EUR-Lex Baza aktów prawnych Unii Europejskiej

Powrót na stronę główną portalu EUR-Lex

Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex

Dokument 62006CJ0238

Wyrok Trybunału (ósma izba) z dnia 25 października 2007 r.
Develey Holding GmbH & Co. Beteiligungs KG przeciwko Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (znaki towarowe i wzory).
Odwołanie – Wspólnotowy znak towarowy – Trójwymiarowy znak towarowy – Kształt butelki z tworzywa sztucznego – Odmowa rejestracji – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Brak charakteru odróżniającego – Wcześniejszy krajowy znak towarowy – Konwencja paryska – Porozumienie TRIPS – Artykuł 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 40/94.
Sprawa C-238/06 P.

Zbiór Orzeczeń 2007 I-09375

Identyfikator ECLI: ECLI:EU:C:2007:635

WYROK TRYBUNAŁU (ósma izba)

z dnia 25 października 2007 r. ( *1 )

„Odwołanie — Wspólnotowy znak towarowy — Trójwymiarowy znak towarowy — Kształt butelki z tworzywa sztucznego — Odmowa rejestracji — Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji — Brak charakteru odróżniającego — Wcześniejszy krajowy znak towarowy — Konwencja paryska — Porozumienie TRIPS — Artykuł 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 40/94”

W sprawie C-238/06 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości, wniesione w dniu 25 maja 2006 r.,

Develey Holding GmbH & Co. Beteiligungs KG, z siedzibą w Unterhaching (Niemcy), reprezentowana przez R. Kunza-Hallsteina i H. Kunza-Hallsteina, Rechtsanwälte,

strona skarżąca,

w której drugą stroną jest:

Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowany przez G. Schneidera, działającego w charakterze pełnomocnika,

strona pozwana w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (ósma izba),

w składzie: G. Arestis, prezes izby, R. Silva de Lapuerta i E. Juhász (sprawozdawca), sędziowie,

rzecznik generalny: D. Ruiz-Jarabo Colomer,

sekretarz: B. Fülöp, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 24 maja 2007 r.,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1

W odwołaniu spółka Develey Holding GmbH & Co. Beteiligungs KG (zwana dalej „Develey”) wnosi o uchylenie wyroku Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie T-129/04 Develey przeciwko OHIM (Kształt butelki z tworzywa sztucznego), Zb.Orz. str. II-811 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd ten oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Drugiej Izby Odwoławczej Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) z dnia 20 stycznia 2004 r. (zwanej dalej „sporną decyzją”), na mocy której odmówiono rejestracji trójwymiarowego znaku towarowego.

Ramy prawne

Prawo międzynarodowe

Konwencja paryska

2

Na płaszczyźnie międzynarodowej prawo znaków towarowych jest regulowane przepisami Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej podpisanej w Paryżu w dniu 20 marca 1883 r., ostatnio zrewidowanej w Sztokholmie dnia 14 lipca 1967 r. (Recueil des traités des Nations unies, vol. 828, nr 11851, str. 305; zwanej dalej „konwencją paryską”). Wszystkie państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej są stronami tej konwencji.

3

Artykuł 2 ust. 1 konwencji paryskiej przewiduje:

„Osobom fizycznym i prawnym któregokolwiek państwa będącego członkiem Związku będą przysługiwały we wszystkich innych państwach będących członkami Związku — w sprawach ochrony własności przemysłowej — korzyści, jakie odnośne ustawy zapewniają obecnie lub zapewnią w przyszłości osobom fizycznym i prawnym z tych państw, nie naruszając praw specjalnie przewidzianych w niniejszej konwencji. Zgodnie z tym będą one miały tę samą ochronę oraz te same środki prawne przeciw wszelkiemu naruszeniu ich praw, z zastrzeżeniem dopełnienia warunków i formalności wymaganych od osób fizycznych i prawnych danego państwa”.

4

Artykuł 6 quinquies, część A i B konwencji paryskiej stanowi:

„A.

1)

Każdy znak towarowy prawidłowo zarejestrowany w państwie pochodzenia będzie mógł być zgłoszony i chroniony w takiej samej postaci, jak w innych państwach będących członkami Związku, z zastrzeżeniami zawartymi w niniejszym artykule. Państwa te będą mogły żądać przed dokonaniem ostatecznej rejestracji przedstawienia świadectwa rejestracji w państwie pochodzenia, wydanego przez właściwy organ. Nie będzie wymagana jakakolwiek legalizacja tego świadectwa.

2)

Za państwo pochodzenia będzie uważane państwo będące członkiem Związku, w którym zgłaszający ma rzeczywiste i poważne przedsiębiorstwo przemysłowe lub handlowe, a gdy nie ma on takiego przedsiębiorstwa w państwie będącym członkiem Związku, to państwo będące członkiem Związku, w którym zgłaszający ma miejsce stałego zamieszkania, a gdy nie ma on miejsca stałego zamieszkania w państwie będącym członkiem Związku — państwo, którego jest on obywatelem, o ile jest to państwo będące członkiem Związku.

B.

Można odmówić rejestracji znaków towarowych, wymienionych w niniejszym artykule, lub unieważnić taką rejestrację tylko w następujących wypadkach:

i)

jeżeli mogą one naruszać prawa nabyte przez osoby trzecie w państwie, w którym wnosi się o ochronę;

ii)

jeżeli są one pozbawione jakichkolwiek znamion odróżniających albo jeżeli są one złożone wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, które w handlu mogą służyć do oznaczenia rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, miejsca pochodzenia produktów lub czasu ich wytwarzania bądź też są zwykle używane w mowie potocznej lub w uczciwych i stałych zwyczajach handlowych w państwie, w którym wnosi się o ochronę;

iii)

jeżeli są one sprzeczne z zasadami moralności lub porządkiem społecznym, a zwłaszcza jeżeli mogą wprowadzać odbiorców w błąd. Uzgodniono, że znak nie będzie uważany za sprzeczny z porządkiem społecznym tylko z tego powodu, że nie jest zgodny z określonym przepisem ustawodawstwa wewnętrznego w dziedzinie znaków, chyba że przepis ten dotyczy porządku społecznego.

Zastrzega się jednakże stosowanie artykułu 10 bis”.

Prawo ustanowione na podstawie Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO)

5

Artykuł 2 ust. 1 Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (zwanego dalej „porozumieniem TRIPS”) stanowiącego załącznik 1 C do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (zwanego dalej „porozumieniem WTO”), sporządzonego w Marakeszu dnia 15 kwietnia 1994 r., które zostało zatwierdzone w imieniu Wspólnoty Europejskiej w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. (Dz.U. L 336, str. 1), stanowi:

„W zakresie części II, III i IV niniejszego porozumienia Członkowie zastosują się do wymogów artykułów 1–12 i 19 konwencji paryskiej (1967)”.

Prawo wspólnotowe

6

Ostatni motyw preambuły decyzji 94/800 brzmi następująco:

„Ze względu na swoją naturę, Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu, w tym również załączniki do niego, nie może być bezpośrednio powoływane w sądach Wspólnoty lub państw członkowskich”.

7

Motyw dwunasty pierwszej dyrektywy Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U. 1989, L 40, str. 1) brzmi następująco:

„wszystkie państwa członkowskie Wspólnoty związane są Konwencją paryską o ochronie własności przemysłowej; niezbędne jest, aby przepisy niniejszej dyrektywy były w pełni zgodne z przepisami konwencji paryskiej; niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na zobowiązania państw członkowskich wynikające z [tej] konwencji; tam gdzie jest to właściwe, stosuje się art. 234 akapit drugi traktatu”.

8

Artykuł 3 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy przewiduje:

„Nie są rejestrowane, a za nieważne uznaje się już zarejestrowane:

b)

znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru”.

9

Motyw piąty rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 11, str. 1), z późn. zm., brzmi następująco:

„prawo wspólnotowe dotyczące znaków towarowych nie zastępuje ustawodawstw państw członkowskich w zakresie znaków towarowych; w istocie nie wydaje się uzasadnione, aby wymagać od przedsiębiorstw składania wniosków o rejestrację swoich znaków towarowych jako wspólnotowych znaków towarowych; krajowe znaki towarowe pozostają nadal niezbędne dla przedsiębiorstw, które nie chcą chronić swoich znaków towarowych na poziomie wspólnotowym”.

10

Artykuł 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 dotyczący bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji stanowi:

„1.   Nie są rejestrowane:

[…]

b)

znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru;

[…]

h)

znaki towarowe, na które właściwe władze nie wydały zezwolenia, których odmowa rejestracji następuje na podstawie art. 6ter konwencji paryskiej;

i)

znaki towarowe, które zawierają odznaki, godła lub herby, inne niż określone w art. 6bter konwencji paryskiej i które są przedmiotem szczególnego interesu publicznego, chyba że na ich rejestrację uzyskano zezwolenie właściwych władz”.

11

Zgodnie z art. 34 tego rozporządzenia zatytułowanym „Zastrzeżenie starszeństwa krajowego znaku towarowego”:

„1.   Właściciel wcześniejszego znaku towarowego zarejestrowanego w państwie członkowskim, łącznie ze znakiem towarowym zarejestrowanym w krajach Beneluksu lub zarejestrowanym na mocy porozumień międzynarodowych mających skutek w państwie członkowskim, który zgłasza identyczny znak towarowy do rejestracji jako wspólnotowy znak towarowy dla towarów lub usług identycznych z lub zawierających się wśród tych, dla których wcześniejszy znak jest zarejestrowany, może zastrzec dla wspólnotowego znaku towarowego starszeństwo wcześniejszego znaku towarowego w odniesieniu do państwa członkowskiego, w którym lub dla którego znak ten jest zarejestrowany.

2.   Jedynym skutkiem starszeństwa na podstawie niniejszego rozporządzenia jest uznanie, w przypadku gdy właściciel wspólnotowego znaku towarowego zrzeka się wcześniejszego znaku towarowego lub zezwala na jego wygaśnięcie, że ma on nadal te same prawa, które miałby, gdyby wcześniejszy znak towarowy nadal był zarejestrowany.

3.   Starszeństwo zastrzeżone dla wspólnotowego znaku towarowego wygasa, jeżeli wcześniejszy znak towarowy, na podstawie którego zastrzeżono starszeństwo, wygasa lub zostaje unieważniony, lub jeżeli jego zrzeczenie się nastąpiło przed rejestracją wspólnotowego znaku towarowego”.

12

Artykuł 35 rozporządzenia nr 40/94, zatytułowany „Zastrzeżenie starszeństwa po rejestracji wspólnotowego znaku towarowego”, przewiduje:

„1.   Właściciel wspólnotowego znaku towarowego, który jest właścicielem wcześniejszego identycznego znaku towarowego zarejestrowanego w państwie członkowskim, włącznie ze znakiem towarowym zarejestrowanym w krajach Beneluksu lub znaku towarowego zarejestrowanego na mocy przepisów międzynarodowych mających skutek w państwie członkowskim, dla identycznych towarów lub usług, może zastrzec zasadę starszeństwa wcześniejszego znaku towarowego w odniesieniu do państwa członkowskiego, w którym lub dla którego znak ten jest zarejestrowany.

2.   Artykuł 34 ust. 2 i 3 stosuje się”.

13

Zgodnie z art. 73 rozporządzenia nr 40/94 decyzje OHIM zawierają określenie przyczyn, na których są oparte. Decyzje te opierają się wyłącznie na przyczynach lub materiale dowodowym, co do których strony zainteresowane miały możliwość przedstawiania swoich uwag.

14

Artykuł 74 rozporządzenia nr 40/94, zatytułowany „Badanie przez Urząd stanu faktycznego z urzędu”, brzmi następująco:

„1.   W trakcie postępowania Urząd bada stan faktyczny z urzędu; jednakże w postępowaniu odnoszącym się do względnych podstaw odmowy rejestracji Urząd ogranicza się w tym badaniu do stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych przez strony oraz poszukiwanego zadośćuczynienia.

2.   Urząd może nie wziąć pod uwagę stanu faktycznego lub dowodów, których zainteresowane strony nie przedstawiły w odpowiednim terminie”.

15

Zgodnie z art. 108 rozporządzenia nr 40/94:

„1.   Zgłaszający lub właściciel wspólnotowego znaku towarowego może wnieść o konwersję swojego zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego lub wspólnotowego znaku towarowego na zgłoszenie krajowego znaku towarowego:

a)

w zakresie, w jakim zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego jest odrzucone, wycofane lub uznane za wycofane;

b)

w zakresie, w jakim wspólnotowy znak towarowy przestaje wywoływać skutki prawne.

2.   Zmiana nie może mieć miejsca:

a)

w przypadku stwierdzenia wygaśnięcia praw właściciela wspólnotowego znaku towarowego na podstawie [z powodu] nieużywania tego znaku, chyba że w państwie członkowskim, dla którego wnioskował o tę konwersję, wspólnotowy znak towarowy był używany w warunkach, które stanowią rzeczywiste używanie w rozumieniu ustawodawstwa tego państwa członkowskiego;

b)

do celów ochrony w danym państwie członkowskim, w którym zgodnie z orzeczeniem Urzędu lub sądu krajowego, podstawy odmowy rejestracji lub podstawy stwierdzenia wygaśnięcia lub unieważnienia mają zastosowanie do zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego lub wspólnotowego znaku towarowego.

3.   Zgłoszenie krajowego znaku towarowego wynikające z konwersji zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego lub wspólnotowego znaku towarowego korzysta, w odniesieniu do danego państwa członkowskiego, z daty zgłoszenia lub z daty pierwszeństwa, oraz zgłoszenia lub znaku towarowego, w odpowiednim przypadku, ze starszeństwa znaku towarowego tego państwa zastrzeżonej na mocy art. 34 lub 35.

4.   W przypadku gdy zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego uznane jest za wycofane, Urząd powiadamia o tym zgłaszającego oraz wyznacza mu termin trzech miesięcy od daty powiadomienia, w którym może on zgłosić wniosek o konwersję.

5.   Jeżeli zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego zostanie wycofane lub wspólnotowy znak towarowy przestał wywoływać skutki z uwagi na zrzeczenie się praw do niego lub nieprzedłużenie rejestracji, wniosek o zmianę zgłasza się w terminie trzech miesięcy od daty, z jaką zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego zostało wycofane lub wspólnotowy znak towarowy przestał wywoływać skutki.

6.   Jeżeli odmówiono rejestracji zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego decyzją Urzędu lub jeżeli wspólnotowy znak towarowy przestał wywoływać skutki w wyniku decyzji Urzędu lub orzeczenia sądu wspólnotowych znaków towarowych, wniosek o konwersję zgłasza się w terminie trzech miesięcy od daty, z jaką rozstrzygnięcie stało się prawomocne.

7.   Skutek określony w art. 32 ustaje, jeżeli wniosek nie zostanie zgłoszony w odpowiednim terminie”.

Okoliczności powstania sporu

16

W dniu 14 lutego 2002 r. Develey dokonała, na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, str. 1) z późniejszymi zmianami, zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), podnosząc pierwszeństwo zgłoszenia w Niemczech, dokonanego w dniu 16 sierpnia 2001 r.

17

Zgłoszenie dotyczyło rejestracji odtworzonego poniżej trójwymiarowego oznaczenia przedstawiającego kształt butelki (zwanego dalej „zgłoszonym znakiem towarowym”):

Image

18

Towary objęte wnioskiem o rejestrację należą do klas 29, 30 i 32, w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., zrewidowanego i zmienionego, i odpowiadają dla każdej z klas następującemu opisowi:

klasa 29: „papryki, koncentrat pomidorowy, mleko i produkty mleczne, jogurt, śmietana, oleje i tłuszcze jadalne”;

klasa 30: „przyprawy; zioła; musztarda, produkty na bazie musztardy; majonez, produkty na bazie majonezu; ocet, produkty na bazie octu; napoje wyprodukowane przy użyciu octu; sosy tatarskie; dodatki smakowe; aromaty i esencje do żywności; kwas cytrynowy, kwas jabłkowy, kwas winowy służący jako aromat do produkcji żywności; chrzan gotowy; keczup i wyroby na bazie keczupu, wywar z owoców; sosy do sałatki, śmietana do sałatki”;

klasa 32: „napoje owocowe i soki owocowe; syropy i inne preparaty do produkcji napojów”.

19

Decyzją z dnia 1 kwietnia 2003 r. ekspert odrzucił wniosek o rejestrację na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94. Ekspert stwierdził, po pierwsze, że OHIM nie był związany wcześniejszymi krajowymi rejestracjami oraz, po drugie, że kształt zgłoszonego znaku towarowego nie przedstawiał jakiegokolwiek elementu szczególnego i łatwego do zidentyfikowania, który pozwalałby na odróżnienie tego znaku od zwykle wykorzystywanych kształtów dostępnych na rynku i na pełnienie przez niego funkcji wskazania pochodzenia handlowego.

20

Wniesione przez Develey odwołanie, które zostało uzasadnione między innymi niespotykanym i szczególnym charakterem zgłoszonego kształtu butelki, zostało oddalone przez Drugą Izbę Odwoławczą OHIM sporną decyzją. Izba Odwoławcza przyłączyła się do argumentacji eksperta. Dodała ona, że w przypadku znaku towarowego stanowiącego kształt opakowania należy wziąć pod uwagę okoliczność, iż sposób postrzegania takiego znaku przez zainteresowany krąg odbiorców niekoniecznie jest taki sam, jak w przypadku słownego, graficznego lub trójwymiarowego znaku towarowego niemającego nic wspólnego z wyglądem towaru, który oznacza. W istocie zainteresowany odbiorca końcowy poświęca zwykle więcej uwagi umieszczonej na butelce etykiecie aniżeli samemu bezbarwnemu kształtowi pojemnika.

21

Izba Odwoławcza zauważyła, że zgłoszony znak towarowy nie posiada żadnej dodatkowej cechy, która umożliwiłaby jego wyróżnienie spośród zwykle spotykanych kształtów i utkwienie w pamięci konsumentów jako wskazówka pochodzenia. Uznała ona bowiem, że ów szczególny koncept, na który powołuje się Develey, jest dostrzegalny dopiero w wyniku przeprowadzenia pogłębionej analizy, czemu przeciętny konsument się nie oddaje.

22

Izba Odwoławcza zauważyła, że Develey nie może powoływać się na rejestrację zgłoszonego znaku towarowego w rejestrze niemieckich znaków towarowych, ponieważ taka krajowa rejestracja, nawet jeżeli może być brana pod uwagę, nie ma jednak charakteru rozstrzygającego. Ponadto zdaniem Izby Odwoławczej przedstawione przez Develey dokumenty dotyczące rejestracji nie wskazywały podstaw, w oparciu o które oznaczenie to zostało dopuszczone do rejestracji.

Skarga do Sądu i zaskarżony wyrok

23

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 1 kwietnia 2004 r. Develey wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. Na jej poparcie Develey podniosła cztery zarzuty. Zarzuty te i w konsekwencji skarga w całości zostały przez Sąd oddalone.

24

Zgodnie z pierwszym zarzutem w swym działaniu OHIM nie uwzględnił prawidłowo zasad dotyczących rozkładu ciężaru dowodu, co stanowi naruszenie art. 74 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 oraz naruszenie art. 6 quinquies konwencji paryskiej. W istocie Develey utrzymywała, że dokonując stwierdzenia, iż kształt ten będzie postrzegany jako zwykła butelka, a nie jako wskazówka pochodzenia handlowego, OHIM powinien był dowieść braku charakteru odróżniającego.

25

Sąd uściślił, że w tym zakresie nie można powoływać się na konwencję paryską, gdyż jej art. 6 quinquies, dotyczący ochrony i rejestracji znaków zgłoszonych w innym państwie będącym stroną konwencji paryskiej, nie zawiera postanowień określających rozkład ciężaru dowodu w postępowaniach rejestracyjnych dotyczących wspólnotowych znaków towarowych. Sąd przypomniał następnie, że w ramach badania istnienia przewidzianych w art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji OHIM ma za zadanie stwierdzić, czy rejestracja znaku towarowego napotyka na przeszkodę w postaci tych podstaw, oraz że na podstawie art. 74 ust. 1 tego rozporządzenia OHIM ma obowiązek zbadać z urzędu okoliczności stanu faktycznego, które mogą prowadzić do zastosowania bezwzględnej podstawy odmowy rejestracji.

26

Sąd stwierdził, że Izba Odwoławcza, gdy opowiada się za brakiem samoistnego charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego, może oprzeć swoją analizę na faktach wynikających z ogólnego doświadczenia praktycznego zdobytego przy okazji obrotu towarami masowej konsumpcji, które to fakty mogą być znane przez wszystkich, a w szczególności są znane konsumentom tych towarów. Podkreślił on, że skoro skarżąca powoływała się na charakter odróżniający zgłoszonego znaku, mimo analizy Izby Odwoławczej, to do niej należało przedstawienie konkretnych i potwierdzonych danych wykazujących, że zgłoszony znak towarowy ma charakter odróżniający — samoistny tudzież uzyskany w następstwie używania.

27

Drugi zarzut został oparty na naruszeniu art. 6 quinquies część A ust. 1 konwencji paryskiej wynikającym z faktu, że OHIM pozbawił ochrony wcześniej zarejestrowanego krajowego znaku towarowego. Develey wskazała, że wskutek wydania decyzji, zgodnie z którą zgłoszony znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego na terytorium Wspólnoty, OHIM uznał w praktyce za nieważny zarejestrowany przez Deutsches Patent- und Markenamt (niemiecki urząd patentowy i ds. znaków towarowych) niemiecki wcześniejszy znak towarowy chroniący to samo oznaczenie i pozbawił go ochrony na terytorium niemieckim.

28

Sąd wskazał — przy założeniu, że OHIM zobowiązany jest działać w poszanowaniu art. 6 quinquies konwencji paryskiej — że zgodnie z motywem piątym rozporządzenia nr 40/94 wspólnotowe prawo znaków towarowych nie zastępuje prawa znaków towarowych państw członkowskich. Zatem sporna decyzja nie wpływa na ważność ani na ochronę wcześniejszej rejestracji krajowej na terytorium Niemiec. Sąd dodał również, że art. 6 quinquies część B ppkt ii) przewiduje w każdym razie możliwość odmowy rejestracji w przypadku, gdy zgłoszony znak towarowy pozbawiony jest charakteru odróżniającego.

29

Zgodnie z zarzutem trzecim art. 73 rozporządzenia nr 40/94, art. 6 quinquies konwencji paryskiej i art. 2 ust. 1 TRIPS zostały naruszone z uwagi na fakt, że OHIM nie zbadał w sposób wystarczający wcześniejszej rejestracji krajowej. Develey podniosła, że OHIM jest zobowiązany uwzględnić wcześniejsze rejestracje krajowe, natomiast posiłkowo wskazała, że ze zgodności podstawy prawnej stanowionej przez pierwszą dyrektywę 89/104 oraz przez rozporządzenie nr 40/94 wynika, iż OHIM oraz właściwe władze krajowe powinny stosować te same kryteria przewidziane w tych dwóch aktach. OHIM powinien był zatem wyjaśnić, dlaczego stosuje te kryteria w sposób odmienny niż władze krajowe.

30

Sąd wykluczył na wstępie możliwość powołania się na konwencję paryską i porozumienie TRIPS, gdyż umowy te nie przewidują obowiązku uzasadnienia decyzji i z racji tego są pozbawione znaczenia w ramach rozpatrywania tego zarzutu. Następnie sprecyzował, że art. 34 i 35 rozporządzenia nr 40/94 nie mogą mieć za cel lub skutek zapewnienia właścicielowi krajowego znaku towarowego tego, że znak ten zostanie zarejestrowany jako wspólnotowy znak towarowy oraz że wspólnotowy system znaków towarowych jest systemem autonomicznym, stanowiącym zbiór zasad, który ma za zadanie realizację właściwych mu celów, i jest stosowany niezależnie od systemów krajowych. Wreszcie Sąd przypomniał, że Izba Odwoławcza należycie uwzględniła istnienie krajowej rejestracji oraz że w spornej decyzji w sposób wyraźny i jednoznaczny wyjaśniono powody, które skłoniły Izbę Odwoławczą do przyjęcia odmiennych wniosków niż te zawarte w decyzji Deutsches Patent- und Markenamt.

31

Zarzut czwarty został oparty na naruszeniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 wynikającym z nieuwzględnienia przez OHIM charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego oraz faktu, że cechy tego znaku nie pełnią żadnej funkcji technicznej. W tym zakresie Develey podniosła, że dla zarejestrowania znaku towarowego wystarczy, aby posiadał on minimum charakteru odróżniającego, oraz dodała, że przy ocenie charakteru odróżniającego trójwymiarowego znaku towarowego nie należy stosować bardziej surowego kryterium. Develey utrzymywała, że przy wyborze konsument kieruje się kształtem butelki i dopiero po odnalezieniu poszukiwanego produktu weryfikuje swój wybór przy pomocy etykiety. Zdaniem Develey przeciętny konsument jest zatem w pełni zdolny do postrzegania kształtu opakowania danego towaru jako wskazówki co do jego pochodzenia handlowego. Posiłkowo Develey wskazała, że żadna z cech charakterystycznych zgłoszonego znaku towarowego nie pełni jakiejkolwiek funkcji o charakterze technicznym.

32

Sąd przypomniał, że kryteria oceny charakteru odróżniającego trójwymiarowych znaków towarowych odpowiadających wyglądowi samego towaru nie różnią się od kryteriów stosowanych do innych kategorii znaków oraz że charakter odróżniający znaku należy oceniać, po pierwsze, w stosunku do towarów lub usług, dla których został on zgłoszony, i po drugie, w stosunku do sposobu postrzegania go przez zainteresowany krąg odbiorców. Sąd uściślił ponadto, że w ramach badania charakteru odróżniającego znaku towarowego należy przeprowadzić analizę wywieranego przezeń całościowego wrażenia.

33

Sąd wskazał, że w niniejszym przypadku towary objęte zgłoszeniem znaku towarowego są artykułami spożywczymi bieżącej konsumpcji, a zatem zainteresowany krąg odbiorców składa się z ogółu konsumentów. Zdaniem Sądu oceny charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego należało więc dokonać przy uwzględnieniu przypuszczalnych oczekiwań przeciętnego konsumenta, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego.

34

W odniesieniu do zgłoszonego znaku towarowego Sąd zauważył na wstępie, że przeciętni konsumenci nie mają w zwyczaju domyślania się pochodzenia towaru — wobec braku jakichkolwiek elementów graficznych czy słownych — w oparciu o jego kształt lub kształt jego opakowania, oraz że konsumenci ci przypisują butelkom, zawierającym takie towary, w pierwszej kolejności zwyczajną funkcję opakowania. Następnie, po dokonaniu analizy cech, które zdaniem Develey nadają tej butelce charakter odróżniający, Sąd doszedł do przekonania, że wspomniane cechy nie wpływają na wywierane przez znak całościowe wrażenie na tyle, by móc podważyć stwierdzenie, zgodnie z którym zgłoszony znak towarowy nie odbiega w znacznym stopniu od normy lub zwyczajów branżowych. Sąd dodał wreszcie, że utrzymywany przez Develey brak funkcji technicznej pełnionej przez cechy zgłoszonego znaku nie jest w stanie podważyć wniosku co do braku charakteru odróżniającego tego znaku.

Żądania stron

35

Develey wnosi do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego wyroku;

stwierdzenie nieważności spornej decyzji lub, posiłkowo, o przekazanie sprawy Sądowi celem ponownego rozpoznania;

obciążenie OHIM kosztami postępowania w dwóch instancjach.

36

OHIM wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania;

obciążenie Develey kosztami postępowania.

W przedmiocie odwołania

37

Tytułem wstępu należy rozpatrzyć, czy postanowienia porozumienia TRIPS i konwencji paryskiej mogą znaleźć bezpośrednie zastosowanie w niniejszym postępowaniu.

38

W odniesieniu do porozumienia TRIPS należy przypomnieć, ze zgodnie z ostatnim motywem rozporządzenia nr 40/94 Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu, w tym również załączniki do niego, nie może być bezpośrednio powoływane w sądach Wspólnoty.

39

Ponadto Trybunał orzekł już w przeszłości, że postanowienia tego porozumienia są pozbawione skutku bezpośredniego i nie mogą przyznawać podmiotom prywatnym praw, na które mogłyby one powołać się bezpośrednio przed sądem w oparciu o prawo wspólnotowe (zob. podobnie wyroki: z dnia 23 listopada 1999 r. w sprawieC-149/96 Portugalia przeciwko Radzie, Rec. str. I-8395, pkt 42–48; z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawach połączonych C-300/98 i C-392/98 Dior i in., Rec. str. I-11307, pkt 44 i 45; z dnia 16 listopada 2004 r. w sprawie C-245/02 Anheuser-Busch, Zb.Orz. str. I-10989, pkt 54).

40

Również postanowienia konwencji paryskiej nie stanowią właściwej podstawy prawnej, na którą można by powołać się bezpośrednio w niniejszej sprawie.

41

Po pierwsze, w odróżnieniu od porozumienia TRIPS, Wspólnota nie jest stroną konwencji paryskiej.

42

Po drugie, w przypadkach, w których prawodawca wspólnotowy uznał za konieczne nadanie określonym postanowieniom konwencji paryskiej bezpośredniego skutku, odniósł się on wyraźnie do tych postanowień w rozporządzeniu nr 40/94, co dotyczy w szczególności bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji określonych w art. 7 ust. 1 lit. h) i i) tego rozporządzenia. Należy natomiast zauważyć, że ustęp ten nie zawiera takiego odesłania w zakresie charakteru odróżniającego znaków towarowych oraz że prawodawca wspólnotowy przewidział w tym względzie autonomiczne uregulowanie zawarte w art. 7 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia.

43

Po trzecie, wywieranie przez konwencję paryską bezpośredniego skutku mogłoby wprawdzie wynikać z zawartego w art. 2 ust. 1 porozumienia TRIPS odesłania do niej, jednak z uwagi na fakt, że również i to porozumienie nie znajduje tutaj bezpośredniego zastosowania, odesłanie to nie może prowadzić do bezpośredniego stosowania tej konwencji.

44

W konsekwencji ani porozumienie TRIPS, ani konwencja paryska nie znajdują zastosowania w niniejszej sprawie, a Sąd rozpozna zarzuty odwołania wyłącznie w zakresie, w jakim dotyczą one naruszenia przez Sąd rozporządzenia nr 40/94.

W przedmiocie zarzutu pierwszego, opartego na nieprawidłowym zastosowaniu zasad dotyczących rozkładu ciężaru dowodu

Argumentacja stron

45

Develey podnosi, że Sąd naruszył art. 74 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 dotyczący rozkładu ciężaru dowodu. Ponadto zdaniem Develey Sąd powinien był stwierdzić nieważność spornej decyzji, ponieważ sam ustalił charakter odróżniający zgłoszonego znaku towarowego, przyznając w pkt 52 zaskarżonego wyroku, że znak ten różni się od znaków występujących zwykle w obrocie.

46

Develey twierdzi także, że sposób rozumowania Sądu w zakresie tego, czym konsumenci kierują się przy dokonywaniu wyboru, jest sprzeczny z orzecznictwem Sądu [wyroki: z dnia 3 grudnia 2003 r. w sprawie T-305/02 Nestlé Waters France przeciwko OHIM (Kształt butelki), Rec. str. II-5207, pkt 34; z dnia 24 listopada 2004 r. w sprawie T-393/02 Henkel przeciwko OHIM (Kształt biało-przeźroczystego flakonu), Zb.Orz. str. II-4115, pkt 34]. Użycie kształtu jako wskazówki pochodzenia towaru ma określone znaczenie, ponieważ konsumenci dokonują wstępnego wyboru na podstawie kształtu opakowania, a dopiero potem studiują etykietę.

47

OHIM utrzymuje, że procedura rejestracji znaku towarowego ma charakter administracyjny oraz że na podstawie art. 74 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 bada on stan faktyczny z urzędu. Pojęcie rozkładu ciężaru dowodu może stać się istotne tylko w przypadku, gdy pewne fakty pozostaną niemożliwe do dowiedzenia. OHIM uważa, że Sąd prawidłowo przybliżył wiążące go w tym postępowaniu zasady dotyczące postępowania dowodowego i oceny dowodów. W każdym razie, zdaniem OHIM, wymóg uzasadnienia jego decyzji nie powinien być mylony z jakimkolwiek obowiązkiem przedstawienia dowodów.

Ocena Trybunału

48

Tytułem wstępu należy przypomnieć, jak to już uczynił Sąd w pkt 15 i 16 zaskarżonego wyroku, że w ramach badania istnienia bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji przewidzianych w art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 OHIM ma za zadanie stwierdzić, czy rejestracja znaku towarowego napotyka na przeszkodę w postaci tych podstaw.

49

Należy następnie dodać, że na podstawie art. 74 ust. 1 tego rozporządzenia OHIM ma obowiązek zbadać z urzędu okoliczności stanu faktycznego, które mogą prowadzić do zastosowania bezwzględnej podstawy odmowy rejestracji.

50

Wreszcie należy wskazać, jak to już słusznie zostało wspomniane w pkt 21 zaskarżonego wyroku, że skoro wnosząca odwołanie powoływała się na charakter odróżniający zgłoszonego znaku, mimo analizy przeprowadzonej przez Izbę Odwoławczą, to do niej należało przedstawienie konkretnych i potwierdzonych danych wykazujących, że zgłoszony znak towarowy ma charakter odróżniający — samoistny albo uzyskany w następstwie używania.

51

W konsekwencji należy stwierdzić, że Sąd nie naruszył zasad dotyczących rozkładu ciężaru dowodu.

52

Przedstawione przez wnoszącą odwołanie argumenty dotyczące błędnej oceny charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego winny zostać rozpatrzone w ramach rozpoznania zarzutu piątego.

53

W tych okolicznościach zarzut pierwszy należy uznać za bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu drugiego, opartego na bezprawności potwierdzenia nieważności wcześniejszej rejestracji krajowej

Argumentacja stron

54

Develey utrzymuje, że w drodze spornej decyzji OHIM stwierdził brak charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego również na terytorium Niemiec. Utrzymując tę decyzję w mocy, Sąd unieważnił, na podstawie art. 108 rozporządzenia nr 40/94, identyczny znak towarowy będący przedmiotem wcześniejszej rejestracji krajowej.

55

Zdaniem OHIM Sąd słusznie orzekł, że sporna decyzja nie wpływa na ważność ani na ochronę wcześniejszej rejestracji krajowej na terytorium Niemiec. OHIM przypomina, że dokonywana przez organy krajowe ocena, czy krajowe znaki towarowe i znaki towarowe, o których rejestrację wniesiono, zasługują na ochronę, zawsze odbywa się na podstawie prawa krajowego i w oderwaniu od jego decyzji.

Ocena Trybunału

56

Jak to już słusznie przypomniał Sąd w pkt 25 zaskarżonego wyroku, sporna decyzja, na mocy której odmówiono rejestracji zgłoszonego znaku towarowego jako wspólnotowego znaku towarowego, nie wpływa na ważność ani na ochronę wcześniejszej rejestracji krajowej na terytorium Niemiec.

57

W istocie zgodnie z motywem piątym rozporządzenia nr 40/94, do którego Sąd słusznie nawiązał w tym samym punkcie zaskarżonego wyroku, wspólnotowe prawo znaków towarowych nie zastępuje ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych.

58

W rezultacie nie tylko może się zdarzyć, że z uwagi na różnice językowe, kulturowe, społeczne i ekonomiczne między państwami członkowskimi znak towarowy, który jest pozbawiony charakteru odróżniającego lub jest opisowy w odniesieniu do danych towarów lub usług w jednym państwie członkowskim, będzie miał charakter odróżniający lub nie będzie opisowy w innym państwie członkowskim (zob. podobnie wyrok z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie C-421/04 Matratzen Concord, Zb.Orz. str. I-2303, pkt 25, oraz analogicznie w odniesieniu do charakteru wprowadzającego w błąd znaku towarowego wyrok z dnia 26 listopada 1996 r. w sprawie C-313/94 Graffione, Rec. str. I-6039, pkt 22), ale również, że znak towarowy pozbawiony charakteru odróżniającego na poziomie Wspólnoty będzie miał taki charakter w jednym z jej państw członkowskich.

59

Należy dodać, że wbrew temu, co utrzymuje Develey, przepis art. 108 rozporządzenia nr 40/94 w żaden sposób nie podważa tego stwierdzenia.

60

A zatem zarzut ten należy uznać za bezzasadny.

W przedmiocie zarzutów trzeciego i czwartego, dotyczących, po pierwsze, wypaczenia okoliczności stanu faktycznego oraz naruszenia obowiązku uzasadnienia odnoszącego się do wcześniejszej rejestracji krajowej, i po drugie, identycznych wymogów ustanowionych w zakresie charakteru odróżniającego, którymi są związani ekspert krajowy i OHIM

Argumentacja stron

61

W ramach tych zarzutów Develey zarzuca Sądowi, iż ten oparł się na błędnym ustaleniu o charakterze faktycznym i pominął część argumentacji przedstawionej przez wnoszącą odwołanie. Zdaniem Develey przedstawiła ona wydane przez Deutsches Patent- und Markenamt świadectwo rejestracji, z którego wynika, że zgłoszony znak towarowy został zarejestrowany z uwagi na samoistny charakter odróżniający, a nie w wyniku uzyskania takiego charakteru w następstwie używania.

62

Develey utrzymuje, że zaskarżony wyrok jest dotknięty brakiem uzasadnienia w zakresie dotyczącym rozpatrzenia wcześniejszej rejestracji krajowej. Ponadto z uwagi na fakt, że prawo znaków towarowych zostało zharmonizowane, OHIM i eksperci krajowi winni domagać się spełnienia tych samych wymogów w zakresie posiadania charakteru odróżniającego.

63

W odniesieniu do ustaleń o charakterze faktycznym OHIM utrzymuje, że przedstawione w postępowaniu przed nim wyjaśnienia przedstawicieli Develey były mało konkretne i ograniczały się do niepopartych żadnymi dowodami twierdzeń dotyczących niemieckiej rejestracji. Ponieważ konkretne względy, które stanowiły podstawę dopuszczenia tej rejestracji, pozostały Izbie Odwoławczej OHIM nieznane, Sądowi nie można zarzucać wypaczenia okoliczności stanu faktycznego w tym zakresie.

64

Jeżeli chodzi o brak uzasadnienia, OHIM przypomina, że ciążący na nim obowiązek uzasadnienia decyzji indywidualnych służy podwójnemu celowi sprowadzającemu się do umożliwienia, po pierwsze, zainteresowanym poznania podstaw podjętych środków w celu obrony ich praw oraz po drugie, sądowi wspólnotowemu wykonania sprawowanej przez niego kontroli zgodności z prawem. OHIM uważa, że okoliczność, iż Develey nie zgadza się z uzasadnieniem Izby Odwoławczej i potwierdzeniem go przez Sąd, nie wystarcza, by podnosić względem zaskarżonego wyroku zarzut braku uzasadnienia. Zdaniem OHIM Sąd słusznie orzekł, że uzasadnienie spornej decyzji było wystarczające, i w konsekwencji wyrok ten nie może zostać podważony w oparciu o art. 73 rozporządzenia nr 40/94.

Ocena Trybunału

65

Jeżeli chodzi o przywołaną przez Develey decyzję Deutsches Patent- und Markenamt, to wystarczy przypomnieć, jak to również uczynił Sąd w pkt 32 zaskarżonego wyroku, że wspólnotowy system znaków towarowych jest systemem autonomicznym, stanowiącym zbiór zasad, który ma za zadanie realizację właściwych mu celów, i jest stosowany niezależnie od systemów krajowych.

66

W konsekwencji zgłoszony znak towarowy winien być oceniany wyłącznie na podstawie właściwych przepisów prawa wspólnotowego, natomiast decyzja krajowa w żadnym wypadku nie może stanowić podstawy zakwestionowania zgodności z prawem ani spornej decyzji, ani zaskarżonego wyroku.

67

A zatem argument ten należy uznać za nieistotny w niniejszej sprawie.

68

W odniesieniu do twierdzenia dotyczącego błędnych ustaleń o charakterze faktycznym i niewystarczającego uzasadnienia zaskarżonego wyroku należy stwierdzić, że Sąd zacytował w pkt 34 tego wyroku pkt 55 spornej decyzji, zgodnie z którym rejestracja zgłoszonego znaku towarowego w niemieckim rejestrze znaków towarowych nie ma żadnej mocy wiążącej dla wspólnotowego systemu znaków towarowych, a rejestracje dokonane w państwach członkowskich stanowią okoliczność, która może być jedynie brana pod uwagę w kontekście rejestracji wspólnotowego znaku towarowego, przy czym nie jest to okoliczność rozstrzygająca.

69

Z powyższego wynika, że dokonane przez Sąd ustalenia o charakterze faktycznym dotyczące wcześniejszej rejestracji krajowej nie są błędne oraz że nie można utrzymywać, iż w tym zakresie zaskarżony wyrok jest dotknięty brakiem uzasadnienia.

70

W konsekwencji argument ten winien zostać odrzucony.

71

Odnosząc się wreszcie do argumentu, zgodnie z którym z uwagi na to, że prawo znaków towarowych zostało zharmonizowane, OHIM winien był zastosować te same wymogi w zakresie posiadania charakteru odróżniającego jak ekspert krajowy, należy stwierdzić, że argument ten nie może zostać podtrzymany, gdyż, po pierwsze, wspólnotowy system znaków towarowych jest systemem autonomicznym i po drugie, może się zdarzyć, że znak towarowy pozbawiony charakteru odróżniającego w jednym państwie członkowskim lub w ramach systemu wspólnotowego będzie miał taki charakter w innym państwie członkowskim.

72

Ponadto — zgodnie z tym, co zostało już przypomniane w odniesieniu do wcześniejszych argumentów — rejestracje dokonane w państwach członkowskich stanowią okoliczność, która w kontekście rejestracji wspólnotowego znaku towarowego może być jedynie brana pod uwagę, a zgłoszony znak towarowy winien być oceniany wyłącznie na podstawie właściwych przepisów prawa wspólnotowego.

73

Z powyższego wynika, że OHIM ani nie jest zobowiązany stosować się do wymogów ustanowionych przez właściwe w zakresie znaków towarowych organy państwa pochodzenia i do przeprowadzanej przez nie oceny, ani nie ma obowiązku dopuszczenia do rejestracji zgłoszonego znaku towarowego na podstawie dokonanych przez ten organ krajowy stwierdzeń, zgodnie z którymi oznaczenie to ma charakter sugestywny, a nie bezpośrednio opisowy.

74

W konsekwencji argument ten jest bezzasadny.

75

W tych okolicznościach niniejszy zarzut należy oddalić.

W przedmiocie zarzutu piątego, opartego na naruszeniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94

Argumentacja stron

76

W ramach tego zarzutu Develey utrzymuje po pierwsze, że Sąd nie ustalił prawidłowo, jakie całościowe wrażenie wywiera zgłoszony znak towarowy. Zdaniem Develey Sąd zaniedbał rozpatrzenia jednej z cech tego znaku, a mianowicie że spłaszczony i szeroki korpus butelki, który widziany z przodu i od tyłu stanowi charakterystyczną cechę tego znaku, został uwypuklony i zaokrąglony, kończąc się w górnej części lekko ostrokątnym łukiem, co sprawia wrażenie portalu. Cecha ta istotnie przyczynia się do wywieranego przezeń całościowego wrażenia, ponieważ nadaje korpusowi butelki wygląd portalu. Develey uważa, że całościowa ocena uwzględniająca tę cechę winna była prowadzić do stwierdzenia charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego.

77

Develey utrzymuje ponadto, że przy dokonywaniu oceny charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku w odniesieniu do wskazanych towarów Sąd nie dokonał rozróżnienia miedzy możliwymi rodzajami konsystencji środków spożywczych i ziół, takimi jak bardzo płynna, płynna, gęstsza, stała i w proszku. Sąd niesłusznie zatem rozpatrzył wszystkie towary wskazane we wniosku o rejestrację łącznie.

78

Zdaniem OHIM, ponieważ zarzut ten zawiera argumenty dotyczące wyłącznie dokonanych przez Sąd ustaleń o charakterze faktycznym, winien zostać odrzucony.

Ocena Trybunału

79

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem charakter odróżniający znaku towarowego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 oznacza, że ten znak pozwala określić towar, w stosunku do którego wniesiono o rejestrację, jako pochodzący z określonego przedsiębiorstwa, a w konsekwencji odróżnić go od towarów innych przedsiębiorstw (wyroki: z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawach połączonych C-473/01 P i C-474/01 P Procter & Gamble przeciwko OHIM, Rec. str. I-5173, pkt 32; z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-64/02 P OHIM przeciwko Erpo Möbelwerk, Zb.Orz. str. I-10031, pkt 42). Ów charakter odróżniający należy oceniać, po pierwsze, w stosunku do towarów lub usług, dla których znak towarowy został zgłoszony, i po drugie, w stosunku do sposobu postrzegania go przez właściwy krąg odbiorców (ww. wyrok w sprawie Procter & Gamble przeciwko OHIM, pkt 33; wyrok z dnia 22 czerwca 2006 r. w sprawie C-24/05 P Storck przeciwko OHIM, Zb.Orz. str. I-5677, pkt 23).

80

W myśl tego orzecznictwa kryteria oceny odróżniającego charakteru trójwymiarowych znaków towarowych odpowiadających wyglądowi samego towaru nie różnią się od kryteriów stosowanych do innych kategorii znaków. Jednakże przy stosowaniu tych kryteriów należy uwzględnić okoliczność, że sposób postrzegania znaku towarowego przez przeciętnego konsumenta niekoniecznie będzie taki sam w przypadku trójwymiarowego znaku towarowego, który odpowiada samemu wyglądowi zewnętrznemu towaru, i w przypadku znaku słownego lub graficznego, którym jest oznaczenie niemające związku z wyglądem opatrzonych nim towarów. W przypadku braku elementów graficznych lub tekstowych przeciętny konsument nie wnioskuje zwykle na temat pochodzenia towarów na podstawie ich kształtu czy kształtu ich opakowania i dlatego ustalenie istnienia charakteru odróżniającego w przypadku znaku trójwymiarowego może okazać się trudniejsze niż w przypadku znaku słownego czy graficznego (wyrok z dnia 7 października 2004 r. w sprawie C-136/02 P Mag Instrument przeciwko OHIM, Zb.Orz. str. I-9165, pkt 30; ww. wyrok w sprawie Storck przeciwko OHIM, pkt 24 i 25).

81

W tych okolicznościach tylko znak, który w sposób znaczący odbiega od normy lub zwyczajów panujących w danym sektorze i w związku z tym może pełnić podstawową funkcję wskazywania pochodzenia, nie jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 (wyrok z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie C-173/04 P Deutsche SiSi-Werke przeciwko OHIM, Zb.Orz. str. I-551, pkt 31; ww. wyrok w sprawie Storck przeciwko OHIM, pkt 26).

82

W celu dokonania oceny, czy dany znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego, należy także wziąć pod uwagę wywierane przezeń całościowe wrażenie. Nie stoi to jednak na przeszkodzie dokonaniu na wstępie sukcesywnej analizy poszczególnych elementów użytych w celu przedstawienia tego znaku towarowego. Przy dokonywaniu całościowej oceny może bowiem okazać się pomocne zbadanie każdego z elementów tworzących dany znak towarowy (zob. podobnie wyrok z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie C-286/04 P Eurocermex przeciwko OHIM, Zb.Orz. str. I-5797, pkt 22 i 23 oraz wskazane w nich orzecznictwo).

83

Z zaskarżonego wyroku wynika, że w niniejszym przypadku Sąd prawidłowo określił i zastosował kryteria ustanowione przez orzecznictwo.

84

A zatem, aby dokonać oceny, czy zgłoszony znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego, Sąd słusznie rozpatrzył w pkt 50–53 zaskarżonego wyroku poszczególne elementy składające się na kształt prezentowany przez ten znak, a następnie, w pkt 53 i 54 tego wyroku, przeprowadził analizę wywieranego przezeń całościowego wrażenia.

85

W tym zakresie należy wskazać, po pierwsze, że w ramach badania poszczególnych elementów użytych w celu przedstawienia tego znaku towarowego zainteresowany nie może domagać się określenia kolejności tego badania, stopnia rozkładu tych elementów czy też używanych pojęć.

86

A zatem w przypadku niniejszej sprawy okoliczność, że pewne precyzyjne określenia — takie jak „korpus butelki, który […] został uwypuklony i zaokrąglony” — nie padają w analizie Sądu, nie oznacza, że niektóre cechy wzmacniające zdaniem Develey charakter odróżniający nie zostały wzięte pod uwagę we właściwy sposób.

87

Po drugie, ponieważ przy dokonywaniu oceny, czy zgłoszony znak ma charakter odróżniający, należy mieć na uwadze wywierane przez niego całościowe wrażenie, potwierdzenie istnienia takiego charakteru nie wynika automatycznie z ewentualnego stwierdzenia, że jedna z cech tego znaku odróżnia go od zwykle spotykanych kształtów.

88

Dlatego też Develey nie może utrzymywać, iż Sąd winien był stwierdzić nieważność spornej decyzji ze względu na to, że sam przyznał w pkt 52 zaskarżonego wyroku, iż „jedyną cechą charakterystyczną, która odróżnia zwykły kształt od kształtu objętego zgłoszonym znakiem towarowym, są boczne wgłębienia”.

89

Sąd sprecyzował ponadto w pkt 53 zaskarżonego wyroku, że „nawet jeżeli cecha ta mogłaby zostać uznana za niezwykłą, ona sama nie wystarczyłaby, aby mieć wpływ na całościowe wrażenie wywierane przez zgłoszony znak towarowy w takim stopniu, by w znaczący sposób odbiegał on od normy lub zwyczajów panujących w sektorze i w wyniku mógł pełnić swoją podstawową funkcję wskazywania pochodzenia”.

90

W konsekwencji nie można utrzymywać, że Sąd nie ocenił prawidłowo całościowego wrażenia wywieranego przez zgłoszony znak towarowy.

91

W odniesieniu do argumentu, zgodnie z którym nie dokonano rozróżnienia między poszczególnymi kategoriami oznaczonych towarów, należy przypomnieć, że zgodnie z pierwszą dyrektywą 89/104 właściwy organ, odmawiając rejestracji znaku towarowego, zobowiązany jest do podania w swej decyzji wniosków, do jakich doszedł w odniesieniu do każdego z towarów lub każdej z usług objętych zgłoszeniem, niezależnie od tego, w jaki sposób zgłoszenie to zostało sformułowane. Jednakże w przypadku, gdy ta sama podstawa odmowy rejestracji podnoszona jest wobec kategorii lub grupy towarów lub usług, właściwy organ może ograniczyć się do ogólnego uzasadnienia dotyczącego wszystkich rozpatrywanych towarów lub usług (wyrok z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie C-239/05 BVBA Management, Training en Consultancy, Zb.Orz. str. I-1455, pkt 38).

92

Przy założeniu, że orzecznictwo to jest dla Sądu wiążące, należy zwrócić uwagę, iż w pkt 46 i 47 zaskarżonego wyroku stwierdził on, że towary objęte zgłoszeniem znaku towarowego są artykułami spożywczymi bieżącej konsumpcji i ich konsumenci przypisują butelkom, zawierającym takie towary, w pierwszej kolejności zwyczajną funkcję opakowania. Ponadto, jak wynika z pkt 18 niniejszego wyroku, towary, w stosunku do których wniesiono o rejestrację, należą tylko do trzech klas towarów porozumienia nicejskiego.

93

Z powyższego wynika, że nie można utrzymywać, iż Sąd w sposób błędny ograniczył się do przedstawienia ogólnego uzasadnienia dotyczącego wspomnianych towarów.

94

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że uznając, iż zgłoszony znak towarowy pozbawiony jest charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94, Sąd nie naruszył tego przepisu ani też nie orzekł wbrew utrwalonemu orzecznictwu Trybunału.

95

W odniesieniu do argumentu dotyczącego stwierdzeń Sądu w zakresie cech właściwego kręgu odbiorców, stosunku konsumentów i względów, jakimi kierują się oni przy dokonywaniu wyboru, należy zauważyć, po pierwsze, że stwierdzenia te stanowią ocenę o charakterze faktycznym i po drugie, że Develey nie zarzuca Sądowi wypaczenia okoliczności stanu faktycznego w tym względzie.

96

Ustalenie, czy dany znak w sposób znaczący odbiega od normy lub zwyczajów branżowych w rozumieniu pkt 81 niniejszego wyroku, także stanowi ocenę o charakterze faktycznym.

97

Zgodnie z art. 225 WE i art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości odwołanie jest ograniczone do kwestii prawnych. Z tego względu jedynie Sąd jest właściwy, po pierwsze, w zakresie ustalenia okoliczności stanu faktycznego, o ile merytoryczne błędy w tych ustaleniach nie wynikają ze znajdujących się w aktach przedstawionych mu dokumentów, i po drugie, w zakresie oceny tych okoliczności. Ocena okoliczności stanu faktycznego nie stanowi zatem — z wyjątkiem przypadków ich wypaczenia — kwestii prawnej podlegającej jako taka kontroli Trybunału w postępowaniu odwoławczym (wyroki: z dnia 19 września 2002 r. w sprawie C-104/00 P DKV przeciwko OHIM, Rec. str. I-7561, pkt 22; z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawach połączonych C-456/01 P i C-457/01 P Henkel przeciwko OHIM, Rec. str. I-5089, pkt 41).

98

W związku z powyższym argument ten jest niedopuszczalny.

99

W konsekwencji nie można uwzględnić zarzutu piątego, gdyż jest on w części bezzasadny i w części niedopuszczalny.

100

Z uwagi na to, że żaden z zarzutów podniesionych przez Develey nie może zostać uwzględniony, odwołanie należy oddalić w całości.

W przedmiocie kosztów

101

Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ OHIM wniósł o obciążenie Develey kosztami postępowania, a ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.

 

Z powyższych względów Trybunał (ósma izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Odwołanie zostaje oddalone.

 

2)

Develey Holding GmbH & Co. Beteiligungs KG zostaje obciążona kosztami postępowania.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

Góra