Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex
Dokument 62013CJ0282
Judgment of the Court (Third Chamber) of 22 January 2015.#T-Mobile Austria GmbH v Telekom-Control-Kommission.#Request for a preliminary ruling from the Verwaltungsgerichtshof.#Reference for a preliminary ruling — Electronic communications networks and services — Directive 2002/20/EC — Article 5(6) — Rights of use for radio frequencies and numbers — Directive 2002/21/EC — Article 4(1) — Right of appeal against a decision of a national regulatory authority — Meaning of ‘undertaking affected by a decision of a national regulatory authority’ — Article 9b — Transfer of individual rights to use radio frequencies — Reallocation of rights to use radio frequencies following the merger of two undertakings.#Case C-282/13.
Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 22 stycznia 2015 r.
T-Mobile Austria GmbH przeciwko Telekom-Control-Kommission.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgerichtshof.
Odesłanie prejudycjalne – Sieci i usługi łączności elektronicznej – Dyrektywa 2002/20/WE – Artykuł 5 ust. 6 – Prawo użytkowania częstotliwości radiowych i numerów – Dyrektywa 2002/21/WE – Artykuł 4 ust. 1 – Prawo odwołania się od decyzji krajowego organu regulacyjnego – Pojęcie „przedsiębiorstwa, którego dotyczy decyzja wydana przez krajowy organ regulacyjny” – Artykuł 9b – Przekazanie indywidualnych praw do użytkowania częstotliwości radiowych – Wtórny przydział praw do użytkowania częstotliwości radiowych w następstwie połączenia dwóch przedsiębiorstw.
Sprawa C-282/13.
Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 22 stycznia 2015 r.
T-Mobile Austria GmbH przeciwko Telekom-Control-Kommission.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgerichtshof.
Odesłanie prejudycjalne – Sieci i usługi łączności elektronicznej – Dyrektywa 2002/20/WE – Artykuł 5 ust. 6 – Prawo użytkowania częstotliwości radiowych i numerów – Dyrektywa 2002/21/WE – Artykuł 4 ust. 1 – Prawo odwołania się od decyzji krajowego organu regulacyjnego – Pojęcie „przedsiębiorstwa, którego dotyczy decyzja wydana przez krajowy organ regulacyjny” – Artykuł 9b – Przekazanie indywidualnych praw do użytkowania częstotliwości radiowych – Wtórny przydział praw do użytkowania częstotliwości radiowych w następstwie połączenia dwóch przedsiębiorstw.
Sprawa C-282/13.
Zbiór orzeczeń – ogólne
Identyfikator ECLI: ECLI:EU:C:2015:24
WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)
z dnia 22 stycznia 2015 r. ( *1 )
„Odesłanie prejudycjalne — Sieci i usługi łączności elektronicznej — Dyrektywa 2002/20/WE — Artykuł 5 ust. 6 — Prawo użytkowania częstotliwości radiowych i numerów — Dyrektywa 2002/21/WE — Artykuł 4 ust. 1 — Prawo odwołania się od decyzji krajowego organu regulacyjnego — Pojęcie „przedsiębiorstwa, którego dotyczy decyzja wydana przez krajowy organ regulacyjny” — Artykuł 9b — Przekazanie indywidualnych praw do użytkowania częstotliwości radiowych — Wtórny przydział praw do użytkowania częstotliwości radiowych w następstwie połączenia dwóch przedsiębiorstw”
W sprawie C‑282/13
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Verwaltungsgerichtshof (Austria) postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2013 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 24 maja 2013 r., w postępowaniu:
T‑Mobile Austria GmbH
przeciwko
Telekom-Control-Kommission,
przy udziale:
Hutchison Drei Austria Holdings GmbH, dawniej Hutchison 3G Austria Holdings GmbH,
Hutchison Drei Austria GmbH, dawniej Hutchison 3G Austria GmbH i Orange Austria Telecommunication GmbH,
Stubai SCA,
Orange Belgium SA,
A1 Telekom Austria AG,
Bundesministerin für Verkehr, Innovation und Technologie,
TRYBUNAŁ (trzecia izba),
w składzie: M. Ilešič, prezes izby, A. Ó Caoimh, C. Toader, E. Jarašiūnas (sprawozdawca) i C.G. Fernlund, sędziowie,
rzecznik generalny: M. Szpunar,
sekretarz: I. Illéssy, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 15 maja 2014 r.,
rozważywszy uwagi przedstawione:
— |
w imieniu T‑Mobile Austria GmbH przez E. Lichtenbergera, Rechtsanwalt, |
— |
w imieniu Telekom-Control-Kommission przez W. Feila, Rechtsanwalt, |
— |
w imieniu Hutchison Drei Austria Holdings GmbH oraz Hutchison Drei Austria GmbH przez B. Burtschera, Rechtsanwalt, |
— |
w imieniu A1 Telekom Austria AG przez H. Kristoferitscha oraz S. Hubera, Rechtsanwälte, |
— |
w imieniu rządu austriackiego przez A. Poscha, działającego w charakterze pełnomocnika, |
— |
w imieniu Komisji Europejskiej przez G. Brauna oraz L. Nicolae, działających w charakterze pełnomocników, |
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 9 września 2014 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
Niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 i 9b dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz.U. L 108, s. 33), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/140/WE z dnia 25 listopada 2009 r. (Dz.U. L 337, s. 37, zwanej dalej „dyrektywą ramową”) oraz art. 5 ust. 6 dyrektywy 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa o zezwoleniach) (Dz.U. L 108, s. 21), zmienionej dyrektywą 2009/140/WE (zwanej dalej „dyrektywą o zezwoleniach”). |
2 |
Wniosek ten został złożony w ramach sporu między T‑Mobile Austria GmbH (zwaną dalej „T‑Mobile Austria”) a Telekom‑Control‑Kommission (będącą austriackim organem regulacyjnym komisją kontroli telekomunikacji, zwaną dalej „TCK”) w przedmiocie odmówienia przez tę komisję przyznania T‑Mobile Austria statusu strony postępowania w sprawie udzielenia zgody na zmianę struktury akcjonariatu wynikającą z przejęcia Orange Austria Telecommunication GmbH (zwanej dalej „Orange”) przez Hutchison 3G Austria GmbH, obecnie Hutchison Drei Austria GmbH (zwaną dalej „Hutchison Drei Austria”), oraz możliwości odwołania się od decyzji TCK kończącej to postępowanie. |
Ramy prawne
Prawo Unii
3 |
Artykuł 4 dyrektywy ramowej, zatytułowany „Prawo odwołania się”, stanowi w ust. 1: „Państwa członkowskie zapewniają, aby na poziomie krajowym istniały skuteczne mechanizmy umożliwiające użytkownikom lub przedsiębiorstwom udostępniającym sieci lub [świadczącym] usługi łączności elektronicznej, których dotyczy dana decyzja wydana przez krajowy organ regulacyjny [zwany dalej „KOR”], korzystanie z prawa odwołania się od takiej decyzji do organu odwoławczego niezależnego od stron uczestniczących w sporze. Organ taki, który może być sądem, dysponuje odpowiednią wiedzą specjalistyczną pozwalającą mu na skuteczne wypełnianie swoich funkcji. Państwa członkowskie zapewniają, aby aspekty merytoryczne każdej sprawy zostały właściwie rozpatrzone, oraz zapewniają istnienie skutecznych środków odwoławczych. […]”. |
4 |
Artykuł 8 dyrektywy ramowej, zatytułowany „Cele prowadzonej polityki oraz zasady […] [regulacji]”, stanowi w ust. 2: „[KOR] będą wspierać konkurencję w dziedzinie udostępniania sieci i usług łączności elektronicznej oraz urządzeń towarzyszących i usług, m.in.: […]
[…]
|
5 |
Zgodnie z artykułem 9 dyrektywy ramowej, zatytułowanym „Przekazanie lub dzierżawa indywidualnych praw do użytkowania częstotliwości radiowych”: „1. Państwa członkowskie zapewniają, że przedsiębiorstwa mogą zgodnie z warunkami dotyczącymi praw do użytkowania częstotliwości radiowych oraz zgodnie z procedurami krajowymi przekazywać lub wydzierżawiać innym przedsiębiorstwom indywidualne prawa do użytkowania częstotliwości radiowych w pasmach, co do których jest to przewidziane w ramach środków wykonawczych przyjętych zgodnie z ust. 3. W przypadku innych pasm państwa członkowskie mogą również ustanowić możliwość przekazania lub dzierżawienia przez przedsiębiorstwa na rzecz innych przedsiębiorstw indywidualnych praw użytkowania częstotliwości radiowych zgodnie z krajowymi procedurami. […] 2. Państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa powiadamiały zgodnie z procedurami krajowymi o zamiarze lub fakcie przekazania praw do użytkowania częstotliwości radiowych właściwe organy krajowe odpowiedzialne za przyznawanie tych praw, a także by taki zamiar lub fakt były podawane do wiadomości publicznej […]. […]”. |
6 |
