlament odnosi się do wyroku Sądu Pierwszej Instancji z dnia 17 października 2006 r. w sprawie T‑406/04 Bonnet przeciwko Trybunałowi oraz do wyroku Sądu z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawach połączonych F‑116/07, F‑13/08 i F‑31/08 Tomas przeciwko Parlamentowi. W odniesieniu do procedury rozwiązania umowy na podstawie art. 139 ust. 1 lit. d) WZIP i art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych Parlament wyjaśnia, że jeśli właściwy OUZU otrzyma od posła wniosek zmierzający do przedterminowego zakończenia umowy z AAP z powodu utraty zaufania, organ ten zmuszony jest przyjąć do wiadomości tę utratę zaufania i uwzględnić wniosek o rozwiązanie umowy. W istocie OUZU nie posiada żadnego zakresu uznania w odniesieniu do wykonania tego wniosku. W kwestii badania omawianego wniosku przez OUZU przewidzianego w art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych Parlament wyjaśnia, że chodzi wyłącznie o nadanie sprawie biegu w trybie administracyjnym w celu przygotowania zwolnienia oraz o przeprowadzenie postępowania z poszanowaniem okresu wypowiedzenia przewidzianego w art. 139 ust. 1 lit. d) WZIP. Według Parlamentu jednak OUZU nie dysponuje żadnym zakresem uznania w odniesieniu do wykonania wniosku o zwolnienie AAP opartego na utracie zaufania. OUZU przysługują zatem kompetencje ograniczone do wywołania skutku w postaci rozwiązania umowy ze skarżącą, na wniosek P., z powodu utraty zaufania koniecznego do kontynuowania zawodowych relacji pomiędzy nią a skarżącą.

30      Jeśli chodzi o nadużycie władzy i mobbing Parlament zauważa, że zarzutom i oskarżeniom skarżącej nie towarzyszą żadne dowody pozwalające na ustalenie ich prawdziwości, zaś twierdzenie, zgodnie z którym decyzja o zwolnieniu dotknięta jest nadużyciem władzy, ponieważ została wydana w celu stosowania mobbingu, winno zostać oddalone jako bezzasadne. Parlament dodaje, że okoliczność, iż zaświadczenia lekarskie dołączone do skargi wskazują, że zaburzenia lękowo-depresyjne skarżącej spowodowane są „doświadczaniem mobbingu w pracy”, nie pozwala na ustalenie występowania takiego mobbingu, ponieważ zaświadczenia te oparte są na dokonanym przez skarżącą subiektywnym opisie jej warunków pracy. Parlament zauważa także, że P. zwróciła się do właściwej jednostki w kwestii procedury umożliwiającej zwolnienie skarżącej po raz pierwszy pomiędzy dniem 28 listopada a 5 grudnia 2011 r., a więc na długo przed złożeniem wniosku o udzielenie wsparcia. Wynika z tego zdaniem Parlamentu, że OUZU nie wydał decyzji o zwolnieniu w celu „pozbycia się” skarżącej w wyniku złożenia przez nią wniosku o udzielenie wsparcia. Parlament podważa wreszcie twierdzenie o braku uzasadnienia decyzji oddalającej zażalenie na decyzję o zwolnieniu.

31      W odniesieniu do oczywistego błędu w ocenie Parlament podnosi, że skarżąca, do której obowiązków należało między innymi dokonanie oceny zasadności zgłoszenia poprawek w sprawie Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA), nie wykazała, iż zaproponowane poprawki nie były „nienadające się do przedstawienia”. W konsekwencji skarżąca nie przedstawiła dowodu, że OUZU popełnił taki błąd. Następnie w decyzji o zwolnieniu Parlament nie zarzucił skarżącej, że nie śledziła należycie prac Komisji Gospodarczej i Monetarnej. W tym względzie Parlament podkreśla, że zadaniem skarżącej, należącej do II grupy funkcyjnej, było przede wszystkim redagowanie dokumentów i doradzanie. Jednak w piśmie z dnia 2 lutego 2012 r. OUZU wskazał, że choć skarżąca „[była] w stanie realizować zadania biurowe, nie posiada[ła] jednak orientacji w kwestiach politycznych […] niezbędnej […] do skutecznego asystowania [P.] w śledzeniu [prac] komisji parlamentarnych”.

32      W odniesieniu do decyzji o odmowie udzielenia wsparcia Parlament zauważa na wstępie, że art. 12a i 24 regulaminu pracowniczego nie znajdują zastosowania do posłów. Parlament utrzymuje następnie, że oddalenie wniosku o wszczęcie dochodzenia administracyjnego oparte było na dwóch względach: z jednej strony na okoliczności, że wniosek ten stał się bezprzedmiotowy w wyniku zwolnienia skarżącej, oraz z drugiej strony na niemożności zastosowania art. 24 regulaminu pracowniczego do posłów. Parlament ocenia w związku z tym, że OUZU nie mógł uwzględnić wniosku o udzielenie wsparcia. Według Parlamentu zatem zarzut oparty na naruszeniu art. 24 regulaminu pracowniczego winien zostać oddalony. Parlament dodaje, że przesunięcie skarżącej na inne stanowisko było w każdym wypadku wykluczone, ponieważ zgodnie z art. 5a WZIP to posłowie wnioskują do administracji o zatrudnienie asystentów według własnego wyboru.

 Ocena Sądu

–       W przedmiocie rozwiązania umowy ze skarżącą

33      Zgodnie z art. 41 ust. 2 lit. a) karty każdy ma prawo do bycia wysłuchanym, zanim zostaną podjęte indywidualne środki mogące negatywnie wpłynąć na jego sytuację.

34      Bezsporne jest, że w niniejszym przypadku decyzja o zwolnieniu stanowi indywidualny środek wpływający negatywnie na sytuację skarżącej.

35      Z akt wynika tymczasem, że OUZU nie wysłuchał skarżącej przed rozwiązaniem z nią umowy. Parlament wyraźnie potwierdził to w wyniku zapytania na rozprawie.

36      Według Parlamentu z orzecznictwa w przedmiocie rozwiązywania umów z pracownikami tymczasowymi na mocy art. 2 lit. c) WZIP, które jego zdaniem może zostać odpowiednio zastosowane do zwolnienia AAP, wynika, że OUZU nie jest zobowiązany do wysłuchania AAP przed wydaniem decyzji o rozwiązaniu z nim umowy.

37      W zakresie, w jakim Parlament podnosi orzecznictwo Sądu i Sądu Unii Europejskiej, zgodnie z którym w sytuacji, gdy decyzja o zwolnieniu zostaje wydana w wyniku utraty zaufania, zainteresowany nie dysponuje gwarancjami proceduralnymi, takimi jak prawo do bycia wysłuchanym w toku postępowania administracyjnego, wystarczy zauważyć, że od chwili wejścia w życie traktatu z Lizbony w dniu 1 grudnia 2009 r. należy uwzględniać postanowienia karty, które mają taką samą moc prawną jak traktaty.

38      W każdym razie, aby naruszenie prawa do bycia wysłuchanym mogło w niniejszym przypadku doprowadzić do stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu, należy jeszcze zbadać, czy gdyby nie doszło do tej nieprawidłowości, postępowanie mogłoby doprowadzić do odmiennego rezultatu. Sąd zbada tę kwestię w pkt 48 niniejszego wyroku.

39      Należy następnie zbadać argument Parlamentu, zgodnie z którym kiedy właściwy OUZU otrzymuje od posła wniosek zmierzający do przedterminowego rozwiązania umowy z AAP z powodu utraty zaufania, jest on zmuszony przyjąć do wiadomości tę utratę zaufania i uwzględnić wniosek o rozwiązanie umowy, ponieważ nie dysponuje żadnym zakresem uznania w odniesieniu do wykonania tego wniosku.

40      Należy zauważyć w tym względzie, że zgodnie z art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych poseł, który wnosi o rozwiązanie umowy z AAP, zobowiązany jest „podać powody” oraz że zgodnie z akapitem drugim OUZU rozwiązuje umowę „po zbadaniu wniosku”. Z przepisu tego wynika przy tym, że OUZU jest przynajmniej zobowiązany do zbadania zgodności z prawem wniosku o rozwiązanie umowy. W przeciwnym wypadku obowiązek, na mocy którego poseł winien „podać powody”, oraz obowiązek zbadania przez OUZU wniosku nie miałyby żadnego sensu.

