Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex
Dokument 62008CJ0022
Judgment of the Court (Third Chamber) of 4 June 2009.#Athanasios Vatsouras (C-22/08) and Josif Koupatantze (C-23/08) v Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Nürnberg 900.#References for a preliminary ruling: Sozialgericht Nürnberg - Germany.#European citizenship - Free movement of persons - Articles 12 EC and 39 EC - Directive 2004/38/EC - Article 24(2) - Assessment of validity - Nationals of a Member State - Professional activity in another Member State - Level of remuneration and duration of the activity - Retention of the status of ‘worker’ - Right to receive benefits in favour of job-seekers.#Joined cases C-22/08 and C-23/08.
Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 4 czerwca 2009 r.
Athanasios Vatsouras (C-22/08) i Josif Koupatantze (C-23/08) przeciwko Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Nürnberg 900.
Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym: Sozialgericht Nürnberg - Niemcy.
Obywatelstwo europejskie - Swobodny przepływ osób - Artykuły 12 WE i 39 WE - Dyrektywa 2004/38/WE - Artykuł 24 ust. 2 - Ocena ważności - Obywatele państwa członkowskiego - Działalność zawodowa w innym państwie członkowskim - Poziom wynagrodzenia i czas trwania działalności - Utrzymanie statusu "pracownika" - Prawo do pobierania świadczeń dla poszukujących pracy.
Sprawy połączone C-22/08 oraz C-23/08.
Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 4 czerwca 2009 r.
Athanasios Vatsouras (C-22/08) i Josif Koupatantze (C-23/08) przeciwko Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Nürnberg 900.
Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym: Sozialgericht Nürnberg - Niemcy.
Obywatelstwo europejskie - Swobodny przepływ osób - Artykuły 12 WE i 39 WE - Dyrektywa 2004/38/WE - Artykuł 24 ust. 2 - Ocena ważności - Obywatele państwa członkowskiego - Działalność zawodowa w innym państwie członkowskim - Poziom wynagrodzenia i czas trwania działalności - Utrzymanie statusu "pracownika" - Prawo do pobierania świadczeń dla poszukujących pracy.
Sprawy połączone C-22/08 oraz C-23/08.
Identyfikator ECLI: ECLI:EU:C:2009:344
WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)
z dnia 4 czerwca 2009 r. ( *1 )
„Obywatelstwo europejskie — Swobodny przepływ osób — Artykuły 12 WE i 39 WE — Dyrektywa 2004/38/WE — Artykuł 24 ust. 2 — Ocena ważności — Obywatele państwa członkowskiego — Działalność zawodowa w innym państwie członkowskim — Poziom wynagrodzenia i czas trwania działalności — Utrzymanie statusu „pracownika” — Prawo do pobierania świadczeń dla poszukujących pracy”
mających za przedmiot wnioski o wydanie, na podstawie art. 234 WE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożone przez Sozialgericht Nürnberg (Niemcy), postanowieniami z dnia 18 grudnia 2007 r., które wpłynęły do Trybunału w dniu 22 stycznia 2008 r., w postępowaniach:
W sprawach połączonych C-22/08 i C-23/08
Athanasios Vatsouras (C-22/08)
Josif Koupatantze (C-23/08)
przeciwko
Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Nürnberg 900,
TRYBUNAŁ (trzecia izba),
w składzie: A. Rosas, prezes izby, A. Ó Caoimh, J.N. Cunha Rodrigues (sprawozdawca), U. Lõhmus i P. Lindh, sędziowie,
rzecznik generalny: D. Ruiz-Jarabo Colomer,
sekretarz: B. Fülöp, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 4 lutego 2009 r.,
rozważywszy uwagi przedstawione:
— |
w imieniu rządu niemieckiego przez M. Lummę oraz C. Blaschkego, działających w charakterze pełnomocników, |
— |
w imieniu rządu duńskiego przez J. Beringa Liisberga oraz B. Weis Fogh, działających w charakterze pełnomocników, |
— |
w imieniu rządu niderlandzkiego przez C. Wissels oraz M. de Gravego, działających w charakterze pełnomocników, |
— |
w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez I. Rao oraz J. Coppela, działających w charakterze pełnomocników, |
— |
w imieniu Parlamentu Europejskiego przez E. Perilla, A. Auerspergera Maticia oraz U. Rössleina, działających w charakterze pełnomocników, |
— |
w imieniu Rady Unii Europejskiej przez M. Veigę oraz M. Simm, działające w charakterze pełnomocników, |
— |
w imieniu Komisji Wspólnot Europejskich przez D. Maidani oraz F. Hoffmeistera, działających w charakterze pełnomocników, |
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 12 marca 2009 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
Wnioski o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym dotyczą wykładni art. 12 WE i 39 WE oraz ważności art. 24 ust. 2 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. L 158, s. 77, oraz sprostowania Dz.U. 2004, L 229, s. 35, L 197, s. 34 oraz Dz.U. 2007, L 204, s. 28). |
2 |
Wnioski te zostały przedstawione w ramach sporów pomiędzy A. Vatsourasem i J. Koupatantzem a Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Nürnberg 900 (organem ds. zatrudnienia miasta Norymbergii 900, zwanym dalej „ARGE”) dotyczących cofnięcia świadczeń podstawowego zabezpieczenia dla poszukujących pracy, z których korzystali wyżej wymienieni. |
Ramy prawne
Uregulowania wspólnotowe
3 |
Motywy 1 i 9 dyrektywy 2004/38 mają następujące brzmienie:
[…]
|
4 |
Artykuł 6 dyrektywy 2004/38 brzmi: „1. Przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy obywatele Unii posiadają prawo pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego bez wypełniania jakichkolwiek warunków i formalności innych niż wymóg posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. 2. Przepisy ust. 1 stosuje się również w odniesieniu do posiadających ważny paszport członków rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich, towarzyszących lub dołączających do obywatela Unii”. |
5 |
Artykuł 7 dyrektywy 2004/38 stanowi: „1. Wszyscy obywatele Unii posiadają prawo pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego przez okres dłuższy niż trzy miesiące, jeżeli:
[…] 3. Do celów ust. 1 lit. a) obywatel Unii, który nie jest dłużej pracownikiem najemnym lub osobą pracującą na własny rachunek, zachowuje status pracownika najemnego lub osoby pracującej na własny rachunek w następujących okolicznościach: […]
[…]”. |
6 |
Artykuł 14 tej dyrektywy przewiduje w szczególności: „1. Obywatele Unii i członkowie ich rodziny posiadają prawo pobytu przewidziane w art. 6 dopóty, dopóki nie staną się nieracjonalnym obciążeniem dla systemu pomocy społecznej w przyjmującym państwie członkowskim. 2. Obywatele Unii i członkowie ich rodziny posiadają prawo pobytu przewidziane w art. 7, 12 i 13 dopóty, dopóki spełniają warunki w nich określone. […] 4. W drodze odstępstwa od ust. 1 i 2 oraz bez uszczerbku dla przepisów rozdziału VI, w żadnym wypadku środek wydalenia nie może być stosowany wobec obywateli Unii lub członków ich rodziny, jeżeli: […]
|
7 |
Zgodnie z art. 24 dyrektywy 2004/38: „1. Z zastrzeżeniem specjalnych przepisów wyraźnie określonych w traktacie i prawie wtórnym wszyscy obywatele Unii zamieszkujący na podstawie niniejszej dyrektywy na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego są traktowani na równi z obywatelami tego państwa członkowskiego w zakresie ustanowionym w traktacie. Korzystanie z tego prawa obejmuje członków rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich i posiadają prawo pobytu lub stałego pobytu. 2. W drodze odstępstwa od ust. 1 przyjmujące państwo członkowskie nie jest zobowiązane do przyznania uprawnienia do pomocy społecznej w ciągu pierwszych trzech miesięcy pobytu lub, w określonym przypadku, dłuższego okresu przewidzianego w art. 14 ust. 4 lit. b), ani nie jest zobowiązane — przed nabyciem prawa stałego pobytu — do udzielania pomocy dla pokrycia kosztów utrzymania w czasie studiów, włącznie z kształceniem zawodowym, w postaci stypendiów lub pożyczek studenckich, dla osób niebędących pracownikami najemnymi, osób pracujących na własny rachunek, osób, które zachowują ten status, i członków ich rodziny [osobom innym niż pracownicy najemni, osoby pracujące na własny rachunek, osoby, które zachowują ten status, i członkowie ich rodziny]”. |
Uregulowania krajowe
8 |
Paragraf 7 ust. 1 Sozialgesetzbuch Zweites Buch — Grundsicherung für Arbeitsuchende (Sozialgesetzbuch II, drugiej księgi niemieckiego kodeksu prawa socjalnego — podstawowe zabezpieczenie dla poszukujących pracy, zwanej dalej „SGB II”) stanowi: „1. Świadczenia zgodnie z tą księgą otrzymują osoby, które:
Wyłączeni są […] 2. obcokrajowcy, których prawo pobytu wynika wyłącznie z celu poszukiwania pracy, członkowie ich rodzin, jak również osoby uprawnione do świadczeń na podstawie § 1 Asylbewerberleistungsgesetz (ustawy o świadczeniach dla ubiegających się o azyl). Przepisy dotyczące prawa pobytu pozostają nienaruszone”. |
9 |
Zgodnie z § 23 ust. 3 Sozialgesetzbuch Zwölftes Buch — Sozialhilfe für Ausländerinnen und Ausländer (Sozialgesetzbuch XII, dwunastej księgi niemieckiego kodeksu prawa socjalnego — pomoc społeczna dla obcokrajowców) obcokrajowcy, którzy wjechali do kraju w celu uzyskania pomocy społecznej lub których prawo pobytu wynika wyłącznie z celu poszukiwania pracy, nie korzystają ze świadczeń pomocy społecznej. |
10 |
Paragraf 1 wspomnianej ustawy o świadczeniach dla ubiegających się o azyl stanowi: „1. Zgodnie z niniejszą ustawą do świadczeń uprawnieni są obcokrajowcy, którzy faktycznie przebywają na terytorium federalnym i którzy
[…]”. |
Postępowania przed sądem krajowymi i pytania prejudycjalne
Sprawa C-22/08
11 |
A. Vatsouras, urodzony w dniu 10 grudnia 1973 r., będący obywatelem greckim, przybył do Niemiec w marcu 2006 r. |
12 |
W dniu 10 lipca 2006 r. wystąpił on do ARGE z wnioskiem o przyznanie świadczeń zgodnie z SGB II. Decyzją ARGE z dnia 27 lipca 2006 r. świadczenia te zostały mu przyznane do dnia 30 listopada 2006 r. Dochody uzyskiwane przez A. Vatsourasa z jego działalności zawodowej były odliczane od kwoty rozpatrywanych świadczeń, tak że kwota tych świadczeń wynosiła 169 EUR miesięcznie. Decyzją ARGE z dnia 29 stycznia 2007 r. przyznawanie tych świadczeń przedłużono do dnia 31 maja 2007 r. |
13 |
Z upływem stycznia 2007 r. A. Vatsouras zakończył swoją działalność zawodową. |
14 |
Decyzją z dnia 18 kwietnia 2007 r. ARGE cofnęła przyznane świadczenia ze skutkiem od dnia 30 kwietnia 2007 r. Sprzeciw wniesiony przez A. Vatsourasa od tej decyzji został oddalony decyzją ARGE z dnia 4 lipca 2007 r. z uzasadnieniem, że nie był on uprawniony do świadczeń na mocy § 7 ust. 1 zdanie drugie pkt 2 SGB II. Na tę decyzję A. Vatsouras wniósł skargę przed Sozialgericht Nürnberg (sąd socjalny w Norymberdze). |
15 |
W międzyczasie, w dniu 4 czerwca 2007 r., A. Vatsouras ponownie podjął działalność zawodową, co uniezależniało go od pomocy społecznej. |
Sprawa C-23/08
16 |
J. Koupatantze, urodzony w dniu 15 maja 1952 r., jest obywatelem greckim. |
17 |
Wjechał on do Niemiec w październiku 2006 r., a w dniu 1 listopada 2006 r. podjął pracę. Jego stosunek pracy zakończył się w dniu 21 grudnia tego samego roku wskutek wypowiedzenia przez pracodawcę z powodu braku zleceń. |
18 |
W dniu 22 grudnia 2006 r. J. Koupatantze wystąpił do ARGE z wnioskiem o przyznanie świadczeń podstawowego zabezpieczenia dla poszukujących pracy zgodnie z SGB II. Decyzją ARGE z dnia 15 stycznia 2007 r. zostało mu przyznane świadczenie w wysokości 670 EUR miesięcznie do dnia 31 maja 2007 r. Jednakże decyzją z dnia 18 kwietnia 2007 r. ARGE cofnęła przyznane świadczenie ze skutkiem od dnia 28 kwietnia 2007 r. |
19 |
Sprzeciw wniesiony przez J. Koupatantzego od tej decyzji został oddalony decyzją ARGE z dnia 11 maja 2007 r. z uzasadnieniem, że nie był on uprawniony do świadczeń na mocy § 7 ust. 1 zdanie drugie pkt 2 SGB II. Na tę decyzję J. Koupatantze wniósł skargę przed sąd krajowy. |
20 |
Od dnia 1 czerwca 2007 r. J. Koupatantze ponownie podjął działalność zawodową, co uniezależniało go od pomocy społecznej. |
Pytania prejudycjalne
21 |
W dniu 18 grudnia 2007 r. Sozialgericht Nürnberg postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
|
22 |
Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 7 kwietnia 2008 r. sprawy C-22/08 i C-23/08 zostały połączone do celów procedury pisemnej i ustnej, jak również wydania wyroku. |
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
Uwagi wstępne
23 |
O ile zgodnie z podziałem kompetencji między sądami wspólnotowymi a krajowymi do sądu krajowego należy zasadniczo zbadanie, czy spełnione są przesłanki faktyczne wymagające zastosowania normy wspólnotowej w sprawie toczącej się przed tym sądem, o tyle Trybunał, orzekając w przedmiocie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, może w razie potrzeby dostarczyć wskazówek dla sądu krajowego w dokonywanej przez niego wykładni (zob. podobnie wyrok w sprawie C-424/97 Haim, Rec. s. I-5123, pkt 58). |
24 |
Tak jak wynika z postanowienia odsyłającego, postawione pytania opierają się na założeniu, że w czasie wystąpienia okoliczności faktycznych spraw przed sądem krajowym A. Vatsouras i J. Koupatantze nie mieli statusu „pracowników” w rozumieniu art. 39 WE. |
25 |
Sąd krajowy stwierdził, że „krótkotrwała, dorywcza” działalność zawodowa A. Vatsourasa „nie zapewniała mu środków do życia”, a działalność wykonywana przez J. Koupatantzego „trwała niewiele dłużej niż miesiąc”. |
26 |
W tym względzie należy stwierdzić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie „pracownik” w rozumieniu art. 39 WE ma wymiar wspólnotowy i nie powinno być interpretowane zawężająco. Za „pracownika” należy uważać każdą osobę, która wykonuje czynności rzeczywiste i efektywne, przy czym bez znaczenia są czynności wykonywane na tak niewielką skalę, że można je jedynie uznać za marginalne i pomocnicze. Zgodnie z tym orzecznictwem cechą charakterystyczną stosunku pracy jest to, że przez pewien okres jedna osoba wykonuje świadczenia na rzecz innej osoby pod jej kierownictwem, w zamian za co otrzymuje wynagrodzenie (zob. w szczególności wyroki: z dnia 3 lipca 1986 r. w sprawie 66/85 Lawrie-Blum, Rec. s. 2121, pkt 16, 17; a także z dnia 11 września 2008 r. w sprawie C-228/07 Petersen, Zb.Orz. s. I-6989, pkt 45). |
27 |
Ani ograniczona wysokość wynagrodzenia, ani pochodzenie środków, z których jest ono wypłacane, nie mogą mieć żadnego wpływu na status „pracownika” w rozumieniu prawa wspólnotowego (zob. wyroki: z dnia 31 maja 1989 r. w sprawie 344/87 Bettray, Rec. s. 1621, pkt 15; a także z dnia 30 marca 2006 r. w sprawie C-10/05 Mattern i Cikotic, Zb.Orz. s. I-3145, pkt 22). |
28 |
Okoliczność, że dochody z pracy najemnej są niższe od minimum egzystencji, nie stoi na przeszkodzie uznaniu osoby ją wykonującej za „pracownika” w rozumieniu art. 39 WE (zob. wyroki: z dnia 23 marca 1982 r. w sprawie 53/81 Levin, Rec. s. 1035, pkt 15, 16; a także z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie C-317/93 Nolte, Rec. s. I-4625, pkt 19), nawet jeśli dana osoba stara się uzupełnić to wynagrodzenie za pomocą innych środków utrzymania takich jak pomoc finansowa wypłacana z funduszy publicznych państwa członkowskiego (zob. wyrok z dnia 3 czerwca 1986 r. w sprawie 139/85 Kempf, Rec. s. 1741, pkt 14). |
29 |
Ponadto jeśli chodzi o czas trwania wykonywanej działalności, okoliczność, że praca najemna jest krótkotrwała, nie może sama w sobie wykluczać jej z zakresu stosowania art. 39 WE (zob. wyroki: z dnia 26 lutego 1992 r. w sprawie C-3/90 Bernini, Rec. s. I-1071, pkt 16; z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie C-413/01 Ninni-Orasche, Rec. s. I-13187, pkt 25). |
30 |
Wynika z tego, że niezależnie od ograniczonego poziomu wynagrodzenia i krótkotrwałości działalności zawodowej nie można wykluczyć, iż ta działalność w następstwie całościowej oceny rozpatrywanego stosunku pracy może być uznana przez władze krajowe za rzeczywistą i efektywną, co w rezultacie umożliwia przyznanie jej wykonawcy statusu „pracownika” w rozumieniu art. 39 WE. |
31 |
Gdyby sąd krajowy doszedł do takiego wniosku w odniesieniu do działalności wykonywanych przez A. Vatsourasa i J. Koupatantzego, mogliby oni zachować status pracowników przez co najmniej sześć miesięcy, o ile przesłanki wymienione w art. 7 ust. 3 lit. c) dyrektywy 2004/38 zostałyby spełnione. Takich ustaleń faktycznych powinien dokonywać wyłącznie sąd krajowy. |
32 |
W razie gdyby A. Vatsouras i J. Koupatantze zachowali status pracowników, mogliby mieć prawo do świadczeń określonych w SGB II zgodnie z art. 24 ust. 1 dyrektywy 2004/38 przez wspomniany okres co najmniej sześciu miesięcy. |
W przedmiocie pytania pierwszego
33 |
Stawiając to pytanie, sąd krajowy dąży do ustalenia, czy art. 24 ust. 2 dyrektywy 2004/38 jest zgodny z art. 12 WE w związku z art. 39 WE. |
34 |
Artykuł 24 ust. 2 dyrektywy 2004/38 ustanawia odstępstwo od zasady równego traktowania, z której korzystają obywatele Unii niebędący pracownikami najemnymi, osobami pracującymi na własny rachunek, osobami, które zachowują ten status, i członkami ich rodziny, a zamieszkujący na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego. |
35 |
Zgodnie z tym przepisem przyjmujące państwo członkowskie nie jest zobowiązane do przyznania uprawnienia do świadczeń z pomocy społecznej, w tym poszukującym pracy przez dłuższy okres, podczas którego korzystają oni z prawa pobytu w tym państwie. |
36 |
Obywatele państwa członkowskiego poszukujący pracy w innym państwie członkowskim podlegają zakresowi stosowania art. 39 WE i korzystają w związku z tym z prawa do równego traktowania, o którym mowa w art. 39 ust. 2 WE (wyrok z dnia 15 września 2005 r. w sprawie C-258/04 Ioannidis, Zb.Orz. s. I-8275, pkt 21). |
37 |
Ponadto biorąc pod uwagę ustanowienie obywatelstwa Unii oraz wykładnię prawa do równego traktowania przysługującego obywatelom Unii, nie można wyłączyć z zakresu stosowania art. 39 ust. 2 WE świadczenia pieniężnego mającego na celu ułatwienie dostępu do rynku pracy państwa członkowskiego (wyrok z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie C-138/02 Collins, Rec. s. I-2703, pkt 63; ww. wyrok w sprawie Ioannidis, pkt. 33). |
38 |
Jednakże państwa członkowskie mają prawo przyznać taki zasiłek dopiero w następstwie ustalenia, że istnieje rzeczywisty związek pomiędzy osobą poszukującą pracy a rynkiem pracy tego państwa (wyrok z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie C-224/98 D’Hoop, Rec. s. I-6191, pkt 38; ww. wyrok w sprawie Ioannidis, pkt 30). |
39 |
Istnienie takiego związku można zweryfikować w szczególności poprzez stwierdzenie, że dana osoba przez odpowiednio długi okres rzeczywiście szukała pracy w odnośnym państwie członkowskim (ww. wyrok w sprawie Collins, pkt 70). |
40 |
Wynika z tego, że obywatele państw członkowskich poszukujący pracy w innym państwie członkowskim, którzy wykazali rzeczywisty związek z rynkiem pracy tego państwa, mogą powoływać się na art. 39 ust. 2 WE, aby skorzystać z świadczenia pieniężnego mającego na celu ułatwienie dostępu do rynku zatrudnienia. |
41 |
Do właściwych władz krajowych i w razie potrzeby do sądów krajowych należy stwierdzenie nie tylko istnienia rzeczywistego związku z rynkiem pracy, ale także przeanalizowanie elementów konstytutywnych wspomnianego świadczenia, w szczególności jego celu i warunków przyznania. |
42 |
Tak jak podniósł rzecznik generalny w pkt 57 swojej opinii, cel świadczenia należy analizować, biorąc pod uwagę skutki tego świadczenia, nie zaś jego strukturę formalną. |
43 |
Przesłanka taka jak zawarta w § 7 ust. 1 SGB II, dotycząca tego, że zainteresowany powinien być w stanie wykonywać działalność zawodową, mogłaby stanowić wskazówkę, że świadczenie ma na celu ułatwienie dostępu do zatrudnienia. |
44 |
W każdym razie odstępstwo określone w art. 24 ust. 2 dyrektywy 2004/38 powinno być interpretowane w zgodzie z art. 39 ust. 2 WE. |
45 |
Nie można uznawać za „pomoc społeczną” w rozumieniu art. 24 ust. 2 dyrektywy 2004/38 świadczeń pieniężnych, które niezależnie od ich kwalifikacji w ustawodawstwie krajowym mają na celu ułatwienie dostępu do rynku pracy. |
46 |
W świetle powyższych rozważań należy odpowiedzieć, że w odniesieniu do prawa obywateli państwa członkowskiego poszukujących pracy w innym państwie członkowskim analiza pytania pierwszego nie wskazuje na żaden element, który miałby wpływ na ważność art. 24 ust. 2 dyrektywy 2004/38. |
W przedmiocie pytania drugiego
47 |
Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie drugie. |
W przedmiocie pytania trzeciego
48 |
Stawiając to pytanie, sąd krajowy zmierza do ustalenia, czy art. 12 WE stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które wyklucza obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej z kręgu uprawnionych do świadczeń z zakresu pomocy społecznej, które są przyznawane nielegalnym imigrantom. |
49 |
W pytaniu tym sąd krajowy odnosi się do przepisów ustawy o świadczeniach dla ubiegających się o azyl, której § 1 ust. 1 pkt 1 przewiduje, że obcokrajowcy, którzy faktycznie przebywają na terytorium Republiki Federalnej Niemiec, mają prawo do wspomnianych świadczeń od chwili, gdy posiadają zezwolenie na pobyt na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawie o azyl. |
50 |
W rezultacie należy rozumieć postawione pytanie w ten sposób, że sąd krajowy dąży co do zasady do ustalenia, czy art. 12 WE stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które wyklucza obywateli państw członkowskich z kręgu uprawnionych do świadczeń z zakresu pomocy społecznej, podczas gdy świadczenia te są przyznawane obywatelom państw trzecich. |
51 |
Artykuł 12 akapit pierwszy WE zakazuje wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową w zakresie zastosowania traktatu WE i bez uszczerbku dla przepisów szczególnych, które on przewiduje. |
52 |
Przepis ten dotyczy sytuacji wchodzących w zakres stosowania prawa wspólnotowego, w których obywatel państwa członkowskiego doświadcza traktowania dyskryminacyjnego względem obywateli innego państwa członkowskiego wyłącznie ze względu na swoją przynależność państwową, i nie ma zastosowania do przypadku ewentualnej różnicy w traktowaniu obywateli państw członkowskich i obywateli państw trzecich. |
53 |
Z tego względu na pytanie trzecie należy odpowiedzieć, że art. 12 WE nie stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które wyklucza obywateli państw członkowskich z kręgu uprawnionych do świadczeń z zakresu pomocy społecznej przyznawanych obywatelom państw trzecich. |
W przedmiocie kosztów
54 |
Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny; dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem; do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi. |
Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje: |
|
|
Podpisy |
( *1 ) Język postępowania: niemiecki.