Artykuł 5 dyrektywy o zezwoleniach, zatytułowany „Prawo użytkowania częstotliwości radiowych i numerów”, stanowi w ust. 2 i 6: „2. […] Bez uszczerbku dla szczegółowych kryteriów i procedur przyjętych przez państwa członkowskie w celu przyznawania praw użytkowania częstotliwości radiowych […] [podmiotom rozpowszechniającym programy radiofoniczne i telewizyjne], aby osiągnąć cele leżące w interesie ogólnym zgodnie z prawem wspólnotowym, prawa użytkowania częstotliwości radiowych i numerów są przyznawane w oparciu o otwarte, obiektywne, przejrzyste, niedyskryminacyjne i proporcjonalne procedury, a w przypadku częstotliwości radiowych – zgodnie z przepisami art. 9 [dyrektywy ramowej]. Wyjątek od stosowania wymogu otwartych procedur może mieć zastosowanie w przypadkach, gdy przyznanie indywidualnych praw użytkowania częstotliwości radiowych […] [nadawcom programów radiofonicznych i telewizyjnych] jest konieczne do osiągnięcia celu leżącego w interesie ogólnym określonego przez państwa członkowskie zgodnie z prawem wspólnotowym. Przyznając takie prawa, państwa członkowskie określają, czy prawa te mogą być przekazane przez posiadacza prawa i na jakich warunkach. W przypadku częstotliwości radiowych takie określenie jest zgodne z art. 9 i 9b [dyrektywy ramowej]. […] 6. Właściwe organy krajowe zapewniają skuteczne i efektywne użytkowanie częstotliwości radiowych zgodnie z art. 8 ust. 2 i art. 9 ust. 2 [dyrektywy ramowej]. Zapewniają one [także], aby w wyniku przekazania lub gromadzenia praw użytkowania częstotliwości radiowych nie występowało zakłócenie konkurencji. Państwa członkowskie mogą w tym celu podjąć odpowiednie środki, takie jak nałożenie obowiązku sprzedaży lub dzierżawy praw użytkowania częstotliwości radiowych”. |
Prawo austriackie
7 |
Paragraf 8 Allgemeines Verwaltungsverfahrensgesetz (austriackiej ustawy ustanawiającej kodeks postępowania administracyjnego) brzmi: „Osobą zainteresowaną jest każdy, kto korzysta z czynności organu lub do kogo czynność ta się odnosi; stroną jest każdy, kto posiada względem przedmiotu tej czynności roszczenie prawne lub interes prawny”. |
8 |
Paragraf 54 Telekommunikationsgesetz 2003 (austriackiej ustawy prawo telekomunikacyjne z 2003 r. BGBl. I, 70/2003, zwanej dalej „TKG 2003”), zatytułowany „Przydział częstotliwości”, stanowi ust. 1: „Przydziału częstotliwości dokonuje się zgodnie z planem użytkowania i przeznaczenia częstotliwości, według obiektywnych, przejrzystych, niedyskryminacyjnych i proporcjonalnych kryteriów, stosując przejrzyste i obiektywne procedury, przy poszanowaniu neutralności technologicznej i usługowej”. |
9 |
Paragraf 55 TKG 2003, zatytułowany „Przydział częstotliwości przez organ regulacyjny”, brzmi następująco: „1) [KOR] przydziela przekazane częstotliwości kandydatowi spełniającemu ogólne warunki przewidziane w ust. 2 wiersz drugi oraz gwarantującemu najbardziej efektywne ich wykorzystanie […]. 2) [KOR] dokonuje przydziału częstotliwości zgodnie z zasadami otwartego, sprawiedliwego i niedyskryminującego postępowania oraz przy założeniu osiągnięcia skuteczności gospodarczej. Planowanego przydziału dokonuje się w drodze publicznego postępowania przetargowego
[…]
[…]”. |
10 |
Paragraf 56 TKG 2003, zatytułowany „Przekazanie praw do użytkowania częstotliwości i zmiana struktury akcjonariatu”, przewiduje: „1) Przekazanie przydzielonych przez [KOR] praw do użytkowania częstotliwości wymaga uprzedniej zgody tego organu. [KOR] publikuje wniosek o udzielenie zgody na przekazanie praw do użytkowania częstotliwości oraz swoją decyzję w tej sprawie. [KOR] podejmuje decyzję, dokonując w każdej sprawie oceny wpływu, w tym technicznego, na konkurencję. Zgoda może zostać obwarowana zobowiązaniami, gdy jest to konieczne w celu uniknięcia ryzyka naruszenia konkurencji. Należy w każdym wypadku odmówić zgody, jeżeli istnieje ryzyko naruszenia konkurencji mimo ustalonych zobowiązań. 1a) Jeśli w ramach przekazania praw do użytkowania częstotliwości okaże się, że zmiana sposobu i zakresu użytkowania częstotliwości jest konieczna do tego, aby uniknąć w obszarze konkurencji negatywnych skutków o charakterze technicznym, zmiany tej należy dokonać zgodnie z przepisami § 57. 2) Istotne zmiany struktury akcjonariatu spółek, którym przydzielono prawa do użytkowania częstotliwości w drodze postępowania przewidzianego w § 55, wymagają uprzedniej zgody [KOR]. Ustęp 1 zdania od trzeciego do ostatniego stosuje się odpowiednio. […]”. |
11 |