41      Bez konieczności orzekania o zakresie badania wniosku przez OUZU na mocy art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych można zatem stwierdzić, że brzmienie tego przepisu wymaga, aby OUZU kontrolował, czy uzasadnienie przedstawione ewentualnie w tym względzie nie narusza w swojej istocie praw podstawowych (zobacz podobnie ww. wyrok w sprawie Bonnet przeciwko Trybunałowi, pkt 52) i przepisów regulujących stosunki pracy pomiędzy Unią a jej pracownikami, interpretowanych w ich świetle tych praw. W tym względzie należy wskazać, że Parlament oświadczył na rozprawie, iż w ramach analizy przewidzianej w tym przepisie dokonuje on faktycznie badania, czy wniosek o rozwiązanie umowy jest zgodny z prawami podstawowymi.

42      Wynika z tego, że OUZU był rzeczywiście zobowiązany do zbadania, czy występował związek pomiędzy wnioskiem P. z dnia 6 stycznia 2012 r. o rozwiązanie umowy ze skarżącą a okolicznością, że ta ostatnia złożyła w dniu 22 grudnia 2011 r. wniosek o udzielenie wsparcia zgodnie z art. 24 regulaminu pracowniczego, mający za przedmiot mobbing, którego miała się dopuszczać wobec niej P., oraz wszczęcie dochodzenia administracyjnego.

43      W tym względzie Parlament podnosi, że taka możliwość była wykluczona, ponieważ P. skontaktowała się z właściwymi służbami w celu uzyskania pewnych informacji dotyczących umowy ze skarżącą pomiędzy 28 listopada a 5 grudnia 2011 r., a więc znacznie wcześniej niż skarżąca złożyła swój wniosek o udzielenie wsparcia. Należy jednocześnie stwierdzić, że Parlament nie przedstawił żadnego dowodu w tym względzie.

44      Bezsporne jest ponadto, że w dniu 6 stycznia 2012 r., kiedy to P. wniosła o rozwiązanie umowy ze skarżącą, OUZU znane były zaświadczenia lekarskie dostarczone przez skarżącą, z których wynikało jednoznacznie, iż w przekonaniu badających ją lekarzy jej zaburzenia, powodujące konieczność skierowania jej na zwolnienie chorobowe od dnia 27 września 2011 r., zostały wywołane mobbingiem, którego doświadczyła w swoim miejscu pracy. Bezsporne jest także, że w dniu 12 grudnia 2011 r. skarżąca wysłała do P. e‑mail, informujący ją, że jest wyczerpana „w wyniku codziennego nękania, którego [była] ofiarą [z jej strony]”, oraz że w tym samym dniu skarżąca wysłała kopię tej wiadomości do Sekretariatu Generalnego Parlamentu i do komitetu doradczego do spraw mobbingu. Należy wreszcie stwierdzić, że w dniu 19 grudnia 2011 r. P. wysłała do właściwych służb e‑mail informujący o wiadomości otrzymanej od skarżącej w dniu 12 grudnia 2011 r., która zdaniem P. była „bardzo obraźliwa”. W tym samym e‑mailu P. zwróciła się także o udzielenie informacji dotyczących sposobu rozwiązania umowy z AAP.

45      Sąd ocenia, że okoliczności sprawy przedstawione powyżej łącznie powinny były doprowadzić OUZU, w ramach badania na mocy art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych, do przeanalizowania, czy wniosek o rozwiązanie umowy ze skarżącą mógł być związany z wnioskiem o udzielenie wsparcia złożonym przez nią w dniu 22 grudnia 2011 r. Uwzględniając trudny i delikatny charakter tego badania, OUZU mógł, działając w ten sposób, w pełni zagwarantować w niniejszym przypadku poszanowanie art. 31 ust. 1 karty, zgodnie z którym każdy pracownik ma prawo do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność.

46      Należy stwierdzić, że zgodnie z oświadczeniem Parlamentu na rozprawie po otrzymaniu w dniu 6 stycznia 2012 r. wniosku P. o rozwiązanie umowy ze skarżącą OUZU zaniechał badania powyższego wniosku i oczekiwał na jego potwierdzenie w dniu 18 stycznia tego samego roku. Sąd ocenia również, że zaniechanie przez OUZU przeprowadzenia badania wniosku o rozwiązanie umowy przewidzianego w art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych potwierdzone zostało przez okoliczność, iż umowa ze skarżącą została rozwiązana następnego dnia po potwierdzeniu wniosku, tj. w dniu 19 stycznia 2012 r., i to w sytuacji, w której OUZU wiedział dobrze o tym, że skarżąca znajduje się na zwolnieniu chorobowym.

