—

w imieniu Hummel Holding A/S przez T. Böslinga, Rechtsanwalt,

—

w imieniu Nike Retail BV oraz Nike Inc. przez B. Führmeyera oraz F. Kleina, Rechtsanwälte,

—

w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez A. Collabollettę, avvocato dello Stato,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez J. Samnaddę, T. Scharfa oraz M. Wilderspina, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 97 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2009, L 78, s. 1).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu pomiędzy Hummel Holding A/S a Nike Inc. i jej spółką zależną, Nike Retail BV, w przedmiocie zarzucanego tym ostatnim spółkom naruszenia przysługującego Hummel Holding prawa do międzynarodowego znaku towarowego wywołującego skutki w Unii Europejskiej.

3

Motywy 11–13 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1) stanowią:

4

Artykuł 2 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi, co następuje:

„Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa członkowskiego”.

5

Artykuł 4 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia przewiduje:

„Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, jurysdykcję sądów każdego państwa członkowskiego, z zastrzeżeniem art. 22 i 23, określa prawo tego państwa”.

6

Rozporządzenie nr 207/2009 zostało zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2424 z dnia 16 grudnia 2015 r. (Dz.U. 2015, L 341, s. 21), które weszło w życie w dniu 23 marca 2016 r. Jednakże ze względu na datę zaistnienia okoliczności faktycznych w postępowaniu głównym rozpatrywane odesłanie prejudycjalne należy zbadać w świetle rozporządzenia nr 207/2009 w brzmieniu obowiązującym przed tą zmianą.

7

Motywy 15–17 rozporządzenia nr 207/2009 stanowią:

8

Artykuł 94 tego rozporządzenia, opatrzony nagłówkiem „Stosowanie rozporządzenia [nr 44/2001]”, jest ujęty w tytule X, który zawiera przepisy dotyczące jurysdykcji oraz postępowania w przypadku powództw odnoszących się do unijnych znaków towarowych. Artykuł ten stanowi:

„1.   Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, postanowienia rozporządzenia [nr 44/2001] stosują się do postępowań odnoszących się do [unijnych] znaków towarowych oraz zgłoszeń [unijnych] znaków towarowych, jak również do postępowań odnoszących się do jednoczesnych i kolejnych powództw na podstawie [unijnych] znaków towarowych i krajowych znaków towarowych.

2.   W przypadku postępowań w odniesieniu do powództw i roszczeń określonych w art. 96:

9

Artykuł 95 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Sądy w sprawach [unijnych] znaków towarowych”, przewiduje:

„Państwa członkowskie wyznaczają na swoich terytoriach możliwie jak najmniejszą liczbę krajowych sądów i trybunałów działających jako sądy pierwszej i drugiej instancji, zwanych dalej »sądami w sprawach [unijnych] znaków towarowych«, które pełnią funkcje powierzone im na mocy niniejszego rozporządzenia”.

10

Artykuł 96 tegoż rozporządzenia, zatytułowany „Jurysdykcja w sprawach naruszenia i ważności”, stanowi:

„Sądy w sprawach [unijnych] znaków towarowych mają wyłączną właściwość:

[…]”.

11

Artykuł 97 rozporządzenia nr 207/2009, zatytułowany „Jurysdykcja międzynarodowa”, ma następujące brzmienie:

„1.   Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia, jak również wszelkich przepisów rozporządzenia [nr 44/2001] mających zastosowanie na mocy art. 94, postępowania w odniesieniu do powództw i roszczeń określonych w art. 96 toczą się przed sądami tego państwa członkowskiego, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania/siedzibę, lub jeżeli nie ma on miejsca zamieszkania/siedziby w żadnym z państw członkowskich, w tym, w którym ma przedsiębiorstwo.

2.   Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania/siedziby ani przedsiębiorstwa w żadnym z państw członkowskich, postępowania takie toczą się przed sądami tego państwa członkowskiego, w którym miejsce zamieszkania/siedzibę ma powód, a jeżeli nie ma on miejsca zamieszkania/siedziby w żadnym z państw członkowskich, w tym, w którym ma przedsiębiorstwo.

3.   Jeżeli ani pozwany, ani powód nie mają takiego miejsca zamieszkania/siedziby ani przedsiębiorstwa, wówczas postępowanie toczy się przed sądami tego państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę [EUIPO].

