10.9.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 261/17

—

uwzględniając art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając art. 81 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego ust. 2 lit. c),

—

uwzględniając art. 8 i 10 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC) oraz art. 7 i 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając zbliżające się przystąpienie Unii do tej konwencji zgodnie z art. 6 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej,

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (1), a także wniosek w sprawie jego przekształcenia (COM(2010)0748),

—

uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 7 marca 1995 r. w sprawie C-68/93, Shevill [1995] Zb. Orz. I-415,

—

uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 25 października 2011 r. w połączonych sprawach C-509/09 i C-161/10 eDate Advertising GmbH (2),

—

uwzględniając opinię rzecznika generalnego Manciniego w sprawie 352/85 Bond van Adverteerders and Others v Netherlands [1998] Zb. Orz. 2085, wyrok w sprawie C-260/89 Elliniki Radiofonia Tileorasi (ERT-AE) [1991] Zb. Orz. I-2925, wyrok i opinię rzecznika generalnego Van Gervena w sprawie C-159/90 Society for the Protection of Unborn Children Ireland Ltd [1991] Zb. Orz. I-4685 oraz opinię rzecznika generalnego Jacobsa w sprawie C-168/91 Christos Konstantinidis [1993] Zb. Orz. I-1191,

—

uwzględniając pierwotny wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (COM(2003)0427),

—

uwzględniając swoje stanowisko z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) (3),

—

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (rozporządzenie Rzym II) (4), w szczególności jego art. 30 ust. 2 (5);

—

uwzględniając analizę porównawczą zleconą przez Komisję dotyczącą sytuacji w 27 państwach członkowskich, jeżeli chodzi o prawo właściwe dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszania prawa do prywatności i innych dóbr osobistych (6),

—

uwzględniając rzekome zjawisko tzw. turystyki zniesławienia (7),

—

uwzględniając brytyjską ustawę o zniesławieniu (8),

—

uwzględniając wysłuchanie publiczne, które odbyło się w dniu 28 stycznia 2010 r. (9),

—

uwzględniając dokumenty robocze sporządzone przez sprawozdawcę Komisji Prawnej, a także ogromną liczbę opracowań naukowych na ten temat (10),

—

uwzględniając art. 42 i 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0152/2012),

A.

mając na uwadze, że po wyroku w sprawie Shevill Trybunał Sprawiedliwości stwierdził w sprawie eDate Advertising, że art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 44/2001 należy interpretować w ten sposób, że w wypadku naruszenia dóbr osobistych za pośrednictwem treści opublikowanych w witrynie internetowej, osoba, która uważa się za poszkodowaną, może wytoczyć powództwo dotyczące odpowiedzialności za całość doznanych krzywd i poniesionych szkód bądź przed sądami państwa członkowskiego, w którym wydawca tych treści ma swoją siedzibę, bądź przed sądami państwa członkowskiego, w którym znajduje się centrum jej interesów życiowych; osoba ta może również, zamiast powództwa dotyczącego odpowiedzialności za całość doznanych krzywd i poniesionych szkód, wytoczyć powództwo przed sądami każdego państwa członkowskiego, na którego terytorium treść umieszczona w sieci jest lub była dostępna; sądy te są właściwe do rozpoznania jedynie krzywdy lub szkody spowodowanych na terytorium państwa członkowskiego sądu, przed którym takie powództwo zostało wytoczone;

B.

mając na uwadze, że w rozporządzeniu Rzym II brakuje przepisu pozwalającego na określenie prawa dotyczącego naruszeń prawa do prywatności i innych dóbr osobistych;

C.

mając na uwadze, że na ustalenie właściwej zasady ma wpływ kontrowersja wokół tzw. turystyki zniesławienia polegającej na wyborze miejsca, w którym strona skarżąca decyduje się wszcząć postępowanie o zniesławienie, z uwagi na możliwość uzyskania jak najkorzystniejszego rezultatu – zwykle są to Anglia lub Walia, postrzegane jako jurysdykcje najbardziej przyjazne dla skarżących na świecie; mając na uwadze, że kwestia ta nie dotyczy wyłącznie Wielkiej Brytanii, lecz także innych jurysdykcji;

D.

mając na uwadze, że wysokie koszty prowadzenia postępowania w tej jurysdykcji oraz potencjalnie wysoki poziom odszkodowania, jakie może zostać zasądzone są rzekomo inhibitorami swobody wypowiedzi; mając na uwadze, że tam, gdzie koszty postępowań sądowych są wysokie, wydawcy mogą zostać zmuszeni do zawarcia ugody, nawet jeżeli uważają, że mają dobre argumenty na swoją obronę;

E.

mając na uwadze, że ustawa o zniesławieniu, która będzie wkrótce dyskutowana w parlamencie Wielkiej Brytanii, może w dużym stopniu przyczynić się do zniesienia rzekomego ograniczania swobody wypowiedzi wydawców, choć wydaje się mało prawdopodobne, że rozwiąże ona trudną kwestię wysokich kosztów sądowych;

F.

mając na uwadze, że internet wprowadził dodatkowe utrudnienie w postaci powszechnej dostępności wirtualnej w połączeniu z trwałą obecnością wpisów, pojawieniem się blogów oraz możliwością umieszczania anonimowych wpisów w internecie;

G.

mając na uwadze, że wolność prasy i środków masowego przekazu to podstawowe elementy społeczeństwa demokratycznego;

H.

mając na uwadze, że muszą być dostępne środki prawne w przypadku naruszania tej wolności, szczególnie ze szkodą dla życia prywatnego i dobrej reputacji ludzi (11); mając na uwadze, że każde państwo członkowskie powinno zapewnić dostępność tego rodzaju środków oraz ich skuteczność na wypadek naruszenia tego rodzaju praw; mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny dążyć do dopilnowania, aby niewspółmiernie wysokie koszty prawne w praktyce nie doprowadziły do odmowy skarżącemu dostępu do sprawiedliwości; mając na uwadze, że koszty postępowania sądowego mogą być również rujnujące dla mediów;

I.

mając na uwadze, że każde państwo powinno określić równowagę pomiędzy prawem do poszanowania życia prywatnego, które gwarantuje art. 8 EKPC, a prawem do swobody wypowiedzi zagwarantowanym w art. 10 EKPC w sposób, jaki uważa za stosowny;

J.

pomimo to, mając na uwadze przystąpienie Unii do EKPC, może ona z czasem znaleźć wspólny mianownik dla spraw transgranicznych dotyczących swobody dostawy towarów i świadczenia usług w wyniku tzw. rozwoju dialektycznego, którego spodziewał się rzecznik generalny Mancini w sprawie Bond van Adverteerders; mając również na uwadze wyroki w sprawach Elliniki Radiofonia Tileorasi i Society for the Protection of Unborn Children Ireland Ltd., a także opinię rzecznika generalnego Jacobsa w sprawie Christos Konstantinidis; w rzeczy samej w sprawie Society for the Protection of Unborn Children Ireland Ltd (12) rzecznik generalny Van Gerven wysunął propozycję, aby „krajowa zasada, która – aby dowieść, że jest zgodna z prawem [Unii] – musi opierać się na koncepcjach prawnych, takich jak nadrzędny wymóg interesu publicznego lub polityki publicznej (…) weszła w zakres prawa [Unii]” w związku z tym, że choć państwa członkowskie mają taką samą swobodę w definiowaniu koncepcji interesu publicznego lub polityki publicznej, zakres tych koncepcji w przypadku środków wchodzących w zakres prawa unijnego podlega jednak kontroli unijnej i muszą być one „uzasadnione i określone w sposób jednolity w całej [Unii] na mocy prawa [unijnego], a w związku z tym musza uwzględniać ogólne zasady odnoszące się do podstawowych praw i wolności”;

K.

mając jednak na uwadze, że nie byłoby właściwe przyjmowanie zasad prywatnego prawa międzynarodowego do celów określania prawa właściwego, zasad które są w jakimś stopniu wypaczone, aby chronić jedno prawo z korzyścią dla innego lub które są skonstruowane w taki sposób, aby ograniczyć zasięg prawa danego państwa członkowskiego, szczególnie biorąc pod uwagę istnienie klauzuli porządku publicznego w art. 26 rozporządzenia Rzym II; mając na uwadze, że szczególne znaczenie ma w związku z tym utrzymanie przepisu o kontroli porządku publicznego w rozporządzeniu Bruksela I;

L.

mając na uwadze, że kryterium najbliższego związku powinno być stosowane do prawa odpowiedzi, jako że takiej pomocy powinno się udzielać szybko i że ma ona charakter tymczasowy; mając na uwadze, że przepis ten powinien również gwarantować autonomię stron oraz możliwość zastosowania zasady właściwości legis fori, zgodnie z którą skarżący podejmuje decyzję o wytoczeniu procesu w sądach mediów za szkody wyrządzone mu w więcej niż jednym państwie członkowskim;

M.

mając na uwadze, że uznaje się ponadto, iż aby wspierać dobro publiczne wynikające z ograniczenia liczby sporów rozstrzyganych w sądach, wspierania dostępu do sprawiedliwości, zagwarantowania właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz zapewnienia właściwej równowagi pomiędzy swobodą wypowiedzi oraz prawem do życia prywatnego, Komisja powinna przeprowadzić ekstensywne konsultacje z zainteresowanymi stronami, w tym z dziennikarzami, środkami masowego przekazu, prawnikami i sędziami specjalizującymi się w tej dziedzinie, z myślą o zaproponowaniu utworzenia ośrodka dobrowolnego rozstrzygania sporów transgranicznych wynikających z naruszania prawa do prywatności i innych dóbr osobistych, w tym zniesławienia, poprzez alternatywne rozstrzyganie sporów; mając na uwadze, że byłoby to bardziej postępowe i bardziej odpowiednie dla XXI wieku podejście do rozwiązywania takich sporów, które ułatwiłoby przejście do nowocześniejszej i sprzyjającej mediacji kulturze sprawiedliwości;

N.

mając na uwadze, że państwa członkowskie mogłyby zachęcać do korzystania z usług mającego powstać centrum ADR, również zezwalając na uwzględnianie w zapotrzebowaniach na środki faktu nieskorzystania z usług centrum;

O.

mając na uwadze, że ośrodek ten byłby docelowo placówką samofinansującą się;

1.

zwraca się do Komisji, by w oparciu o art. 81 ust. 2 lit. c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przedstawiła wniosek, którego celem byłoby dodanie do rozporządzenia Rzym II przepisu dotyczącego prawa mającego zastosowanie do zobowiązania pozaumownego wynikającego z naruszania prawa prywatności i innych dóbr osobistych, w tym zniesławienia, stosując się do szczegółowych zaleceń określonych w załączniku do niniejszego dokumentu;

2.

zwraca się ponadto do Komisji, by w oparciu o art. 81 ust. 2 lit. d) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przedstawiła wniosek w sprawie utworzenia ośrodka dobrowolnego rozstrzygania sporów transgranicznych wynikających z naruszania prawa do prywatności oraz innych dóbr osobistych, w tym zniesławienia, w drodze alternatywnego rozstrzygania sporów;

3.

potwierdza, że zalecenia te są zgodne z prawami podstawowymi i zasadą pomocniczości;

4.

uważa, iż przedstawiony wniosek nie pociąga za sobą skutków finansowych;

5.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji, a także szczegółowych zaleceń przedstawionych w załączniku, Komisji oraz Radzie.