47      Wynika z tego w oczywisty sposób, że po otrzymaniu wniosku od P. OUZU nie dokonał nawet minimalnej kontroli w celu upewnienia się co do tego, czy w tym konkretnym przypadku jest on zgodny z przepisem zawartym w zdaniu ostatnim art. 139 ust. 1 lit. d) WZIP, w myśl którego bieg przysługującego skarżącej terminu wypowiedzenia wynoszącego dwa miesiące powinien zostać zawieszony do dnia 19 kwietnia 2012 r. Sąd stwierdza również, że OUZU naprawił ten błąd dopiero w odpowiedzi z dnia 20 lipca 2012 r. na zażalenie z dnia 30 marca 2012 r.

48      Należy jeszcze na koniec zbadać, czy okoliczność wysłuchania skarżącej przed wydaniem decyzji o zwolnieniu mogłaby doprowadzić do innego rezultatu. W tym względzie Sąd ocenia, że gdyby skarżąca została wysłuchana, OUZU mógłby uzyskać więcej informacji pozwalających na przeanalizowanie, czy wniosek o rozwiązanie umowy ze skarżącą mógł być związany z jej wnioskiem o udzielenie wsparcia, oraz jak wskazano w pkt 45 niniejszego wyroku, zagwarantować w ten sposób pełne poszanowanie art. 31 ust. 1 karty.

49      Wynika z tego, że wydając decyzję o zwolnieniu, OUZU nie dopełnił w okolicznościach konkretnej sprawy obowiązków ciążących na nim na mocy art. 31 ust. 1 i art. 41 ust. 2 lit. a) karty, a także art. 20 ust. 2 przepisów wykonawczych. W związku z tym należy stwierdzić nieważność tej decyzji.

–       W przedmiocie oddalenia wniosku o udzielenie wsparcia

50      Należy na wstępie zbadać argument Parlamentu, zgodnie z którym art. 12a regulaminu pracowniczego nie znajduje zastosowania do członków tej instytucji, a w konsekwencji Parlament nie mógł przychylić się do wniosku o udzielenie wsparcia złożonego przez skarżącą.

51      Ten argument należy oddalić. Prawdą jest, że art. 12a ust. 1 regulaminu pracowniczego znajduje zastosowanie tylko do urzędników, prawdą jest jednak także, iż ust. 2 tego przepisu odnosi się do „urzędnika, który padł ofiarą nękania psychicznego [mobbingu]”, bez wskazania źródła tego mobbingu. Wynika z tego, że ust. 1 tego przepisu jako taki nie zakazuje Parlamentowi działania, kiedy wskazywany sprawca mobbingu jest członkiem tej instytucji.

52      Należy następnie zbadać argument Parlamentu, zgodnie z którym wniosek o udzielenie wsparcia złożony w dniu 22 grudnia 2011 r. stał się bezprzedmiotowy w wyniku rozwiązania umowy ze skarżącą.

53      Sąd uważa ten argument za niezrozumiały. Gdyby bowiem przed dniem rozwiązania umowy skarżąca faktycznie była ofiarą mobbingu ze strony P., okoliczność ta miałaby już miejsce, a rozwiązanie umowy nie mogłoby jej w takim wypadku zatrzeć. Jeśli nawet Parlament zmierza poprzez ten argument do wskazania, że obowiązek udzielenia wsparcia ustaje w chwili zakończenia pełnienia funkcji przez zainteresowanego urzędnika, taka wykładnia jest w oczywisty sposób niezgodna z celem i zakresem tego obowiązku. W istocie w świetle art. 31 ust. 1 karty, zgodnie z którym „[k]ażdy pracownik ma prawo do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność”, należy uznać, że sensem istnienia tego obowiązku udzielenia wsparcia jest nie tylko interes służby, ale również, jak wynika z brzmienia tego artykułu, interes danej osoby. Jest tak zwłaszcza wówczas, kiedy wniosek o udzielenie wsparcia pochodzi od urzędnika twierdzącego, że padł ofiarą mobbingu, którego skutki mogą utrzymywać się także po zakończeniu pełnienia przez niego jego funkcji. Co więcej, Parlament oświadczył na rozprawie, że argument ten, zgodnie z którym wniosek o udzielenie wsparcia stał się bezprzedmiotowy z samego tylko powodu rozwiązania umowy ze skarżącą, nie został prawidłowo sformułowany.

54      Parlament podnosi także, że w tym konkretnym przypadku art. 24 regulaminu pracowniczego nie znajduje zastosowania, ponieważ domniemanym sprawcą mobbingu jest poseł.

55      W tym względzie wystarczy wskazać, że argument ten oparty jest na ewidentnie błędnej wykładni art. 24 regulaminu pracowniczego. W istocie zgodnie z jego brzmieniem jego celem jest ochrona urzędników przed działaniem osób trzecich. W niniejszej sprawie domniemanym sprawcę mobbingu jest poseł, który nie należąc do personelu Parlamentu, jest wobec osoby określającej się jako ofiara jego zachowania osobą trzecią.

56      Parlament podnosi ponadto, że art. 24 regulaminu pracowniczego nie znajduje zastosowania w przypadku P., ponieważ nie dysponuje on żadnymi środkami przymusu wobec swoich posłów.

57      Ten argument świadczy również o ewidentnie błędnym rozumieniu tego przepisu. W istocie w odniesieniu do ochrony urzędników przed działaniem osób trzecich, z tego powodu, że instytucje co do zasady nie dysponują środkami przymusu wobec osób trzecich, regulamin przewiduje obowiązek wsparcia, pozwalający administracji wspomagać urzędników w dochodzeniu przez nich ochrony za pomocą środków prawa państwa członkowskiego, w którym miały miejsce będące przedmiotem zarzutów czyny.

58      Bez konieczności zajmowania stanowiska w przedmiocie argumentu podniesionego przez Parlament na rozprawie, zgodnie z którym P. nie może być uważana za osobę trzecią wobec skarżącej ze względu na to, że jest posłanką, należy wreszcie przypomnieć, że zgodnie z art. 9 ust. 2 regulaminu Parlamentu znajdującego zastosowanie w chwili spornych faktów „[p]ostępowanie posłów odznacza się wzajemnym szacunkiem, opiera się na wartościach i zasadach określonych w podstawowych aktach Unii […] [i] cechuje się poszanowaniem powagi Parlamentu […]”. W konsekwencji nic nie stało na przeszkodzie, aby Parlament, powołując się na ten przepis, wezwał P. do współpracy w dochodzeniu administracyjnym w celu zweryfikowania zachowania tej ostatniej, które miało stanowić mobbing, za którego ofiarę skarżąca się uważa.

59      Sąd wskazuje uzupełniająco, że dokonana przez Parlament wykładnia art. 12a i 24 regulaminu pracowniczego w odniesieniu do uregulowań dotyczących umów z akredytowanymi asystentami parlamentarnymi, zgodnie z którą OUZU nie mógł wszcząć dochodzenia administracyjnego w celu zbadania przypadku mobbingu, którego sprawcą miał być poseł, ani wesprzeć AAP przeciwko działaniom takiego posła, prowadziłaby do pozbawienia tych przepisów wszelkiej skuteczności i wykluczyłaby w tej sytuacji wszelką formę kontroli, nawet ograniczonej, zgodności z prawem decyzji o zwolnieniu i decyzji oddalających wnioski o udzielenie wsparcia. Sąd ocenia, że taka wykładnia jest w oczywisty sposób niezgodna z art. 31 ust. 1 karty, który wyraźnie stanowi, iż każdy pracownik ma prawo do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność.

60      Wynika z tego, że należy stwierdzić nieważność decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia.

61      Skoro stwierdza się nieważność decyzji o zwolnieniu oraz decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia, nie ma konieczności dokonywania analizy pozostałych zarzutów.

 W przedmiocie wniosku o odszkodowanie

 Argumenty stron

62      Skarżąca wnosi o zasądzenie od Parlamentu kwoty całkowitej ex æquo et bono w wysokości 120 000 EUR, jako naprawienie szkód zdrowotnych, materialnych i moralnych, które poniosła w wyniku decyzji o zwolnieniu i decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia.

63      Parlament wnosi o oddalenie tego żądania.

 Ocena Sądu

64      Należy na wstępie zauważyć, że biorąc pod uwagę jej pisma i argumenty, należy uznać, iż skarżąca domagając się naprawienia szkód zdrowotnych, materialnych i moralnych, zmierza do uzyskania pieniężnego zadośćuczynienia za krzywdę wynikającą ze spowodowania poprzez sporne decyzje uszczerbku na jej zdrowiu, godności i reputacji zawodowej. W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem stwierdzenie nieważności aktu obarczonego wadą niezgodności z prawem może samo w sobie stanowić stosowne i co do zasady wystarczające naprawienie każdej krzywdy, jaką taki akt mógł spowodować (wyrok Trybunału z dnia 9 lipca 1987 r. w sprawach połączonych 44/85, 77/85, 294/85 i 295/85 Hochbaum i Rawes przeciwko Komisji, pkt 22; wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie T‑116/03 Montalto przeciwko Radzie, pkt 127; wyrok Sądu z dnia 8 maja 2008 r. w sprawie F‑6/07 Suvikas przeciwko Radzie, pkt 151), chyba że strona skarżąca wykaże, iż doznała krzywdy dającej się oddzielić od niezgodności z prawem stanowiącej podstawę stwierdzenia nieważności i niemożliwej do naprawienia w pełni przez stwierdzenie nieważności aktu (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 7 lutego 1990 r. w sprawie C‑343/87 Culin przeciwko Komisji, pkt 27, 28; wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 6 czerwca 2006 r. w sprawie T‑10/02 Girardot przeciwko Komisji, pkt 131).

65      Sąd przypomina, że bezsporne jest, iż poczucie niesprawiedliwości i niepokoju wywołane u danej osoby koniecznością prowadzenia postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, a następnie sądowego, w celu dochodzenia swoich praw stanowi szkodę wynikającą z samej okoliczności, że administracja dopuściła się niezgodności z prawem. Biorąc pod uwagę, że szkoda ta wymaga odszkodowania, jeśli nie została skompensowana poprzez satysfakcję wynikającą ze stwierdzenia nieważności spornych decyzji (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 11 lipca 2013 r. w sprawie F‑9/12 CC przeciwko Parlamentowi, pkt 128), Sąd, uwzględniając budzące bardzo poważne zastrzeżenia okoliczności, w jakich zostały wydane decyzja o zwolnieniu oraz decyzja oddalająca wniosek o udzielenie wsparcie, orzeka, iż w szczególnych okolicznościach niniejszej sprawy krzywda poniesiona przez skarżącą zostanie właściwie wynagrodzona ex æquo et bono poprzez zadośćuczynienie w kwocie 50 000 EUR.

66      Z powyższych rozważań wynika, że należy zasądzić od Parlamentu na rzecz skarżącej kwotę 50 000 EUR.

 W przedmiocie kosztów

67      Zgodnie z art. 87 § 1 regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem odmiennych przepisów rozdziału ósmego tytułu drugiego wspomnianego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Na podstawie art. 87 § 2, jeżeli wymagają tego względy słuszności, Sąd może zdecydować, że strona przegrywająca sprawę zostanie obciążona tylko częścią kosztów, a nawet że nie zostanie nimi obciążona w ogóle.

68      Z przedstawionego uzasadnienia niniejszego wyroku wynika, że Parlament przegrał sprawę. Ponadto skarżąca wyraźnie podniosła żądanie obciążenia Parlamentu kosztami postępowania. Okoliczności sprawy nie uzasadniają zastosowania przepisów art. 87 § 2 regulaminu postępowania, a zatem Parlament pokrywa własne koszty i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez skarżącą.

Z powyższych względów

SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdza się nieważność decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2012 r. o rozwiązaniu z CH umowy o pracę w charakterze akredytowanego asystenta parlamentarnego.

2)      Stwierdza się nieważność decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 15 marca 2012 r. oddalającej wniosek CH o udzielenie wsparcia z dnia 22 grudnia 2011 r.

3)      Parlament Europejski wypłaci CH kwotę 50 000 EUR.

4)      Parlament Europejski pokrywa własne koszty postępowania oraz koszty poniesione przez CH.

Kreppel

Perillo

Barents

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 12 grudnia 2013 r.

Sekretarz

Prezes

W. Hakenberg

H. Kreppel

---

* Język postępowania: francuski.