Sprawa C‑208/03 P

Jean‑Marie Le Pen

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu

Odwołanie – Wybory posłów do Parlamentu Europejskiego – Brak jednolitej procedury wyborczej – Stosowanie prawa krajowego – Utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wskutek wyroku skazującego – Akt, w drodze którego ten ostatni „przyjmuje do wiadomości” tę utratę – Skarga o stwierdzenie nieważności – Akt niezaskarżalny – Niedopuszczalność

Opinia rzecznika generalnego F. G. Jacobsa przedstawiona w dniu 27 stycznia 2005 r.  I‑0000

Wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 7 lipca 2005 r.  I‑0000

Streszczenie wyroku

1.     Odwołanie – Zarzuty – Zwykłe powtórzenie zarzutów i argumentów podniesionych przed Sądem – Niedopuszczalność – Zakwestionowanie wykładni lub zastosowania prawa wspólnotowego dokonanych przez Sąd – Dopuszczalność

(art. 225 WE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58 akapit pierwszy; regulamin Trybunału, art. 112 § 1 lit. c))

2.     Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty zaskarżalne – Pojecie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Oświadczenie Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego przyjmujące do wiadomości, że na funkcji wystąpił wakat w następstwie zastosowania przez władze krajowe przepisów krajowych – Wyłączenie

(art. 230 WE; akt dotyczący wyboru przedstawicieli do Zgromadzenia w powszechnych wyborach bezpośrednich, art. 12 ust. 2)

1.     Na podstawie art. 225 WE, art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości oraz art. 112 § 1 lit. c) jego regulaminu – odwołanie musi dokładnie wskazywać zakwestionowane części wyroku, do którego uchylenia zmierza oraz zawierać argumenty prawne, które uzasadniają to żądanie. Nie spełnia wymogów sformułowanych w tych przepisach odwołanie, które jedynie powtarza lub dosłownie odtwarza zarzuty i argumenty podniesione już przed Sądem i nie zawiera nawet argumentacji mającej na celu identyfikację naruszenia prawa, którym miałby być dotknięty zaskarżony wyrok. Jednakże kwestie prawne rozstrzygnięte w postępowaniu w pierwszej instancji mogą zostać ponownie przywołane, jeżeli wnoszący odwołanie kwestionuje wykładnię lub zastosowanie prawa wspólnotowego przez Sąd. Gdyby bowiem wnoszący odwołanie nie mógł powołać się ponownie na wcześniej przedstawione zarzuty i argumenty, postępowanie odwoławcze straciłoby w części swój sens.

(por. pkt 39, 40)

2.     Przy stwierdzaniu, czy dane akty mogą stanowić przedmiot skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 230 WE – znaczenie ma ich istota oraz zamiar ich autora. Natomiast forma, w której wydano akt czy decyzję jest co do zasady obojętna. Nie można zatem wykluczyć, że pisemne powiadomienie czy nawet zwykłe ustne oświadczenie podlegać by mogło kontroli sprawowanej przez Trybunał na podstawie art. 230 WE.

Jednakże ocena oświadczenia Przewodniczącego Parlamentu złożonego podczas posiedzenia plenarnego dotyczącego wystąpienia wakatu na funkcji jednego z członków nie może być dokonywana bez uwzględnienia zasad i procedur związanych z wyborem posłów do Parlamentu. Ponieważ do momentu zaistnienia okoliczności faktycznych sporu nie została przyjęta żadna jednolita procedura wyborów posłów do tej instytucji, procedura ta nadal podlegała przepisom obowiązującym w każdym z państw członkowskich, zgodnie z art. 7 ust. 2 aktu z 1976 r w sprawie aktu dotyczącego wyboru przedstawicieli do Zgromadzenia w powszechnych wyborach bezpośrednich. W związku z tym, że na podstawie ustawodawstwa państwa członkowskiego brak biernego prawa wyborczego pociąga za sobą utratę mandatu posła do Parlamentu, ten ostatni nie ma innej możliwości niż niezwłoczne przyjęcie do wiadomości stwierdzenia – dokonanego przez władze krajowe – wakatu, przy czym stwierdzenie takie dotyczy sytuacji prawnej istniejącej uprzednio i wynikłej jedynie z decyzji tych władz.

W rezultacie z samego brzmienia art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r. – zgodnie z którym Parlament ma obowiązek „przyjęcia do wiadomości” wakatu na funkcji, który wystąpił zgodnie z postanowieniami krajowymi obowiązującymi w państwie członkowskim – wynika, że Parlament nie posiada jakichkolwiek uprawnień dyskrecjonalnych w tym zakresie. W tej szczególnej sytuacji rola Parlamentu nie polega bowiem na stwierdzeniu wakatu na funkcji, lecz na zwykłym przyjęciu do wiadomości wakatu, który został już stwierdzony przez władze krajowe, podczas gdy w innych podobnych sytuacjach, między innymi w przypadku zrzeczenia się mandatu przez jednego z posłów lub też jego śmierci, instytucja ta odgrywa bardziej aktywną rolę, ponieważ sama stwierdza wakat na funkcji i informuje o nim państwo członkowskie. Ponadto nie należy również do Parlamentu, lecz do właściwych sądów krajowych, lub też w danym przypadku do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, uprawnienie do kontroli, czy przestrzegana była procedura przewidziana przez mające zastosowanie przepisy krajowe oraz prawa podstawowe danej osoby.

(por. pkt 46–50, 56)

WYROK TRYBUNAŁU (druga izba)

z dnia 7 lipca 2005 r.(*)

Odwołanie – Wybory posłów do Parlamentu Europejskiego – Brak jednolitej procedury wyborczej – Stosowanie prawa krajowego – Utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wskutek wyroku skazującego – Akt, w drodze którego ten ostatni „przyjmuje do wiadomości” tę utratę – Skarga o stwierdzenie nieważności – Akt niezaskarżalny – Niedopuszczalność

W sprawie C‑208/03 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 Statutu Trybunału Sprawiedliwości, wniesione w dniu 10 maja 2003 r.,

Jean‑Marie Le Pen, zamieszkały w Saint‑Cloud (Francja), reprezentowany przez adwokata F. Wagnera,

wnoszący odwołanie,

w której pozostałymi uczestnikami są:

Parlament europejski, reprezentowany przez H. Krücka i C. Karamarcosa, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona pozwana w postępowaniu w pierwszej instancji,

Republika Francuska, reprezentowana przez R. Abrahama, G. de Berguesa i L. Bernheim, działających w charakterze pełnomocników,

interwenient w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (druga izba),

w składzie: C. W. A. Timmermans (sprawozdawca), prezes izby, R. Silva de Lapuerta, J. Makarczyk, P. Kūris i G. Arestis, sędziowie,

rzecznik generalny: F. G. Jacobs,

sekretarz: R. Grass,

uwzględniając procedurę pisemną,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 27 stycznia 2005 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1       J.‑M. Le Pen żąda w odwołaniu uchylenia wyroku Sądu Pierwszej Instancji z dnia 10 kwietnia 2003 r. w sprawie T‑353/00 Le Pen przeciwko Parlamentowi (Rec. str. II‑1729, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”) odrzucającego jako niedopuszczalną wniesioną przezeń skargę o stwierdzenie nieważności decyzji wydanej w formie oświadczenia Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2000 r. o utracie przez wnoszącego odwołanie mandatu posła do Parlamentu (zwanej dalej „spornym aktem”).

2       Osobnym pismem, zarejestrowanym w Sekretariacie Trybunału w dniu 10 czerwca 2003 r. J.‑M. Le Pen wniósł także, na podstawie art. 242 i 243 WE, o zawieszenie wykonania spornego aktu. Wniosek ten został oddalony postanowieniem Prezesa Trybunału z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie C‑208/03 P‑R Le Pen przeciwko Parlamentowi, Rec. str. I‑7939.

 Ramy prawne

 Uregulowania wspólnotowe

 Traktat WE

3       Artykuł 190 ust. 4 WE stanowi, że Parlament Europejski opracowuje projekt mający na celu umożliwienie przeprowadzenia powszechnych wyborów bezpośrednich zgodnie z jednolitą procedurą we wszystkich państwach członkowskich lub zgodnie z zasadami wspólnymi dla wszystkich państw członkowskich oraz że Rada Unii Europejskiej, stanowiąc jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego udzielonej większością głosów jego członków, ustanawia właściwe przepisy, których przyjęcie zaleca państwom członkowskim, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

 Akt z 1976 r.

4       W dniu 20 września 1976 r. Rada wydała decyzję 76/787/EWWiS, EWG, Euratom w sprawie aktu dotyczącego wyboru przedstawicieli do Zgromadzenia w powszechnych wyborach bezpośrednich (Dz.U. L 278, str. 1); akt ten (zwany dalej – w pierwotnym brzmieniu – „aktem z 1976 r.”) został załączony do tej decyzji.

5       Na podstawie art. 3 ust. 1 aktu z 1976 r. posłowie do Parlamentu Europejskiego „są wybierani na okres pięciu lat”.

6       Artykuł 6 aktu z 1976 r. wylicza w ust. 1 funkcje, których nie można łączyć z mandatem posła do Parlamentu Europejskiego, i stanowi w ust. 2, że „każde państwo członkowskie może, w sytuacjach, o których mowa w artykule 7 ustęp 2, ustanowić zasady na płaszczyźnie krajowej dotyczące zakazu łączenia funkcji”. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu posłowie do Parlamentu Europejskiego, którzy podczas sprawowania mandatu przyjmą funkcję określoną w ust. 1 i 2, „zostaną zastąpieni zgodnie z artykułem 12”.

7       Artykuł 7 ust. 1 aktu z 1976 r. wyjaśnia, że opracowanie projektu jednolitej procedury wyborczej należy do kompetencji Parlamentu, lecz do momentu zaistnienia okoliczności faktycznych niniejszego sporu nie została przyjęta żadna tego rodzaju procedura.

8       Zgodnie z art. 7 ust. 2 aktu z 1976 r.:

„Do czasu wejścia w życie jednolitej procedury wyborczej oraz z zastrzeżeniem innych postanowień niniejszego Aktu, procedura wyborcza w każdym państwie członkowskim podlega przepisom krajowym”.

9       Artykuł 11 aktu z 1976 r. brzmi następująco:

„Do czasu wejścia w życie jednolitej procedury wyborczej, określonej w artykule 7 ustęp 1 [Parlament] weryfikuje mandat przedstawicieli. W tym celu przyjmuje do wiadomości rezultaty ogłoszone urzędowo przez państwa członkowskie i rozstrzyga spory, jakie mogą wyniknąć na tle postanowień niniejszego Aktu, inne aniżeli wynikające z przepisów krajowych, do których niniejszy Akt się odnosi”.

10     Artykuł 12 aktu z 1976 r. stanowi:

„1. Do czasu wejścia w życie jednolitej procedury wyborczej, określonej w artykule 7 ustęp 1 oraz z zastrzeżeniem innych postanowień niniejszego Aktu, każde państwo członkowskie ustanowi odpowiednie procedury w celu zapełnienia wakatu powstałego podczas pięcioletniego okresu, o którym mowa w artykule 3, na pozostałą część tego okresu.

2. W przypadku wystąpienia wakatu zgodnie z postanowieniami krajowymi obowiązującymi w państwie członkowskim, państwo to informuje [Parlament], który przyjmuje do wiadomości ten fakt.

We wszystkich innych przypadkach [Parlament] stwierdza wakat oraz informuje o tym państwo członkowskie”.

 Regulamin Parlamentu

11     Artykuł 7 regulaminu Parlamentu – w brzmieniu obowiązującym w momencie, gdy miały miejsce okoliczności faktyczne niniejszego sporu (Dz.U. 1999 L 202, str. 1) – noszący tytuł „Weryfikacja mandatów” stanowił:

„1.      Parlament, na podstawie sprawozdania właściwej komisji, przystępuje niezwłocznie do weryfikacji mandatów i stwierdza ważność mandatu każdego z nowo wybranych posłów, a także rozstrzyga ewentualne spory zgłoszone zgodnie z postanowieniami [aktu z 1976 r.], z wyjątkiem sporów opartych na krajowych ordynacjach wyborczych.

[…]

4.      Właściwa komisja czuwa, aby każda informacja mogąca wpłynąć na wykonywanie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego lub na kolejność wprowadzania zastępców została niezwłocznie zgłoszona Parlamentowi przez władze państw członkowskich lub Unii; w przypadku powołania posła komisja dba o to, aby została wskazana data, z którą staje się ono skuteczne.

Jeśli właściwe organy państwa członkowskiego rozpoczęły postępowanie mogące doprowadzić do pozbawienia posła mandatu, Przewodniczący wnosi o regularne informowanie go o stanie postępowania i przekazuje sprawę właściwej komisji. Na podstawie propozycji komisji Parlament będzie mógł zająć stanowisko w tej sprawie.

5.      Każdy poseł zachowuje swoje miejsce w Parlamencie i w jego organach oraz pełnię praw do momentu, aż zostanie zweryfikowany jego mandat i podjęta decyzja co do ewentualnych sporów.

[…]”

12     Artykuł 8 regulaminu, dotyczący „[okresu] sprawowania mandatu parlamentarnego” stanowił ponadto:

„1.      Poseł rozpoczyna i kończy sprawowanie mandatu w terminach określonych w [akcie z 1976 r.]. Mandat posła wygasa w wyniku śmierci posła lub zrzeczenia się przez niego mandatu.

[…]

6.      Za datę wygaśnięcia mandatu i powstania wakatu uważa się:

–       w przypadku zrzeczenia się mandatu: datę stwierdzenia przez Parlament wakatu, zgodnie z protokołem zrzeczenia się;

–       w przypadku powołania na stanowisko niepołączalne z mandatem posła do Parlamentu Europejskiego, czy to według krajowego prawa wyborczego, czy też w myśl art. 6 [aktu z 1976 r.], datę wskazaną przez odpowiednie organy państw członkowskich lub Unii.

[…]

8.      Wszelkie zastrzeżenia dotyczące ważności mandatu posła, którego mandat został wcześniej zweryfikowany, zostają przekazane właściwej komisji. Komisja ta jest zobowiązana niezwłocznie złożyć sprawozdanie Parlamentowi, najpóźniej na początku następnej sesji miesięcznej.

9.      Parlament zastrzega sobie prawo do unieważnienia mandatu lub odmówienia stwierdzenia wakatu w przypadku, gdy zostanie uprawdopodobnione, że przyjęcie mandatu lub jego zrzeczenie się wynika z błędów rzeczowych bądź z wady oświadczenia woli”.

 Uregulowania krajowe

13     Zgodnie z art. 5 francuskiej ustawy 77–729 z dnia 7 lipca 1977 r. w sprawie wyborów przedstawicieli do Zgromadzenia Wspólnot Europejskich (JORF z dnia 8 lipca 1977 r., str. 3579) w brzmieniu mającym zastosowanie w sporze (zwanej dalej „ustawą z 1977 r.”):

„Artykuły od LO 127 do LO 130–1 kodeksu wyborczego stosuje się do wyborów [posłów do Parlamentu Europejskiego]. [...]

Brak biernego prawa wyborczego, który zaistniał podczas sprawowania mandatu, kończy jego sprawowanie. Brak ten jest stwierdzany w drodze dekretu”.

14     Artykuł 25 ustawy z 1977 r. brzmi następująco:

„Wybory [posłów do Parlamentu Europejskiego] mogą, w ciągu 10 dni od ogłoszenia wyników wyborów i z zastrzeżeniem wszelkich przepisów dotyczących stosowania niniejszej ustawy, zostać zaskarżone przez każdego z wyborców do Conseil d’État. Orzeczenie jest wydawane w pełnym składzie.

Skarga nie ma skutku zawieszającego”.

 Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu i postępowanie przed Sądem

15     Jak wynika z przedstawionych Trybunałowi akt sprawy, podstawą sporu, który doprowadził do wniesienia skargi do Sądu, było wydanie przez francuski wymiar sprawiedliwości wyroku skazującego wnoszącego odwołanie, a także konsekwencje dla sprawowania mandatów wyborczych – między innymi mandatu posła do Parlamentu Europejskiego – które w prawie francuskim wiążą się z wydaniem takiego wyroku.

16     J.‑M. Le Pen, wybrany w dniu 13 czerwca 1999 r. na posła do Parlamentu, został – w dniu 2 kwietnia 1998 r. przez tribunal correctionnel de Versailles (sąd ds. wykroczeń w Wersalu) (Francja), a następnie przez instancję odwoławczą – uznany za winnego napaści na funkcjonariusza publicznego podczas pełnienia obowiązków służbowych, w sytuacji gdy funkcja ofiary była oczywista lub znana sprawcy. Za przestępstwo to – określone w art. 222–1 akapit pierwszy ust. 4 francuskiego kodeksu karnego – Cour d’appel de Versailles (sąd apelacyjny w Wersalu) skazał wnoszącego odwołanie w dniu 17 listopada 1998 r. na karę trzech miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu oraz karę grzywny w wysokości 5 000 FRF. Tytułem kary dodatkowej sąd ten orzekł pozbawienie go na rok jednego z praw, o których mowa w art. 131–26 tego kodeksu – biernego prawa wyborczego.

17     Ponieważ wyrokiem z dnia 23 listopada 1999 r. Cour de cassation (sąd kasacyjny) (Francja) oddalił kasację skierowaną przez wnoszącego odwołanie przeciwko temu wyrokowi, premier Francji – zgodnie z art. 5 akapit drugi ustawy z 1977 r. – dekretem z dnia 31 marca 2000 r. stwierdził, że „brak biernego prawa wyborczego J.‑M. Le Pena [za]kończy[ł] sprawowanie przezeń mandatu posła do Parlamentu Europejskiego”. Sekretarz generalny francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych pismem z dnia 5 kwietnia 2000 r. powiadomił o wydaniu tego dekretu wnoszącego odwołanie, a także Przewodniczącą Parlamentu Europejskiego, która – na posiedzeniu plenarnym w dniu 3 maja 2000 r. – poinformowała o nim posłów oraz powiadomiła o zamiarze przekazania komisji prawnej i rynku wewnętrznego (zwanej dalej „komisją prawną”) dokumentacji dotyczącej utraty mandatu przez J.‑M. Le Pena, zgodnie z art. 7 ust. 4 akapit drugi regulaminu Parlamentu.

18     Komisja prawna dokonała weryfikacji mandatu wnoszącego odwołanie na prowadzonych przy drzwiach zamkniętych posiedzeniach w dniach 4, 15 i 16 maja 2000 r. Po ostatnim posiedzeniu przewodnicząca tej komisji skierowała do Przewodniczącej Parlamentu pismo o następującej treści:

„Pani Przewodnicząca,

[Komisja prawna] na posiedzeniu w dniu 16 maja 2000 r. ponownie zbadała sytuację Jean‑Marie Le Pena. Komisja zdaje sobie sprawę z tego, że dekret premiera Francji, podany do wiadomości J.‑M. Le Pena w dniu 5 kwietnia 2000 r. i opublikowany w Journal officiel de la République française w dniu 22 kwietnia 2000 r., stał się wykonalny. Tym niemniej, komisja twierdzi, że tak jak zostało to stwierdzone w piśmie powiadamiającym zainteresowanego o dekrecie, ma on prawo wnieść przed francuski Conseil d’État skargę, wraz z wnioskiem o zawieszenie wykonania dekretu.

Uwzględniając podjętą w dniu wczorajszym decyzję o niezalecaniu tymczasowo Parlamentowi oficjalnego przyjęcia do wiadomości dekretu dotyczącego J.‑M. Le Pena, komisja rozpatrzyła możliwości dalszego postępowania. Na poparcie tej decyzji przywołano jako precedens wcześniejszą sprawę Bernarda Tapiego, skutkiem czego Parlament Europejski powinien oficjalnie przyjąć do wiadomości dekret o utracie mandatu dopiero po upływie terminu do wniesienia przed Conseil d’État skargi lub, w przypadku jej wniesienia, po wydaniu orzeczenia przez Conseil d’État”.

19     Przewodnicząca Parlamentu odczytała to pismo na posiedzeniu plenarnym w dniu 18 maja 2000 r. i poinformowała, że ma zamiar „postąpić zgodnie z opinią komisji prawnej”.

20     W piśmie z dnia 9 czerwca 2000 r., skierowanym do H. Vedrine’a i P. Moscoviciego – odpowiednio ministra spraw zagranicznych i ministra ds. europejskich – Przewodnicząca Parlamentu poinformowała ich o tym, że „ze względu na nieodwracalny charakter utraty mandatu […] Parlament Europejski [odnotuje] dekret z [dnia 31 marca 2000 r.] oficjalnie dopiero po upływie terminu do wniesienia przed Conseil d’État skargi lub, w przypadku jej wniesienia, po wydaniu orzeczenia przez Conseil d’État”.

21     Władze francuskie zdecydowanie zakwestionowały stanowisko Parlamentu, podnosząc, po pierwsze, że postępując w ten sposób, Parlament narusza art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r. oraz, po drugie, że podana przyczyna nie może w żadnym przypadku uzasadnić tego naruszenia; stwierdzenie to jednak nie wywarło żadnego skutku.

22     Pismem z dnia 16 czerwca 2000 r. Przewodnicząca Parlamentu potwierdziła bowiem, że ten ostatni „przyjąłby do wiadomości utratę przez J.‑M. Le Pena mandatu [tylko wtedy, gdyby nie było już możliwości podważenia dekretu z dnia 31 marca 2000 r.]”, co nie ma jeszcze miejsca w tym przypadku, skoro w dniu 5 czerwca 2000 r. wnoszący odwołanie wniósł przed Conseil d’État skargę o stwierdzenie nieważności tego dekretu. Przewodnicząca uzasadniła to stanowisko poprzez odwołanie się, jako do precedensu, do sprawy [Bernarda] Tapiego oraz do wymogu bezpieczeństwa prawnego.

23     W dniu 6 października 2000 r. Conseil d’État oddalił skargę wniesioną przez J.‑M. Le Pena. H. Vedrine i P. Moscovici skierowali zatem w dniu 12 października 2000 r. do Przewodniczącej Parlamentu pismo, w którym – podkreślając, że rząd francuski cały czas „stanowczo kwestionował” stanowisko Parlamentu polegające na oczekiwaniu na rozstrzygnięcie tego organu w sprawie skargi wniesionej przez wnoszącego odwołanie przeciwko dekretowi z dnia 31 marca 2000 r., które to stanowisko rząd ten uznał za sprzeczne z „literą i duchem aktu z 1976 r.” – wezwali Parlament do „zachowania się zgodnie z prawem wspólnotowym” i niezwłocznego przyjęcia do wiadomości, głosem Przewodniczącej, utraty przez J.‑M. Le Pena mandatu.

24     Pismem z dnia 20 października 2000 r. Przewodnicząca Parlamentu poinformowała wnoszącego odwołanie, że poprzedniego dnia władze francuskie powiadomiły ją oficjalnie o wydanym przez Conseil d’État orzeczeniu oraz że zgodnie z Regulaminem Parlamentu i aktem z 1976 r. „odnotuje dekret [z dnia 31 marca 2000 r.] na następnym posiedzeniu plenarnym w dniu 23 października” tego samego roku.

25     Pismem z dnia 23 października 2000 r. J.‑M. Le Pen poinformował Przewodniczącą Parlamentu, że po pierwsze, kwestionuje on ważność ww. orzeczenia Conseil d’État, ponieważ – wbrew przepisom zawartym w art. 25 ustawy z 1977 r. – nie zostało ono wydane przez ten organ w pełnym składzie oraz po drugie, że skierował do Prezydenta Republiki Francuskiej wniosek o ułaskawienie, a do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – wniosek o zawieszenie pozbawienia go mandatu. J.‑M. Le Pen wniósł w konsekwencji o odbycie przez komisję prawną kolejnego posiedzenia i przesłuchania go na nim, zanim Parlament zatwierdzi dekret z dnia 31 marca 2000 r.

26     Przewodnicząca Parlamentu nie uwzględniła tego wniosku. Zgodnie z protokołem posiedzenia plenarnego w dniu 23 października 2000 r. w punkcie porządku dziennego „Oświadczenie Przewodniczącej” oświadczyła ona:

„Podaję do wiadomości, że w dniu 19 października 2000 r. zostałam oficjalne powiadomiona przez właściwe władze Republiki Francuskiej o wydanym przez Conseil d’État w dniu 6 października 2000 r. rozstrzygnięciu oddalającym wniesioną przez J.‑M. Le Pena skargę przeciwko dekretowi premiera Francji z dnia 31 marca 2000 r. kładącemu kres sprawowaniu przez tego pierwszego mandatu posła do Parlamentu Europejskiego.

Informuję także, że otrzymałam kopię wniosku o ułaskawienie J.‑M. Le Pena, przedstawionego prezydentowi Republiki Jacques’owi Chiracowi przez Charles’a de Gaulle’a, Carla Langa, Jean‑Claude’a Martineza oraz Bruno Gollnischa”.

27     Po tym oświadczeniu Przewodnicząca Parlamentu oddała głos przewodniczącej komisji prawnej, która ze swej strony oświadczyła:

„Pani Przewodnicząca, po odbyciu narad na ostatnich posiedzeniach w dniach 15 i 16 maja, [komisja prawna] zaleciła wstrzymanie się na posiedzeniu planarnym od zakomunikowania stwierdzenia przez Parlament utraty przez Jean‑Marie Le Pena mandatu. Podkreślam, że komisja prawna zaleciła wstrzymanie się z tym komunikatem aż do upływu terminu na wniesienie przez J.‑M. Le Pena przed francuski Conseil d’État skargi lub też do wydania rozstrzygnięcia w jej przedmiocie. Cytuję tutaj pismo z dnia 17 maja, które sama pani Przewodnicząca odczytała Zgromadzeniu.

Jak pani powiedziała, Conseil d’État oddalił tę skargę i należycie nas o tym poinformował. Nie ma zatem żadnych przyczyn, aby dalej odraczać obowiązkowe w myśl prawa pierwotnego, a dokładnie art. 12 ust. 2 [aktu z 1976 r.], poinformowanie o tym Zgromadzenia.

Wspomniany przez panią, pani Przewodnicząca, wniosek o ułaskawienie nie zmienia tej sytuacji, ponieważ nie jest środkiem prawnym. Jak to sugeruje jego nazwa, jest to arbitralny akt władzy zwierzchniej, niepozostający w związku z dekretem francuskiego rządu, który powinien, zgodnie z zaleceniem komisji prawnej, zostać podany do wiadomości na posiedzeniu plenarnym”.

28     Po tym wystąpieniu powtórnie zabrała głos Przewodnicząca Parlamentu, oświadczając:

„Zgodnie z art. 12 ust. 2 [aktu z 1976 r.] Parlament Europejski przyjmuje do wiadomości zatem zawiadomienie rządu francuskiego o utracie przez Jean‑Marie Le Pena mandatu”.

29     Wezwała ona następnie wnoszącego odwołanie do opuszczenia Zgromadzenia i – aby mu to umożliwić – zarządziła przerwę w posiedzeniu.

30     Pismem z dnia 27 października 2000 r. Przewodnicząca Parlamentu, po pierwsze, powiadomiła francuskiego ministra spraw zagranicznych o tym, że Parlament „przyjął do wiadomości” utratę mandatu przez J.‑M. Le Pena oraz, po drugie, wezwała go do podania jej – zgodnie z art. 12 ust. 1 aktu z 1976 r. – nazwiska osoby powołanej, aby zapełnić powstały w ten sposób wakat.

31     Pismem z dnia 13 listopada 2000 r. wezwany minister odpowiedział, że „mandat J.‑M. Le Pena przejmuje Marie‑France Stirbois, zgodnie z listą wyborczą Front national do Parlamentu Europejskiego”.

32     W tych okolicznościach J.‑M. Le Pen wniósł w dniu 21 listopada 2000 r. do sekretariatu Sądu Pierwszej Instancji skargę o stwierdzenie nieważności spornego aktu. Osobnym pismem, wniesionym do sekretariatu tego samego dnia, wnoszący odwołanie zwrócił się o tymczasowe zawieszenie wykonania tego aktu.

33     Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2001 r. w sprawie T‑353/00 R Le Pen przeciwko Parlamentowi, Rec. str. II‑125, Prezes Sądu Pierwszej Instancji uwzględnił tę skargę i zawiesił wykonanie „decyzji podjętej w formie oświadczenia Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2000 r., w zakresie, w jakim stanowi ona o przyjmowaniu do wiadomości przez Parlament Europejski utraty przez wnoszącego odwołanie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego”. W konsekwencji J.‑M. Le Pen odzyskał swą funkcję posła do Parlamentu i dołączył ponownie do Zgromadzenia, które opuścił w dniu 23 października 2000 r.

34     Jednak w zaskarżonym wyroku Sąd odrzucił skargę J.‑M. Le Pena jako niedopuszczalną i obciążył go jego własnymi kosztami postępowania, a także kosztami, które Parlament poniósł podczas sporu głównego, a także w postępowaniu w przedmiocie środków tymczasowych.

 Zaskarżony wyrok

35     Sąd doszedł do takiego wniosku – zgodnego z żądaniami Parlamentu i Republiki Francuskiej, dopuszczonej do sprawy w charakterze interwenienta na poparcie żądań tej instytucji – opierając się jedynie na okoliczności, że sporny akt, ze względu na swój szczególny charakter, nie mógł stanowić przedmiotu skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 230 WE. W tym względzie Sąd orzekł w szczególności:

„77      Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 230 WE mogą być jedynie te akty, które wyraźnie zmieniając sytuację prawną wnoszącego odwołanie, wywierają dotyczące jego interesu wiążące skutki prawne (wyrok w sprawie 60/81 IBM przeciwko Komisji, Rec. 1981 str. 2639, pkt 9 oraz wyrok w sprawie T‑87/96 Assicurazioni Generali i Unicredito przeciwko Komisji, Rec. 1999 str. II‑203, pkt 37). Przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności mogą zatem być, niezależnie od ich treści i formy, wszystkie przyjęte przez instytucje akty zmierzające do wywarcia skutków prawnych (wyrok w sprawie 22/70 Komisja przeciwko Radzie, Rec. 1971 str. 263, pkt 42).

78      W niniejszej sprawie [sporny] akt to złożone na posiedzeniu plenarnym w dniu 23 października 2000 r. oświadczenie Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2000 r., którym »zgodnie z art. 12 ust. 2 [aktu z 1976 r.] Parlament przyjmuje do wiadomości […] zawiadomienie rządu francuskiego o utracie [przez wnoszącego odwołanie] mandatu«.

79      Należy zatem zbadać, czy oświadczenie to wywarło dotyczące interesu [wnoszącego odwołanie] wiążące skutki prawne, wyraźnie zmieniając jego sytuację prawną.

80      Z tego względu należy przypomnieć kontekst prawny, w którym oświadczenie to zostało złożone.

81      Jak wiadomo, do momentu zaistnienia okoliczności faktycznych niniejszej sprawy nie została przyjęta żadna jednolita procedura wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego.

82      Zgodnie zatem z art. 7 ust. 2 aktu z 1976 r. procedura tych wyborów w każdym państwie członkowskim nadal podlegała przepisom krajowym.

83      W szczególności, z art. 12 ust. 2 akapit pierwszy aktu z 1976 r. wynika, że »postanowienia krajowe obowiązujące w państwie członkowskim« mogą spowodować wakat na funkcji posła do Parlamentu Europejskiego.

84      W zastosowaniu aktu z 1976 r. [Republika Francuska] przyjęła w szczególności ustawę z 1977 r. Artykuł 2 tej ustawy stanowi, że wybory posłów do Parlamentu Europejskiego podlegają przepisom »Tytułu I księgi I kodeksu wyborczego oraz następnych rozdziałów«. Artykuł 5 tej ustawy, znajdujący się w jej rozdziale III [zatytułowanym] »Warunki biernego prawa wyborczego, jego braku oraz zakaz łączenia funkcji«, w szczególności stanowi, że »art. LO 127–LO 130-1 kodeksu wyborczego stosuje się wobec wyborów [posłów do Parlamentu Europejskiego]«, że »brak biernego prawa wyborczego, który zaistniał podczas sprawowania mandatów posłów do Parlamentu Europejskiego, kładzie kres sprawowaniu tego mandatu« i że »brak biernego prawa wyborczego jest stwierdzany w drodze dekretu«.

85       Artykuł 12 ust. 2 aktu z 1976 r. rozróżnia dwie sytuacje, w których na funkcji posła do Parlamentu Europejskiego może wystąpić wakat.

86      Sytuacja pierwsza, o której mowa w akapicie pierwszym tego przepisu, dotyczy przypadków, kiedy wakat zaistniał wskutek zastosowania »postanowień krajowych«. Sytuacja druga, o której mowa w akapicie drugim tego samego przepisu, dotyczy »wszystkich innych przypadków«.

87      Wbrew temu, co zostało podniesione w tym względzie przez [wnoszącego odwołanie], sytuacja pierwsza nie ogranicza się do przypadków zakazu łączenia funkcji, o których mowa w art. 6 aktu z 1976 r., ale dotyczy także przypadków braku biernego prawa wyborczego. Jakkolwiek art. 6 ust. 3 aktu z 1976 r. stanowi, że posłowie do Parlamentu Europejskiego, których dotyczą przepisy »ustępu 1 i 2«, zostaną zastąpieni »zgodnie z artykułem 12«, to jednakże nie można z tego odesłania wyciągać wniosku, że artykuł ten dotyczy jedynie przypadków zakazu łączenia funkcji, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 2. Należy ponadto zauważyć, że art. 12 nigdzie nie odwołuje się do pojęcia »zakazu łączenia funkcji«, ale używa znacznie szerszego pojęcia »wakatu«.

88      W pierwszej sytuacji, której dotyczy art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r., rola Parlamentu ogranicza się do » przyjęcia do wiadomości«, że na funkcji danej osoby wystąpił wakat. W drugiej sytuacji, która może na przykład dotyczyć zrzeczenia się mandatu przez posła, Parlament »stwierdza wakat i informuje o tym państwo członkowskie«.

89      W niniejszej sprawie, ponieważ [sporny] akt został przyjęty zgodnie z pierwszym akapitem art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r., należy ustalić charakter określonej w tym przepisie procedury polegającej na »przyjęciu do wiadomości«.

90      Należy w tym względzie podkreślić, że procedura polegająca na »do wiadomości « nie odnosi się do utraty przez daną osobę mandatu, ale do faktu wystąpienia, wskutek zastosowania postanowień krajowych, wakatu na jej funkcji. Innymi słowy, rola Parlamentu, wbrew opinii wnoszącego odwołanie, nie polega na »spowodowaniu« utraty mandatu z urzędu, ale ogranicza się do przyjęcia do wiadomości uprzedniego stwierdzenia władz krajowych, że wystąpił wakat, czyli przyjęcia do wiadomości istniejącej uprzednio i wynikłej jedynie z decyzji tych władz sytuacji prawnej.

91      Uprawnienia Parlamentu do kontroli są w tym kontekście bardzo ograniczone. Sprowadzają się one w istocie do weryfikacji, czy na funkcji danej osoby rzeczywiście wystąpił wakat. W szczególności, wbrew temu, co podnosi wnoszący odwołanie, nie do Parlamentu należy weryfikacja, czy przestrzegana była procedura przewidziana przez mające zastosowanie przepisy krajowe oraz prawa podstawowe danej osoby. Uprawnienia takie mają wyłącznie właściwe sądy krajowe lub też, w przypadku wniesienia doń skargi, Europejski Trybunał Praw Człowieka. Należy ponadto w tym względzie przypomnieć, że w niniejszej sprawie wnoszący odwołanie podniósł swoje roszczenia zarówno przed francuskim Conseil d’État, jak i Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Należy także zauważyć, że sam Parlament nigdy, ani w swoich dokumentach, ani w trakcie posiedzenia, nie rościł sobie prawa do weryfikacji pojmowanego tak szeroko, jak to zostało podniesione przez wnoszącego odwołanie.

92      Dodać należy, że z tak szerokiej koncepcji uprawnień Parlamentu do weryfikacji w ramach art. 12 ust. 2 akapit pierwszy aktu z 1976 r. wynikałaby możliwość podważenia przez tę instytucję samej zgodności z prawem stwierdzonej przez władze krajowe utraty mandatu i, w przypadku stwierdzenia niezgodności z prawem, odmowy przyjęcia do wiadomości, że na funkcji wystąpił wakat. Jedynie art. 8 ust. 9 regulaminu bierze pod uwagę możliwość odmowy przez Parlament stwierdzenia wakatu, ale jedynie w przypadku, kiedy zwrócono się do Parlamentu o »stwierdzenie« takiego wakatu oraz kiedy zaistniały »błędy rzeczowe« lub »wady oświadczenia woli«. Byłoby paradoksalnym, gdyby Parlament miał większe granice swobodnego uznania w przypadkach, w których ma on jedynie przyjąć do wiadomości wakat stwierdzony przez władze krajowe, niż w przypadkach, kiedy sam stwierdza wakat.

93      Wnioski takie nie są bynajmniej sprzeczne z brzmieniem [drugiego] akapitu art. 7 ust. 4 regulaminu Parlamentu. Tak jak to zostało słusznie wskazane przez Parlament i Republikę Francuską, przepis ten ma zastosowanie »przed utratą mandatu«, a zatem przed zaistnieniem wakatu na funkcji. Artykuł ten stanowi, że gdy właściwe władze państwa członkowskiego rozpoczęły postępowanie mogące doprowadzić do pozbawienia [posła do Parlamentu Europejskiego] mandatu, przewodniczący Parlamentu przekazuje sprawę właściwej komisji. Skoro takie postępowanie zostanie zakończone, a wakat na funkcji danej osoby stwierdzony przez właściwe władze krajowe, Parlamentowi nie pozostaje nic innego, jak przyjąć do wiadomości ten wakat, zgodnie z art. 12 ust. 2 akapit pierwszy aktu z 1976 r. Zgodnie z hierarchią norm prawnych, przepis regulaminu nie może w żadnym wypadku umożliwić odstępstwa od przepisów aktu z 1976 r. i nadać Parlamentowi uprawnień szerszych niż te, które otrzymał w tym akcie.

94      Wnioski te nie mogą także zostać podważone przez fakt, że do dnia 23 października 2000 r. wnoszący odwołanie ciągle zasiadał w Parlamencie i korzystał ze zwrotu wydatków oraz że do dnia 24 października 2000 r. władze francuskie wypłacały mu wynagrodzenie. Strony pozostają zgodne co do tego, że dekret z dnia 31 marca 2000 r. był wykonalny. Okoliczność, że Parlament nie przyjmował do wiadomości tego dekretu zaraz po powiadomieniu o nim przez władze francuskie, lecz uczynił to później oraz okoliczność, że miało to dla wnoszącego odwołanie pewne skutki faktyczne, nie mogą wpłynąć na związane z tym powiadomieniem, zgodnie z art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r., skutki prawne.

95      Jeśli chodzi o argumenty wnoszącego odwołanie, że po pierwsze, art. 5 ustawy z 1977 r. stanowi naruszenie niezależności Parlamentu oraz niedopuszczalną ingerencję w jego działania oraz po drugie, że istnieje ogólna zasada, że »utrata mandatu danego zgromadzenia parlamentarnego musi zostać przez stwierdzona przez to zgromadzenie«, to są one pozbawione podstaw. Tak jak już zostało to wskazane w pkt 83 powyżej, z art. 12 ust. 2 akapit pierwszy aktu z 1976 r. wyraźnie wynika, że wakat na funkcji posła do Parlamentu Europejskiego może wystąpić zgodnie z »postanowieniami krajowymi obowiązującymi w państwie członkowskim«. Jako że w momencie zaistnienia stanu faktycznego nie została przyjęta żadna jednolita procedura wyborcza, należało stosować ten przepis, a zatem także ustawę z 1977 r. W którąkolwiek stronę rozwijałyby się uprawnienia Parlamentu, żadne nowe uprawnienia nie mogłyby, przy braku wyraźnego uchylenia ich przez akt tego samego rzędu, wyłączyć zastosowania przepisów prawa pierwotnego, takich jak akt z 1976 r.

96      Z tych samych powodów nie ma zastosowania przedstawiony przez wnoszącego odwołanie argument oparty na pierwszeństwie prawa wspólnotowego. W niniejszej sprawie nie ma ani sprzeczności, ani konfliktu pomiędzy prawem krajowym i wspólnotowym.

97      Ze wszystkich powyższych rozważań wynika, że w niniejszej sprawie środkiem wywierającym mogące naruszyć interes wnoszącego odwołanie wiążące skutki prawne jest dekret z dnia 31 marca 2000 r. [Sporny] akt nie zmierzał sam z siebie do wywarcia skutków prawnych innych niż skutki dekretu.

98      Należy zatem wyciągnąć wniosek, że [sporny] akt nie może być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 230 WE. Należy zatem, bez konieczności badania innych zarzutów i dotyczących dopuszczalności argumentów, odrzucić niniejszą skargę jako niedopuszczalną”.

 Odwołanie

36     J.‑M. Le Pen w istocie żąda w odwołaniu uchylenia przez Trybunał zaskarżonego wyroku ze względu na to, że skarga została w nim odrzucona jako niedopuszczalna, uznania tej skargi za dopuszczalną i zasadną, a także stwierdzenia nieważności spornego aktu lub – zamiast tego – przekazania sprawy do Sądu Pierwszej Instancji w celu rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, a także przyznania mu kwoty 7 622,45 EUR z tytułu poniesionych przezeń nieodwracalnych kosztów oraz obciążenie Parlamentu całością kosztów związanych z postępowaniem w sprawie.

37     Parlament tytułem żądania głównego wnosi o nieuwzględnienie odwołania jako w części niedopuszczalnego, a w części bezzasadnego, o obciążenie wnoszącego odwołanie kosztami postępowania w obu instancjach, w tym także kosztów związanych z postępowaniem w przedmiocie środków tymczasowych oraz – pomocniczo – o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Pierwszej Instancji.

38     Republika Francuska, tak jak Parlament, wnosi o nieuwzględnienie odwołania i obciążenie wnoszącego odwołanie kosztami postępowania.

 W przedmiocie dopuszczalności odwołania

39     Biorąc pod uwagę, że Parlament i rząd francuski w swoich pismach procesowych podnoszą, iż odwołanie jest w dużej części niedopuszczalne ze względu na to, że wnoszący je ograniczył się do powtórzenia zarzutów podniesionych przed Sądem Pierwszej Instancji bez dokładnego wskazania podważanych fragmentów zaskarżonego wyroku oraz zawarcia w nim argumentów prawnych, które uzasadniają żądanie uchylenia wyroku, należy przypomnieć, że – na podstawie art. 225 WE, art. 58 akapit pierwszy Statutu Trybunału Sprawiedliwości oraz art. 112 § 1 lit. c) jego regulaminu – odwołanie musi dokładnie wskazywać zakwestionowane części wyroku, do którego uchylenia zmierza oraz zawierać argumenty prawne, które uzasadniają to żądanie. Nie spełnia wymogów sformułowanych w tych przepisach odwołanie, które jedynie powtarza lub dosłownie odtwarza zarzuty i argumenty podniesione już przed Sądem i nie zawiera nawet argumentacji mającej na celu identyfikację naruszenia prawa, którym miałby być dotknięty zaskarżony wyrok (wyroki z dnia 4 lipca 2000 r. w sprawie C‑352/98 P Bergaderm i Goupil przeciwko Komisji, Rec. str. I‑5291, pkt 34 i 35, a także z dnia 30 września 2003 r. w sprawie C‑76/01 P Eurocoton i in. przeciwko Radzie, Rec. str. I‑10091, pkt 46 i 47).

40     Jednakże kwestie prawne rozstrzygnięte w postępowaniu w pierwszej instancji mogą zostać ponownie przywołane, jeżeli wnoszący odwołanie kwestionuje wykładnię lub zastosowanie prawa wspólnotowego przez Sąd. Gdyby bowiem wnoszący odwołanie nie mógł powołać się ponownie na wcześniej przedstawione zarzuty i argumenty, postępowanie odwoławcze straciłoby w części swój sens (zob. w szczególności wyrok z dnia 6 marca 2003 r. w sprawie C‑41/00 P Interporc przeciwko Komisji, Rec. str. I‑2125, pkt 17 oraz postanowienie z dnia 11 listopada 2003 r. w sprawie C‑488/01 P Martinez przeciwko Parlamentowi, Rec. str. I‑13355, pkt 39).

41     Niniejsze odwołanie zaś jako całość zmierza właśnie do podważenia dokonanej przez Sąd oceny przedłożonych mu różnego rodzaju kwestii prawnych, a w szczególności – charakteru aktu z 1976 r. oraz dokładnego znaczenia znajdującego się w jego art. 12 ust. 2 akapit pierwszy sformułowania „przyjmuje do wiadomości ten fakt”.

42     W tych okolicznościach niniejsze odwołanie jest dopuszczalne.

 W przedmiocie zasadności odwołania

43     Wnoszący odwołanie podważa w nim przede wszystkim przyjętą przez Sąd wykładnię art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r., a w szczególności wyciągnięty przez Sąd w pkt 97 zaskarżonego wyroku wniosek, zgodnie z którym sporny akt nie zmierzał sam z siebie do wywarcia skutków prawnych innych niż skutki dekretu z dnia 31 marca 2000 r. W opinii wnoszącego odwołanie wniosek taki – poza tym, że jest sprzeczny ze stwierdzeniem zawartym w pkt 90 i 91 tego samego wyroku, według którego Parlament, choć jego zadaniem jest przyjęcie do wiadomości uprzedniego stwierdzenia władz krajowych, „niemniej” posiada ograniczone uprawnienia do badania, czy wystąpił wakat – oznacza, że przeinaczono znaczenie art. 12 aktu z 1976 r.

44     W tym względzie, przypominając orzecznictwo Trybunału – zgodnie z którym należy, po pierwsze, przywiązywać większe znaczenie do istoty aktu niż jego formy, a po drugie, brać pod uwagę wyraźny zamiar jego autora – wnoszący odwołanie podnosi, że w niniejszej sprawie aktem, który zmienił jego sytuację prawną poprzez pozbawienie go mandatu wyborczego, jest właśnie sporny akt, a nie dekret z dnia 31 marca 2000 r. Wreszcie, zdaniem wnoszącego odwołanie, interpretacja taka znajdowałaby potwierdzenie tak w samym brzmieniu art. 12 ust. 2 akapit pierwszy aktu z 1976 r. – zobowiązującego Parlament do „przyjęcia do wiadomości” wakatu na funkcji, który zaistniał wskutek zastosowania przepisów krajowych – jak i w stanowisku przyjętym przez komisję prawną i Przewodniczącą Parlamentu, a także w fakcie, że wnoszący odwołanie zasiadał w Parlamencie aż do dnia 23 października 2000 r. i do tego samego dnia korzystał ze zwrotu wydatków oraz wypłacanego mu przez władze francuskie wynagrodzenia.

45     Jeszcze przed przystąpieniem do analizy znaczenia art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r. należy odrzucić argument wnoszącego odwołanie, który został przezeń oparty na sprzeczności pomiędzy poszczególnymi częściami wyroku, a w szczególności – pomiędzy jego pkt 91 i 97. Albowiem poza tym, że – jak podniósł to rząd francuski w swych uwagach – w pkt 91 nigdzie nie użyto sformułowania „niemniej”, ta część wyroku, wyrwana przez wnoszącego odwołanie z kontekstu i przytoczona przezeń tylko w części, nieuchronnie prowadzi do wniosku zawartego w pkt 97 zaskarżonego wyroku. Zatem właśnie z tego powodu, że w pkt 91 Sąd stwierdził, iż uprawnienia Parlamentu do kontroli są ograniczone i sprowadzają się w istocie do weryfikacji, czy powstanie wakatu na funkcji jest wolne od błędów rzeczowych – bez możliwości skontrolowania w szczególności tego, czy przestrzegana była procedura przewidziana przez mające zastosowanie przepisy krajowe oraz prawa podstawowe danej osoby – mógł on w pkt 97 tego wyroku dojść do wniosku, iż sporny akt nie zmierzał sam z siebie do wywarcia skutków prawnych, innych niż skutki dekretu z dnia 31 marca 2000 r.

46     Jeśli chodzi o podstawowy argument wnoszącego odwołanie, oparty przezeń na przeinaczeniu znaczenia art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r. oraz na dokonanej przez Sąd błędnej ocenie rzeczywistego charakteru prawnego spornego aktu, który jego zdaniem sam z siebie zmieniał jego sytuację prawną, należy uznać za zasadne twierdzenie, zgodnie z którym – przy stwierdzaniu, czy dane akty mogą stanowić przedmiot skargi na podstawie art. 230 WE – znaczenie ma ich istota oraz zamiar ich autora. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem forma, w której wydano akt czy decyzję, jest bowiem – z punktu widzenia możliwości podważenia tego aktu czy decyzji w drodze skargi o stwierdzenie nieważności – co do zasady obojętna (zob. w szczególności ww. wyroki w sprawie Komisja przeciwko Radzie, pkt 42 oraz w sprawie IBM przeciwko Komisji, pkt 9).

47     Choć zatem, mając to na uwadze, nie można wykluczyć, że kontroli sprawowanej przez Trybunał na podstawie art. 230 WE podlegać by mogło pisemne powiadomienie czy nawet zwykłe ustne oświadczenie, możliwość ta nie może w żadnym przypadku prowadzić do nieuwzględniania zasad i procedur związanych z wyborem posłów do Parlamentu.

48     W tym względzie zaś, jak to słusznie stwierdził Sąd w pkt 81 i 82 zaskarżonego wyroku, do momentu zaistnienia okoliczności faktycznych niniejszego sporu nie została przyjęta żadna jednolita procedura wyborów posłów do Parlamentu, a zatem procedura ta nadal podlegała przepisom obowiązującym w każdym z państw członkowskich, zgodnie z art. 7 ust. 2 aktu z 1976 r.

49     W tych okolicznościach, w sytuacji gdy, na podstawie art. 5 ustawy z 1977 r., brak biernego prawa wyborczego pociąga za sobą stwierdzoną przez dekret utratę mandatu posła do Parlamentu, ten ostatni nie ma innej możliwości niż niezwłoczne przyjęcie do wiadomości tego – dokonanego już przez władze krajowe – stwierdzenia wakatu na funkcji wnoszącego odwołanie, przy czym stwierdzenie takie dotyczy – tak jak Sąd słusznie stwierdził w pkt 90 zaskarżonego wyroku – sytuacji prawnej istniejącej uprzednio i wynikłej jedynie z decyzji tych władz. Tego ostatniego twierdzenia nie jest w stanie podważyć żaden z argumentów, które wnoszący niniejsze odwołanie podniósł w jego ramach.

50     A zatem, jeśli chodzi w pierwszej kolejności o argument oparty przez wnoszącego odwołanie na samym brzmieniu art. 12 ust. 2 aktu z 1976 r., jego zdaniem nakładającym na Parlament obowiązek „przyjęcia do wiadomości” wakatu na funkcji, który wystąpił zgodnie z postanowieniami krajowymi obowiązującymi w państwie członkowskim, to przepis ten w żaden sposób nie potwierdza twierdzenia wnoszącego odwołanie – a wręcz przeciwnie, wyraźnie podkreśla całkowity brak uprawnień dyskrecjonalnych Parlamentu w tym zakresie. W tej szczególnej sytuacji rola Parlamentu nie polega bowiem na stwierdzeniu wakatu na funkcji, lecz – jak Sąd słusznie stwierdził w pkt 88 zaskarżonego wyroku – na zwykłym przyjęciu do wiadomości wakatu, który został już stwierdzony przez władze krajowe, podczas gdy w innych podobnych sytuacjach, między innymi w przypadku zrzeczenia się mandatu przez jednego z posłów lub też jego śmierci, instytucja ta odgrywa bardziej aktywną rolę, ponieważ sama stwierdza wakat na funkcji i informuje o nim państwo członkowskie.

51     Ta interpretacja znajduje wreszcie potwierdzenie w brzmieniu innych przepisów aktu z 1976 r., takich jak jego art. 11, oraz art. 7 ust. 1 regulaminu Parlamentu. Te dwa przepisy dotyczące weryfikacji mandatów posłów do Parlamentu Europejskiego przyznają bowiem temu ostatniemu prawo do stwierdzania ważności mandatu każdego z nowo wybranych posłów, a także rozstrzygania sporów, które mogą zostać zgłoszone zgodnie z postanowieniami aktu z 1976 r., „inn[ych] aniżeli wynikające z przepisów krajowych” (art. 11 aktu z 1976 r.), „z wyjątkiem [sporów] opartych na krajowych ordynacjach wyborczych” (art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia). Te wyjaśnienia, które zostały zawarte, bez zmian, w art. 12 aktu z 1976 r. zmienionego decyzją Rady nr 2002/772/WE, Euratom z dnia 25 czerwca 2002 r. i 23 września 2002 r. (Dz.U. L 283, str. 1), a także w art. 3 ust. 1 aktualnie obowiązującego regulaminu Parlamentu (Dz.U. 2005 L 44, str. 1) potwierdzają zatem dodatkowo, że w aktualnym stanie prawa wspólnotowego Parlament nie dysponuje jakimikolwiek uprawnieniami w zakresie dotyczącym wystąpienia wakatu na funkcji w trybie przewidzianym przez przepisy krajowe.

52     Aby podważyć tę interpretację, wnoszący odwołanie bezskutecznie powołuje się na znaczenie zamiaru, który miał autor spornego aktu w momencie jego przyjęcia, a w szczególności bezskutecznie podnosi on, jakoby zarówno komisja prawna, jak i Przewodnicząca Parlamentu „stale uważały za oczywistą” zasadę, zgodnie z którą samo przyjęcie do wiadomości utraty przez wnoszącego odwołanie mandatu zmieniało jego status. Bowiem poza tym, że ten argument dotyczy oceny okoliczności faktycznych – która co do zasady nie podlega kontroli Trybunału w ramach postępowania odwoławczego – z kilku dołączonych do skargi dokumentów w każdym razie wynika, iż tak ta komisja, jak i Przewodnicząca Parlamentu uważały się za związane dokonanym przez władze francuskie stwierdzeniem utraty mandatu.

53     Dotyczy to w szczególności protokołu z nadzwyczajnego posiedzenia komisji prawnej z dnia 15 maja 2000 r., z którego wynika, że jej przewodnicząca zwróciła uwagę członków tej komisji, że Parlament powinien ograniczyć się do „formalnego przyjęcia do wiadomości lub braku przyjęcia do wiadomości aktu”, a także pisma skierowanego dwa dni później do Przewodniczącej Parlamentu, w którym przewodnicząca tej komisji wyraźnie podkreśliła „wykonalność” dekretu z dnia 31 marca 2000 r. Te dwa elementy stanu faktycznego – do których należy dodać pismo z dnia 9 czerwca 2000 r., skierowane przez Przewodniczącą Parlamentu do władz francuskich, w którym ta ostatnia podnosi kwestię „nieodwracalnego” charakteru utraty mandatu wynikającej z tego dekretu – zostały wzięte pod uwagę w zaskarżonym wyroku, odpowiednio w jego pkt 23, 24 i 29. Żadne ze stwierdzeń, które Sąd zawarł w tych trzech punktach, nie zostało podważone w ramach niniejszego odwołania.

54     Jeśli chodzi wreszcie o przywołaną przez wnoszącego odwołanie okoliczność, zgodnie z którą mógł on zasiadać w Parlamencie aż do dnia 23 października 2000 r. i korzystać aż do tego dnia ze zwrotu przez tę instytucję wydatków oraz z wypłacanego mu przez władze francuskie wynagrodzenia – co świadczyłoby w jego opinii o tym, że sporny akt mógł zmieniać jego sytuację prawną, a zatem stanowić przedmiot skargi na podstawie art. 230 WE – należy zauważyć, iż jak to słusznie stwierdził Sąd, chodzi tutaj o faktyczne skutki opóźnienia, z którym Parlament przyjmuje do wiadomości powiadomienie dokonane przez francuskie władze w dniu 31 marca 2000 r. Sytuację prawną wnoszącego odwołanie zmienił zatem sam dekret, poprzez stwierdzenie utraty przezeń mandatu.

55     Na poparcie swego twierdzenia, zgodnie z którym sporny akt jest zaskarżalny, wnoszący odwołanie podnosi dwa dodatkowe argumenty. Pierwszy z nich jest oparty na okoliczności, że Sąd w pkt 91 zaskarżonego wyroku wyraźnie stwierdził, iż wnoszący odwołanie podniósł swe roszczenia przed Conseil d’État oraz Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, co w jego opinii miałoby świadczyć o zaskarżalności aktu, skoro w ten sposób Parlament dokonał oceny okoliczności faktycznych oraz sytuacji prawnej. Drugi argument dotyczy tego, że nie ma tu zastosowania przedstawiona w pkt 97 tego wyroku koncepcja aktu o charakterze deklaratoryjnym, skoro wspomniane w pkt 91 odwołania stanowią zdaniem wnoszącego odwołanie nowe czynniki prawne, zaistniałe w okresie pomiędzy wydaniem dekretu z dnia 31 marca 2000 r. a dniem, w którym Parlament przyjął do wiadomości utratę mandatu przez wnoszącego odwołanie.

56     W tym względzie wystarczy stwierdzić, że argument, według którego Parlament dokonał oceny okoliczności faktycznych oraz sytuacji prawnej, został oparty na oczywiście błędnym zrozumieniu zaskarżonego wyroku, skoro – tak jak zostało to już stwierdzone w pkt 45 niniejszego wyroku – Sąd w pkt 91 zaskarżonego wyroku orzekł właśnie, że uprawnienie do kontroli, czy przestrzegane były procedura przewidziana przez mające zastosowanie przepisy krajowe oraz prawa podstawowe danej osoby, nie należy do Parlamentu, lecz właściwych sądów krajowych, lub też, w przypadku wniesienia doń odwołania, do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ta wzmianka o środkach prawnych wniesionych przez wnoszącego odwołanie do Conseil d’État i ww. Trybunału – daleka od potwierdzania istnienia jakiegokolwiek zakresu swobodnego uznania, którym miałby dysponować Parlament – stanowi zatem dodatkowy dowód na to, że Parlament nie posiada takiego uprawnienia oraz że – wbrew temu, co on sam utrzymuje – wnoszący odwołanie miał rzeczywistą możliwość dochodzenia swych praw na drodze sądowej.

57     Natomiast zupełnie bezzasadny jest podniesiony przez wnoszącego odwołanie zarzut, zgodnie z którym Sąd w pkt 97 zaskarżonego wyroku zastosował implicite koncepcję aktu o charakterze deklaratoryjnym. Jak stwierdził to w pkt 63 opinii rzecznik generalny – poza tym, że w tym pkt 97 nie ma niczego, co mogłoby sugerować, iż Sąd zamierzał odwoływać się do takiej koncepcji – przeciwnie, całość zaskarżonego wyroku dowodzi, że dekret z dnia 31 marca 2000 r. i sporny akt różnią się od siebie tak swym charakterem, jak i przedmiotem.

58     W świetle powyższych rozważań należy zatem stwierdzić, że Sąd Pierwszej Instancji, odrzucając skargę J.‑M. Le Pena jako niedopuszczalną, nie naruszył prawa.

59     Należy zatem oddalić niniejsze odwołanie, bez konieczności rozpatrywania innych zarzutów podniesionych przez wnoszącego je, opartych przezeń na „zewnętrznej i wewnętrznej niezgodności z prawem” spornego aktu.

 W przedmiocie kosztów

60     Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu – mającym na podstawie art. 118 tego samego regulaminu zastosowanie do postępowania odwoławczego – kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Parlament wniósł o obciążenie wnoszącego odwołanie kosztami postępowania, a ten ostatni przegrał sprawę, należy obciążyć go kosztami postępowania w niniejszej instancji, w tym także kosztami związanymi ze wskazanym w pkt 2 niniejszego wyroku postępowaniem w przedmiocie środków tymczasowych. Na podstawie § 4 tego samego artykułu Republika Francuska – interwenient w sprawie – pokrywa własne koszty.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:

1)      Odwołanie zostaje oddalone.

2)      J.‑M. Le Pen zostaje obciążony kosztami postępowania w niniejszej instancji, w tym także kosztami związanymi z postępowaniem w przedmiocie środków tymczasowych.

3)      Republika Francuska pokrywa własne koszty.

Podpisy

---

* Język postępowania: francuski.