[…]

5.   Postępowania w odniesieniu do powództw i roszczeń określonych w art. 96, z wyjątkiem powództw o stwierdzenie braku naruszenia [unijnego] znaku towarowego, mogą również toczyć się przed sądami państwa członkowskiego, w którym miało miejsce naruszenie lub wystąpiła groźba naruszenia lub w którym została dokonana czynność w rozumieniu art. 9 ust. 3 zdanie drugie”.

12

Artykuł 98 tego rozporządzenia, zatytułowany „Zakres jurysdykcji”, przewiduje w ust. 1:

„Sąd w sprawach [unijnych] znaków towarowych, którego właściwość wynika z art. 97 ust. 1–4, ma właściwość w sprawach, których przedmiotem są:

[…]”.

13

Spółka Hummel Holding jest mającym siedzibę w Danii przedsiębiorstwem produkującym artykuły sportowe, odzież sportową i rekreacyjną oraz buty sportowe i rekreacyjne. Jest ona właścicielem graficznego międzynarodowego znaku towarowego zarejestrowanego pod numerem 943057 i wywierającego skutki w Unii dla towarów z klasy 25 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, odpowiadających następującemu opisowi: „odzież, obuwie, nakrycia głowy”.

14

Nike, mająca siedzibę w Stanach Zjednoczonych, jest dominującą spółką grupy Nike, która zajmuje się sprzedażą artykułów sportowych na całym świecie. Nike Retail, mająca siedzibę w Niderlandach, również należy do wspomnianej grupy. Nike Retail prowadzi witrynę internetową, w której towary Nike są reklamowane i oferowane na sprzedaż między innymi w Niemczech. Poza sprzedażą online w tej witrynie internetowej towary Nike są sprzedawane w Niemczech za pośrednictwem niezależnych sprzedawców, którzy zaopatrują się w Nike Retail. Spółki grupy Nike nie prowadzą bezpośrednio w Niemczech punktów sprzedaży hurtowej ani detalicznej.

15

Nike Deutschland GmbH, której siedziba znajduje się we Frankfurcie nad Menem (Niemcy) i która nie jest stroną postępowania głównego, jest według Oberlandesgericht Düsseldorf (wyższego sądu krajowego w Düsseldorfie) spółką zależną Nike Retail. Nike Deutschland nie dysponuje własną witryną internetową ani nie prowadzi dystrybucji towarów wśród konsumentów końcowych lub pośredników. Natomiast negocjuje umowy zawierane między pośrednikami a Nike Retail oraz wspiera tę ostatnią spółkę w kwestiach reklamy i wykonywania tych umów. Nike Deutschland zapewnia także obsługę posprzedażową konsumentów końcowych.

16

Hummel Holding uważa, że niektóre towary Nike, w szczególności szorty do koszykówki, naruszają prawo do znaku towarowego, o którym mowa w pkt 13 niniejszego wyroku, i podnosi, że większość naruszeń miała miejsce w Niemczech. Wniosła ona przeciwko Nike i Nike Retail powództwo do Landgericht Düsseldorf (sądu okręgowego w Düsseldorfie, Niemcy), który uznał swoją właściwość na tej podstawie, że Nike Deutschland stanowi przedsiębiorstwo Nike, jednak oddalił powództwo co do istoty. Spółka Hummel Holding wniosła apelację od tego wyroku do sądu odsyłającego.

17

Hummel Holding żąda zaniechania przywozu, wywozu, reklamy, oferowania do sprzedaży i wprowadzania spornych towarów do obrotu lub zezwalania na to, by wprowadzano je do obrotu, po pierwsze, w odniesieniu do terytorium Unii (posiłkowo terytorium Republiki Federalnej Niemiec) względem Nike, a po drugie, w odniesieniu do terytorium Republiki Federalnej Niemiec względem Nike Retail.

18

Nike i Nike Retail podniosły zarzut braku jurysdykcji międzynarodowej sądów niemieckich.

19

Sąd odsyłający uważa, że jurysdykcja międzynarodowa sądów niemieckich do rozpatrzenia obejmującego całą Unię powództwa, które jest skierowane przeciwko spółkom grupy Nike, może wynikać tylko z art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Zauważa jednak, że zakres pojęcia „przedsiębiorstwa” w rozumieniu tego przepisu w przypadku spółek zależnych i samodzielnych spółek pośrednio zależnych budzi kontrowersje i nie został jeszcze wyjaśniony przez Trybunał.

20

W tych okolicznościach Oberlandesgericht Düsseldorf (wyższy sąd krajowy w Düsseldorfie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„W jakich okolicznościach prawnie samodzielna i mająca siedzibę w jednym z państw członkowskich Unii spółka pośrednio zależna przedsiębiorstwa, które samo nie ma siedziby w Unii, powinna być uznawana za »przedsiębiorstwo« tego podmiotu w rozumieniu art. 97 ust. 1 [rozporządzenia nr 207/2009]?”.

21

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 należy interpretować w ten sposób, że prawnie samodzielna spółka mająca siedzibę w państwie członkowskim, która jest spółką pośrednio zależną spółki dominującej niemającej swojej siedziby w Unii, stanowi „przedsiębiorstwo” tej spółki dominującej w rozumieniu tego przepisu.

22

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału względy zarówno jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasady równości wskazują na to, że treści przepisu prawa Unii, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię, którą należy ustalić, uwzględniając nie tylko brzmienie, ale również kontekst przepisu i cel danego uregulowania (zob. w szczególności wyroki: z dnia 18 stycznia 1984 r., Ekro, 327/82, EU:C:1984:11, pkt 11; z dnia 3 września 2014 r., Deckmyn i Vrijheidsfonds, C‑201/13, EU:C:2014:2132, pkt 14; z dnia 16 lipca 2015 r., Abcur, C‑544/13 i C‑545/13, EU:C:2015:481, pkt 45).

23

Tak jest w przypadku pojęcia „przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, jako że pojęcie to nie zostało zdefiniowane we wspomnianym rozporządzeniu, a rozporządzenie to nie zawiera żadnego odesłania do praw krajowych dla celów określenia jego znaczenia.

24

Przede wszystkim należy zauważyć, że rozporządzenie nr 207/2009 przewiduje z zastrzeżeniem wyjątków, które są w nim wyraźnie określone, stosowanie przepisów rozporządzenia nr 44/2001 do postępowań odnoszących się do unijnych znaków towarowych oraz zgłoszeń takich znaków towarowych, co wyraźnie wynika z motywu 16 rozporządzenia nr 207/2009 oraz z art. 94 i art. 97 ust. 1 tego rozporządzenia.

25

W tym względzie, choć niektóre przepisy rozporządzenia nr 44/2001, takie jak art. 5 pkt 5 i art. 18 ust. 2, odnoszą się także do pojęcia „oddziału”, tak że nie można wykluczyć, iż wskazówki wynikające z orzecznictwa Trybunału dotyczącego tych dwóch przepisów mogłyby w pewnej mierze mieć znaczenie dla celów wykładni pojęcia „przedsiębiorstwa” w rozumieniu rozporządzenia nr 207/2009, nie można jednak uznać, że każde ze wspomnianych pojęć powinno koniecznie mieć ten sam zakres bez względu na to, czy jest używane w ramach jednego czy drugiego z tych dwóch rozporządzeń.

26

Bez względu na zasadę stosowania rozporządzenia nr 44/2001 do postępowań sądowych dotyczących unijnego znaku towarowego stosowanie niektórych przepisów rzeczonego rozporządzenia, a w szczególności przepisów ujętych w art. 4 i art. 5 ust. 1, do postępowań wynikających z powództw i roszczeń określonych w art. 96 rozporządzenia nr 207/2009 jest wyłączone na mocy art. 94 ust. 2 tego ostatniego rozporządzenia. Przy uwzględnieniu wskazanego wyłączenia przewidziana w art. 95 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 właściwość sądów w sprawach unijnych znaków towarowych w zakresie rozpoznania powództw i roszczeń określonych w art. 96 rzeczonego rozporządzenia wynika z przepisów bezpośrednio określonych w tymże rozporządzeniu, które mają charakter lex specialis w stosunku do przepisów zawartych w rozporządzeniu nr 44/2001 (zob. podobnie wyrok z dnia 5 czerwca 2014 r., Coty Germany, C‑360/12, EU:C:2014:1318, pkt 26, 27).

27

Ponadto z jednej strony rozporządzenie nr 44/2001, a z drugiej strony rozporządzenie nr 207/2009, dążą do celów, które nie są identyczne. I tak rozporządzenie nr 44/2001 zmierza według motywów 12 i 13 tego rozporządzenia do uzupełnienia jurysdykcji opartej na łączniku miejsca zamieszkania pozwanego jurysdykcją opartą na innych łącznikach, które powinny zostać dopuszczone ze względu na ścisły związek pomiędzy sądem a sporem prawnym lub w interesie prawidłowego wymiaru sprawiedliwości, a w sprawach dotyczących ubezpieczenia, umów z udziałem konsumentów i z zakresu prawa pracy – do ochrony strony słabszej przez przepisy jurysdykcyjne dla niej bardziej korzystne niż przepisy ogólne.

28

Rozporządzenie nr 207/2009 ma ze swej strony na celu zgodnie z motywami 15–17 tego rozporządzenia wzmocnienie ochrony unijnych znaków towarowych i uniknięcie sprzecznych orzeczeń sądów, a także naruszania jednolitego charakteru wspomnianych znaków towarowych za pomocą orzeczeń sądów w sprawach unijnych znaków towarowych skutecznych i obejmujących całe terytorium Unii.

29

Należy zatem w celu określenia elementów, które charakteryzują pojęcie „przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, uwzględnić zgodnie z orzecznictwem Trybunału przypomnianym w pkt 22 niniejszego wyroku nie tylko brzmienie tego przepisu, lecz również jego kontekst i cele.

30

Brzmienie art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 nie zawiera uściśleń co do pojęcia „przedsiębiorstwa” dla celów jego stosowania. Wynika z niego jednak, że pozwany, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii, może w niej mieć jedno lub kilka przedsiębiorstw, co wydaje się a priori sugerować, iż w tym ostatnim przypadku sprawy mogą być wnoszone przed sądy różnych państw członkowskich, na których terytorium znajdują się takie przedsiębiorstwa.

31

Co się tyczy kontekstu, w który wpisuje się art. 97 rozporządzenia nr 207/2009, należy zauważyć, że przepis ten gwarantuje istnienie jurysdykcji sądowej w Unii dla wszystkich sporów dotyczących naruszenia oraz ważności unijnego znaku towarowego. Artykuł ten, który zawiera kilka podstaw jurysdykcji międzynarodowej, wylicza w ust. 1–4 kolejne kryteria umożliwiające określenie państwa członkowskiego, którego sądy na mocy art. 98 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia mają właściwość w zakresie zapewnienia skutecznej ochrony unijnych znaków towarowych na całym terytorium Unii.

32

Artykuł 97 rozporządzenia nr 207/2009 ustanawia jako zasadę w ust. 1 jurysdykcję sądów państwa członkowskiego, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania albo siedzibę, lub jeżeli nie ma on miejsca zamieszkania albo siedziby w żadnym z państw członkowskich, w tym, w którym ma przedsiębiorstwo. Tylko jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania albo siedziby ani przedsiębiorstwa w żadnym z państw członkowskich Unii, ust. 2 i 3 tego artykułu przewidują, odpowiednio, posiłkowo jurysdykcję sądów miejsca zamieszkania albo siedziby lub przedsiębiorstwa powoda, a w jeszcze dalszej kolejności posiłkowo – jurysdykcję sądów państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę EUIPO.

33

Co się tyczy art. 97 ust. 5 omawianego rozporządzenia, ustanawia on w szczególności jurysdykcję sądów państwa członkowskiego, w którym miało miejsce naruszenie lub wystąpiła groźba naruszenia, przy czym jednak w tym przypadku, jak wynika z art. 98 rozporządzenia nr 207/2009, sąd taki ma właściwość ograniczoną do terytorium państwa członkowskiego, w którym sąd ten ma siedzibę.

34

Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 80 opinii, art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 – przewidujący jurysdykcję sądów państwa członkowskiego, w którym położone jest przedsiębiorstwo spółki niemającej siedziby w Unii – wcale nie stanowiąc wyjątku od zasady ustalania jurysdykcji według miejsca zamieszkania pozwanego, która wynika z art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 w związku z motywem 11 tego rozporządzenia, stanowi raczej jej wdrożenie, co przemawia za szeroką wykładnią tego pojęcia.

35

Charakter ogólnej zasady, który przysługuje tej normie jurysdykcyjnej, będącej wyrazem maksymy actor sequitur forum rei, znajduje uzasadnienie w tym, że zasadniczo ułatwia ona pozwanemu prowadzenie obrony (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 lipca 2000 r., Group Josi, C‑412/98, EU:C:2000:399, pkt 35; z dnia 19 lutego 2002 r., Besix, C‑256/00, EU:C:2002:99, pkt 52). Tak jest zaś w przypadku – jak zauważył rzecznik generalny w pkt 82 opinii – gdy strona jest zobowiązana podjąć obronę przed sądami państwa członkowskiego, w którym ma przedsiębiorstwo i względem którego z tego względu znajduje się w bliższym położeniu.

36

Wykładnia ta nie narusza zresztą celów uregulowania dotyczącego unijnego znaku towarowego, przypomnianych w pkt 28 niniejszego wyroku, jako że orzeczenia mających jurysdykcję na podstawie art. 97 rozporządzenia nr 207/2009 sądów w sprawach unijnych znaków towarowych są skuteczne i obejmują całe terytorium Unii.

37

Taka szeroka wykładnia prowadzi do uznania, że są wymagane materialne oznaki umożliwiające w łatwy sposób ustalenie istnienia „przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 52 opinii, takie istnienie wymaga zatem pewnej formy rzeczywistej i stabilnej obecności, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza, a która przejawia się obecnością personelu i materialnego wyposażenia. Ponadto przedsiębiorstwo to powinno znajdować wyraz zewnętrzny w sposób trwały, jako przedłużenie działalności głównego przedsiębiorstwa (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 listopada 1978 r., Somafer, 33/78, EU:C:1978:205, pkt 11; z dnia 18 marca 1981 r., Blanckaert & Willems, 139/80, EU:C:1981:70, pkt 12; z dnia 9 grudnia 1987 r., SAR Schotte, 218/86, EU:C:1987:536, pkt 10; z dnia 19 lipca 2012 r., Mahamdia, C‑154/11, EU:C:2012:491, pkt 48).

38

W tym względzie pozbawione jest znaczenia to, czy na terytorium państwa członkowskiego przedsiębiorstwo spółki mającej siedzibę poza Unią ma osobowość prawną, czy jej nie ma (zob. podobnie wyrok z dnia 15 grudnia 2011 r., Voogsgeerd, C‑384/10, EU:C:2011:842, pkt 54). I tak osoby trzecie powinny mieć możliwość zdania się na wrażenie wywierane przez przedsiębiorstwo działające jako przedłużenie działalności głównego przedsiębiorstwa (zob. podobnie wyrok z dnia 9 grudnia 1987 r., SAR Schotte, 218/86, EU:C:1987:536, pkt 15).

39

Okoliczność, że spółka mająca siedzibę w państwie członkowskim, którego sądy rozpoznają daną sprawę, jest pośrednią spółką zależną spółki, której siedziba znajduje się poza Unią, a nie jej bezpośrednią spółką zależną, także nie ma znaczenia, o ile spełnione są przesłanki wskazane w pkt 37 niniejszego wyroku.

40

Co więcej, dla celów stosowania art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 nie jest istotne w zasadzie to, czy tak określone przedsiębiorstwo uczestniczyło, czy też nie uczestniczyło w zarzucanym naruszeniu. Taki wymóg, który nie jest przewidziany w art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, nie byłby bowiem ponadto do pogodzenia ze wspomnianą w pkt 34 niniejszego wyroku koniecznością szerokiej wykładni pojęcia „przedsiębiorstwa”.

41

Uwzględniwszy te rozważania, na zadane pytanie należy odpowiedzieć, iż art. 97 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 należy interpretować w ten sposób, że prawnie samodzielna spółka mająca siedzibę w państwie członkowskim, która jest spółką pośrednio zależną spółki dominującej niemającej swojej siedziby w Unii, stanowi w rozumieniu tego przepisu „przedsiębiorstwo” tej spółki dominującej, jeśli ta spółka zależna stanowi ośrodek działalności dysponujący w państwie członkowskim, w którym się znajduje, pewną formą rzeczywistej i stabilnej obecności, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza, a która znajduje wyraz zewnętrzny w sposób trwały, jako przedłużenie działalności wspomnianej spółki dominującej.

42

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 97 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że prawnie samodzielna spółka mająca siedzibę w państwie członkowskim, która jest spółką pośrednio zależną spółki dominującej niemającej swojej siedziby w Unii Europejskiej, stanowi w rozumieniu tego przepisu „przedsiębiorstwo” tej spółki dominującej, jeśli ta spółka zależna stanowi ośrodek działalności dysponujący w państwie członkowskim, w którym się znajduje, pewną formą rzeczywistej i stabilnej obecności, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza, a która znajduje wyraz zewnętrzny w sposób trwały, jako przedłużenie działalności wspomnianej spółki dominującej.