Paragraf 57 TKG 2003, zatytułowany „Zmiana przydziału częstotliwości”, stanowi w ust. 4: „Na wniosek posiadacza prawa [KOR] może (§ 54 ust. 3) dokonać zmiany wcześniej określonego użytkowania częstotliwości […]”. |
Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne
12 |
Z posiadanych przez Trybunał akt sprawy wynika, że spór w postępowaniu głównym jest związany z przejęciem spółki Orange, należącej do Stubai SCA i do Orange Belgium SA, przez spółkę Hutchison Drei Austria. Spółka A1 Telekom Austria AG (zwana dalej „A1 Telekom Austria”) była zaangażowana w tę transakcję w charakterze podmiotu nabywającego ustalone prawa do użytkowania częstotliwości będących w posiadaniu tej nowej jednostki powstałej w wyniku przejęcia. |
13 |
Ta transakcja między Hutchison Drei Austria a Orange, która stanowi koncentrację w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw) (Dz.U. L 24, s. 1), została zgłoszona Komisji Europejskiej w dniu 7 maja 2012 r. |
14 |
W dniu 23 maja 2012 r. Hutchison Drei Austria i Orange wniosły do TCK na podstawie § 56 ust. 2 TKG 2003 o udzielenie zgody na wynikającą ze wspomnianej koncentracji zmianę struktury akcjonariatu tych spółek. |
15 |
W dniu 9 lipca 2012 r. A1 Telekom Austria, Hutchison Drei Austria i Orange wniosły do TCK o udzielenie zgody na przekazanie ustalonych częstotliwości zgodnie z § 56 ust. 1 TKG 2003. |
16 |
W ramach wszczętego w dniu 23 maja 2012 r na żądanie Hutchison Drei Austria i Orange postępowania T‑Mobile Austria przedstawiła TCK w dniu 10 lipca 2012 r. uwagi, w których zgłosiła wątpliwości dotyczące przejęcia Orange przez Hutchison Drei Austria oraz zmiany struktury akcjonariatu tych spółek. T‑Mobile Austria wniosła o nałożenie na te spółki zobowiązań celem zapobieżenia naruszenia konkurencji. |
17 |
W dniu 10 grudnia 2012 r. T‑Mobile wniosła do TCK o przyznanie jej statusu strony tego postępowania w rozumieniu § 8 ustawy ustanawiającej kodeks postępowania administracyjnego. Spółka ta zażądała w tym względzie, po pierwsze, prawa do formalnego wysłuchania w ramach rzeczonego postępowania, doręczania jej pism wnioskodawców, ekspertyz oraz protokołu rozprawy, a także decyzji kończącej postępowanie w sprawie, i po drugie, możliwości odwołania się od tej decyzji. |
18 |
Decyzją z dnia 12 grudnia 2012 r. Komisja zatwierdziła koncentrację planowaną przez wyżej wymienione przedsiębiorstwa, obwarowując swoją zgodę określonymi zobowiązaniami. T‑Mobile została dopuszczona w ramach tego postępowania do udziału w rozprawie w charakterze zainteresowanej strony trzeciej; spółka ta wzięła także udział w konsultacjach podmiotów rynkowych, których przedmiotem były zobowiązania nałożone na Hutchison Drei Austria. |
19 |
Decyzją z dnia 13 grudnia 2012 r. TCK udzieliła zgody na wnioskowaną przez Hutchison Drei Austria i Orange zmianę struktury akcjonariatu, pod warunkiem w szczególności spełnienia przez te przedsiębiorstwa zobowiązań określonych w decyzji Komisji oraz przekazania na rzecz A1 Telekom Austria ustalonych praw do użytkowania częstotliwości radiowych. TCK udzieliła tym samym zgody na przekazanie przez Hutchison Drei Austria i Orange praw do użytkowania częstotliwości na rzecz spółki A1 Telekom Austria. Ponadto TCK oddaliła żądanie T‑Mobile Austria o przyznanie tej spółce statusu strony w postępowaniu w sprawie udzielenia zgody na zmianę struktury akcjonariatu Hutchison Drei Austria i Orange. |
20 |
W decyzji oddalającej to ostatnie żądanie spółki T‑Mobile Austria TCK uznała, że ani prawo krajowe, ani prawo Unii nie wymagają przyznania statusu strony postępowania w sprawie udzielenia zgody na zmianę struktury akcjonariatu przedsiębiorstwu udostępniającemu sieci lub świadczącemu usługi łączności elektronicznej, które obawia się, iż zmiana struktury akcjonariatu przedsiębiorstw z nim konkurujących zaszkodzi jego sytuacji ekonomicznej. |
21 |
T‑Mobile odwołała się od decyzji TCK do Verwaltungsgerichtshof (sądu administracyjnego). W uzasadnieniu skargi T‑Mobile podnosi, że należy uznać konkurenta, który sam posiada prawa do użytkowania częstotliwości, za podmiot, którego „dotyczy” w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej decyzja kończąca postępowanie w sprawie udzielenia przez KOR zgody na zmianę struktury akcjonariatu przedsiębiorstw lub przekazania praw do użytkowania częstotliwości radiowych. Spółka ta powołuje się w tym względzie na wyrok Tele2 Telecommunication (C‑426/05, EU:C:2008:103). |
22 |
Sąd odsyłający zmierza do ustalenia, czy należy uznać posiadającą prawa do użytkowania częstotliwości radiowych spółkę T‑Mobile Austria za podmiot, którego dotyczy, w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej, decyzja kończąca postępowanie w sprawie udzielenia zgody na zmianę struktury akcjonariatu wynikającą z transakcji o cechach zarazem połączenia z innymi przedsiębiorstwami udostępniającymi sieci lub świadczącemu usługi łączności elektronicznej, jak i przejęcia tych przedsiębiorstw. Sąd ten argumentuje, że w myśl wydanego przez niego w dniu 26 marca 2008 r. wyroku w przypadku uznania tej spółki za podmiot, którego dana decyzja „dotyczy” w rozumieniu § 8 ustawy ustanawiającej kodeks cywilny, należy jej przyznać status strony rzeczonego postępowania w rozumieniu tego przepisu. |
23 |
Sąd odsyłający podnosi, że na pierwszy rzut oka owo postępowanie nie przyznaje bezpośrednio praw przedsiębiorstwu niebędącemu stroną, którego sytuacja prawna pozostaje niezmieniona, ponieważ może ono nadal użytkować na dotychczasowych zasadach przydzielone mu wcześniej częstotliwości radiowe. Jednak zdaniem sądu odsyłającego nie można wykluczyć, że skarżącą, jako posiadacza praw do użytkowania częstotliwości radiowych, należy uznać za podmiot, którego dana decyzja dotyczy w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej. |
24 |
Sąd odsyłający zauważa bowiem, że w postępowaniu w sprawie zmiany struktury akcjonariatu przedsiębiorstw posiadających prawa do użytkowania częstotliwości radiowych przyjęcie odpowiednich środków towarzyszących może okazać się konieczne do tego, aby zapobiec zakłóceniom konkurencji związanym z przydziałem tych praw, przy czym ostatnie zdanie art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach wymienia wprost „sprzedaż[…] […] praw do użytkowania częstotliwości radiowych”. Sąd ten zauważa, że właśnie taka sytuacja miała miejsce w niniejszym przypadku, gdyż TCK oceniła, że konieczne będzie przekazanie części praw do użytkowania częstotliwości radiowych innemu przedsiębiorstwu ze względu na fakt, iż przejęcie Orange przez Hutchison Drei Austria groziło wspomnianego rodzaju zakłóceniem konkurencji. Tymczasem wedle sądu odsyłającego takie zobowiązanie dotyczy nie tylko sytuacji prawnej przedsiębiorstwa posiadającego prawa do użytkowania częstotliwości, które podlegają przekazaniu oraz przedsiębiorstwa będącego nabywcą tych praw, ale również sytuacji prawnej innych przedsiębiorstw, które posiadają już prawa do użytkowania częstotliwości radiowych, takich jak T‑Mobile Austria, i które są potencjalnymi nabywcami lub których stosunkowy udział w zasobach częstotliwości radiowych ulega zmianie z powodu połączenia przedsiębiorstw oraz częściowego przekazania praw do użytkowania częstotliwości radiowych innemu przedsiębiorstwu, wymuszonego koniecznością złagodzenia negatywnego wpływu takiego połączenia na konkurencję. |
25 |
Sąd odsyłający dodaje, że w ramach pierwotnego przydziału częstotliwości przez KOR kandydaci są stronami w postępowaniu łącznym, a wspomnianego przydziału należy dokonać przy poszanowaniu zasad otwartego, sprawiedliwego i niedyskryminacyjnego postępowania przewidzianego w art. 5 ust. 2 dyrektywy o zezwoleniach. Każde późniejsze przekazanie praw do użytkowania częstotliwości radiowych, czy to w drodze umowy, czy przeprowadzone przez KOR na mocy art. 5 ust. 6 tej dyrektywy, powinno w związku z tym także zostać dokonane zgodnie z tymi zasadami. |
26 |
W powyższych okolicznościach Verwaltungsgerichtshof postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym: „Czy art. 4 i 9b dyrektywy ramowej i art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach, należy interpretować w ten sposób, że przyznają one konkurentowi w postępowaniu krajowym przewidzianym przez art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach status podmiotu, którego dana decyzja »dotyczy« w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej?”. |
27 |
Postanowieniem z dnia 30 września 2013 r. Prezes Trybunału oddalił wniosek sądu odsyłającego o rozpatrzenie sprawy w trybie przyspieszonym przewidzianym w art. 23a statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 105 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości. |
W przedmiocie pytania prejudycjalnego
28 |
W przedstawionym pytaniu sąd odsyłający zwraca się w istocie o wyjaśnienie, czy art. 4 ust. 1 i art. 9b dyrektywy ramowej oraz art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach należy interpretować w ten sposób, że przedsiębiorstwo posiadające prawa do użytkowania częstotliwości radiowych będące konkurentem stron postępowania w sprawie udzielenia zgody na przewidziane we wspomnianym art. 5 ust. 6 przekazanie praw do użytkowania częstotliwości radiowych można uznać za podmiot, którego decyzja KOR kończąca owo postępowanie „dotyczy” w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej, i że w konsekwencji przysługuje mu prawo do udziału w rzeczonym postępowaniu. |
29 |
T‑Mobile Austria i Komisja podnoszą, że na pytanie to należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Natomiast Hutchison Drei Austria, Hutchison Drei Austria Holdings GmbH, A1 Telekom Austria i rząd austriacki uważają, że na pytanie to należy udzielić odpowiedzi przeczącej, wyjaśniając, iż art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach nie stwarza po stronie przedsiębiorstwa – które nie jest stroną postępowania w sprawie przewidzianego w tym artykule przekazania praw do użytkowania częstotliwości radiowych – żadnych uprawnień do udziału w tym postępowaniu. |
30 |
Zgodnie z art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej państwa członkowskie zapewniają, aby na poziomie krajowym istniały skuteczne mechanizmy umożliwiające użytkownikom lub przedsiębiorstwom udostępniającym sieci lub świadczącym usługi łączności elektronicznej, których dotyczy wydana przez KOR decyzja, korzystanie z prawa odwołania się od takiej decyzji do organu odwoławczego niezależnego od stron uczestniczących w sporze. |
31 |
Pojęcie użytkownika lub przedsiębiorstwa, których dotyczy wydana przez KOR decyzja, nie zostało jednak zdefiniowane w dyrektywie ramowej. |
32 |
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko brzmienie tego przepisu, lecz także jego kontekst oraz cele aktu prawnego, którego jest on częścią [zob. podobnie wyroki: Tele2 Telecommunication, EU:C:2008:103, pkt 27; a także The Number (UK) i Conduit Enterprises, C‑16/10, EU:C:2011:92, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo]. |
33 |
W tym względzie należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już, iż art. 4 dyrektywy ramowej stanowi wyraz zasady skutecznej ochrony sądowej, na mocy której sądy państw członkowskich mają obowiązek zapewnić ochronę sądową uprawnień podmiotów prawnych wynikających z prawa Unii (zob. podobnie wyrok Tele2 Telecommunication, EU:C:2008:103, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo). |
34 |
W sytuacji, o której mowa w art. 4 dyrektywy ramowej, państwa członkowskie są zatem zobowiązane ustanowić możliwość odwołania do organu sądowego w celu ochrony praw użytkowników i przedsiębiorstw wynikających z porządku prawnego Unii. Z powyższego wynika, że wymóg przyznania skutecznej ochrony sądowej, który leży u podstaw art. 4 dyrektywy ramowej, powinien znaleźć zastosowanie również w stosunku do użytkowników i przedsiębiorstw, którym mogą przysługiwać prawa wynikające ze porządku prawnego Unii, w szczególności dyrektyw dotyczących łączności elektronicznej i których prawa zostały naruszone w wyniku decyzji KOR (wyrok Tele2 Telecommunication, EU:C:2008:103, pkt 31, 32). |
35 |
Z tego względu Trybunał orzekł w ramach rozpatrywania sprawy dotyczącej przewidzianego w art. 16 dyrektywy ramowej postępowania w sprawie analizy rynku, że można uznać, iż decyzje KOR, które zmieniają lub uchylają konkretne obowiązki regulacyjne nałożone na przedsiębiorstwo posiadające znaczącą pozycję na właściwym rynku, „dotyczą” w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej użytkowników i przedsiębiorstw konkurujących z tym przedsiębiorstwem jako podmiotów, którym potencjalnie przysługują prawa odpowiadające konkretnym obowiązkom regulacyjnym nałożonym na to przedsiębiorstwo przez KOR (zob. podobnie wyrok Tele2 Telecommunication, EU:C:2008:103, pkt 36). |
36 |
Trybunał zaznaczył ponadto, że ze względu na to, iż na KOR spoczywa zgodnie z art. 8 ust. 2 dyrektywy ramowej obowiązek wspierania konkurencji w dziedzinie udostępniania sieci i usług łączności elektronicznej oraz urządzeń i usług towarzyszących, poprzez zapewnienie w szczególności, że nie występują zakłócenia czy ograniczenia konkurencji w sektorze łączności elektronicznej, ścisła wykładnia art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej, zgodnie z którą przepis ten nie przyznaje prawa do odwołania podmiotom innym niż adresaci decyzji KOR, byłaby trudna do pogodzenia z ogólnymi celami i zasadami prawnymi, które wynikają w odniesieniu do tych organów z art. 8 rzeczonej dyrektywy, a w szczególności z celem wspierania konkurencji (zob. podobnie wyrok Tele2 Telecommunication, EU:C:2008:103, pkt 37, 38). |
37 |
Jak wskazał rzecznik generalny w pkt 74 swej opinii, art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej dotyczy zwłaszcza każdego przedsiębiorstwa udostępniającego sieć lub świadczącego usługi łączności elektronicznej. Należy zatem uznać, że przepis ten dotyczy zarówno adresata danej decyzji, jak i innych przedsiębiorstw, które udostępniają sieć lub świadczą usługi łączności elektronicznej i które mogą konkurować z owym adresatem, o ile dana decyzja może oddziaływać na ich pozycję rynkową. |
38 |
Należy także zauważyć, że art. 8 ust. 2 dyrektywy ramowej nakłada na państwa członkowskie obowiązek zagwarantowania, iż KOR podejmują wszelkie stosowne środki mające na celu wspieranie konkurencji w dziedzinie świadczenia usług łączności elektronicznej, zapewniając, że nie występują zakłócenia czy ograniczenia konkurencji w sektorze łączności elektronicznej oraz usuwając ostatnie bariery rynkowe w zakresie świadczenia tych usług (zob. podobnie wyroki: Centro Europa 7, C‑380/05, EU:C:2008:59, pkt 81, jak również Komisja/Polska, C‑227/07, EU:C:2008:620, pkt 62, 63). |
39 |
Należy zatem stwierdzić, że możliwe jest uznanie, iż decyzja KOR kończąca postępowanie przewidziane dyrektywami o łączności elektronicznej dotyczy, w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej, przedsiębiorstwa takiego jak T‑Mobile Austria, wówczas gdy przedsiębiorstwo to udostępnia sieć lub świadczy usługi łączności elektronicznej i konkuruje z przedsiębiorstwem albo z przedsiębiorstwami będącymi adresatami decyzji KOR wydanej przeze niego w ramach postępowania zmierzającego do ochrony konkurencji i mogącej oddziaływać na pozycję rynkową tego pierwszego przedsiębiorstwa. |
40 |
Pytanie przedstawione w niniejszej sprawie przez sąd odsyłający dotyczy praw przysługujących konkurentowi w ramach postępowania w sprawie udzielenia zgody na zmianę struktury akcjonariatu przedsiębiorstw z nim konkurujących, która wiąże się z przekazaniem częstotliwości radiowych przedsiębiorstw biorących udział w tym postępowaniu i w konsekwencji – ze zmianą rozkładu częstotliwości radiowych między działającymi na rynku przedsiębiorstwami. Bezsporne jest, iż mowa tu o postępowaniu prowadzonym przez TCK na mocy art. 56 ust. 2 TKG 2003, w drodze którego dokonano transpozycji do prawa austriackiego art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach dotyczącego przekazana praw użytkowania częstotliwości radiowych. |
41 |
Należy w związku z tym ustalić, czy decyzje wydawane przez KOR na mocy art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach zmierzają do ochrony konkurencji i czy mogą one oddziaływać na pozycję rynkową udostępniającego sieć i świadczącego usługi łączności elektronicznej przedsiębiorstwa, które jest konkurentem adresata albo adresatów tych decyzji. |
42 |
Jeśli chodzi o postępowania w sprawie przekazania praw do użytkowania częstotliwości radiowych, art. 9b ust. 1 dyrektywy ramowej zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, że przedsiębiorstwa mogą, zgodnie z warunkami dotyczącymi praw do użytkowania częstotliwości radiowych oraz zgodnie z procedurami krajowymi, przekazywać innym przedsiębiorstwom indywidualne prawa do użytkowania częstotliwości radiowych. |
43 |
Zgodnie z art. 5 ust. 2 akapit drugi dyrektywy o zezwoleniach państwa członkowskie zapewniają, by pierwotny przydział praw do użytkowania częstotliwości radiowych dokonywany był w drodze otwartych, obiektywnych, przejrzystych, niedyskryminacyjnych i proporcjonalnych procedur oraz zgodnie z art. 9 dyrektywy ramowej. |
44 |
Poza tym art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach zobowiązuje KOR zwłaszcza do zapewnienia, by w wyniku przekazania lub gromadzenia praw użytkowania częstotliwości radiowych nie występowało zakłócenie konkurencji. |
45 |
W szczególności, jak przypomniano w pkt 38 niniejszego wyroku, art. 8 ust. 2 dyrektywy ramowej nakłada na państwa członkowskie obowiązek zagwarantowania, że KOR podejmą wszelkie stosowne środki mające na celu wspieranie konkurencji w dziedzinie świadczenia usług łączności elektronicznej, zapewniając, by nie wystąpiły zakłócenia czy ograniczenia konkurencji w sektorze łączności elektronicznej oraz usuwając ostatnie bariery rynkowe w zakresie świadczenia tych usług. |
46 |
Z powyższego wynika, że postępowanie w sprawie przekazania praw do użytkowania częstotliwości radiowych, do którego odnosi się zwłaszcza w art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach, a zatem i będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym postępowanie przed TCK zmierza do ochrony konkurencji. |
47 |
Ponadto, jak wynika z postanowienia odsyłającego, skarżąca w postępowaniu głównym, a mianowicie T‑Mobile Austria, konkuruje bezpośrednio na rynku usług łączności elektronicznej ze stronami transakcji przekazania częstotliwości, czyli z Orange, Hutchison Drei Austria i A1 Telekom Austria. Z tego względu należy zatem uznać, że decyzja KOR, taka jak ta kończąca postępowanie główne, dotyczy skarżącej, ponieważ przekazanie przez Orange i Hutchison Drei Austria na rzecz A1 Telekom Austria praw do użytkowania częstotliwości zmienia stosowne udziały każdego z wymienionych przedsiębiorstw w zasobach częstotliwości radiowych i, w konsekwencji, oddziałuje na pozycję T‑Mobile Austria na tym rynku. |
48 |
W świetle ogółu powyższych rozważań na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, że art. 4 ust. 1 i art. 9b dyrektywy ramowej oraz art. 5 ust. 6 dyrektywy o zezwoleniach należy interpretować w ten sposób, iż w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym dane przedsiębiorstwo można uznać za podmiot, którego decyzja KOR „dotyczy” w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy ramowej, zawsze gdy takie przedsiębiorstwo udostępniające sieć lub świadczące usługi łączności elektronicznej jest konkurentem przedsiębiorstwa albo przedsiębiorstw będących stroną postępowania w sprawie udzielenia zgody na przewidziane we wspomnianym art. 5 ust. 6 przekazanie praw do użytkowania częstotliwości radiowych oraz adresatem decyzji KOR, a decyzja ta może oddziaływać na pozycję rynkową tego pierwszego przedsiębiorstwa. |
W przedmiocie kosztów
49 |
Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem odsyłającym, nie podlegają zwrotowi. |
Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje: |
Artykuł 4 ust. 1 i art. 9b dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/140/WE z dnia 25 listopada 2009 r., oraz art. 5 ust. 6 dyrektywy 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa o zezwoleniach), zmienionej dyrektywą 2009/140, należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym dane przedsiębiorstwo można uznać za podmiot, którego decyzja krajowego organu regulacyjnego „dotyczy” w rozumieniu art. 4 ust. 1 dyrektywy 2002/21, zmienionej dyrektywą 2009/140, zawsze gdy takie przedsiębiorstwo udostępniające sieć lub świadczące usługi łączności elektronicznej jest konkurentem przedsiębiorstwa albo przedsiębiorstw będących stroną postępowania w sprawie udzielenia zgody na przewidziane we wspomnianym art. 5 ust. 6 przekazanie praw do użytkowania częstotliwości radiowych oraz adresatem decyzji krajowego organu regulacyjnego, a decyzja ta może oddziaływać na pozycję rynkową tego pierwszego przedsiębiorstwa. |
Podpisy |
( *1 ) Język postępowania: niemiecki.