1

W swojej skardze Komisja Wspólnot Europejskich zwróciła się do Trybunału o stwierdzenie, że Republika Federalna Niemiec uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1992 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. L 208, s. 1) poprzez formalną odmowę poddania karze na swym terytorium czynu polegającego na używaniu nazwy „parmesan” przy znakowaniu produktów nieodpowiadających opisowi chronionej nazwy pochodzenia (zwanej dalej „PDO”) „Parmigiano Reggiano”, sprzyjając w ten sposób niezgodnemu z prawem zawłaszczeniu dobrego imienia autentycznego produktu, chronionego w całej Wspólnocie.

2

Rozporządzenie nr 2081/92 ustanawia wspólnotowy system ochrony oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych.

3

Artykuł 2 rozporządzenia nr 2081/92 stanowi:

„1.   Ochrona oznaczeń pochodzenia i oznaczeń geograficznych produktów rolnych i artykułów spożywczych we Wspólnocie zostanie przyznana zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2.   Do celów niniejszego rozporządzenia:

[…]”.

4

Artykuł 3 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Nazwy, które stały się nazwami rodzajowymi, nie mogą być zarejestrowane.

Dla celów niniejszego rozporządzenia »nazwa, która stała się nazwą rodzajową«, oznacza nazwę produktu rolnego lub środka spożywczego, która pomimo że odnosi się do miejsca lub regionu, w którym produkt ten lub środek spożywczy był pierwotnie produkowany albo wprowadzany na rynek, stała się nazwą powszechną produktu rolnego lub środka spożywczego.

W celu ustalenia, czy nazwa stała się rodzajową, czy też nie, brane będą pod uwagę wszystkie czynniki, w szczególności:

[…]”.

5

Zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. g) rozporządzenia nr 2081/92, opis produktu obejmuje przynajmniej „szczegóły struktur ds. kontroli, o których mowa w art. 10”.

6

Artykuł 5 ust. 3 i 4 tego rozporządzenia stanowi:

„3.   Wniosek o rejestrację będzie obejmować opis produktu, o którym mowa w art. 4.

4.   Wniosek zostanie przekazany do państwa członkowskiego, w którym znajduje się dany obszar geograficzny”.

7

Artykuł 10 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Państwa członkowskie zapewnią, że nie później niż sześć miesięcy od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia ustanowione zostaną organy kontrolne, które zagwarantują, iż produkty rolne i środki spożywcze noszące chronioną nazwę spełniają wymogi określone w opisie produktu.

2.   Organy kontrolne mogą składać się z jednego lub więcej wyznaczonych urzędów ds. kontroli i/lub [lub] jednostek prywatnych zatwierdzonych w tym celu przez państwo członkowskie. Państwa członkowskie prześlą Komisji listy urzędów i/lub [lub] zatwierdzonych jednostek oraz ich uprawnienia. Komisja opublikuje te dane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

3.   Wyznaczone urzędy ds. kontroli i/lub [lub] zatwierdzone jednostki prywatne muszą zapewnić odpowiednie gwarancje obiektywności i bezstronności dla wszystkich producentów lub przetwórców podlegających ich kontroli, a także będą miały stale do swej dyspozycji wykwalifikowany personel oraz środki niezbędne do przeprowadzenia kontroli produktów rolnych i środków spożywczych noszących chronioną nazwę.

Jeśli organy kontrolne korzystają z usług innego urzędu dla przeprowadzenia części kontroli, organ ten musi zapewnić takie same gwarancje. W takim przypadku wyznaczone urzędy ds. kontroli i/lub [lub] zatwierdzone prywatne jednostki będą jednak nadal odpowiedzialne wobec państwa członkowskiego za wszystkie kontrole.

Począwszy od dnia 1 stycznia 1998 r. jednostki kontrolne muszą spełniać wymogi określone w normie EN 45011 z dnia 26 czerwca 1989 r., aby mogły być zatwierdzone przez państwa członkowskie do celów niniejszego rozporządzenia.

4.   Jeśli wyznaczony urząd ds. kontroli i/lub [lub] jednostka prywatna w państwie członkowskim stwierdzi, że produkt rolny lub środek spożywczy noszący chronione oznaczenie pochodzenia w tym państwie członkowskim [pochodzące z jego państwa członkowskiego] nie spełnia kryteriów opisu, to podejmie niezbędne kroki na rzecz zapewnienia stosowania niniejszego rozporządzenia […].

5.   Państwo członkowskie musi wycofać swoje zatwierdzenie dla jednostki kontrolnej, gdy kryteria określone w ust. 2 i 3 nie są już spełniane. Poinformuje o tym Komisję, która opublikuje w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich uaktualnioną listę zatwierdzonych jednostek.

6.   Państwa członkowskie podejmą konieczne środki w celu zapewnienia, że producent, który stosuje niniejsze rozporządzenie, ma dostęp do systemu kontroli.

