EUR-Lex Baza aktów prawnych Unii Europejskiej

Powrót na stronę główną portalu EUR-Lex

Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex

Dokument 62016CJ0201

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 25 października 2017 r.
Majid Shiri.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgerichtshof.
Odesłanie prejudycjalne – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Ustalenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego – Artykuł 27 – Środek prawny – Zakres kontroli sądowej – Artykuł 29 – Termin na przeprowadzenie przekazania – Brak dokonania przekazania w wyznaczonym terminie – Obowiązki odpowiedzialnego państwa członkowskiego – Przeniesienie odpowiedzialności – Wymóg decyzji odpowiedzialnego państwa członkowskiego.
Sprawa C-201/16.

Zbiór orzeczeń – ogólne – sekcja „Informacje o orzeczeniach niepublikowanych”

Identyfikator ECLI: ECLI:EU:C:2017:805

WYROK TRYBUNAŁU (wielka izba)

z dnia 25 października 2017 r. ( *1 )

Odesłanie prejudycjalne – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Ustalanie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego – Artykuł 27 – Środek zaskarżenia – Zakres kontroli sądowej – Artykuł 29 – Termin przeprowadzenia przekazania – Brak dokonania przekazania w wyznaczonym terminie – Obowiązki odpowiedzialnego państwa członkowskiego – Przeniesienie odpowiedzialności – Wymóg decyzji odpowiedzialnego państwa członkowskiego

W sprawie C‑201/16

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Verwaltungsgerichtshof (trybunał administracyjny, Austria) postanowieniem z dnia 31 marca 2016 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 12 kwietnia 2016 r., w postępowaniu:

Majid Shiri, znany również jako Madzhdi Shiri

przy udziale:

Bundesamt für Fremdenwesen und Asyl,

TRYBUNAŁ (wielka izba),

w składzie: K. Lenaerts, prezes, A. Tizzano, wiceprezes, L. Bay Larsen (sprawozdawca), T. von Danwitz, J.L. da Cruz Vilaça i A. Rosas, prezesi izb, E. Juhász, A. Borg Barthet, M. Safjan, D. Šváby, A. Prechal, E. Jarašiūnas i M. Vilaras, sędziowie,

rzecznik generalny: E. Sharpston,

sekretarz: K. Malacek, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 14 marca 2017 r.,

rozważywszy uwagi przedstawione:

w imieniu M. Shiriego przez W. Weha oraz S. Harga, Rechtsanwälte,

w imieniu rządu austriackiego przez G. Hessego, działającego w charakterze pełnomocnika,

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka oraz J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez C. Crane oraz S. Brandona, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez D. Blundella oraz M. Gray, barristers,

w imieniu rządu szwajcarskiego przez E. Bicheta, działającego w charakterze pełnomocnika,

w imieniu Komisji Europejskiej przez G. Wilsa oraz M. Condou‑Durande, działających w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 20 lipca 2017 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 27 ust. 1 i art. 29 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31, zwanego dalej „rozporządzeniem Dublin III”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach badania skargi Majida Shiriego, znanego również jako Madzhdi Shiri, obywatela Iranu, na decyzję Bundesamt für Fremdenwesen und Asyl (austriackiego urzędu federalnego ds. cudzoziemców i azylu, Austria) (zwanego dalej „urzędem”) uznającą jego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, nakazującą jego wydalenie i stwierdzającą dopuszczalność przekazania go z powrotem do Bułgarii.

Ramy prawne

Rozporządzenie (WE) nr 1560/2003

3

W rozdziale III rozporządzenia Komisji (WE) nr 1560/2003 z dnia 2 września 2003 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (Dz.U. 2003, L 222, s. 3 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 6, s. 200), w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 118/2014 z dnia 30 stycznia 2014 r. (Dz.U. 2014, L 39, s. 1), określono pewną liczbę reguł dotyczących wykonania przekazania danej osoby do odpowiedzialnego państwa członkowskiego w rozumieniu rozporządzenia Dublin III.

4

Artykuł 8 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Na właściwym państwie członkowskim ciąży obowiązek umożliwienia wykonania przekazania osoby ubiegającej się o azyl najszybciej jak to możliwe oraz zapewnienia, że nie powstaną żadne przeszkody w wykonaniu przekazania. Właściwe państwo członkowskie ustali w miarę potrzeb miejsce na swoim terytorium, do którego osoba ubiegająca się o azyl zostanie przekazana lub w którym zostanie przejęta przez właściwe organy, przy uwzględnieniu ograniczeń geograficznych i środków transportu dostępnych państwu członkowskiemu wykonującemu przekazanie […]”.

Rozporządzenie Dublin III

5

Motywy 4, 5 i 19 rozporządzenia Dublin III są sformułowane następująco:

„(4)

W konkluzjach [Rady Europejskiej, podczas nadzwyczajnego spotkania w] Tampere [które odbyło się w dniach 15 i 16 października 1999 r.] stwierdzono, że [wspólny europejski system azylowy] powinien zostać uzupełniony, w krótkim terminie, o precyzyjną i sprawną metodę ustalania, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu.

(5)

Metoda taka powinna być oparta na kryteriach obiektywnych i sprawiedliwych, zarówno dla państw członkowskich, jak i dla zainteresowanych osób. W szczególności powinna ona umożliwiać szybkie ustalenie odpowiedzialnego państwa członkowskiego, tak by zagwarantować skuteczny dostęp do procedur udzielania ochrony międzynarodowej i nie powinna zagrażać celowi, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

[…]

(19)

W celu zapewnienia skutecznej ochrony praw zainteresowanych osób, należy określić gwarancje prawne oraz prawo do skutecznego środka zaskarżenia w odniesieniu do decyzji dotyczących przekazania do odpowiedzialnego państwa członkowskiego, zgodnie w szczególności z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W celu zapewnienia przestrzegania prawa międzynarodowego skuteczny środek zaskarżenia w odniesieniu do takich decyzji powinien obejmować zbadanie zarówno stosowania niniejszego rozporządzenia, jak i sytuacji prawnej oraz faktycznej w państwie członkowskim, do którego wnioskodawca jest przekazywany”.

6

Artykuł 3 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Państwa członkowskie rozpatrują każdy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który składa wniosek na terytorium jednego z nich, w tym na granicy lub w strefach tranzytowych. Wniosek jest rozpatrywany przez jedno państwo członkowskie, którym jest państwo, które kryteria wymienione w rozdziale III wskazują jako odpowiedzialne”.

7

Artykuł 17 ust. 1 akapit pierwszy rzeczonego rozporządzenia stanowi:

„Na zasadzie odstępstwa od art. 3 ust. 1 każde państwo członkowskie może zdecydować o rozpatrzeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wniesionego w tym państwie przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, nawet jeżeli za takie rozpatrzenie nie jest odpowiedzialne na podstawie kryteriów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu”.

8

Artykuły 22 i 25 tego rozporządzenia zawierają normy dotyczące, odpowiednio, odpowiedzi na wniosek o przejęcie oraz odpowiedzi na wniosek o wtórne przejęcie.

9

Artykuł 27 ust. 1 i 3 rozporządzenia Dublin III ma następujące brzmienie:

„1.   Wnioskodawca […] ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, decyzji o przekazaniu.

[…]

3.   Na użytek odwołań lub wniosków o ponowne rozpoznanie dotyczących decyzji o przekazaniu państwa członkowskie określają w swoim prawie krajowym, że:

a)

odwołanie lub wniosek o ponowne rozpoznanie daje zainteresowanej osobie prawo do pozostania w zainteresowanym państwie członkowskim do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie; lub

b)

następuje automatyczne zawieszenie przekazania, a zawieszenie to wygasa po upływie pewnego rozsądnego okresu, w którym sąd – po dokonaniu dokładnej i wnikliwej analizy wniosku – podejmuje decyzję, czy odwołanie lub wniosek o ponowne rozpoznanie powoduje zawieszenie przekazania; lub

c)

zainteresowanej osobie daje się możliwość złożenia do sądu w rozsądnym terminie wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie. Państwa członkowskie zapewniają skuteczny środek zaskarżenia, zawieszając przekazanie do czasu podjęcia decyzji w sprawie pierwszego wniosku o zawieszenie. Wszelkie decyzje w sprawie tego, czy zawiesić wykonanie decyzji o przekazaniu, są podejmowane w racjonalnym terminie, pozwalającym jednak na dokładną i wnikliwą analizę wniosku o zawieszenie wykonania. Decyzja o niezawieszaniu wykonania decyzji o przekazaniu zawiera uzasadnienie”.

10

Artykuł 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia przewiduje:

„1.   Przekazanie osoby ubiegającej się o azyl lub innej osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane zgodnie z prawem krajowym wnioskującego państwa członkowskiego, po konsultacjach między zainteresowanymi państwami członkowskimi, tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający, zgodnie art. 27 ust. 3.

[…]

2.   W przypadku gdy nie dokonano przekazania w terminie sześciomiesięcznym, odpowiedzialne państwo członkowskie zostaje zwolnione z obowiązku przejęcia lub wtórnego przejęcia zainteresowanej osoby, a odpowiedzialność zostaje przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie. Termin ten może być przedłużony do maksymalnie jednego roku, jeżeli przekazania nie można było przeprowadzić w związku z uwięzieniem zainteresowanej osoby lub do maksymalnie osiemnastu miesięcy, jeżeli zainteresowana osoba uciekła”.

Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

11

Majid Shiri wjechał na terytorium państw członkowskich przez Bułgarię, w którym to państwie członkowskim złożył w dniu 19 lutego 2015 r. wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej.

12

Następnie w dniu 7 marca 2015 r. złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Austrii. W dniu 9 marca 2015 r. urząd wystąpił do organów bułgarskich o wtórne przejęcie M. Shiriego.

13

Organy bułgarskie zaakceptowały ów wniosek o wtórne przejęcie w dniu 23 marca 2015 r.

14

W dniu 2 lipca 2015 r. urząd uznał złożony przez M. Shiriego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, nakazał wydalenie M. Shiriego i stwierdził dopuszczalność przekazania go z powrotem do Bułgarii.

15

Majid Shiri zaskarżył tę decyzję do Bundesverwaltungsgericht (federalnego sądu administracyjnego, Austria), wnosząc jednocześnie o uznanie, że jego skarga ma skutek zawieszający. Nie rozstrzygając w przedmiocie tego ostatniego wniosku, sąd ten w dniu 20 lipca 2015 r. uchylił rzeczoną decyzję, uzasadniając to w ten sposób, że z uwagi na bezbronność M. Shiriego wynikającą z jego stanu zdrowia urząd powinien był zbadać, czy należało skorzystać z uprawnienia przewidzianego w art. 17 ust. 1 rozporządzenia Dublin III.

16

Po tym uchyleniu, nową decyzją z dnia 3 września 2015 r., urząd uznał złożony przez M. Shiriego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, nakazał wydalenie M. Shiriego i stwierdził dopuszczalność przekazania go z powrotem do Bułgarii.

17

Majid Shiri zaskarżył tę decyzję do Bundesverwaltungsgericht (federalnego sądu administracyjnego) pismem, które wpłynęło do tego sądu w dniu 17 września 2015 r., wnosząc jednocześnie o uznanie, że jego skarga ma skutek zawieszający. W uzupełniających uwagach z dnia 23 września 2015 r. M. Shiri podniósł, że w związku z upływem – tego samego dnia – unormowanego w art. 29 ust. 1 i 2 rozporządzenia Dublin III sześciomiesięcznego terminu na przekazanie Republika Austrii stała się państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie jego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

18

Bundesverwaltungsgericht (federalny sąd administracyjny) oddalił tę skargę w dniu 30 września 2015 r., nie rozstrzygając w przedmiocie wniosku o uznanie, że skarga ta ma skutek zawieszający. Jeżeli chodzi o argument przedstawiony przez M. Shiriego w uwagach uzupełniających z dnia 23 września 2015 r. i wywodzony z upływu sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 rozporządzenia Dublin III, sąd ten orzekł, że w następstwie uchylenia decyzji urzędu z dnia 2 lipca 2015 r. i przekazania sprawy urzędowi w celu wydania nowej decyzji rozpoczął się – z chwilą, gdy przekazanie M. Shiriego stało się ponownie możliwe, mianowicie od siódmego dnia po wpływie wniesionej przez niego skargi, to jest poczynając od dnia 24 września 2015 r. – bieg nowego sześciomiesięcznego terminu. W związku z tym Bundesverwaltungsgericht (federalny sąd administracyjny) uznał, że odpowiedzialność za zbadanie złożonego przez M. Shiriego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nadal spoczywała na Republice Bułgarii i nie została w międzyczasie przeniesiona na Republikę Austrii.

19

Majid Shiri wniósł od tego wyroku skargę rewizyjną do sądu odsyłającego.

20

Sąd ten uważa, że przed rozstrzygnięciem kwestii ewentualnego upływu terminu przekazania mającego zastosowanie do M. Shiriego należy ustalić, czy osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej może powoływać się na ewentualne przeniesienie odpowiedzialności za zbadanie jej wniosku o udzielenie ochrony z powodu upływu tego terminu i czy taki upływ sam w sobie jest wystarczający, by spowodować takie przeniesienie.

21

W powyższych okolicznościach Verwaltungsgerichtshof (trybunał administracyjny, Austria) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)

Czy przepisy rozporządzenia [Dublin III] przewidujące prawo do skutecznego środka zaskarżenia, w szczególności art. 27 ust. 1 tego rozporządzenia, należy, w związku z motywem 19 tego rozporządzenia, interpretować w ten sposób, że osoba ubiegająca się o azyl może powołać się na przeniesienie odpowiedzialności na wnioskujące państwo członkowskie ze względu na upływ sześciomiesięcznego terminu przekazania (art. 29 ust. 2 w związku z art. 29 ust. 1 rozporządzenia [Dublin III])?

W przypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze:

2)

Czy przeniesienie odpowiedzialności następuje zgodnie z art. 29 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia [Dublin III] już w chwili bezskutecznego upływu terminu, czy też przeniesienie odpowiedzialności wymaga odmowy przejęcia lub wtórnego przejęcia danej osoby przez odpowiedzialne państwo członkowskie?”.

W sprawie wniosku o otwarcie na nowo ustnego etapu postępowania

22

Po ogłoszeniu opinii przez rzecznik generalną na rozprawie w dniu 20 lipca 2017 r. M. Shiri, pismem, które wpłynęło do sekretariatu Trybunału w dniu 6 września 2017 r., złożył wniosek o otwarcie na nowo ustnego etapu postępowania. Na poparcie tego wniosku M. Shiri podniósł, że w opinii poruszono kwestię prawną dotyczącą obliczania terminu z art. 29 ust. 1 rozporządzenia Dublin III, która nie została przedstawiona Trybunałowi przez sąd odsyłający, a zatem M. Shiri nie mógł się do niej ustosunkować.

23

W tym względzie art. 83 regulaminu postępowania przed Trybunałem pozwala Trybunałowi, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, postanowić o otwarciu ustnego etapu postępowania na nowo, w szczególności jeśli sprawa ma zostać rozstrzygnięta na podstawie argumentu prawnego, który nie był przedmiotem dyskusji między stronami.

24

W niniejszej sprawie należy jednak stwierdzić, że w każdym stanie rzeczy nie ma zdaniem Trybunału potrzeby zajmowania stanowiska w przedmiocie wspomnianej przez M. Shiriego kwestii prawnej dotyczącej obliczania terminu z art. 29 ust. 1 rozporządzenia Dublin III. Trybunał uważa ponadto, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, że dysponuje wszystkimi informacjami niezbędnymi do wydania rozstrzygnięcia i że informacje te były przedmiotem prowadzonej przed nim dyskusji.

25

W tych okolicznościach nie zachodzi potrzeba otwarcia na nowo ustnego etapu postępowania.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

W przedmiocie pytania drugiego

26

Poprzez pytanie drugie, które należy zbadać w pierwszej kolejności, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy wykładni art. 29 ust. 2 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że jeżeli przekazanie nie zostało przeprowadzone w sześciomiesięcznym terminie określonym w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, odpowiedzialność zostaje z mocy prawa przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie i odmowa przejęcia lub wtórnego przejęcia danej osoby przez odpowiedzialne państwo członkowskie nie jest konieczna.

27

Zgodnie z art. 29 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia Dublin III przekazanie danej osoby jest przeprowadzane tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie tej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy środki te mają skutek zawieszający.

28

W tej ostatniej kwestii z art. 27 ust. 3 lit. c) tego rozporządzenia wynika, że jeżeli prawo krajowe przewiduje, iż dana osoba ma możliwość złożenia do sądu wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, sąd, do którego sprawę wniesiono, powinien rozstrzygnąć ten wniosek w rozsądnym terminie i uzasadnić swoją decyzję w razie nieuwzględnienia wniosku.

29

Artykuł 29 ust. 2 rzeczonego rozporządzenia uściśla, że w przypadku gdy nie dokonano przekazania w terminie sześciomiesięcznym, odpowiedzialne państwo członkowskie zostaje zwolnione z obowiązku przejęcia lub wtórnego przejęcia danej osoby, a odpowiedzialność zostaje przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie.

30

Z samego brzmienia tego przepisu wynika, że przewiduje on przeniesienie odpowiedzialności na wnioskujące państwo członkowskie, nie uzależniając tego przeniesienia od jakiejkolwiek reakcji odpowiedzialnego państwa członkowskiego (zob. analogicznie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 61).

31

Taka wykładnia jest ponadto zgodna ze wspomnianym w motywie 5 rozporządzenia Dublin III celem związanym z szybkością rozpatrywania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, ponieważ zapewnia ona – w wypadku opóźnień w ramach procedury przejęcia lub wtórnego przejęcia – że rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nastąpi w państwie członkowskim, w którym osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej przebywa, aby nie odraczać dłużej tego rozpatrzenia (zob. analogicznie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 54).

32

Wykładnia taka znajduje też odzwierciedlenie w regułach dotyczących wykonania przekazania zawartych w rozdziale III rozporządzenia nr 1560/2003.

33

I tak, podczas gdy art. 8 tego rozporządzenia zobowiązuje odpowiedzialne państwo członkowskie do umożliwienia wykonania przekazania osoby ubiegającej się o azyl najszybciej, jak to możliwe, żaden przepis rzeczonego rozporządzenia nie przyznaje temu państwu członkowskiemu uprawnienia – po wyraźnym lub dorozumianym zaakceptowaniu wniosku o przejęcie lub wtórne przejęcie na podstawie art. 22 lub 25 rozporządzenia Dublin III – do ponownego wyrażenia woli w kwestii przejęcia lub wtórnego przejęcia danej osoby.

34

W świetle powyższych rozważań na pytanie drugie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 29 ust. 2 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że jeżeli przekazanie nie zostało przeprowadzone w sześciomiesięcznym terminie określonym w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, odpowiedzialność zostaje z mocy prawa przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie i odmowa przejęcia lub wtórnego przejęcia danej osoby przez odpowiedzialne państwo członkowskie nie jest konieczna.

W przedmiocie pytania pierwszego

35

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III, rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia, należy interpretować w ten sposób, że osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej może – w ramach odwołania wniesionego od przyjętej wobec niej decyzji o przekazaniu – powołać się na upływ sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia.

36

Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III przewiduje, że osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej ma prawo wniesienia do sądu, w formie skargi lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, skutecznego środka zaskarżenia na tę decyzję.

37

Zakres środka zaskarżenia dostępnego dla osoby ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej od podjętej względem niej decyzji o przekazaniu został sprecyzowany w motywie 19 tego rozporządzenia, który wskazuje, że w celu zapewnienia przestrzegania prawa międzynarodowego ustanowiony we wspomnianym rozporządzeniu skuteczny środek zaskarżenia na decyzje o przekazaniu powinien obejmować zbadanie zarówno stosowania samego rozporządzenia, jak i sytuacji prawnej oraz faktycznej w państwie członkowskim, do którego wnioskodawca jest przekazywany (wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 43).

38

Ponadto z orzecznictwa Trybunału wynika, że w świetle w szczególności ogólnego rozwoju systemu określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o azyl wniesionego w jednym z państw członkowskich w związku z przyjęciem rozporządzenia Dublin III oraz w świetle celów wskazanych w tym rozporządzeniu art. 27 ust. 1 rzeczonego rozporządzenia powinien być interpretowany w ten sposób, że przewidziane w nim odwołanie powinno obejmować między innymi przestrzeganie przewidzianych w nim gwarancji proceduralnych (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 4448 i przytoczone tam orzecznictwo).

39

I tak, procedury przejęcia i wtórnego przejęcia wprowadzone rozporządzeniem Dublin III powinny w szczególności odbywać się z poszanowaniem pewnej liczby wiążących terminów, wśród których figuruje sześciomiesięczny termin wymieniony w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia. O ile przepisy te służą zakreśleniu ram tych procedur, o tyle przyczyniają się one również, tak samo jak kryteria wymienione w rozdziale III tego rozporządzenia, do ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego. Jak bowiem wynika z pkt 30–34 niniejszego wyroku, upływ tego terminu w sytuacji, gdy nie zostało przeprowadzone przekazanie osoby ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego, powoduje z mocy prawa przeniesienie odpowiedzialności z drugiego państwa członkowskiego na pierwsze (zob. analogicznie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 5053).

40

W tych okolicznościach, w celu zapewnienia, że zaskarżona decyzja o przekazaniu została wydana w wyniku prawidłowego zastosowania rzeczonych procedur, sąd, do którego wniesiono odwołanie od decyzji o przekazaniu, powinien mieć możliwość zbadania twierdzeń osoby ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej, zgodnie z którymi decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów art. 29 ust. 2 rozporządzenia Dublin III, ponieważ w dniu wydania rzeczonej decyzji wnioskujące państwo członkowskie stało się już odpowiedzialnym państwem członkowskim z powodu uprzedniego upływu sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia (zob. analogicznie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 55).

41

Mimo to należy wskazać, że w odróżnieniu od terminów analizowanych w sprawie zakończonej wyrokiem dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab (C‑670/16, EU:C:2017:587), a regulujących sporządzenie wniosku o przejęcie, terminy wymienione w art. 29 rozporządzenia Dublin III mają na celu uregulowanie nie tylko wydania, ale także wykonania decyzji o przekazaniu.

42

Wynika stąd, że terminy te mogą upłynąć po wydaniu decyzji o przekazaniu. Należy ponadto zauważyć, że w sprawie w postępowaniu głównym zainteresowana osoba podnosi, iż data upływu sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia była późniejsza niż data wydania decyzji o przekazaniu.

43

W tej kwestii należy zauważyć, że właściwe organy wnioskującego państwa członkowskiego nie mogą w takiej sytuacji zrealizować przekazania danej osoby do innego państwa członkowskiego. Przeciwnie – są one z urzędu zobowiązane do podjęcia wszelkich środków koniecznych do przyjęcia odpowiedzialności pierwszego państwa członkowskiego i rozpoczęcia bez zwłoki badania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez tę osobę.

44

Zważywszy, po pierwsze, na wspomniany w motywie 19 rozporządzenia Dublin III cel polegający na zapewnieniu, zgodnie z art. 47 karty praw podstawowych, skutecznej ochrony praw zainteresowanych osób, oraz po drugie, na przypomniany w pkt 31 niniejszego wyroku cel polegający na szybkim zapewnieniu ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w interesie zarówno osób ubiegających się o taką ochronę, jak i prawidłowego ogólnego funkcjonowania systemu wprowadzonego tym rozporządzeniem, osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową powinien przysługiwać skuteczny i szybki środek zaskarżenia umożliwiający jej powołanie się na upływ sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 rzeczonego rozporządzenia, który nastąpił po wydaniu decyzji o przekazaniu.

45

W tej kwestii należy w niniejszej sprawie zauważyć, że przyznane w uregulowaniu austriackim osobie ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej prawo do powoływania się na okoliczności zaistniałe po wydaniu względem niej decyzji o przekazaniu, w ramach odwołania od tej decyzji, spełnia ten wymóg ustanowienia skutecznego i szybkiego środka zaskarżenia.

46

Z powyższych rozważań wynika, że art. 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III, rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia, jak również art. 47 karty praw podstawowych, należy interpretować w ten sposób, że osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową powinien przysługiwać skuteczny i szybki środek zaskarżenia umożliwiający jej powołanie się na upływ sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 rzeczonego rozporządzenia, który nastąpił po wydaniu decyzji o przekazaniu. Przyznane w uregulowaniu krajowym takim jak to rozpatrywane w sprawie w postępowaniu głównym osobie ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej prawo do powoływania się na okoliczności zaistniałe po wydaniu względem niej decyzji o przekazaniu, w ramach odwołania od tej decyzji, spełnia ten wymóg ustanowienia skutecznego i szybkiego środka zaskarżenia.

W przedmiocie kosztów

47

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Artykuł 29 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca należy interpretować w ten sposób, że jeżeli przekazanie nie zostało przeprowadzone w sześciomiesięcznym terminie określonym w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, odpowiedzialność zostaje z mocy prawa przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie i odmowa przejęcia lub wtórnego przejęcia danej osoby przez odpowiedzialne państwo członkowskie nie jest konieczna.

 

2)

Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013, rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia, jak również art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, należy interpretować w ten sposób, że osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową powinien przysługiwać skuteczny i szybki środek zaskarżenia umożliwiający jej powołanie się na upływ sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 29 ust. 1 i 2 rzeczonego rozporządzenia, który nastąpił po wydaniu decyzji o przekazaniu. Przyznane w uregulowaniu krajowym takim jak to rozpatrywane w sprawie w postępowaniu głównym osobie ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej prawo do powoływania się na okoliczności zaistniałe po wydaniu względem niej decyzji o przekazaniu, w ramach odwołania od tej decyzji, spełnia ten wymóg ustanowienia skutecznego i szybkiego środka zaskarżenia.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

Góra