1

W swoim odwołaniu Królestwo Belgii wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 20 lipca 2017 r., Belgia/Komisja (T‑287/16, niepublikowanego, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2017:531), w którym Sąd oddalił jego skargę o stwierdzenie nieważności decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2016/417 z dnia 17 marca 2016 r. wyłączającej z finansowania przez Unię Europejską niektóre wydatki poniesione przez państwa członkowskie z tytułu Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.U. 2016, L 75, s. 16) w zakresie, w jakim decyzja ta wyłącza z tego finansowania kwotę 9601619 EUR w odniesieniu do Królestwa Belgii (zwanej dalej „sporną decyzją”).

2

Artykuł 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. dotyczącego finansowania wspólnej polityki rolnej (Dz.U. 2005, L 209, s. 1) przewidywał:

„[Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG)] finansuje, na zasadzie podziału zarządzania między państwa członkowskie i Wspólnotę, następujące wydatki dokonywane zgodnie z prawem wspólnotowym:

[…]”.

3

Artykuł 9 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia stanowił:

„Państwa członkowskie:

4

Zgodnie z art. 32 ust. 5 akapit czwarty oraz ust. 8 lit. a) niniejszego rozporządzenia:

„5.   […]

Gdy w ramach procedury windykacji brak nieprawidłowości zostanie stwierdzony aktem administracyjnym lub sądowym o charakterze ostatecznym, obciążenia finansowe ponoszone przez państwo członkowskie na mocy akapitu pierwszego deklarowane są wobec EFRG jako wydatek.

[…]

8.   Po przeprowadzeniu procedury przewidzianej w art. 31 ust. 3 Komisja może zdecydować o wyłączeniu z finansowania wspólnotowego kwot obciążających budżet Wspólnoty w następujących przypadkach:

[…]”.

5

Rozporządzenie nr 1290/2005 zostało uchylone i zastąpione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz.U. 2013, L 347, s. 549; sprostowanie Dz.U. 2016, L 130, s. 13). Artykuł 9 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005 został zastąpiony i zasadniczo powtórzony w art. 58 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 1306/2013, który do wymogów tego pierwszego przepisu dodaje mianowicie, że państwa członkowskie przyjmują środki konieczne do wszczynania postępowań sądowych niezbędnych w celu odzyskiwania, w razie konieczności, nienależnych płatności. Przepisy art. 32 ust. 5 akapit czwarty oraz art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005 zostały zasadniczo powtórzone w art. 54 ust. 2 akapit drugi i w art. 54 ust. 5 lit. c) rozporządzenia nr 1306/2013.

6

W 1992 r. spółka Générale Sucrière, w której prawa w drodze sukcesji wstąpiła spółka Saint-Louis Sucre, sprzedała spółkom Metelmann & CO i Sucre Export łącznie 24000 ton cukru. Zgodnie z umowami sprzedaży cukier ten był przeznaczony na eksport z Unii Europejskiej. Te dwie ostatnie spółki, działając z udziałem dwóch pośredników, odsprzedały 6000 ton wspomnianego cukru spółkom Proud Trading i Shawline Offshore. W umowach sprzedaży przewidziano również, że cukier jest przeznaczony dla państwa trzeciego oraz że ma opuścić terytorium Unii bezzwłocznie po załadowaniu.

7

Załadunek statków, które miały wypłynąć z portu w Antwerpii (Belgia) do Uzbekistanu miał miejsce między dniem 20 stycznia a 29 marca 1993 r.

8

Spółka Manuport Services, będąca – obok spółki Belgian Bunkering and Stevedoring – jedną ze spółek, której Saint-Louis Sucre zleciła operacje przyjęcia oraz załadunku cukru na pokład statków, jak również związane z tym operacje dokumentowe, przeprowadziła, w imieniu tej ostatniej, wspomniane operacje dokumentowe i przekazała zgłoszenia wywozowe właściwej agencji płatniczej, to jest Bureau d’intervention et de restitution belge (belgijskiemu urzędowi ds. interwencji i refundacji, zwanemu dalej „BIRB”), który wówczas nazywał się Office central des contingents et licences (centralnym urzędem ds. kontyngentów i licencji, Belgia). Na podstawie tych zgłoszeń Saint-Louis Sucre uzyskała od BIRB wypłatę zaliczek na poczet refundacji wywozowych, do których była ona uprawniona. Saint-Louis Sucre nabyła definitywnie wspomniane zaliczki z tytułu refundacji wywozowych, gdy został przedstawiony dowód, że cukier rzeczywiście opuścił obszar celny Unii.

9

Następnie odkryto, że w rzeczywistości 6000 ton cukru odsprzedanego przez spółki Metelmann & CO i Sucre Export spółkom Proud Trading i Shawline Offshore, po opuszczeniu Belgii przez port w Antwerpii, zostało przekierowanych z ich pierwotnego miejsca przeznaczenia i ponownie przywiezionych w sposób noszący znamiona oszustwa na terytorium Unii, do Hiszpanii przez port w Guernice, na podstawie sfałszowanych dokumentów, to znaczy formularzy T2L. Saint-Louis Sucre sama poinformowała BIRB o tym, że dowiedziała się o ponownym przywozie noszącym znamiona oszustwa.

10

Wyrokiem hof van beroep te Antwerpen (sądu apelacyjnego w Antwerpii, Belgia) z dnia 22 października 2003 r., utrzymującym w mocy wyrok rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen (sądu pierwszej instancji w Antwerpii, Belgia) z dnia 21 czerwca 2001 r., dwie osoby działające w charakterze pośredników między, z jednej strony, spółkami Metelmann & CO i Sucre Export, a z drugiej strony, spółkami Proud Trading i Shawline Offshore, zostały skazane w postępowaniu karnym, z powodu ponownego przywozu noszącego znamiona oszustwa, za podrabianie dokumentów, za posługiwanie się podrobionymi dokumentami oraz za oszustwo. BIRB wniósł między innymi pozew cywilny przeciw wspomnianym osobom i uzyskał wyrok wstępny, w którym zasądzono od nich odszkodowanie oszacowane tymczasowo na kwotę 1 centa, które to zasądzenie stało się ostateczne na mocy wyroku Cour de cassation (sądu kasacyjnego, Belgia) z dnia 22 czerwca 2004 r.

11

W dniu 16 marca 1994 r., dowiedziawszy się o popełnionym oszustwie, BIRB zażądał od spółki Saint-Louis Sucre zwrotu kwoty 167020445 BEF (franków belgijskich) odpowiadającej kwocie 4140328,68 EUR, uzasadniając to tym, że partie cukru, których wywóz spółka ta zadeklarowała w Antwerpii i co do których dowód opuszczenia obszaru celnego Unii został dostarczony w postaci dokumentów kontrolnych, to znaczy formularzy T5, zostały ponownie wwiezione na ten obszar za pomocą sfałszowanych dokumentów, czyli formularzy T2L.

12

Saint-Louis Sucre nie zgodziła się z wysuniętym przez BIRB żądaniem zwrotu, uznając, że nie ponosi ona odpowiedzialności za to oszustwo.

13

Pismami z dnia 19 listopada 1996 r. i z dnia 13 lutego 1997 r. BIRB podtrzymał swoje żądanie, twierdząc, że cukier, o którym mowa, nigdy nie został wywieziony.

14

Ponieważ BIRB podtrzymał swoje żądanie zapłaty kwoty głównej wraz z odsetkami należnymi od dnia 16 kwietnia 1994 r., Saint-Louis Sucre zdecydowała się w dniu 16 maja 1997 r. dokonać zapłaty powyższej kwoty na rzecz BIRB – przy czym zgłosiła zastrzeżenia i nie przyznała się do wyrządzonej szkody – jak również zapłaty należnych odsetek za okres od 16 kwietnia 1994 r. do 16 maja 1997 r., w łącznej wysokości 5133087,54 EUR.

15

Po otrzymaniu tej płatności Królestwo Belgii wpłaciło do EFRG kwotę 4106470,28 EUR odpowiadającą 80% kwoty zapłaconej przez Saint-Louis Sucre. Zatrzymało ono pozostałe 20%, to znaczy kwotę 1026617,52 EUR, zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 595/91 z dnia 4 marca 1991 r. dotyczącym nieprawidłowości i odzyskiwania kwot niesłusznie wypłaconych w związku z finansowaniem wspólnej polityki rolnej oraz organizacji systemu informacyjnego w tej dziedzinie i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 283/72 (Dz.U. 1991, L 67, s. 11 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 3, t. 11, s. 171).

16

W dniu 18 czerwca 1997 r. Saint-Louis Sucre wniosła skargę do tribunal de première instance de Bruxelles (sądu pierwszej instancji w Brukseli, Belgia) w celu odzyskania od BIRB kwoty 5133087,54 EUR wraz z odsetkami za zwłokę, odsetkami ustawowymi oraz kosztami sądowymi.

17

Wyrokiem z dnia 20 marca 2008 r. sąd ten, poczekawszy na zakończenie postępowania karnego, uwzględnił tę skargę i nakazał BIRB zwrócenie wspomnianych kwot.

18

BIRB złożył apelację od tego wyroku do cour d’appel de Bruxelles (sądu apelacyjnego w Brukseli, Belgia), wnosząc o zmianę tego wyroku oraz o oddalenie pierwotnego żądania spółki Saint-Louis Sucre. Tytułem żądania ewentualnego BIRB zwrócił się do tego sądu o zadanie Trybunałowi trzech pytań prejudycjalnych w przedmiocie wykładni rozporządzenia Komisji (EWG) nr 3665/87 z dnia 27 listopada 1987 r. ustanawiającego wspólne szczegółowe zasady stosowania systemu refundacji wywozowych do produktów rolnych (Dz.U. 1987, L 351, s. 1; sprostowanie Dz.U. 1988, L 337, s. 29).

19

Wyrokiem z dnia 3 maja 2012 r., doręczonym w dniu 29 czerwca 2012 r., cour d’appel de Bruxelles (sąd apelacyjny w Brukseli) utrzymał w mocy wyrok wydany przez tribunal de première instance de Bruxelles (sąd pierwszej instancji w Brukseli) (zwanym dalej „wyrokiem cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r.”). Sąd ten uznał ponadto, że nie ma potrzeby kierowania do Trybunału pytania prejudycjalnego. W konsekwencji sąd ten nakazał BIRB zapłatę spółce Saint-Louis Sucre kwoty 10114003,39 EUR, na którą składa się kwota 5133087,54 EUR wraz z odsetkami od dnia 1 czerwca 1997 r. oraz z odsetkami za zwłokę należnymi od dnia 7 marca 2011 r., odsetkami ustawowymi i kosztami sądowymi.

20

Po wydaniu tego wyroku BIRB wystąpił o opinię prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation (sądem kasacyjnym), jak wymagają tego przepisy regulujące postępowanie przed sądami belgijskimi, w celu wniesienia odwołania do tego sądu.

21

W dniu 25 września 2012 r. prawnik ten wydał swoją opinię, w której uznał, na podstawie analizy akt sprawy oraz orzecznictwa unijnego, że „niemożliwe jest podważenie ze znaczną szansą na sukces przed Cour de cassation wyroku [cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r.] w zakresie, w jakim nakazuje on BIRB zapłatę kwoty 10114003,39 EUR”. Po otrzymaniu tej negatywnej opinii BIRB zdecydował się jej nie pomijać i nie wniósł skargi kasacyjnej. BIRB zapłacił spółce Saint-Louis Sucre zasądzoną na jej rzecz kwotę, w łącznej wysokości 10659055,85 EUR odpowiadającej kwocie 10114003,39 EUR powiększonej o należne odsetki.

22

W dniu 4 lipca 2012 r. BIRB zawiadomił Komisję, że w następstwie wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., który podlegał natychmiastowemu wykonaniu, nawet w przypadku wniesienia skargi kasacyjnej, obciąży EFRG zasądzoną od niego kwotą.