7.   Koszty kontroli określone w niniejszym rozporządzeniu będą ponoszone przez producentów wykorzystujących nazwę chronioną”.

8

Zgodnie z art. 13 tego rozporządzenia:

„1.   Zarejestrowane nazwy są chronione przed:

[…]

[…]

Gdy zarejestrowana nazwa zawiera w sobie nazwę produktu rolnego lub środka spożywczego, która jest uważana za nazwę rodzajową, to zastosowanie nazwy ogólnej na właściwym produkcie rolnym lub środku spożywczym nie jest uważane za sprzeczne z ust. 1 lit. a) lub b).

[…]

3.   Nazwy chronione nie mogą stać się nazwami rodzajowymi”.

9

Zgodnie z art. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1107/96 z dnia 12 czerwca 1996 r. w sprawie rejestracji oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia zgodnie z procedurą określoną w art. 17 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2081/92 (Dz.U. L 148, s. 1) i zgodnie z tytułem A załącznika do tego rozporządzenia, nazwa „Parmigiano Reggiano” stanowi PDO od dnia 21 czerwca 1996 r.

10

W następstwie skargi wniesionej przez kilku przedsiębiorców pismem z dnia 15 kwietnia 2003 r. Komisja zwróciła się do władz niemieckich o udzielenie agencjom rządowym odpowiedzialnym za ściganie oszustw precyzyjnych instrukcji dotyczących działań mających położyć kres oferowaniu do sprzedaży na terytorium niemieckim produktów oznaczonych jako „parmesan”, które nie odpowiadały wiążącemu opisowi przewidzianemu dla PDO „Parmigiano Reggiano”. Według Komisji termin „parmesan” stanowi tłumaczenie PDO „Parmigiano Reggiano”, w związku z czym jego używanie stanowi naruszenie art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92.

11

W piśmie z dnia 13 maja 2003 r. Republika Federalna Niemiec odpowiedziała, że chociaż nazwa „Parmesan” historycznie wywodzi się z regionu Parmy, stała się ona nazwą rodzajową i jest używana do oznaczenia serów twardych o różnym pochodzeniu geograficznym, tartych lub przeznaczonych do tarcia, i w związku z tym różni się ona od PDO „Parmigiano Reggiano”. W związku z powyższym użycie tej nazwy nie stanowi naruszenia rozporządzenia nr 2081/92.

12

W dniu 17 października 2003 r. Komisja wystosowała do Republiki Federalnej Niemiec wezwanie do usunięcia uchybienia, na które państwo to odpowiedziało pismem z dnia 17 grudnia 2003 r.

13

Uznawszy wyjaśnienia przedstawione przez Republikę Federalną Niemiec za niewystarczające, w dniu 30 marca 2004 r. Komisja wydała uzasadnioną opinię, wzywając to państwo członkowskie do podjęcia niezbędnych kroków w celu zastosowania się do tej opinii w terminie dwóch miesięcy od daty jej doręczenia.

14

Pismem z dnia 15 czerwca 2004 r. Republika Federalna Niemiec poinformowała Komisję, że podtrzymuje swoje wcześniejsze stanowisko.

15

W tych okolicznościach Komisja postanowiła wnieść rozpatrywaną skargę.

16

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 6 września 2005 r. Republika Włoska z jednej strony, a Królestwo Danii i Republika Austrii z drugiej zostali dopuszczeni do udziału w sprawie w charakterze interwenientów, popierając żądania, odpowiednio, Komisji i Republiki Federalnej Niemiec.

17

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 15 maja 2006 r. Republika Czeska została dopuszczona do udziału w sprawie w charakterze interwenienta po stronie Komisji.

18

W uzasadnieniu swojej skargi Komisja przedstawia jeden zarzut dotyczący odmowy ścigania przez Republikę Federalną Niemiec na jej terytorium używania nazwy „parmesan” przy znakowaniu produktów nieodpowiadających opisowi PDO „Parmigiano Reggiano”.

19

Republika Federalna Niemiec odpiera zarzut uchybienia ciążącym na niej zobowiązaniom, posługując się trzema argumentami:

20

Komisja twierdzi, że system ochrony wspólnotowej opiera się na zasadzie stanowiącej, iż rejestracja nazwy zawierającej więcej niż jeden wyraz oznacza objęcie ochroną prawa wspólnotowego zarówno poszczególnych elementów składowych złożonej nazwy, jak i całości. W związku z tym skuteczna ochrona nazw złożonych wymaga co do zasady, by wszystkie elementy składowe takiej nazwy były objęte ochroną przed jej niezgodnym z prawem użyciem. Komisja uważa, że rozporządzenie nr 2081/92 nie wymaga do zagwarantowania tej ochrony rejestracji każdego z elementów złożonej nazwy nadających się do objęcia ochroną, lecz opiera się na założeniu, że każdy z tych elementów korzysta z ochrony w sposób samoistny. Taka wykładnia rozporządzenia znalazła potwierdzenie w wyroku Trybunału z dnia 9 czerwca 1998 r. w sprawach połączonych C-129/97 i C-130/97 Chiciak i Fol, Rec. s. I-3315.

21

Komisja twierdzi, że zasada objęcia ochroną wszystkich elementów składowych złożonej nazwy doznaje wyjątku tylko w art. 13 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 2081/92, zgodnie z którym gdy zarejestrowana nazwa zawiera w sobie nazwę produktu rolnego lub środka spożywczego, która jest uważana za nazwę rodzajową, posłużenie się jednym z elementów tej nazwy nie jest uważane za sprzeczne z art. 13 ust. 1 lit. a) lub b) tego rozporządzenia. Przepis ten byłby niepotrzebny, gdyby uznać, że poszczególne elementy składowe nazwy, zarejestrowane wyłącznie jako część nazwy złożonej, nie korzystają z żadnej ochrony.

22

Ponadto element składowy złożonej nazwy pochodzenia nie korzysta z ochrony na podstawie rozporządzenia nr 2081/92, jeśli informując o danej nazwie złożonej, dane państwo członkowskie zastrzegło, że ochrona nie obejmuje niektórych części tej nazwy.

23

Komisja wzięła to pod uwagę, wydając rozporządzenie nr 1107/96, w stosownych przypadkach zaznaczając w przypisie, że dany element składowy nazwy złożonej nie został objęty wnioskiem o udzielenie ochrony.

24

W przypadku nazwy pochodzenia „Parmigiano Reggiano” przypis taki nie został sformułowany w odniesieniu do żadnego spośród jej dwóch elementów składowych.

25

Republika Federalna Niemiec odpowiada, że PDO podlega ochronie przewidzianej w art. 13 rozporządzenia nr 2081/92 tylko w takiej dokładnie postaci, w jakiej została zarejestrowana. Wbrew twierdzeniom Komisji, wniosek przeciwny nie jest uprawniony również na gruncie powołanego powyżej wyroku w sprawie Chiciak i Fol.

26

Co więcej, w postępowaniu zakończonym wyrokiem z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie C-66/00 Bigi, Rec. s. I-5917, Republika Włoska sama wyraźnie potwierdziła, że celowo nie wystąpiła o rejestrację nazwy „Parmigiano”. W tych okolicznościach, wobec braku rejestracji, nazwa ta nie może korzystać z ochrony udzielanej przez prawo wspólnotowe.

27

Z motywu ósmego rozporządzenia nr 1107/96 wynika, że „niektóre państwa członkowskie poinformowały, iż nie wnioskowano o ochronę dla niektórych części nazw i należy fakt ten uwzględnić”.

28

W rozporządzeniu nr 1107/96, poprzez odesłanie do przypisów zawartych w jego załączniku, określono przypadki, w których nie wystąpiono o ochronę części danego oznaczenia.

29

Należy jednak zauważyć, że brak oświadczenia stwierdzającego, iż dla niektórych części nazwy nie wystąpiono o ochronę na podstawie art. 13 rozporządzenia nr 2081/92, nie stanowi wystarczającej podstawy do określenia zakresu tej ochrony (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Chiciak i Fol, pkt 37).

30

W systemie ochrony ustanowionym w rozporządzeniu nr 2081/92 kwestie dotyczące ochrony, jakiej należy udzielić poszczególnym składnikom danej nazwy, a w szczególności to, czy chodzi w danym przypadku o nazwę rodzajową, czy składnik chroniony przed działaniami, o których wspomina art. 13 tego rozporządzenia, należą do zakresu oceny, której dokonuje sąd krajowy na podstawie szczegółowego badania stanu faktycznego przedstawionego mu przez strony (ww. wyrok w sprawie Chiciak i Fol, pkt 38).

31

W związku z powyższym przedstawiony przez Republikę Federalną Niemiec argument, zgodnie z którym PDO korzysta z ochrony na podstawie art. 13 rozporządzenia nr 2081/92 tylko w takiej dokładnie postaci, w jakiej została zarejestrowana, nie może być uwzględniony.

32

Komisja uważa, że wprowadzanie do obrotu pod nazwą „parmesan” serów nieodpowiadających opisowi PDO „Parmigiano Reggiano” stanowi naruszenie art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92, ponieważ określenie „parmesan” jest poprawnym tłumaczeniem PDO „Parmigiano Reggiano”. Tłumaczenie, podobnie jak sama PDO w języku państwa członkowskiego, na którego rzecz nazwa została zarejestrowana, zarezerwowane jest wyłącznie dla produktów zgodnych z opisem.

33

Komisja dodaje, że — jak dowodzi tego ścisły, historycznie uzasadniony związek między regionem geograficznym Włoch, z którego pochodzi ten typ sera, i określeniem „parmesan”, określenie to nie jest nazwą rodzajową, mogącą różnić się od PDO „Parmigiano Reggiano”.

34

Użycie nazwy „parmesan” w odniesieniu do sera, który nie odpowiada opisowi przewidzianemu dla PDO „Parmigiano Reggiano”, stanowi w każdym razie aluzję do tej nazwy, zabronioną przez art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92.

35

Komisja twierdzi również, że określenie „parmesan” nie stało się nazwą rodzajową.

36

Nazwa geograficzna mogłaby oczywiście, w wyniku jej używania, stać się z czasem nazwą rodzajową w tym sensie, że konsumenci postrzegaliby ją raczej jako oznaczenie pewnego rodzaju produktu niż jako oznaczenie pochodzenia geograficznego tego produktu. Tak stało się w szczególności w przypadku określeń „camembert” oraz „brie”.

37

Jednak, zdaniem Komisji, określenie „parmesan” w żadnym momencie nie utraciło swojej konotacji geograficznej. Gdyby nazwa „parmesan” była istotnie pojęciem neutralnym, pozbawionym takiej konotacji, nie istniałoby wiarygodne wyjaśnienie powodów, dla których producenci imitacji tego sera podejmują wysiłki zmierzające do wywołania przeświadczenia o istnieniu więzi ich produktów z Włochami, poprzez oznaczanie ich stosownymi słowami lub symbolami graficznymi.

38

Ponadto Komisja podnosi, że okoliczność, że aż do roku 2000 ser o nazwie „parmesan”, który nie odpowiadał wiążącemu opisowi przewidzianemu dla PDO „Parmigiano Reggiano”, był produkowany na terytorium Włoch, nie oznacza, że nazwa ta stała się we Włoszech nazwą rodzajową, oznaczającą sery tarte o różnym pochodzeniu, ponieważ ser, o którym tu mowa, przeznaczony był wyłącznie na eksport do krajów, w których nazwa „parmesan” nie korzystała z żadnej szczególnej ochrony, zgodnie z zasadą terytorialności ochrony. W każdym razie dopiero począwszy od dnia 21 czerwca 1996 r., to jest od daty wejścia w życie rozporządzenia nr 1107/96, nazwa „Parmigiano Reggiano” została objęta ochroną na poziomie Wspólnoty.

39

Republika Federalna Niemiec twierdzi, że używanie określenia „parmesan” nie stanowi naruszenia art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92, ponieważ zgodnie ze stanowiskiem Komisji, jest ono jedynie tłumaczeniem wyrazu „Parmigiano”, który — jak wynika z sytuacji panującej we Włoszech i w innych państwach członkowskich, jak również z prawodawstwa na poziomie krajowym oraz wspólnotowym — stanowi nazwę rodzajową. Jako nazwa rodzajowa nie może on korzystać z ochrony wynikającej ze wspomnianego rozporządzenia.

40

Dodatkowo Republika Federalna Niemiec zauważa, że nawet przy założeniu, iż określenie „Parmigiano” nie jest nazwą rodzajową i w związku z tym do składnika tego nie znajduje zastosowania przepis art. 13 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 2081/92, użycie określenia „parmesan” nie stanowi naruszenia przepisów odnoszących się do ochrony nazwy pochodzenia „Parmigiano Reggiano”. Nazwa „parmesan” od wieków przechodzi pewną, właściwą sobie, ewolucję i stała się w Niemczech, lecz także i w innych państwach członkowskich nazwą rodzajową. Użycie tej nazwy nie stanowi zatem zawłaszczenia PDO „Parmigiano Reggiano” ani aluzji do niej.

41

Na poparcie tego stanowiska Republika Federalna Niemiec wskazuje w pierwszej kolejności na pkt 35 opinii rzecznika generalnego Ruiza-Jaraba Colomera w sprawie zakończonej postanowieniem z dnia 8 sierpnia 1997 r.C-317/95 Canadane Cheese Trading i Kouri, Rec. s. I-4681, a w drugiej kolejności na wymieniony wyżej wyrok w sprawie Bigi, w którym Trybunał wyraźnie pozostawił bez odpowiedzi pytanie, czy określenie „parmesan” stanowi nazwę rodzajową. Po trzecie Republika Federalna Niemiec zwraca uwagę na fakt, że nie wystarcza stwierdzenie, iż nazwa danego produktu stanowi tłumaczenie nazwy pochodzenia. Należy w każdym przypadku zbadać, czy tłumaczenie to rzeczywiście stanowi aluzję do danej nazwy. Nie będzie tak w przypadku, gdy sporna nazwa, choć dała początek tłumaczeniu, z czasem nabrała innego znaczenia w potocznym języku konsumentów, stając się w ten sposób nazwą rodzajową. Po czwarte wspomniane państwo członkowskie wskazuje na to, że w Niemczech — jedynym państwie członkowskim, w którym ocena rodzajowego charakteru określenia „parmesan” ma decydujące znaczenie, zważywszy na niniejsze postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego — słowo „parmesan” zawsze rozumiane było jako nazwa rodzajowa twardych serów tartych lub przeznaczonych do tarcia. Co więcej, dotyczy to także sytuacji w innych państwach członkowskich, w tym we Włoszech.

42

Należy przede wszystkim ustalić, czy używanie nazwy „parmesan” odpowiada, w związku z istnieniem PDO „Parmigiano Reggiano”, jednej z sytuacji wymienionych w art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 2081/92.

43

W tym kontekście należy przypomnieć, że zgodnie z art. 13 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia, nazwy zarejestrowane chronione są w szczególności przed każdym niezgodnym z prawem zawłaszczeniem, imitacją lub aluzją, jeśli nawet prawdziwe pochodzenie produktu jest zaznaczone lub chroniona nazwa została przetłumaczona.

44

Jeśli chodzi o pojęcie „aluzja”, Trybunał uznał, że dotyczy ono sytuacji, w której nazwa zastosowana do oznaczenia produktu wykorzystuje część nazwy chronionej w taki sposób, że gdy konsument zetknie się z nazwą tego produktu, w jego umyśle powstanie wyobrażenie produktu, którego nazwa podlega ochronie (wyrok z dnia 4 marca 1999 r. w sprawie C-87/97 Consorzio per la tutela del formaggio Gorgonzola, Rec. s. I-1301, pkt 25).

45

Trybunał dodał, że aluzja do PDO możliwa jest w sytuacji, gdy nie istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd co do rozpatrywanych produktów, i to nawet wówczas, gdy ochrona wynikająca z prawa wspólnotowego nie rozciąga się na te części nazwy, które przywoływane są w kwestionowanym wyrażeniu lub wyrażeniach (ww. wyrok w sprawie Consorzio per la tutela del formaggio Gorgonzola, pkt 26).

46

W niniejszej sprawie między nazwami „parmesan” i „Parmigiano Reggiano” występuje podobieństwo fonetyczne i wizualne w sytuacji, gdy dane towary są serami twardymi tartymi lub przeznaczonymi do tarcia, czyli ich wygląd zewnętrzny jest podobny (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Consorzio per la tutela del formaggio Gorgonzola, pkt 27).

47

Poza tym niezależnie od tego, czy nazwa „parmesan” stanowi dokładne tłumaczenie PDO „Parmigiano Reggiano” lub określenia „Parmigiano”, należy również wziąć pod uwagę występującą między tymi, pochodzącymi z różnych języków, określeniami bliskość koncepcyjną, o której świadczy debata przed Trybunałem.

48

Bliskość ta, a także wskazane w pkt 46 niniejszego wyroku podobieństwo fonetyczne i wizualne mogą spowodować, że gdy konsument zetknie się z serem twardym tartym lub przeznaczonym do tarcia opatrzonym nazwą „parmesan”, w jego umyśle powstanie wyobrażenie sera opatrzonego PDO „Parmigiano Reggiano”.

49

W związku z tym używanie nazwy „parmesan” należy zakwalifikować jako aluzję do PDO „Parmigiano Reggiano” w rozumieniu art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92.

50

A zatem to, czy nazwa „parmesan” jest tłumaczeniem PDO „Parmigiano Reggiano”, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

51

Republika Federalna Niemiec twierdzi jednak, że z uwagi na to, iż nazwa „parmesan” stała się nazwą rodzajową, jej używanie nie stanowi niezgodnej z prawem aluzji do PDO „Parmigiano Reggiano”.

52

Do Republiki Federalnej Niemiec należy przedstawienie dowodów na zasadność tego twierdzenia, tym bardziej że Trybunał miał już okazję stwierdzić, iż nie jest wcale oczywiste, czy nazwa „parmesan” uzyskała rodzajowy charakter (ww. wyrok w sprawie Bigi, pkt 20).

53

W ramach oceny rodzajowego charakteru danej nazwy w kontekście stosowania art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2081/92 należy wziąć pod uwagę miejsca wytwarzania danego towaru istniejące zarówno na terytorium państwa, które uzyskało rejestrację danej nazwy, jak i poza nim, konsumpcję tego towaru oraz sposób postrzegania nazwy przez konsumentów w obrębie tego państwa oraz poza nim, istnienie przepisów krajowych odnoszących się wprost do tego produktu oraz sposób, w jaki nazwa ta była używana w prawie wspólnotowym (zob. wyrok z dnia 25 października 2005 r. w sprawach połączonych C-465/02 i C-466/02 Niemcy i Dania przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-9115, pkt 76–99).

54

Tymczasem w niniejszej sprawie, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 63 i 64 swojej opinii, Republika Federalna Niemiec ograniczyła się do przedstawienia cytatów ze słowników i literatury specjalistycznej, które nie dostarczają kompleksowych informacji na temat sposobu, w jaki słowo „parmesan” odbierane jest przez konsumentów w Niemczech i w innych państwach członkowskich, nie przedstawiając nawet żadnych danych liczbowych dotyczących produkcji lub konsumpcji sera sprzedawanego pod nazwą „parmesan” w Niemczech czy też w innych państwach członkowskich.

55

Z przedstawionych Trybunałowi akt sprawy wynika również, że w Niemczech niektórzy wytwórcy sera opatrzonego nazwą „parmesan” sprzedają go z etykietami, na których znajdują się odniesienia do włoskiej kultury i pejzażu. Można więc słusznie wnioskować, że konsumenci w tym państwie członkowskim postrzegają ser „parmesan” jako ser kojarzący się z Włochami, nawet jeśli w rzeczywistości wyprodukowany on został w innym państwie członkowskim (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Niemcy i Dania przeciwko Komisji, pkt 87).

56

Wreszcie należy stwierdzić, że również na rozprawie Republika Federalna Niemiec nie była w stanie przedstawić informacji na temat wielkości importu do Niemiec sera wytwarzanego we Włoszech pod PDO „Parmigiano Reggiano”, nie pozwalając tym samym sądowi na wykorzystanie danych dotyczących konsumpcji tego sera jako wskazówek odnośnie do rodzajowego charakteru nazwy „parmesan” (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Niemcy i Dania przeciwko Komisji, pkt 88).

57

A zatem skoro Republika Federalna Niemiec nie zdołała wykazać, że nazwa „parmesan” stała się nazwą rodzajową, użycie słowa „parmesan” do oznaczenia sera nieodpowiadającego opisowi właściwemu dla PDO „Parmigiano Reggiano” należy w kontekście niniejszego postępowania uznać za naruszenie zakresu ochrony przyznanej tej PDO na mocy art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92.

58

Komisja twierdzi, że na podstawie art. 10 i 13 rozporządzenia nr 2081/92 Republika Federalna Niemiec ma obowiązek podjąć z urzędu niezbędne kroki służące powstrzymaniu zachowań naruszających prawa do PDO. W ocenie Komisji działania państw członkowskich powinny objąć, na płaszczyznach administracyjnej i karnej, kroki właściwe do umożliwienia realizacji celów określonych w tym rozporządzeniu w zakresie ochrony nazw pochodzenia. Produkty niezgodne z wymogami wspomnianego rozporządzenia nie powinny być wprowadzane do obrotu.

59

Komisja dodaje, że jej zarzuty nie dotyczą niemieckiego prawodawstwa czy też braku możliwości zwrócenia się do sądów krajowych, lecz sprzecznej z prawem wspólnotowym praktyki administracyjnej władz niemieckich. Gdyby państwa członkowskie zwolnione były z obowiązku interweniowania i gdyby — w konsekwencji — przedsiębiorcy zmuszeni byli sami występować do sądu w każdym przypadku naruszenia ich wyłącznych praw do używania danej PDO na całym terytorium Unii Europejskiej, cele rozporządzenia nr 2081/92 nie mogłyby zostać osiągnięte.

60

Komisja twierdzi dalej, że w sporach, w których występują podmioty prawa prywatnego, centralną kwestią jest poszanowanie praw własności intelektualnej przysługujących wytwórcom mającym siedzibę w regionie, z którego pochodzi dany produkt, natomiast podejmowanie przez władze publiczne działań skierowanych przeciwko naruszeniom wymienionym w art. 13 rozporządzenia nr 2081/92 ma na celu nie tyle ochronę interesów ekonomicznych podmiotów prawa prywatnego, lecz ochronę interesów konsumentów, których nie można zawieść w ich oczekiwaniach co do jakości i pochodzenia geograficznego produktu. Ochrona konsumentów, którą ma na celu wspomniane rozporządzenie, byłaby narażona na szwank, gdyby skuteczność zakazów przewidzianych tym rozporządzeniem była całkowicie zależna od podjęcia przez prywatnych przedsiębiorców stosownych działań prawnych.

61

Na tej podstawie Komisja uważa, że zachowanie Republiki Federalnej Niemiec należy traktować jako naruszenie prawa wspólnotowego poprzez zaniechanie.

62

Republika Federalna Niemiec stoi natomiast na stanowisku, że art. 13 rozporządzenia nr 2081/92 określa zakres ochrony zarejestrowanych oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia. Z uwagi na bezpośrednie stosowanie tego rozporządzenia artykuł ten przyznaje podmiotom uprawnionym z tytułu rejestracji lub zgodnym z prawem użytkownikom zarejestrowanych PDO prawa, które sądy krajowe mają obowiązek chronić.

63

Republika Federalna Niemiec przyznaje, że bezpośrednie stosowanie rozporządzenia nr 2081/92 nie zwalnia oczywiście państw członkowskich z obowiązku podjęcia na poziomie krajowym kroków pozwalających zapewnić stosowanie tego rozporządzenia, zwraca jednak uwagę, że wydała ona liczne przepisy ustawowe pozwalające na podjęcie działań skierowanych przeciwko niezgodnemu z prawem używaniu PDO, do których to przepisów należy w szczególności ustawa z dnia 7 czerwca 1909 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb) oraz ustawa o ochronie znaków towarowych i innych oznaczeń odróżniających (Gesetz über den Schutz von Marken und sonstigen Kennzeichen) z dnia 25 października 1994 r. (BGBl. 1994 I, s. 3085).

64

Ponadto możliwość wystąpienia z powództwem w przypadku wszelkich zachowań naruszających prawa wynikające z PDO nie jest zastrzeżona na rzecz podmiotu uprawnionego do tej nazwy. Przeciwnie, pozostaje ona otwarta dla konkurentów, zrzeszeń przedsiębiorców i zrzeszeń konsumentów. Szeroki zakres podmiotów, którym przysługuje legitymacja czynna, dowodzi tego, że obowiązujące w Republice Federalnej Niemiec przepisy nie ograniczają się do umożliwienia producentom mającym siedzibę w regionie pochodzenia danego produktu skutecznego wykonywania przysługujących im praw własności intelektualnej. Przepisy te ustanawiają powszechny i skuteczny system pozwalający przeciwdziałać naruszeniom art. 13 rozporządzenia nr 2081/92 i skutecznie wymierzać sankcje za te naruszenia za pomocą orzeczeń sądowych.

65

Republika Federalna Niemiec twierdzi, że przyznając te prawa należące do zakresu prawa cywilnego, podjęła ona wszystkie wymagane kroki celem zapewnienia pełnego stosowania art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 2081/92. Nie jest konieczne, by władze publiczne ścigały z urzędu, posługując się policją administracyjną, naruszenia tego przepisu. Artykuły 10 i 13 tego rozporządzenia wcale nie nakładają takiego obowiązku. Republika Federalna Niemiec uważa, że z porównania różnych wersji językowych art. 10 ust. 4 rozporządzenia nr 2081/92 wynika, iż z uwagi na włoskie pochodzenie PDO „Parmigiano Reggiano” to Consorzio del formaggio Parmigiano Reggiano, a nie niemieckie struktury kontrolne, ma obowiązek sprawdzić, czy produkty, dla których ta nazwa pochodzenia jest używana, odpowiadają wiążącemu opisowi tejże nazwy.

66

Zdaniem tego państwa członkowskiego, jeśli Komisja twierdzi, że ściganie przez dane państwo członkowskie naruszeń art. 13 rozporządzenia nr 2081/92 z urzędu powinno zapewnić nie tylko ochronę prywatnych interesów ekonomicznych, lecz także ochronę interesów konsumentów, należy wskazać, że wniosek taki nie wynika z żadnej szczególnej cechy tego rozporządzenia, która sprawiałaby, że za niewystarczający postrzegać należały system ochrony nazw pochodzenia polegający na umożliwieniu skorzystania ze ścieżki cywilnoprawnej — odwrotnie niż w przypadku innych praw własności intelektualnej lub przepisów dotyczących ochrony konkurencji.

67

Wreszcie Republika Federalna Niemiec twierdzi, że choć w Niemczech używanie nazwy „parmesan” dla produktów nieodpowiadających wiążącemu opisowi PDO „Parmigiano Reggiano” nie jest ścigane z urzędu i nie jest obwarowane sankcjami karnymi, nawet przy założeniu, że używanie to stanowi naruszenie art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 2081/92, wynika to wyłącznie z rezygnacji z niektórych kar, które — zgodnie z obowiązującym prawem wspólnotowym — państwa członkowskie mogą przewidzieć, lecz nie mają takiego obowiązku.

68

W tym kontekście należy przypomnieć, że możliwość powołania się przez jednostki w postępowaniach przed sądami krajowymi na przepisy rozporządzenia nie zwalnia państw członkowskich z podjęcia na poziomie krajowym kroków zapewniających pełne stosowanie tego rozporządzenia wtedy, gdy okaże się to konieczne (zob. w szczególności wyrok z dnia 20 marca 1986 r. w sprawie 72/85 Komisja przeciwko Niderlandom, Rec. s. 1219, pkt 20).

69

W niniejszym postępowaniu nie twierdzi się, że niemiecki system prawny nie dysponuje instrumentami prawnymi, takimi jak przepisy ustawowe wymienione w pkt 63 niniejszego wyroku, mającymi na celu zapewnienie skutecznej ochrony praw jednostek przysługujących im na mocy rozporządzenia nr 2081/92. Nie twierdzi się także, że możliwość wystąpienia przeciwko wszelkiemu działaniu, które może naruszać prawa do PDO, jest zarezerwowana wyłącznie na rzecz zgodnego z prawem użytkownika tej nazwy. Przeciwnie, jest ona otwarta dla konkurentów, zrzeszeń przedsiębiorców i zrzeszeń konsumentów.

70

W związku z tym uregulowania takie są w stanie zagwarantować ochronę innych interesów niż interesy producentów towarów korzystających z PDO, a w szczególności interesy konsumentów.

71

Na rozprawie Republika Federalna Niemiec wskazała zresztą, że obecnie przed sądami niemieckimi toczą się sprawy dotyczące używania w Niemczech nazwy „parmesan”. Jedna z tych spraw wszczęta została przez Consorzio del formaggio Parmigiano Reggiano.

72

Jeśli chodzi o zarzut Komisji dotyczący ciążącego na państwach członkowskich obowiązku podjęcia z urzędu kroków niezbędnych do ścigania naruszeń art. 13 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia, należy poczynić następujące uwagi.

73

Przede wszystkim obowiązek taki nie wynika z art. 10 rozporządzenia nr 2081/92.

74

Prawdą jest, że aby zapewnić skuteczność przepisów rozporządzenia nr 2081/92, art. 10 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi, iż państwa członkowskie zapewnią, by nie później niż sześć miesięcy od wejścia w życie tego rozporządzenia ustanowione zostały stosowne organy kontrolne. Mają one zatem obowiązek stworzyć takie struktury.

75

Jednak art. 10 ust. 4 rozporządzenia nr 2081/92, który stanowi, iż „[j]eśli wyznaczony urząd ds. kontroli i/lub [lub] jednostka prywatna w państwie członkowskim stwierdzi, że produkt rolny lub środek spożywczy noszący chronione oznaczenie pochodzenia w tym państwie członkowskim [pochodzące z jego państwa członkowskiego] nie spełnia kryteriów opisu, to podejmie niezbędne kroki na rzecz zapewnienia stosowania niniejszego rozporządzenia […]”, wskazuje, że wyznaczonymi służbami kontrolnymi lub jednostkami prywatnymi państwa członkowskiego są stosowne służby lub jednostki państwa pochodzenia danej PDO.

76

Wskazanie w art. 10 ust. 3 tego rozporządzenia na „producentów lub przetwórców podlegających ich kontroli”, podobnie jak przewidziane w ust. 6 tego artykułu prawo dostępu do systemu kontroli przysługujące producentom i ciążący na nich obowiązek ponoszenia przez nich kosztów kontroli, o którym mowa w ust. 7 tego artykułu, stanowią potwierdzenie tego, że art. 10 rozporządzenia nr 2081/92 dotyczy obowiązków ciążących na państwie członkowskim pochodzenia PDO.

77

Interpretacja ta znajduje dodatkowe potwierdzenie w treści art. 4 ust. 2 lit. g) w związku z art. 5 ust. 3 i 4 rozporządzenia nr 2081/92, z których wynika, że wniosek o rejestrację powinien zawierać opis, że powinien być skierowany do państwa członkowskiego, w którym znajduje się dany obszar geograficzny, i że opis ów powinien zawierać „szczegóły struktur ds. kontroli, o których mowa w art. 10”.

78

Wynika z tego, że strukturami do spraw kontroli, na których spoczywa obowiązek zapewnienia przestrzegania zgodności z wiążącym opisem danej PDO. są struktury państwa członkowskiego, z którego ta PDO pochodzi. A zatem kontrola przestrzegania zgodności z wiążącym opisem w ramach używania PDO „Parmigiano Reggiano” nie należy do obowiązków niemieckich służb kontrolnych.

79

Oczywiście art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92 ustanawia obowiązek ochrony zarejestrowanych nazw przed „każdym niezgodnym z prawem zawłaszczeniem, imitacją lub aluzją, jeśli nawet prawdziwe pochodzenie produktu jest zaznaczone lub chroniona nazwa została przetłumaczona, lub towarzyszy jej wyrażenie »w stylu«, »rodzaju«, »przy użyciu metody«, »tak jak produkowane w«, »imitacja« lub »podobne«”.

80

Komisji nie udało się jednak wykazać, że Republika Federalna Niemiec naruszyła obowiązki wynikające z rozporządzenia nr 2081/92, a ponadto nie przedstawiła ona dowodów na to, że nie zostały podjęte takie kroki jak te, o których mowa w pkt 63 niniejszego wyroku, lub że nie umożliwiają one ochrony PDO „Parmigiano Reggiano”.

81

Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że Komisja nie wykazała, by Republika Federalna Niemiec uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2081/92 poprzez formalną odmowę ścigania na swym terytorium czynu polegającego na używaniu nazwy „parmesan” przy znakowaniu produktów nieodpowiadających opisowi PDO „Parmigiano Reggiano”.

82

W konsekwencji skarga wniesiona przez Komisję podlega oddaleniu.

83

Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Republika Federalna Niemiec wniosła o obciążenie Komisji kosztami postępowania, a ta sprawę przegrała, należy obciążyć ją kosztami postępowania. Zgodnie z § 4 tego artykułu Republika Czeska, Królestwo Danii, Republika Włoska oraz Republika Austrii ponoszą własne koszty.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje: