1

Polyelectrolyte Producers Group GEIE (PPG) (zwana dalej „PPG”) i SNF SAS (zwana dalej „SNF”) wnoszą w odwołaniu o uchylenie postanowienia Sądu Unii Europejskiej z dnia 21 września 2011 r. w sprawie T-268/10 PPG i SNF przeciwko ECHA, Zb.Orz. s. II-6595, (zwanego dalej „zaskarżonym postanowieniem”), którym Sąd odrzucił jako niedopuszczalną wniesioną przez wnoszące odwołanie skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) o identyfikacji akrylamidu (WE nr 201‑173‑7) jako substancji spełniającej kryteria, o których mowa w art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz.U. L 396, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2007, L 136, s. 3) (zwanego dalej „rozporządzeniem REACH”) i o umieszczeniu akrylamidu na liście substancji zidentyfikowanych w celu włączenia ostatecznie do załącznika XIV do wspomnianego rozporządzenia, zgodnie z art. 59 tego rozporządzenia (zwanej dalej „sporną decyzją”).

2

W art. 57 rozporządzenia REACH wymieniono substancje, które mogą zostać włączone do załącznika XIV do tego rozporządzenia zatytułowanego „Wykaz substancji podlegających procedurze udzielania zezwoleń”. Artykuł 57 lit. a) i b) tego rozporządzenia wskazuje substancje spełniające kryteria klasyfikacji jako substancje rakotwórcze i mutagenne, zaliczające się do niektórych klas.

3

Zgodnie z zatytułowanym „Identyfikacja substancji, o których mowa w art. 57” art. 59 tego rozporządzenia:

„1.   Procedurę określoną w ust. 2–10 niniejszego artykułu stosuje się w celu identyfikacji substancji spełniających kryteria, o których mowa w art. 57, oraz ustalenia kandydackiej listy substancji do ewentualnego włączenia do załącznika XIV [(zwanej dalej »listą substancji kandydackich«)] […].

[…]

10.   [ECHA] publikuje na swej stronie internetowej i aktualizuje listę, o której mowa w ust. 1, niezwłocznie po podjęciu decyzji o umieszczeniu na niej substancji”.

4

Artykuł 94 ust. 1 rozporządzenia REACH przewiduje, że skarga na decyzję podjętą przez Radę Odwoławczą ECHA lub, w sytuacji gdy nie przysługuje odwołanie do tej Rady, przez ECHA, może zostać wniesiona przed Sąd lub Trybunał Sprawiedliwości zgodnie z postanowieniami art. 263 TFUE.

5

Nie przewidziano żadnego środka odwoławczego do tej Rady od decyzji podjętych zgodnie z art. 59 tego rozporządzenia.

6

Artykuł 102 regulaminu postępowania przed Sądem stanowi:

„1.   Jeżeli termin do zaskarżenia aktu wydanego przez instytucję biegnie od dnia opublikowania tego aktu, termin ten jest liczony w sposób określony w art. 101 § 1 lit. a), począwszy od upływu czternastego dnia następującego po dniu opublikowania tego aktu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

2.   Terminy procesowe są przedłużane o dziesięciodniowy termin uwzględniający odległość”.

7

PPG jest europejskim ugrupowaniem interesów gospodarczych reprezentującym interesy spółek zajmujących się produkcją lub przywozem polielektrolitów, poliakrylamidu lub innych polimerów zawierających akrylamid. Do ugrupowania tego należy spółka SNF.

8

W dniu 25 sierpnia 2009 r. Królestwo Niderlandów przekazało ECHA dokumentację, którą opracowało, dotyczącą identyfikacji akrylamidu jako substancji spełniającej kryteria ustanowione w art. 57 lit. a) i b) rozporządzenia REACH.

9

Po przeprowadzeniu określonego w art. 59 rozporządzenia REACH postępowania ECHA sporną decyzją zidentyfikowała akrylamid jako substancję spełniającą kryteria ustanowione w art. 57 tego rozporządzenia i wpisała akrylamid na listę substancji kandydackich.

10

W dniu 30 marca 2010 r. lista ta, zawierająca akrylamid, została opublikowana na stronie internetowej ECHA zgodnie z art. 59 ust. 10 rozporządzenia REACH.

11

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 10 czerwca 2010 r. PPG i SNF wniosły skargę mającą na celu stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

12

W dniu 5 listopada 2010 r., w piśmie złożonym w sekretariacie Sądu, ECHA podniosła zarzut niedopuszczalności tej skargi. Powołała się ona na trzy zarzuty niedopuszczalności oparte, przede wszystkim, na niezachowaniu terminu do wniesienia skargi oraz, ewentualnie, na tym, że sporna decyzja nie dotyczy skarżących bezpośrednio, oraz na fakcie, że decyzja ta, jako że nie jest aktem regulacyjnym w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE, nie dotyczy skarżących indywidualnie.

13

Królestwo Niderlandów i Komisja Europejska zostały dopuszczone do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania ECHA. Komisja poparła argumentację ECHA, opartą na niezachowaniu terminu do wniesienia skargi i również powołała się na niedopuszczalność wspomnianej skargi ze względu na zawisłość sporu.

14

W odniesieniu do niezachowania terminu do wniesienia skargi ECHA i Komisja podnoszą w istocie, że sporna decyzja została opublikowana w dniu 30 marca 2010 r. i że przewidziany w art. 263 akapit szósty TFUE termin do wniesienia skargi na tę decyzję biegł do dnia 30 maja 2010 r. Począwszy od tego dnia biegł dodatkowy dziesięciodniowy termin uwzględniający odległość przewidziany w art. 102 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem, zatem łączny termin do wniesienia skargi upłynął w dniu 9 czerwca 2010 r. W rezultacie skarga wniesiona przez PPG i SNF w dniu 10 czerwca 2010 r. została złożona z opóźnieniem.

15

Wnoszący odwołanie powołali się na zastosowanie art. 102 § 1 wspomnianego regulaminu postępowania, uznając, że termin do wniesienia skargi należy liczyć począwszy od upływu czternastego dnia następującego po dniu opublikowania spornej decyzji, a zatem termin ten w niniejszej sprawie został zachowany.

16

W pkt 33 zaskarżonego postanowienia Sąd orzekł, że powyższy przepis stosuje się zgodnie z jego brzmieniem wyłącznie do aktów publikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, podczas gdy zgodnie z art. 59 ust. 10 rozporządzenia REACH publikacja listy substancji kandydackich następuje na stronie internetowej ECHA i żaden inny przepis tego rozporządzenia nie przewiduje innej formy publikacji.

17

W tym względzie w pkt 35 tego postanowienia Sąd przede wszystkim uznał, że publikacja wyłącznie w Internecie odbywa się drogą elektroniczną, tak że akty, które są w ten sposób opublikowane, stają się w tym samym czasie publicznie dostępne w całej Unii Europejskiej. Natomiast zdaniem Sądu, mimo że Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej jest również dostępny w wersji elektronicznej w Internecie, jego jedyną wersją autentyczną jest wersja drukowana.

18

Następnie Sąd uznał w pkt 37 zaskarżonego postanowienia, że orzecznictwo Sądu dotyczące publikacji decyzji z zakresu pomocy państwa nie może zostać przeniesione na grunt niniejszej sprawy. Sąd sprecyzował w tym zakresie, że chociaż, zgodnie z orzecznictwem, fakt przyznania osobom trzecim pełnego dostępu do tekstu decyzji umieszczonej na stronie internetowej łącznie z publikacją skróconego komunikatu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej otwiera możliwość stosowania art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem, to publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej jest wyraźnie przewidziana w tego rodzaju sprawach w art. 26 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [108 TFUE] (Dz.U. L 83, s. 1).

19

Wreszcie Sąd w pkt 38 zaskarżonego postanowienia oddalił argument wnoszących odwołanie, zgodnie z którym fakt niestosowania art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem do publikacji przewidzianych wyłącznie w Internecie w prawie Unii stanowi dyskryminację lub arbitralne traktowanie wnoszących odwołanie. Uznał on, że nie można porównać sytuacji faktycznej i prawnej osoby, jaka powstała w wyniku publikacji aktu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, z sytuacją, w której osoba ta znajdzie się w wyniku publikacji aktu wyłącznie w Internecie. Ponadto zdaniem Sądu uwzględnienie daty publikacji spornej decyzji na stronie internetowej ECHA jako daty publikacji w rozumieniu art. 263 akapit szósty TFUE gwarantuje równe traktowanie wszystkich osób zainteresowanych, zapewniając, że termin na wniesienie skargi na tę decyzję jest obliczany w ten sam sposób w odniesieniu do wszystkich osób. Sąd dodał, że różnice w odniesieniu do obliczania terminu do wniesienia skargi istniejące między publikacją w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej a publikacją w Internecie są, w każdym razie, również uzasadnione z uwagi na cechy charakterystyczne publikacji w Internecie.

20

Na podstawie badania bezwzględnej przeszkody procesowej dotyczącej niezachowania terminu do wniesienia skargi Sąd odrzucił skargę PPG i SNF jako niedopuszczalną, bez badania pozostałych zarzutów niedopuszczalności podniesionych przez ECHA i przez Komisję.

21

Wnoszący odwołanie wnoszą do Trybunału o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz stwierdzenie nieważności spornej decyzji lub, tytułem żądania ewentualnego, skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd w celu wydania przez niego orzeczenia w przedmiocie ich skargi oraz obciążenie ECHA kosztami postępowania w obydwu instancjach.

22

ECHA oraz Królestwo Niderlandów i Komisja popierające ECHA w pierwszej instancji zwracają się do Trybunału o uznanie odwołania za bezzasadne i obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.

23

Wnoszący odwołanie podnoszą jeden zarzut oparty na naruszeniu prawa przez Sąd w wykładni i zastosowaniu art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem, bowiem skutkiem tego błędu jest naruszenie zasady skutecznej ochrony sądowej. Twierdzą oni, że czternastodniowy termin wskazany w tym przepisie powinien być stosowany do wszystkich publikowanych decyzji a nie tylko do tych, które publikowane są w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

24

W tym względzie wnoszący odwołanie twierdzą, że zasady leżące u podstaw uwzględnienia czternastodniowego terminu przewidzianego we wspomnianym art. 102 § 1 przy obliczaniu terminu do wniesienia skargi, a mianowicie zasady pewności prawa i równości osób trzecich, mają zastosowanie również do publikacji w Internecie. W odniesieniu do pkt 37 zaskarżonego postanowienia uważają oni, że co się tyczy zarówno spornej decyzji, jak również decyzji wydanych w dziedzinie pomocy państwa i leżących u podstaw orzecznictwa, na które powołał się Sąd w tym punkcie, decyzja formalna jest publikowana w Internecie. Tak więc Sąd naruszył prawo, wprowadzając rozróżnienie pomiędzy tymi dwoma sytuacjami.

25

Ponadto wbrew temu, co Sąd stwierdził w pkt 38 zaskarżonego postanowienia, sytuacja faktyczna i prawna, w której znajduje się osoba w wyniku publikacji aktu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, jest identyczna z sytuacją, w której znajdzie się ta osoba w wyniku publikacji aktu wyłącznie w Internecie, skutkiem czego niezastosowanie art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem do publikacji wyłącznie w Internecie stanowi dyskryminację i arbitralne traktowanie.

26

Zdaniem ECHA, popieranej przez Królestwo Niderlandów, nie należy stosować wspomnianego przepisu w sposób wykraczający poza jego brzmienie. W tym względzie agencja ta przypomina z jednej strony, że ścisłe stosowanie uregulowań Unii dotyczących terminów procesowych wiąże się z wymogiem pewności prawa oraz konieczności zapobieżenia jakiejkolwiek dyskryminacji lub arbitralnemu traktowaniu w ramach wymiaru sprawiedliwości a z drugiej strony, iż terminy te, które zostały ustanowione w celu zapewnienia jasności i pewności stanów prawnych, mają charakter bezwzględnie wiążący i nie mogą w konsekwencji być zmieniane w drodze umowy stron lub postanowienia sądu. Sąd może rozszerzyć zakres stosowania art. 102 § 1 regulaminu postępowania, jedynie zmieniając regulamin. ECHA zwraca również szczególną uwagę na różnicę istniejącą pomiędzy publikacją w Internecie a publikacją w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

27

Komisja uważa, że wnoszący odwołanie doświadczyliby dyskryminacji lub arbitralnego traktowania tylko wtedy, gdyby zastosowano wobec nich termin krótszy niż termin, z którego skorzystali pozostali uczestnicy postępowania znajdujący się w takiej samej sytuacji, a mianowicie uczestnicy również zamierzający kwestionować zgodność z prawem listy substancji kandydackich. Tymczasem, jak Sąd orzekł w pkt 38 zaskarżonego postanowienia, sytuacja, w której znajdują się osoby kwestionujące akt opublikowany wyłącznie na stronie internetowej, jest odmienna od sytuacji, w jakiej znajdują się osoby żądające stwierdzenia nieważności aktu opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Komisja podnosi również, że Sąd nie naruszył prawa w pkt 35 i 37 zaskarżonego postanowienia.

28

Należy wskazać na wstępie, że bezsporne jest, iż decyzja ECHA o umieszczeniu danej substancji na liście substancji kandydackich stanowi akt zaskarżalny w rozumieniu art. 263 akapit pierwszy TFUE. Artykuł 94 ust. 1 rozporządzenia REACH przewiduje bowiem środek odwoławczy na podstawie tego art. 263 decyzji ECHA, jeżeli w szczególności nie przysługuje odwołanie do Rady Odwoławczej ECHA. Tak jest w przypadku decyzji podjętych na podstawie art. 59 tego rozporządzenia.

29

W odniesieniu do aktu opublikowanego art. 263 akapit szósty TFUE przewiduje dwumiesięczny termin do wniesienia skargi od daty publikacji tego aktu. Artykuł 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem stanowi, że, jeżeli termin do zaskarżenia aktu wydanego przez instytucję biegnie od dnia opublikowania tego aktu, termin ten jest liczony, począwszy od upływu czternastego dnia następującego po dniu opublikowania tego aktu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

30

Wbrew temu, co Sąd orzekł w pkt 33 zaskarżonego postanowienia, z brzmienia powyższego przepisu nie wynika, że ma on zastosowanie jedynie do aktów opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

31

Jak bowiem wskazał rzecznik generalny w pkt 76 i 77 opinii, sposób, w jaki została sformułowana część pierwsza zdania stanowiąca art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem, odnosi się, podobnie jak art. 263 akapit szósty TFUE, do publikacji aktów w ogólności. Powołanie się na Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej w części drugiej rzeczonego zdania można zatem wyjaśnić tym, że publikacja w nim była jedyną możliwością w chwili przyjęcia tego regulaminu postępowania.

32

Z powyższego wynika, że nie jest wykluczone, iż przepis zawarty w art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem znajduje zastosowanie do określonego aktu opublikowanego wyłącznie w Internecie, takiego jak sporna decyzja.

33

Ponadto, ponieważ sposób sformułowania art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem mógłby prowadzić do powstania uzasadnionych wątpliwości, należy, w braku istotnych powodów przemawiających za przyjęciem odmiennego stanowiska, uprzywilejować stanowisko niepociągające za sobą prekluzji, która pozbawiałaby zainteresowane osoby ich prawa do środka prawnego przed sądem (zob. podobnie wyrok z dnia 5 kwietnia 1979 r. w sprawie 117/78 Orlandi przeciwko Komisji, Rec. s. 1613, pkt 11).

34

Bardziej ogólnie rzecz ujmując, należy przypomnieć, że gdy treści przepisu brakuje jasności, pod uwagę należy wziąć kontekst, w jaki wpisuje się ten przepis, i cele, jakie realizuje (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C‑149/11 Leno Merken, pkt 39).

35

W tym względzie należy stwierdzić, że cel czternastodniowego terminu przewidzianego w art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem polega na zapewnieniu zainteresowanym osobom dostatecznie długiego czasu do wniesienia skargi na opublikowane akty, a zatem poszanowania prawa do skutecznej ochrony sądowej, ustanowionego obecnie w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

36

Ponieważ, jak uznano w pkt 31 niniejszego wyroku, art. 102 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem można interpretować jako odnoszący się do każdego opublikowanego aktu, bez względu na sposób jego publikacji, przepis ten należy interpretować w ten sposób, aby uniknąć sytuacji, w której zainteresowane osoby, opierając się na dostatecznie długim dodatkowym czasie czternastu dni do wniesienia skargi, nie zostały pozbawione skutecznej ochrony sądowej.

37

Z powyższego wynika, że Sąd naruszył prawo, orzekając, iż wspomniany przepis ma zastosowanie tylko do aktów opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, i uznając w konsekwencji skargę PPG i SNF za niedopuszczalną.

38

W świetle całości powyższych rozważań należy uwzględnić jeden zarzut podniesiony przez wnoszące odwołanie, a zatem uwzględnić ich odwołanie i uchylić zaskarżone postanowienie.

39

Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przypadku uchylenia orzeczenia Sądu Trybunał może wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala, lub skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.

40

Ponieważ w niniejszym przypadku stan sporu nie pozwala na rozstrzygnięcie, niniejszą sprawę należy skierować do ponownego rozpoznania przez Sąd, stanowiąc jednocześnie, że rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zostanie wydane w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje: