EUR-Lex Baza aktów prawnych Unii Europejskiej

Powrót na stronę główną portalu EUR-Lex

Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex

Dokument 62006CJ0244

Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 14 lutego 2008 r.
Dynamic Medien Vertriebs GmbH przeciwko Avides Media AG.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym: Landgericht Koblenz - Niemcy.
Swobodny przepływ towarów - Artykuł 28 WE - Środki o skutku równoważnym - Dyrektywa 2000/31/WE - Przepisy krajowe zakazujące sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu nie poddanych kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez właściwy organ i nie zawierających wskazania tego organu co do wieku, od którego są dozwolone - Nośniki obrazu przywożone z innego państwa członkowskiego, które zostały skontrolowane i sklasyfikowane przez właściwy organ tego państwa i na których wskazano ograniczenie wieku - Względy uzasadniające - Ochrona dzieci - Zasada proporcjonalności.
Sprawa C-244/06.

Identyfikator ECLI: ECLI:EU:C:2008:85

WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

z dnia 14 lutego 2008 r. ( *1 )

„Swobodny przepływ towarów — Artykuł 28 WE — Środki o skutku równoważnym — Dyrektywa 2000/31/WE — Przepisy krajowe zakazujące sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu niepoddanych kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez właściwy organ i niezawierających wskazania tego organu co do wieku, od którego są dozwolone — Nośniki obrazu przywożone z innego państwa członkowskiego, które zostały skontrolowane i sklasyfikowane przez właściwy organ tego państwa i na których wskazano ograniczenie wieku — Względy uzasadniające — Ochrona dzieci — Zasada proporcjonalności”

W sprawie C-244/06

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 234 WE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Landgericht Koblenz (Niemcy) postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2006 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 31 maja 2006 r., w postępowaniu:

Dynamic Medien Vertriebs GmbH

przeciwko

Avides Media AG,

TRYBUNAŁ (trzecia izba),

w składzie: A. Rosas (sprawozdawca), prezes izby, U. Lõhmus, J. Klučka, A. Ó Caoimh i P. Lindh, sędziowie,

rzecznik generalny: P. Mengozzi,

sekretarz: J. Swedenborg, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 2 maja 2007 r.,

rozważywszy uwagi przedstawione:

w imieniu Dynamic Medien Vertriebs GmbH przez W. Konrada i F. Weber, Rechtsanwälte,

w imieniu Avides Media AG przez C. Graua, Rechtsanwalt,

w imieniu rządu niemieckiego przez M. Lummę i C. Blaschke oraz przez C. Schulze-Bahr, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu Irlandii przez D. O’Hagana, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez P. McGarry’ego, BL,

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez V. Jackson, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez M. Hoskinsa, barrister,

w imieniu Komisji Wspólnot Europejskich przez B. Schimę, działającego w charakterze pełnomocnika,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 13 września 2007 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 28 WE i art. 30 WE dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywy o handlu elektronicznym) (Dz.U. L 178, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Dynamic Medien Vertriebs GmbH (zwanej dalej „Dynamic Medien”) a Avides Media AG (zwanej dalej: „Avides”), będącymi spółkami prawa niemieckiego, w przedmiocie dokonywania przez Avides w Niemczech sprzedaży za pośrednictwem internetu nośników obrazu pochodzących ze Zjednoczonego Królestwa, które nie zostały skontrolowane ani sklasyfikowane dla celów ochrony małoletnich przez najwyższe organy krajów związkowych lub przez organizację dobrowolnej kontroli wewnętrznej i które nie zawierają wskazania tego organu lub tej organizacji co do wieku, od którego są dozwolone.

Ramy prawne

Uregulowania wspólnotowe

3

Zgodnie z art. 1 ust. 1 dyrektywy 2000/31, dąży ona do przyczynienia się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego przez zapewnienie swobodnego przepływu usług społeczeństwa informacyjnego między państwami członkowskimi.

4

Artykuł 2 lit. h) wskazanej dyrektywy definiuje pojęcie „dziedziny podlegającej koordynacji” jako „wymagania ustanowione w systemach prawnych państw członkowskich mające zastosowanie do podmiotów świadczących usługi społeczeństwa informacyjnego lub do usług społeczeństwa informacyjnego, niezależnie od tego, czy mają charakter ogólny, czy zostały przewidziane szczególnie dla nich”.

5

Artykuł 2 lit. h) pkt ii) wyjaśnia, że koordynowana dziedzina nie obejmuje takich wymagań jak wymagania mające zastosowanie do towarów jako takich ani takich jak wymagania mające zastosowanie do dostawy towarów. W zakresie wymagań dotyczących towarów motyw dwudziesty pierwszy dyrektywy 2000/31 wskazuje normy bezpieczeństwa, obowiązki etykietowania oraz odpowiedzialność za towary.

6

Artykuł 3 ust. 2 wskazanej dyrektywy stanowi, że państwa członkowskie nie mogą z powodów wchodzących w zakres koordynowanej dziedziny ograniczać swobodnego przepływu usług społeczeństwa informacyjnego pochodzących z innego państwa członkowskiego. Artykuł 3 ust. 4 przewiduje jednak, że państwa członkowskie mogą, przy spełnieniu pewnych warunków, podejmować w odniesieniu do określonej usługi społeczeństwa informacyjnego konieczne środki z takich względów jak porządek publiczny, w tym w szczególności ochrona małoletnich, ochrona zdrowia publicznego i ochrona konsumentów.

7

Dyrektywa 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość (Dz.U. L 144, s. 19) ma na celu zgodnie ze swym art. 1 zbliżenie przepisów państw członkowskich dotyczących tego rodzaju umów między konsumentami i dostawcami.

Uregulowania krajowe

8

Paragraf 1 ust. 4 ustawy o ochronie małoletnich (Jugendschutzgesetz) z dnia 23 lipca 2002 r. (BGBl. 2002 I, s. 2730) definiuje sprzedaż wysyłkową jako „każdą czynność odpłatną, dokonywaną w drodze zamówienia i przesłania towaru pocztą lub elektronicznie bez osobistego kontaktu pomiędzy dostawcą a zamawiającym lub bez zapewnienia poprzez zastosowanie środków technicznych lub innego rodzaju, że przesyłka nie zostanie przekazana dzieciom lub młodzieży”.

9

Paragraf 12 ust. 1 ustawy o ochronie małoletnich stanowi, że nagrane kasety wideo i inne przenośne nośniki danych zawierające filmy lub gry w celu ich odtwarzania lub uczestniczenia w grze na ekranie (nośniki obrazu) mogą być publicznie udostępniane dzieciom lub młodzieży jedynie wówczas, gdy zostały dopuszczone od odpowiedniej granicy wieku oraz oznaczone przez najwyższe organy krajów związkowych lub przez organizację dobrowolnej kontroli wewnętrznej w ramach postępowania prowadzonego na podstawie § 14 ust. 6 tej ustawy lub gdy są to programy informacyjne, instruktażowe lub edukacyjne, oznaczone przez sprzedawcę jako „programy informacyjne” lub „programy edukacyjne”.

10

Paragraf 12 ust. 3 wskazanej ustawy stanowi, że nośniki obrazów, które nie zostały oznaczone lub zostały oznaczone wskazaniem „niedozwolone dla małoletnich na podstawie § 14 ust. 2 przez najwyższe organy krajów związkowych lub przez organizację dobrowolnej kontroli wewnętrznej w ramach postępowania prowadzonego na podstawie § 14 ust. 6 lub przez sprzedawcę na podstawie § 14 ust. 7

1.

nie mogą być oferowane, przekazywane lub w inny sposób udostępniane dzieciom lub młodzieży,

2.

nie mogą być oferowane w handlu detalicznym poza pomieszczeniami handlowymi, w kioskach lub innych miejscach sprzedaży, do których klienci zwykle nie wchodzą lub w sprzedaży wysyłkowej”.

Postępowanie przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne

11

Avides Media sprzedaje drogą wysyłkową nośniki obrazu i dźwięku poprzez swoją stronę internetową i poprzez internetową platformę handlową.

12

Postępowanie przed sądem krajowym dotyczy przywozu przez tę spółkę ze Zjednoczonego Królestwa do Niemiec japońskich filmów animowanych zwanych „anime” na DVD lub na kasetach wideo. Zostały one przed ich przywozem poddane kontroli przez British Board of Film Classification (brytyjski organ klasyfikacji filmów, zwany dalej „BBFC”). Stosując obowiązujące w Zjednoczonym Królestwie przepisy z zakresu ochrony małoletnich, BBFC ustalił docelową publiczność i sklasyfikował te filmy do kategorii „niedozwolone dla młodzieży poniżej lat 15”. Wskazane nośniki obrazu zostały opatrzone odpowiednimi naklejkami BBFC informującymi, że są one dozwolone dla młodzieży od lat 15.

13

Dynamic Medien, spółka konkurująca z Avides Media wszczęła przed Landgericht Koblenz postępowanie w przedmiocie zastosowania środków tymczasowych, żądając zakazania spółce Avides Media prowadzenia sprzedaży wysyłkowej tego rodzaju nośników obrazu. Jej zdaniem ustawa o ochronie małoletnich zabrania sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu, które nie zostały poddane w Niemczech kontroli na podstawie tej ustawy i które nie zawierają wskazania co do wieku, od którego są dozwolone w oparciu o decyzję klasyfikacyjną najwyższego organu kraju związkowego lub organizacji dobrowolnej kontroli wewnętrznej (zwanymi dalej „właściwymi organami”).

14

Na mocy orzeczenia z dnia 8 czerwca 2004 r. Landgericht Koblenz uznał, że sprzedaż wysyłkowa nośników obrazu, które zostały opatrzone wskazaniem ograniczenia wieku jedynie przez BBFC narusza przepisy ustawy o ochronie małoletnich oraz zasady konkurencji. W dniu 21 grudnia 2004 r. Oberlandesgericht Koblenz, orzekając w przedmiocie zastosowania środków tymczasowych, utrzymał w mocy to orzeczenie.

15

Rozpatrujący spór Landgericht Koblenz ma wątpliwości co do zgodności zakazu ustanowionego w ustawie o ochronie małoletnich z przepisami art. 28 WE oraz dyrektywy 2000/31 w związku z czym sąd ten zawiesił postępowanie i przedstawił Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

„[1)]

Czy zasada swobodnego przepływu towarów w rozumieniu art. 28 WE sprzeciwia się niemieckiemu przepisowi prawa ustanawiającemu zakaz sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu (DVD, wideo) niezawierających oznakowania, które wskazywałoby na ich poddanie niemieckiej kontroli z zakresu ochrony małoletnich?

[2)]

Czy w szczególności zakaz sprzedaży wysyłkowej tego rodzaju nośników obrazu stanowi środek o skutku równoważnym w rozumieniu art. 28 WE?

[3)]

Jeżeli udzielona zostanie odpowiedź twierdząca, to czy mając na uwadze dyrektywę [2000/31], tego rodzaju zakaz jest uzasadniony na podstawie art. 30 WE również wówczas, jeżeli nośnik obrazu został poddany kontroli z zakresu ochrony małoletnich w innym państwie członkowskim […] i jest odpowiednio oznaczony, czy też kontrola innego państwa członkowskiego […] stanowi łagodniejszy środek w rozumieniu tego przepisu?”.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

Uwagi wstępne

16

W pytaniach prejudycjalnych, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd krajowy zmierza do ustalenia, czy swobodny przepływ towarów w rozumieniu art. 28 WE i art. 30 WE ewentualnie w związku z przepisami dyrektywy 2000/31 sprzeciwia się regulacji krajowej, takiej jak regulacja rozpatrywana przed sądem krajowym, ustanawiającej zakaz sprzedaży lub przekazywania drogą wysyłkową nośników obrazu, które nie zostały poddane kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez właściwy organ i które nie zawierają wskazania tego organu co do wieku, od którego są dozwolone.

17

W zakresie dotyczącym uregulowań krajowych, które mają zastosowanie w niniejszej sprawie w przedmiocie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym rząd niemiecki podnosi, że zakaz sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu niepoddanych kontroli nie jest absolutny. W rzeczywistości ten rodzaj sprzedaży jest zgodny z prawem krajowym, jeżeli zostanie zapewnione, że zamówienie będzie dokonane przez osobę dorosłą i w sposób skuteczny uniemożliwione zostanie doręczenie produktu dzieciom lub młodzieży.

18

W tym kontekście powstaje pytanie o definicję pojęcia sprzedaży wysyłkowej w prawie krajowym. Z akt sprawy wynika, że pojęcie to zostało zdefiniowane w § 1 ust. 4 ustawy o ochronie małoletnich jako „każda czynność odpłatna, dokonywana w drodze zamówienia i przesłania towaru pocztą lub elektronicznie bez osobistego kontaktu pomiędzy dostawcą a zamawiającym lub bez zapewnienia poprzez zastosowanie środków technicznych lub innego rodzaju, że przesyłka nie zostanie przekazana dzieciom lub młodzieży”.

19

Jednak w kompetencji Trybunału nie leży wypowiadanie się, w ramach procedury odesłania prejudycjalnego, o wykładni przepisów krajowych ani orzekanie o poprawności wykładni zastosowanej przez sąd krajowy (zob. podobnie wyrok z dnia 3 października 2000 r. w sprawie C-58/98 Corsten, Rec. s. I-7919, pkt 24). Trybunał jest bowiem zobowiązany uwzględnić, zgodnie z podziałem kompetencji między sądami wspólnotowymi a krajowymi, stan faktyczny i prawny, w jaki wpisują się pytania prejudycjalne w postaci takiej jak sformułowana w orzeczeniu odsyłającym (zob. wyroki z dnia 25 października 2001 r. w sprawie C-475/99 Ambulanz Glöckner, Rec. s. I-8089, pkt 10; z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie C-136/03 Dörr i Ünal, Zb.Orz. s. I-4759, pkt 46 i z dnia 22 czerwca 2006 r. w sprawie C-419/04 Conseil général de la Vienne, Zb.Orz. s. I-5645, pkt 24).

20

W tych okolicznościach wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym należy rozpatrzyć, przyjmując, jak wskazuje sąd krajowy, że omawiana regulacja zakazuje sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu, które nie zostały poddane kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez właściwy organ i które nie zawierają wskazania tego organu co do wieku, od którego są dozwolone.

21

Należy ponadto wskazać, że jak wynika z akt, omawiana regulacja ma zastosowanie nie tylko do dostawców z siedzibą w Republice Federalnej Niemiec, ale również do dostawców mających siedzibę w innych państwach członkowskich.

22

Co się tyczy przepisów prawa wspólnotowego mających zastosowanie w okolicznościach, takich jak okoliczności sprawy przed sądem krajowym, należy stwierdzić, że niektóre aspekty dotyczące sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu mogą być objęte zakresem stosowania dyrektywy 2000/31. Jednakże jak wynika z art. 2 lit. h) pkt ii) tej dyrektywy nie reguluje ona wymagań mających zastosowanie do towarów jako takich. To samo dotyczy dyrektywy 97/7.

23

Ponieważ przepisy krajowe dotyczące ochrony małoletnich w przypadku wysyłkowej sprzedaży towarów nie stanowią przedmiotu harmonizacji na szczeblu wspólnotowym, oceny omawianej regulacji należy dokonać przy uwzględnieniu art. 28 WE i art. 30 WE.

W przedmiocie wystąpienia ograniczenia swobodnego przepływu towarów

24

Avides Media, rząd Zjednoczonego Królestwa i Komisja Wspólnot Europejskich są zdania, że omawiana regulacja stanowi środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych zasadniczo zabroniony na podstawie art. 28 WE. Zdaniem rządu Zjednoczonego Królestwa i Komisji regulacja ta jest jednak uzasadniona względami związanymi z ochroną małoletnich.

25

Dynamic Medien, rząd niemiecki i Irlandia podnoszą, że omawiana regulacja dotyczy sposobu sprzedaży w rozumieniu wyroku z dnia 24 listopada 1993 r. w sprawach połączonych C-267/91 i C-268/91 Keck i Mithouard, Rec. s. I-6097. Ponieważ ma ona zastosowanie w sposób nieodróżniający ją zarówno do produktów krajowych, jak również do produktów przywiezionych i dotyczy w ten sam sposób, z prawnego i faktycznego punktu widzenia, obrotu produktami tego rodzaju, nie jest objęta zakazem ustanowionym w art. 28 WE.

26

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, wszelkie uregulowania państw członkowskich dotyczące handlu mogące, bezpośrednio lub pośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie, utrudnić handel wewnątrz Wspólnoty należy uznać za środki o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych (zob. w szczególności wyroki z dnia 11 lipca 1974 r. w sprawie 8/74 Dassonville, Rec. s. 837, pkt 5; z dnia 19 czerwca 2003 r. w sprawie C-420/01 Komisja przeciwko Włochom, Rec. s. I-6445, pkt 25 i z dnia 8 listopada 2007 r. w sprawie C-143/06 Ludwigs-Apotheke, Zb.Orz. s. I-9623, pkt 25).

27

Nawet jeżeli celem zastosowania danego środka nie jest uregulowanie wymiany handlowej pomiędzy państwami członkowskimi, kwestią decydującą jest skutek, jaki rzeczywiście lub potencjalnie wywiera on na handel wewnątrz Wspólnoty. Zgodnie z tym kryterium przeszkody w swobodnym przepływie towarów, będące — w braku harmonizacji ustawodawstw — wynikiem stosowania do towarów pochodzących z innych państw członkowskich, w których są zgodnie z prawem produkowane i wprowadzane do obrotu, przepisów określających wymogi, które te produkty muszą spełniać (takich jak dotyczące ich oznaczania, formy, rozmiarów, wagi, składu, prezentacji, etykietowania, konfekcjonowania), stanowią środki o skutku równoważnym, nawet jeśli przepisy te są stosowane bez rozróżnienia do wszystkich produktów, chyba że ich stosowanie może zostać uzasadnione celem dotyczącym interesu ogólnego przeważającym nad wymogami swobody przepływu towarów (zob. podobnie wyroki z dnia 20 lutego 1979 r. w sprawie 120/78 Rewe-Zentral, zwany „Cassis de Dijon”, Rec. s. 649, pkt 6, 14 i 15; z dnia 26 czerwca 1997 r. w sprawie C-368/95 Familiapress, Rec. s. I-3689, pkt 8 oraz z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie C-322/01 Deutscher Apothekerverband, Rec. s. I-14887, pkt 67).

28

Trybunał orzekł również, że przepisy krajowe poddające dany produkt, zgodnie z prawem produkowany i wprowadzany do obrotu w innym państwie członkowskim, dodatkowym kontrolom stanowią środki o skutku równoważnym zakazane na mocy art. 28 WE z zastrzeżeniem odstępstw przewidzianych lub dopuszczonych w prawie wspólnotowym (zob. w szczególności wyroki z dnia 22 stycznia 2002 r. w sprawie C-390/99 Canal Satélite Digital, Rec. s. I-607, pkt 36 i 37 oraz z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie C-14/02 ATRAL, Rec. s. I-4431, pkt 65).

29

Natomiast zastosowanie do produktów pochodzących z innych państw członkowskich krajowych przepisów, które ograniczają niektóre sposoby sprzedaży bądź ich zakazują, o ile tylko obowiązują one wszystkie zainteresowane podmioty gospodarcze prowadzące działalność na terytorium krajowym i dotyczą w ten sam sposób, z prawnego i faktycznego punktu widzenia, obrotu produktami krajowymi i produktami pochodzącymi z innych państw członkowskich, nie utrudnia, bezpośrednio ani pośrednio, rzeczywiście ani potencjalnie, wymiany handlowej między państwami członkowskimi w rozumieniu wyroku w sprawie Dassonville (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie Keck i Mithouard, pkt 16; wyroki z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie C-292/92 Hünermund i in., Rec. s. I-6787, pkt 21 oraz z dnia 28 września 2006 r. w sprawie C-434/04 Ahokainen i Leppik, Zb.Orz. s. I-9171, pkt 19). Jeżeli bowiem powyższe warunki są spełnione, zastosowanie uregulowań tego typu do sprzedaży produktów pochodzących z innego państwa członkowskiego, zgodnych z przepisami tego państwa, nie może uniemożliwić ich dostępu do rynku lub ograniczyć tego dostępu w stopniu większym niż ma to miejsce w odniesieniu do produktów krajowych (zob. ww. wyrok w sprawie Keck i Mithouard, pkt 17).

30

Trybunał zaliczył następnie do przepisów regulujących sposoby sprzedaży w rozumieniu ww. wyroku w sprawie Keck i Mithouard przepisy dotyczące niektórych metod wprowadzania do obrotu (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie Hünermund i in., pkt 21 i 22; wyroki z dnia 13 stycznia 2000 r. w sprawie C-254/98 TK-Heimdienst, Rec. s. I-151, pkt 24 i z dnia 23 lutego 2006 r. w sprawie C-441/04 A-Punkt Schmuckhandel, Zb.Orz. s. I-2093, pkt 16).

31

Z pkt 15 wyroku z dnia 29 czerwca 1995 r. w sprawie C-391/92 Komisja przeciwko Grecji, Rec. s. I-1621 wynika, że regulacja ograniczająca wprowadzanie do obrotu produktów w niektórych punktach sprzedaży, która powoduje zawężenie swobody handlowej podmiotów gospodarczych, nie odnosząc się przy tym do cech produktów jako takich, stanowi sposób sprzedaży w rozumieniu orzecznictwa wskazanego w pkt 29 niniejszego wyroku. W związku z tym konieczność dostosowania produktów do przepisów obowiązujących w państwie członkowskim, w którym są one wprowadzane do obrotu wyklucza możliwość uznania, że chodzi o sposób sprzedaży (zob. ww. wyrok w sprawie Canal Satélite Digital, pkt 30). To samo dotyczy konieczności zmodyfikowania etykietek przywożonego produktu (zob. w szczególności wyroki z dnia 3 czerwca 1999 r. w sprawie C-33/97 Colim, Rec. s. I-3175, pkt 37 i z dnia 18 września 2003 r. w sprawie C-416/00 Morellato, Rec. s. I-9343, pkt 29 i 30).

32

Należy stwierdzić, że regulacja omawiana w niniejszej sprawie nie stanowi sposobu sprzedaży w rozumieniu orzecznictwa zapoczątkowanego cytowanym powyżej wyrokiem w sprawie Keck i Mithouard.

33

Regulacja, o której mowa nie zakazuje bowiem sprzedaży korespondencyjnej nośników obrazu. Stanowi ona, że aby nośniki obrazu mogły zostać wprowadzone do obrotu tą drogą, powinny one zostać poddane krajowej procedurze kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich niezależnie od tego, czy analogiczna procedura miała już miejsce w państwie członkowskim wywozu tych nośników. Ponadto regulacja ta ustanawia wymogi, którym nośniki obrazu muszą odpowiadać, a mianowicie w zakresie dotyczącym ich oznaczania.

34

Należy stwierdzić, że tego rodzaju regulacja może utrudnić przywóz nośników obrazu pochodzących z innych państw członkowskich niż Republika Federalna Niemiec i zwiększyć jego koszty, w związku z czym może ona powstrzymać niektóre podmioty zainteresowane od wprowadzania tego rodzaju nośników obrazu do obrotu w Republice Federalnej Niemiec.

35

W związku z powyższym omawiana regulacja stanowi środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych w rozumieniu art. 28 WE, co do zasady niezgodny z obowiązkami wynikającymi z tego przepisu, chyba że może on zostać obiektywnie uzasadniony.

W przedmiocie ewentualnego uzasadnienia regulacji

36

Rząd Zjednoczonego Królestwa i Komisja są zdania, że omawiana regulacja jest uzasadniona, ponieważ jej celem jest ochrona małoletnich. Cel ten jest bowiem związany z moralnością publiczną i porządkiem publicznym, które stanowią uznane w ramach art. 30 WE względy uzasadniające. Ponadto dyrektywy 97/7 i 2000/31 wyraźnie dopuszczają nałożenie restrykcji podyktowanych względami interesu ogólnego.

37

Dynamic Medien, rząd niemiecki i Irlandia zgadzają się z tym stanowiskiem na wypadek, gdyby zostało stwierdzone, że omawiana regulacja jest objęta zakazem przewidzianym w art. 28 WE. Rząd niemiecki podnosi, że regulacja ta służy celom związanym z porządkiem publicznym i zapewnia, że małoletni mogą rozwijać poczucie odpowiedzialności osobistej i zdolności socjalne. Ponadto ochrona małoletnich jest celem ściśle związanym z poszanowaniem godności ludzkiej. Irlandia powołuje również nadrzędny wymóg ochrony konsumentów, który został uznany w wyroku w sprawie Cassis de Dijon.

38

Avides Media uważa, że omawiana regulacja jest nieproporcjonalna, ponieważ w sposób systematyczny zakazuje sprzedaży wysyłkowej nośników obrazu niezawierających przewidzianego w niej oznaczenia, niezależnie od tego, czy te nośniki obrazu zostały poddane kontroli dla celów ochrony małoletnich w innym państwie członkowskim. Prawo niemieckie nie przewiduje również procedury uproszczonej w przypadku, w którym tego rodzaju kontrola rzeczywiście już nastąpiła.

39

Należy w tym względzie przypomnieć, że ochrona praw dziecka została uznana w różnych umowach międzynarodowych, w ramach których państwa członkowskie współpracowały lub do których przystąpiły, takich jak Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 19 grudnia 1966 r., który wszedł w życie w dniu 23 marca 1976 r. oraz Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 20 listopada 1989 r., która weszła w życie w dniu 2 września 1990 r. Trybunał przypomniał już, że te umowy są jednymi z wielu aktów międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka, które Trybunał uwzględnia dla celów stosowania zasad ogólnych prawa wspólnotowego (zob. w szczególności wyrok z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie C-540/03 Parlament przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. I-5769, pkt 37).

40

W tym kontekście należy przypomnieć, że zgodnie z art. 17 Konwencji o prawach dziecka, państwa-strony uznają ważną rolę spełnianą przez środki masowego przekazu i zapewnią, aby dziecko miało dostęp do informacji oraz materiałów pochodzących z różnorodnych źródeł krajowych i międzynarodowych, szczególnie do tych, które mają na uwadze jego dobro w wymiarze społecznym, duchowym i moralnym oraz jego zdrowie fizyczne i psychiczne. W art. 17 lit. e) sprecyzowano, że państwa-strony będą zachęcały do rozwijania odpowiednich kierunków działalności dla ochrony dzieci przed informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich dobra.

41

Ochrona praw dziecka została również zagwarantowana w aktach przyjętych w ramach Unii Europejskiej, takich jak Karta praw podstawowych Unii Europejskiej proklamowana w dniu 7 grudnia 2000 r. w Nicei (Dz.U. C 364, s. 1). Zgodnie z art. 24 ust. 1 Karty praw podstawowych dzieci mają prawo do ochrony i opieki, jaka jest konieczna dla ich dobra (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Parlament przeciwko Radzie, pkt 58). Ponadto prawo państw członkowskich do podejmowania środków koniecznych ze względów związanych z ochroną małoletnich zostało uznane w różnych aktach prawa wspólnotowego, takich jak dyrektywa 2000/31.

42

O ile ochrona dziecka stanowi uzasadniony interes mogący, co do zasady usprawiedliwić ograniczenie swobody podstawowej zagwarantowanej w traktacie WE, takiej jak swobodny przepływ towarów (zob. analogicznie wyrok z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie C-112/00 Schmidberger, Rec. s. I-5659, pkt 74), to jednak ograniczenia tego rodzaju mogą być uzasadnione jedynie wówczas, gdy są odpowiednie dla zapewnienia realizacji zamierzonego celu i nie wykraczają poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia (zob. podobnie wyroki z dnia 14 października 2004 r. w sprawie C-36/02 Omega, Zb.Orz. s. I-9609, pkt 36 i z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie C-438/05 International Transport Workers’ Federation i Finnish Seamen’s Union, Zb.Orz. s. I-10779, pkt 75).

43

Z postanowienia odsyłającego wynika, że omawiana regulacja krajowa ma na celu zapewnienie ochrony dzieci przed informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich dobra.

44

W tym kontekście należy wskazać, że nie jest niezbędne, aby przepis o charakterze ograniczenia wydany przez organy państwa członkowskiego w celu ochrony praw dzieci wskazanych w pkt 39–42 niniejszego wyroku odpowiadał koncepcji wspólnej dla wszystkich państw członkowskich, jeżeli chodzi o poziom i sposoby tej ochrony (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawie Omega, pkt 37). W związku z tym, że koncepcje te mogą być odmienne w różnych państwach członkowskich w zależności od poglądów dotyczących moralności lub kultury, należy uznać, iż państwom członkowskim przysługuje pewien zakres swobodnego uznania.

45

O ile w braku harmonizacji wspólnotowej do państw członkowskich należy ocena poziomu, na jakim chcą zapewnić ochronę omawianego interesu, to jednak powinny one korzystać z tego zakresu swobodnego uznania w poszanowaniu obowiązków wynikających z prawa wspólnotowego.

46

Ponadto o ile omawiana regulacja odpowiada poziomowi ochrony dziecka, który ustawodawca niemiecki chciał zapewnić na terytorium Republiki Federalnej Niemiec, o tyle środki wprowadzane przez tą regulację powinny być odpowiednie dla zapewnienia realizacji tego celu i nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia.

47

Brak jest jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że zakaz sprzedaży i przekazywania drogą wysyłkową nośników obrazu nie poddanych kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez właściwy organ i nie zawierających wskazania tego organu co do wieku, od którego są dozwolone, stanowi środek mogący służyć ochronie dzieci przed informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich dobra.

48

Co się tyczy materialnego zakresu omawianego zakazu, należy wskazać, że ustawa o ochronie małoletnich nie zabrania każdej formy wprowadzania do obrotu nieskontrolowanych nośników obrazu. Jak bowiem wynika z postanowienia odsyłającego, tego rodzaju nośniki obrazu mogą być przywożone i sprzedawane osobom dorosłym poprzez kanały dystrybucji, w przypadku których ma miejsce osobisty kontakt pomiędzy dostawcą a kupującym, co umożliwia zapewnienie, że dzieci nie będą miały dostępu do omawianych nośników obrazu. Mając na uwadze te okoliczności, należy stwierdzić, że omawiana regulacja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celu zamierzonego przez państwo członkowskie.

49

Co się tyczy procedury kontroli ustanowionej przez ustawodawcę krajowego w celu ochrony dzieci przed informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich dobra, sam fakt, że jedno państwo członkowskie wybrało odmienny system ochrony niż przyjęty przez inne państwo nie ma wpływu na ocenę proporcjonalności przepisów krajowych przyjętych w tej dziedzinie. Przepisy te powinny być oceniane jedynie pod kątem celów i poziomu ochrony, który zamierza zapewnić państwo członkowskie (zob. analogicznie wyrok z dnia 21 września 1999 r. w sprawie C-124/97 Läärä i in., Rec. s. I-6067, pkt 36 i ww. wyrok w sprawie Omega, pkt 38).

50

Jednak ta procedura kontroli powinna być łatwo dostępna, powinna być zakończona w rozsądnym terminie i jeśli prowadzi do odmowy, to powinna istnieć możliwość zaskarżenia decyzji odmownej na drodze sądowej (zob. podobnie wyroki z dnia 16 lipca 1992 r. w sprawie C-344/90 Komisja przeciwko Francji, Rec. s. I-4719, pkt 9 oraz z dnia 5 lutego 2004 r. w sprawie C-95/01 Greenham i Abel, Rec. s. I-1333, pkt 35).

51

W niniejszej sprawie na podstawie uwag przedstawionych przed Trybunałem przez rząd niemiecki wydaje się, że procedura kontroli, klasyfikacji i oznaczania nośników obrazu ustanowiona przez omawianą regulację spełnia przesłanki wskazane w poprzednim punkcie. Jednakże do sądu krajowego — który rozpatruje niniejszy spór i na którym spoczywa odpowiedzialność za orzeczenie w sprawie — należy zbadanie, czy jest tak rzeczywiście.

52

Mając na uwadze powyższe rozważania, na przedłożone pytania należy udzielić odpowiedzi w ten sposób, że art. 28 WE nie sprzeciwia się regulacji krajowej, takiej jak regulacja rozpatrywana przed sądem krajowym, ustanawiającej zakaz sprzedaży lub przekazywania drogą wysyłkową nośników obrazu, które nie zostały poddane kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez właściwy organ i które nie zawierają wskazania tego organu co do wieku, od którego są dozwolone, chyba że zostanie stwierdzone, że procedura kontroli, klasyfikacji i oznaczania nośników obrazu ustanowiona przez tę regulację nie jest łatwo dostępna, nie może być zakończona w rozsądnym terminie lub brak jest możliwości zaskarżenia decyzji odmownej na drodze sądowej.

W przedmiocie kosztów

53

Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem; do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Artykuł 28 WE nie sprzeciwia się regulacji krajowej, takiej jak regulacja rozpatrywana przed sądem krajowym, ustanawiającej zakaz sprzedaży lub przekazywania drogą wysyłkową nośników obrazu, które nie zostały poddane kontroli i klasyfikacji dla celów ochrony małoletnich przez najwyższy organ kraju związkowego lub przez krajową organizację dobrowolnej kontroli wewnętrznej i które nie zawierają wskazania tego organu lub tej organizacji co do wieku, od którego są dozwolone, chyba że zostanie stwierdzone, że procedura kontroli, klasyfikacji i oznaczania nośników obrazu ustanowiona przez tę regulację nie jest łatwo dostępna, nie może być zakończona w rozsądnym terminie lub brak jest możliwości zaskarżenia decyzji odmownej na drodze sądowej.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

Góra