23

Pismem z dnia 13 listopada 2012 r. BIRB poinformował Komisję, że zgodnie z art. 32 ust. 5 akapit czwarty rozporządzenia nr 1290/2005 obciąży EFRG kwotą, którą musiał zapłacić spółce Saint-Louis Sucre, to znaczy kwotą 10659055,85 EUR, od której z jednej strony należało odjąć kwotę 1026617,52 EUR odpowiadającą 20% zatrzymanym przez Królestwo Belgii z kwoty 5133087,54 EUR na podstawie rozporządzenia nr 595/91, a z drugiej strony kwotę dotyczącą kosztów sądowych wynoszącą 30818,48 EUR. W konsekwencji EFRG został obciążony wydatkiem w wysokości 9601619,85 EUR zaksięgowanym jako ujemny dochód w rozliczeniu rachunków za 2012 r.

24

W deklaracji rocznej za ten sam rok BIRB ujął zatem korektę dodatnią w wysokości 9601619,85 EUR.

25

Na mocy decyzji wykonawczej Komisji C(2016) 1543 final z dnia 17 marca 2016 r. w sprawie rozliczenia rachunków określonych agencji płatniczych w Belgii i w Niemczech w odniesieniu do wydatków finansowanych przez EFRG za rok budżetowy 2012, skorygowana kwota została, po kontroli księgowej, uwzględniona przez Unię w roku budżetowym 2012 i w rezultacie wypłacona Królestwu Belgii.

26

Po obciążeniu EFRG kwotą 9601619,85 EUR pismem z dnia 27 marca 2013 r. Komisja wszczęła procedurę rozliczenia zgodności. Komisja zakwestionowała wniosek o przejęcie kosztów przez EFRG w dwóch punktach, a mianowicie, po pierwsze – w odniesieniu do decyzji o niewykorzystaniu wszystkich możliwych środków odwoławczych, w niniejszym wypadku poprzez wniesienie skargi kasacyjnej w celu odzyskania spornej kwoty od spółki Saint-Louis Sucre, a po drugie, w odniesieniu do obciążenia odsetkami po 1997 r.

27

Pismem z dnia 23 maja 2013 r. BIRB zakwestionował te dwa punkty na podstawie art. 32 ust. 5 akapit czwarty rozporządzenia nr 1290/2005. W tym względzie BIRB podniósł, że nie każda skarga kasacyjna koniecznie skutkowałaby automatycznym odesłaniem prejudycjalnym do Trybunału, ponieważ orzecznictwo tego ostatniego uzasadnia brak takiego odesłania między innymi w ramach doktryny „acte clair”. BIRB ponadto przytoczył negatywną opinię prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation i wyjaśnił szczególną rolę powierzoną tym prawnikom w belgijskim systemie prawnym. BIRB wywiódł z tego, że nie było możliwości wyboru co do wniesienia lub niewniesienia skargi kasacyjnej, tylko że wniesienie tej skargi było po prostu niemożliwe.

28

Po dwustronnym spotkaniu z BIRB w dniu 13 października 2014 r. i po wielokrotnej wymianie pism Komisja, w piśmie z dnia 12 czerwca 2015 r. wystosowanym na podstawie art. 10 i 11 rozporządzenia (WE) nr 885/2006 z dnia 21 czerwca 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1290/2005 w zakresie akredytacji agencji płatniczych i innych jednostek, jak również rozliczenia rachunków [EFRG] i EFRROW (Dz.U. 2006, L 171, s. 90), podtrzymała swoje stanowisko, zgodnie z którym Królestwo Belgii nie zastosowało się do wymogów prawa Unii w roku budżetowym 2012, gdyż władze belgijskie nie wyczerpały wszystkich możliwych środków odwoławczych w celu odzyskania spornych kwot, co mogło było pozwolić Trybunałowi na ustosunkowanie się do pytania prejudycjalnego dotyczącego spółki Saint-Louis Sucres i że wobec tego BIRB nie miał prawa odzyskać od EFRG płatności dokonanych z tytułu refundacji wywozowych, zgodnie z art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005. W konsekwencji w piśmie tym zostało wskazane, że zostanie zaproponowane wyłączenie z finansowania przez Unię kwoty 9601619 EUR.

29

Na podstawie sprawozdania podsumowującego z dnia 22 lutego 2016 r. Komisja, w dniu 17 marca 2016 r., wydała sporną decyzję wyłączającą tę kwotę z finansowania przez Unię w odniesieniu do Królestwa Belgii.

30

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 30 maja 2016 r. Królestwo Belgii wniosło skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

31

Na poparcie swojej skargi Królestwo Belgii podniosło dwa zarzuty. Zarzut pierwszy dotyczył naruszenia art. 31 ust. 1 i art. 32 ust. 8 rozporządzenia nr 1290/2005 z uwagi na to, że Komisja nie wykazała, iż wydatek poniesiony przez BIRB nie był zgodny z prawem Unii i że u podstaw braku odzyskania czy nieprawidłowości leżały nieprawidłowości lub zaniedbania, które można przypisać temu ostatniemu. Zarzut drugi, podniesiony posiłkowo, dotyczył naruszenia art. 31 ust. 2 rozporządzenia nr 1290/2005 oraz zasady proporcjonalności z uwagi na to, że kwota wyłączona w spornej decyzji z finansowania przez Unię nie odzwierciedla stopnia stwierdzonej niezgodności oraz że nie została uwzględniona szkoda finansowa wyrządzona Unii.

32

W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił oba te zarzuty, a w konsekwencji skargę w całości.

33

W swoim odwołaniu Królestwo Belgii zwraca się do Trybunału o:

34

Komisja wnosi do Trybunału o:

35

Na poparcie swojego odwołania Królestwo Belgii podnosi jedyny zarzut dotyczący błędnej interpretacji przez Sąd art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005, odpowiadającego obecnie zasadniczo art. 54 ust. 5 lit. c) rozporządzenia nr 1306/2013. Zarzut ten dzieli się na dwie części.

36

W części pierwszej jedynego zarzutu Królestwo Belgii podnosi zasadniczo, że Sąd niesłusznie uznał, w pkt 56 zaskarżonego wyroku, iż władze belgijskie, nie odwołując się od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., nie wyczerpały wszystkich krajowych środków odwoławczych. Sąd nie uwzględnił nadzwyczajnego charakteru skargi kasacyjnej, jak również specyficznej roli powierzonej prawnikom uprawnionym do występowania przed Cour de cassation na podstawie belgijskich przepisów proceduralnych.

37

Czyniąc tak, Sąd dokonał wykładni sprzecznej z tą przyjętą przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w orzeczeniach z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie Vogl przeciwko Niemcom (CE:ECHR:2002:1205DEC006586301, pkt 2) i z dnia 5 marca 2013 r. w sprawie Chapman przeciwko Belgii (CE:ECHR:2013:0305DEC003961906, pkt 33). Trybunał ten bowiem wielokrotnie uznał specyficzność roli, jaką w belgijskim systemie sądownictwa odgrywają prawnicy uprawnieni do występowania przed Cour de cassation oraz obowiązkowy charakter ich interwencji. I tak, w tym ostatnim orzeczeniu, po tym, jak Europejski Trybunał Praw Człowieka podkreślił, że „skarżący zwrócił się do prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation w celu zastosowania się do belgijskich przepisów prawa procesowego regulujących wystąpienie do Cour de cassation”, że „prawnik uprawniony do występowania przed Cour de cassation uznał, że nie ma żadnej rozsądnej szansy na sukces” i że „na podstawie tej negatywnej opinii skarżący odstąpił od wniesienia skargi kasacyjnej”, trybunał ten stwierdził, że „mając na uwadze prewencyjną rolę prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, działającego zarówno w interesie Cour de cassation, jak i podmiotów prawa […], w niniejszej sprawie skarżący uczynił wszystko, czego można było od niego oczekiwać w celu wyczerpania krajowych środków odwoławczych”.

38

Komisja twierdzi, że część pierwsza jedynego zarzutu jest niedopuszczalna, z uwagi na to, że w jej ramach jest podnoszony argument, który nie został przedstawiony przed Sądem, a w każdym wypadku – jest ona bezzasadna.

39

Jeśli chodzi o dopuszczalność części pierwszej jedynego zarzutu, to należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w ramach odwołania kompetencja Trybunału jest ograniczona do oceny rozwiązania prawnego, które zostało zastosowane w świetle zarzutów podnoszonych przed sędziami orzekającymi w pierwszej instancji. Strona nie może zatem podnieść po raz pierwszy przed Trybunałem zarzutu, którego nie podniosła przed Sądem, gdyż byłoby to równoznaczne z umożliwieniem jej wniesienia do Trybunału, którego kompetencje w postępowaniu odwoławczym są ograniczone, sprawy o szerszym zakresie niż sprawa rozpoznawana przez Sąd (wyrok z dnia 13 lipca 2017 r., Saint-Gobain Glass Deutschland/Komisja, C‑60/15 P, EU:C:2017:540, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo).

40

Jednakże argument, który nie został podniesiony w pierwszej instancji, nie stanowi nowego zarzutu, który jest niedopuszczalny na etapie odwołania, jeśli jest on jedynie rozszerzeniem argumentacji przedstawionej już w ramach zarzutu podniesionego w skardze przed Sądem (wyrok z dnia 13 lipca 2017 r., Saint-Gobain Glass Deutschland/Komisja, C‑60/15 P, EU:C:2017:540, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo).

41

Tymczasem, jak podniósł to Sąd w pkt 54 zaskarżonego wyroku i wbrew temu, co twierdzi Komisja, Królestwo Belgii zasadniczo zakwestionowało, poprzez pierwszy zarzut podniesiony w skardze w pierwszej instancji, że dopuściło się nieprawidłowości lub zaniedbania z uwagi na to, że władze belgijskie nie wyczerpały wszystkich możliwych środków odwoławczych. W tym względzie to państwo członkowskie podniosło, że nie miało w istocie żadnej możliwości wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r. po wydaniu negatywnej opinii przez prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, do którego zwrócił się BIRB w kwestii wniesienia takiej skargi.

42

O ile jest prawdą, że – jak podkreśla Komisja – Królestwo Belgii nie powołało się przed Sądem na nieuwzględnienie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które przytoczyło w swoim odwołaniu, to taki argument ma na celu wykazanie, że Sąd niesłusznie uznał, że to państwo członkowskie nie wyczerpało wszystkich krajowych środków odwoławczych. Stanowi on zatem jedynie rozszerzenie argumentacji przedstawionej w ramach pierwszego zarzutu zawartego w skardze w pierwszej instancji.

43

Dlatego też należy oddalić podniesiony przez Komisję zarzut dotyczący niedopuszczalności i uznać część pierwszą jedynego zarzutu za dopuszczalną.

44

Jeśli chodzi o istotę sprawy, to należy podkreślić z jednej strony, że – jak zauważył Sąd w pkt 56 zaskarżonego wyroku i jak przyznało Królestwo Belgii w swoim odwołaniu – w niniejszej sprawie władze belgijskie miały możliwość wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r.

45

W tych okolicznościach to państwo członkowskie nie może zarzucać Sądowi, że stwierdził on we wspomnianym pkt 56, że władze te nie wyczerpały wszystkich przewidzianych przez prawo belgijskie środków odwoławczych w celu odzyskania spornych kwot.

46

Z drugiej strony, w zakresie, w jakim Królestwo Belgii twierdzi zasadniczo, że Sąd nie uwzględnił orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie Vogl przeciwko Niemcom (CE:ECHR:2002:1205DEC006586301, pkt 2), należy stwierdzić, że argument ten nie jest w żaden sposób uzasadniony i nie może zostać zatem uwzględniony.

47

W zakresie, w jakim to państwo członkowskie utrzymuje, że Sąd dokonał wykładni sprzecznej z tą przyjętą przez ten sam trybunał w orzeczeniu z dnia 5 marca 2013 r., Chapman przeciwko Belgii (CE:ECHR:2013:0305DEC003961906, pkt 33), należy przypomnieć, że orzeczenie to dotyczy wymogu przewidzianego w art. 35 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r., zgodnie z którym Europejski Trybunał Praw Człowieka może zająć się sprawą wyłącznie pod warunkiem, że skarżący wyczerpał wszystkie krajowe środki odwoławcze.

48

Jak podniósł rzecznik generalny w pkt 75 i 76 swojej opinii, celem tego wymogu jest zaoferowanie państwom będącym stronami wskazanej konwencji sposobności zapobieżenia zarzucanym naruszeniom tej konwencji lub usunięcia skutków tych naruszeń, zanim zarzuty te nie zostaną przedłożone Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka (wyroki ETPC: z dnia 28 lipca 1999 r. w sprawie Selmouni przeciwko Francji, CE:ECHR:1999:0728JUD002580394, pkt 74; z dnia 6 stycznia 2011 r. w sprawie Paksas przeciwko Litwie, CE:ECHR:2011:0106JUD003493204, pkt 75), podczas gdy wymóg określony w art. 9 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005, odpowiadający obecnie zasadniczo art. 58 ust. 1 rozporządzenia nr 1306/2013, zgodnie z którym państwa członkowskie są zobowiązane do podjęcia wszelkich środków koniecznych w celu odzyskiwania kwot utraconych na skutek nieprawidłowości lub zaniedbań, ma na celu zapewnienie ochrony interesów finansowych Unii. Oba wspomniane wymogi odnoszą się zatem do różnych systemów prawnych, wobec czego wyżej cytowane orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest bez znaczenia dla wykładni przesłanek stosowania art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005, odpowiadającego obecnie zasadniczo art. 54 ust. 5 lit. c) rozporządzenia nr 1306/2013, a w szczególności dla wykładni pojęcia zaniedbania, o którym mowa w tych dwóch ostatnich przepisach.

49

A zatem argumenty Królestwa Belgii dotyczące nieuwzględnienia orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka nie pozwalają wykazać, że Sąd naruszył prawo przy wykładni i stosowaniu tych przepisów prawa Unii.

50

Dlatego też część pierwszą jedynego zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.

51

Poprzez część drugą jedynego zarzutu Królestwo Belgii twierdzi zasadniczo, że Sąd naruszył prawo, uznając w pkt 55–62 zaskarżonego wyroku, że to państwo członkowskie nie dochowało wymaganej staranności w celu odzyskania spornych kwot, a zatem dopuściło się zaniedbania, gdyż poprzez zaniechanie wniesienia odwołania od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., mimo że miało taką możliwość, wspomniane państwo członkowskie całkowicie uniemożliwiło zadanie Trybunałowi przez Cour de cassation pytań prejudycjalnych w przedmiocie wykładni rozporządzenia nr 3665/87 i nie skorzystało w celu tego odzyskania ze wszystkich środków, jakimi dysponowało.

52

Królestwo Belgii utrzymuje w pierwszej kolejności, że czyniąc tak, Sąd dokonał błędnej analizy zachowania władz belgijskich.

53

Zdaniem tego państwa członkowskiego, nawet jeśli władze te teoretycznie miały możliwość wniesienia odwołania od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., to nie było żadnej szansy na to, żeby Cour de cassation przychylił się do tego odwołania, po tym, jak prawnik uprawniony do występowania przed Cour de cassation, do którego zwrócił się BIRB, wydał negatywną opinię, a to z uwagi na specyficzną rolę filtracji skarg kasacyjnych powierzoną tym prawnikom przez belgijskiego ustawodawcę, którzy muszą odradzać swoim klientom wnoszenie skarg niemających żadnej rozsądnej szansy na powodzenie po to, żeby uniknąć przeciążenia tego sądu wnioskami oczywiście bezzasadnymi lub niedopuszczalnymi.

54

Podczas rozprawy przed Trybunałem Królestwo Belgii zasadniczo przypomniało, że zgodnie z belgijskimi przepisami proceduralnymi skarga kasacyjna musi zostać podpisana przez prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation i że podmiot prawa pragnący wnieść taką skargę jest zobowiązany wystąpić uprzednio o opinię takiego prawnika w kwestii oceny szans na sukces skargi. Mimo że podmiot prawa może pominąć negatywną opinię prawnika, z którym się konsultował, i zwrócić się do niego o wniesienie w jego imieniu skargi, którą w danym wypadku sam sporządzi, tego typu praktyka jest faktycznie marginalna. W takim bowiem wypadku prawnik powinien wskazać w skardze, iż została ona złożona „sur réquisition et sur projet” (na żądanie i jako projekt), sygnalizując tym samym Cour de cassation, że nie popiera on jej treści. Ponadto, podejmując takie działanie, podmiot prawa naraża się na ryzyko, że zostanie od niego zasądzone odszkodowanie za wniesienie skargi noszącej znamiona nadużycia uprawnień. Ponadto, nawet jeśli nic nie stoi na przeszkodzie temu, żeby – w przypadku negatywnej opinii prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation – zainteresowany podmiot wystąpił o drugą opinię innego prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, w praktyce zdarza się bardzo rzadko, by ten ostatni wydał opinię przeciwną w stosunku do tej pierwszej.

55

W niniejszej sprawie prawnik, do którego zwrócił się BIRB, wydał opinię wyraźnie negatywną, po przeprowadzeniu pogłębionej i skrupulatnej analizy, między innymi orzecznictwa Trybunału. Rezygnując z wniesienia skargi kasacyjnej w następstwie wspomnianej opinii władze belgijskie postąpiły tak, jakby postąpił każdy rozsądny i ostrożny podmiot prawa.

56

Następnie w zakresie, w jakim w pkt 57 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że rezygnując z wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., Królestwo Belgii całkowicie uniemożliwiło zadanie Trybunałowi przez Cour de cassation pytań prejudycjalnych w przedmiocie wykładni rozporządzenia nr 3665/87, to państwo członkowskie podkreśla z jednej strony, że specyficzna funkcja filtracji powierzona prawnikom uprawnionym do występowania przed Cour de cassation przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Funkcja ta jednakże nie oznacza przekazania tym prawnikom kompetencji przysługującej Cour de cassation w zakresie wystąpienia do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi, ponieważ mocodawca w wypadku wątpliwości może wystąpić do Cour de cassation.

57

Z drugiej strony wspomniane państwo członkowskie twierdzi, że nie każda skarga kasacyjna musi automatycznie prowadzić do odesłania prejudycjalnego, gdyż brak odesłania jest w pewnych wypadkach uzasadniony w myśl zasad wyrażonych w wyroku z dnia 6 października 1982 r., Cilfit i in. (283/81, EU:C:1982:335, pkt 21).

58

Tymczasem w niniejszej sprawie prawnik uprawniony do występowania przed Cour de cassation, do którego zwrócił się BIRB, zbadał właściwe orzecznictwo Trybunału oraz wyjaśnił, dlaczego w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie rozwiązanie przyjęte w wyroku z dnia 11 stycznia 2007 r., Vonk Dairy Products (C‑279/05, EU:C:2007:18).

59

Wreszcie Królestwo Belgii wątpi, czy rutynowe wnoszenie skargi kasacyjnej, która jest oczywiście skazana na niepowodzenie z uwagi na negatywną i szczegółową opinię wydaną przez prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, będącego doświadczonym specjalistą z zakresu tej specyficznej procedury, stanowi satysfakcjonujące świadectwo dochowania staranności wymaganej przez art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005. Wręcz przeciwnie – taka praktyka wydawałaby się nadmierna i stanowiłaby działanie niepotrzebnie wydłużające postępowanie windykacyjne bez gwarancji skuteczności.

60

W odpowiedzi Komisja podkreśla na wstępie niepodważalnie nienależny charakter refundacji wywozowych przyznanych spółce Saint-Louis Sucre. Zdaniem tej instytucji, nie wnosząc skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., władze belgijskie dopuściły się zaniedbania.

61

W tym względzie Komisja podnosi przede wszystkim, że władze krajowe miały możliwość wniesienia takiej skargi pomimo negatywnej opinii wydanej przez prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, do którego zwrócił się BIRB, bądź też wystąpienia o drugą opinię u innego prawnika.

62

Następnie autonomię proceduralną państw członkowskich w zakresie organizowania dostępu do ich sądów najwyższej instancji, w szczególności w drodze opinii wydawanych uprzednio przez wyspecjalizowanych prawników, należy pogodzić z zasadami równoważności i skuteczności. I tak nie można się powoływać na tę autonomię, aby bronić się w szczególności przed przewidzianym w art. 267 TFUE obowiązkiem skierowania do Trybunału wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, który spoczywa na sądach najwyższej instancji. W tym względzie Komisja twierdzi, że do prawników uprawnionych do występowania przed Cour de cassation nie należy decydowanie, czy kwestie dotyczące prawa Unii podniesione w sprawie zostały już rozstrzygnięte przez Trybunał w rozumieniu orzecznictwa wynikającego z wyroku z dnia 6 października 1982 r., Cilfit i in. (283/81, EU:C:1982:335), lub czy Cour de cassation musi wystąpić z odesłaniem prejudycjalnym, i filtrowanie w ten sposób dostępu do tego środka prawnego poprzez blokowanie wniesienia skargi kasacyjnej. Tymczasem stanowisko, którego broni Królestwo Belgii, oznaczałoby przyznanie prawnikom uprawnionym do występowania przed Cour de cassation takiej roli, która przypada jedynie temu sądowi.

63

Przyznając, że nie każda skarga kasacyjna prowadzi nieuchronnie do skierowania do Trybunału wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, Komisja dodaje, że rezygnując z wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r. władze belgijskie definitywnie pozbawiły Cour de cassation możliwości wystąpienia z takim wnioskiem. W związku z tym, że w tym wypadku nienależny charakter refundacji wywozowych jest niepodważalny i że w niniejszej sprawie zostały podniesione kwestie prawne implikujące wykładnię przepisów rozporządzenia nr 3665/87, Królestwo Belgii miało, zdaniem tej instytucji, obowiązek wniesienia skargi kasacyjnej od tego wyroku w celu umożliwienia Cour de cassation wystąpienia do Trybunału z takim odesłaniem. W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że państwa członkowskie nie mogą swobodnie decydować o tym, czy zażądać zwrotu nienależnie wypłaconej pomocy, czy zrezygnować z takiego żądania.

64

Wreszcie w niniejszej sprawie, jak Komisja już to podniosła przed Sądem, opinia wydana przez prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, do którego zwrócił się BIRB, była błędna i niekompletna, zarówno w kwestii interpretacji orzecznictwa Trybunału, jak i konieczności przedstawienia temu ostatniemu pytań prejudycjalnych. Nie jest to „uprzednia szczegółowa opinia” oparta na „pogłębionej analizie”„doświadczonego” specjalisty, jak utrzymuje Królestwo Belgii.

65

W celu rozpatrzenia części drugiej jedynego zarzutu należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że zgodnie z art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005 odpowiadającym obecnie zasadniczo art. 54 ust. 5 lit. c) rozporządzenia nr 1306/2013, Komisja może zdecydować o wyłączeniu z finansowania Unii kwot obciążających jej budżet, jeżeli stwierdzi, że brak ich odzyskania wynika z zaniedbań, które można przypisać władzom państwa członkowskiego.

66

Jeśli chodzi o obowiązki ciążące w tym kontekście na wspomnianych władzach, to art. 9 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005 stanowi, że państwa członkowskie podejmują wszelkie środki konieczne do zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Unii, w szczególności w celu odzyskiwania kwot utraconych na skutek nieprawidłowości lub zaniedbań. Artykuł 58 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 1306/2013, który zasadniczo przejmuje brzmienie tego pierwszego przepisu, dodaje, że państwa członkowskie podejmują wszelkie środki niezbędne do wszczynania, w stosownych wypadkach, postępowań sądowych w celu takiego odzyskiwania.

67

Wspomniany art. 9 ust. 1, którego treść została zasadniczo powtórzona w art. 58 ust. 1 i który zobowiązuje państwa członkowskie do czuwania nad interesami finansowymi Unii i do odzyskiwania nienależnie wypłaconych kwot, jest wyrazem – jeśli chodzi o finansowanie wspólnej polityki rolnej – ogólnego obowiązku staranności przewidzianego w art. 4 ust. 3 TUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 21 lutego 1991 r., Niemcy/Komisja, C‑28/89, EU:C:1991:67, pkt 31; z dnia 21 stycznia 1999 r., Niemcy/Komisja, C‑54/95, EU:C:1999:11, pkt 66, 177; jak również z dnia 13 listopada 2001 r., Francja/Komisja, C‑277/98, EU:C:2001:603, pkt 40). Obowiązek ten, który znajduje zastosowanie przez cały okres trwania procedury windykacji tych kwot oznacza, że władze krajowe przystępują do odzyskiwania niezwłocznie i we właściwym czasie oraz stosują znajdujące się w ich dyspozycji środki kontroli oraz windykacji w celu zapewnienia ochrony tych interesów.

68

Przepisy te jednakże nie precyzują, jakie szczególne środki winny być w tym celu przyjęte, w szczególności jakie postępowania sądowe należy wszczynać dla odzyskiwania wspomnianych kwot.

69

Ponieważ zarządzanie finansowaniem z EFRG pozostaje głównie w gestii organów administracji krajowej, które są odpowiedzialne za czuwanie nad ścisłym przestrzeganiem zasad Unii i które cieszą się konieczną w tym względzie bliskością geograficzną (zob. podobnie wyroki: z dnia 24 stycznia 2002 r., Francja/Komisja, C‑118/99, EU:C:2002:39, pkt 37; z dnia 7 lipca 2005 r., Grecja/Komisja, C‑5/03, EU:C:2005:426, pkt 40), państwa członkowskie są, jak podniósł to rzecznik generalny w pkt 93 swojej opinii, najodpowiedniejsze do odzyskiwania nienależnie wypłaconych lub utraconych na skutek nieprawidłowości bądź zaniedbań kwot oraz do określania najwłaściwszych środków, jakie mają być w tym względzie przyjęte.

70

W szczególności do władz krajowych należy, z zastrzeżeniem poszanowania obowiązku staranności, o którym mowa w pkt 67 niniejszego wyroku, wybór środków odwoławczych, które uważają za najstosowniejsze w celu odzyskania danych kwot, w zależności od szczególnych okoliczności danego przypadku (zob. podobnie wyrok z dnia 21 lipca 2005 r., Grecja/Komisja, C‑370/03, niepublikowany, EU:C:2005:489, pkt 44).

71

Otóż, jak podniósł rzecznik generalny w pkt 101 i 102 swojej opinii, decyzja państwa członkowskiego o niewyczerpaniu tych wszystkich dostępnych środków odwoławczych, w tym nadzwyczajnych środków odwoławczych, może nastąpić w bardzo różnych sytuacjach i może być uzasadniona bardzo różnymi względami. Nie można zatem uznać, nie uwzględniając tych okoliczności, że wyczerpanie wskazanych środków odwoławczych jest w każdym wypadku konieczne w celu ochrony interesów finansowych Unii i że fakt ich niewyczerpania stanowi zaniedbanie.

72

W tych okolicznościach należy stwierdzić, jak podniosło zasadniczo Królestwo Belgii, że obowiązek staranności, o którym mowa w pkt 67 niniejszego wyroku, niekoniecznie oznacza, że państwa członkowskie muszą konsekwentnie wyczerpywać, niezależnie od szczególnych okoliczności danej sprawy, wszystkie dostępne środki odwoławcze przewidziane przez prawo krajowe w celu odzyskiwania nienależycie wypłaconych kwot.

73

W drugiej kolejności, w pkt 57–60 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że Królestwo Belgii dopuściło się takiego zaniedbania z uwagi na to, że rezygnując z wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., który odmówił skierowania do Trybunału pytań prejudycjalnych w przedmiocie wykładni rozporządzenia nr 3665/87, to państwo członkowskie całkowicie uniemożliwiło przedłożenie tych pytań Trybunałowi przez Cour de cassation.

74

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 267 akapit trzeci TFUE Cour de cassation, będący sądem, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, ma co do zasady, w przypadku pojawienia się przed nim kwestii dotyczącej prawa Unii, obowiązek zwrócić się do Trybunału w trybie prejudycjalnym z takim pytaniem.

75

Mimo to, jak to zasadniczo podniósł rzecznik generalny w pkt 111–113 swojej opinii, istnienia zaniedbania ze strony Królestwa Belgii nie można wywieść z samego faktu, że rezygnując z wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., to państwo członkowskie pozbawiło Cour de cassation możliwości zadania Trybunałowi pytań prejudycjalnych w przedmiocie wykładni rozporządzenia nr 3665/87.

76

Otóż, po pierwsze, istotne dla wykazania istnienia takiego zaniedbania jest ustalenie, czy władze belgijskie podjęły wszelkie konieczne środki w celu ochrony interesów finansowych Unii, a w szczególności, czy nie wnosząc takiej skargi, władze te zaniechały wykorzystania środka prawnego, który mógłby im pozwolić z rozsądnym prawdopodobieństwem na odzyskanie spornych kwot. To w ramach tej analizy – która, jak wynika to z rozważań przedstawionych w pkt 71 i 72 niniejszego wyroku, winna być przeprowadzona w świetle wszystkich szczególnych okoliczności danej sprawy – należy uwzględnić okoliczność, że skutkiem wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r. mogłoby być uchylenie tego wyroku przez Cour de cassation w świetle odpowiedzi udzielonej przez Trybunał na ewentualne pytania prejudycjalne w przedmiocie wykładni właściwych przepisów prawa Unii.

77

Po drugie, z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że Cour de cassation nie ma obowiązku, przypomnianego w pkt 74 niniejszego wyroku, zwrócenia się do Trybunału w trybie prejudycjalnym w przypadku pojawienia się przed nim kwestii dotyczącej prawa Unii, jeżeli stwierdzi on, że podniesione pytanie nie jest istotne dla sprawy lub że dany przepis prawa Unii stanowił już przedmiot wykładni przez Trybunał, lub że prawidłowe stosowanie prawa Unii jest tak oczywiste, że nie pozostawia ono miejsca na jakiekolwiek racjonalne wątpliwości; istnienie takiej ewentualności należy oceniać z uwzględnieniem cech charakterystycznych prawa Unii i szczególnych trudności, jakie sprawia jego wykładnia, oraz niebezpieczeństwa rozbieżności w orzecznictwie wewnątrz Unii [zob. podobnie wyroki: z dnia 6 października 1982 r., Cilfit i in., 283/81, EU:C:1982:335, pkt 21; z dnia 9 września 2015 r., Ferreira da Silva e Brito i in., C‑160/14, EU:C:2015:565, pkt 38, 39; a także z dnia 4 października 2018 r., Komisja/Francja (zaliczka na poczet podatku od dochodów kapitałowych), C‑416/17, EU:C:2018:811, pkt 110].

78

Mając na uwadze powyższe orzecznictwo, nie można uznać, w sposób niezależny od okoliczności rozpatrywanej sprawy, że gdyby została wniesiona skarga kasacyjna od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r., to Cour de cassation z pewnością zwróciłby się do Trybunału w trybie prejudycjalnym, albo że odesłanie prejudycjalne z pewnością doprowadziłoby Trybunał do takiej interpretacji prawa Unii, że Cour de cassation w jej wyniku uchyliłby wyrok cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r.

79

Z rozważań przedstawionych w pkt 71–78 niniejszego wyroku wynika zatem, że istnienie zaniedbania ze strony Królestwa Belgii w rozumieniu art. 32 ust. 8 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005, odpowiadającego obecnie zasadniczo art. 54 ust. 5 lit. c) rozporządzenia nr 1306/2013, należało ustalić w świetle wszystkich okoliczności rozpatrywanej sprawy.

80

Wśród okoliczności, które należało w tym względzie wziąć pod uwagę, znajdują się w pierwszym rzędzie, jak to podniósł rzecznik generalny w pkt 105 i 109 swojej opinii, dostępne w prawie krajowym i te już podjęte przez to państwo członkowskie środki służące odzyskiwaniu spornych kwot, które zostały wspomniane w pkt 10–13 zaskarżonego wyroku oraz w pkt 11–14 niniejszego wyroku, jak również postępowania wszczęte już w tym celu przez to państwo członkowskie oraz rezultat tych postępowań.

81

W szczególności należy wziąć pod uwagę fakt, że w niniejszej sprawie Królestwo Belgii wykorzystało przeciwko spółce Saint-Louis Sucre wszystkie zwyczajne środki odwoławcze przewidziane przez prawo krajowe i że zarówno tribunal de première instance de Bruxelles (sąd pierwszej instancji w Brukseli), jak i cour d’appel de Bruxelles (sąd apelacyjny w Brukseli) w swoim wyroku z dnia 3 maja 2012 r., nakazały temu państwu członkowskiemu zwrócenie tej spółce wspomnianych kwot, wraz z odsetkami za zwłokę, odsetkami ustawowymi oraz należnymi kosztami, i że ten ostatni sąd uznał, iż nie należało kierować do Trybunału pytań prejudycjalnych.

82

W drugiej kolejności należy uwzględnić podjęte przez Królestwo Belgii w następstwie tego wyroku kroki proceduralne w celach wniesienia ewentualnej skargi kasacyjnej, to znaczy wskazany w pkt 19 zaskarżonego wyroku i przypomniany w pkt 20 niniejszego wyroku fakt, że BIRB wystąpił, jak wymagają tego belgijskie przepisy proceduralne, o opinię prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation w przedmiocie kwestii, czy odwołanie ma szansę zostać uwzględnione.

83

W trzeciej kolejności istnienie ewentualnego zaniedbania ze strony Królestwa Belgii ze względu na jego decyzję o niewniesieniu takiej skargi należy zbadać, jak wynika z rozważań przedstawionych w pkt 76–78 niniejszego wyroku, w świetle oceny, jaką to państwo członkowskie przeprowadziło – w okolicznościach wspomnianych w dwóch poprzednich punktach – szansy na sukces skargi, którą można było wnieść po wydaniu negatywnej opinii przez prawnika uprawnionego do występowania przed Cour de cassation, z którym się skonsultowano, i w tych ramach, prawdopodobieństwa, że Cour de cassation uchyli, w świetle odpowiedzi udzielonych przez Trybunał na ewentualne pytania prejudycjalne w kwestii wykładni właściwych przepisów prawa Unii, wyrok wydany przez cour d’appel de Bruxelles.

84

W czwartej kolejności istnienie ewentualnego zaniedbania ze strony Królestwa Belgii należy ocenić z uwzględnieniem kosztów związanych z procedurą windykacji, jak również z wniesieniem skargi kasacyjnej w stosunku do kwot, które miały zostać odzyskane.

85

Tymczasem, mimo że w pkt 55 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że istnienie zaniedbania za strony Królestwa Belgii w rozumieniu art. 32 ust. 8 rozporządzenia nr 1290/2005, odpowiadającego obecnie zasadniczo art. 54 ust. 5 lit. c) rozporządzenia nr 1306/2013, należy zbadać, mając na uwadze okoliczności rozpatrywanej sprawy, to nie przeprowadził on należytej analizy owych okoliczności, w szczególności tych wspomnianych w pkt 83 i 84 niniejszego wyroku.

86

W pkt 56–62 zaskarżonego wyroku Sąd wyprowadził zatem wniosek o istnieniu takiego zaniedbania z samego faktu, że to państwo członkowskie zaniechało, mimo że miało taką możliwość, wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku cour d’appel de Bruxelles z dnia 3 maja 2012 r. i uniemożliwiło w ten sposób zadanie Trybunałowi przez Cour de cassation pytań prejudycjalnych w kwestii wykładni rozporządzenia nr 3665/87, z czego Sąd wywnioskował, że to państwo członkowskie nie wykorzystało wszystkich będących do jego dyspozycji środków w celu odzyskania spornych kwot.

87

W konsekwencji Sąd naruszył prawo.

88

Należy zatem uwzględnić drugą część jedynego zarzutu i uchylić zaskarżony wyrok.

89

Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wypadku uchylenia orzeczenia Sądu Trybunał może albo skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd, albo sam wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala.

90

W niniejszej sprawie rozstrzygnięcie sporu wymaga ponownej oceny okoliczności sprawy w świetle rozważań przedstawionych w pkt 80–84 niniejszego wyroku, do przeprowadzenia której – po umożliwieniu stronom sprecyzowania w tym względzie ich stanowisk – Sąd jest właściwszym organem.

91

W konsekwencji należy skierować niniejszą sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.

92

Ze względu na to, że sprawa zostaje przekazana Sądowi do ponownego rozpoznania, rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów niniejszego postępowania odwoławczego nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje: