Modernizacja unijnego szkolnictwa wyższego

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Komunikat Komisji Europejskiej (COM(2011) 567 final) — plan modernizacji unijnych systemów szkolnictwa wyższego

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO KOMUNIKATU?

Ustanawia priorytety dotyczące szkolnictwa wyższego w UE. Plan został opracowany w celu umożliwienia systemom szkolnictwa wyższego wnoszenia większego wkładu w realizację celów strategii „Europa 2020” na rzecz wzrostu gospodarczego.

Po publikacji niniejszego komunikatu Komisji Europejskiej zostały w 2013i 2014 r. przedłożone dwa sprawozdania w sprawie poprawy jakości nauczania i uczenia się w europejskich instytucjach szkolnictwa wyższego oraz o nowych sposobach nauczania i uczenia się w szkolnictwie wyższym.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Komunikat wyznacza pięć priorytetowych obszarów działań dla krajów UE i instytucji szkolnictwa wyższego oraz określa środki, jakie UE podejmie w celu wsparcia ich starań.

• 1.

  Podwyższenie poziomu wykształcenia — zgodnie z jednym z celów strategii „Europa 2020” do 2020 r. 40% młodych ludzi powinno mieć wykształcenie wyższe. Szacuje się też, że milion nowych miejsc pracy będzie wymagać posiadania umiejętności badawczych na wysokim poziomie.

• Dlatego Komisja nawołuje w komunikacie do:
  • ograniczenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki i zachęcania większej liczby młodych osób do podejmowania studiów wyższych, w szczególności za pośrednictwem programów pomocy i wsparcia finansowego skierowanego do uczniów z grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz do osób dorosłych;
  • poprawy warunków inwestowania w badania i innowacje przez przemysł oraz wyposażenia obecnej siły roboczej w umiejętności badawcze;
  • opracowania przejrzystej drogi awansu edukacyjnego od kształcenia zawodowego i innych typów kształcenia do kształcenia na poziomie wyższym oraz jasnych sposobów rozpoczęcia kariery pozaakademickiej przez pracowników naukowych.

Przeprowadzone w 2015 r. badanie pokazuje odsetek osób, które zdobyły wyższe wykształcenie oraz tych, które przedwcześnie zakończyły naukę w całej Europie.

• 2.

  Poprawienie jakości i przydatności wyższego wykształcenia

• Niniejszy komunikat zaleca:
  • aby programy nauczania, w tym szkolenia w zakresie umiejętności badawczych, odpowiadały bieżącym i przyszłym potrzebom rynku pracy za sprawą stosowania prognoz w zakresie umiejętności i wzrostu oraz poprzez angażowanie pracodawców i instytucji rynku pracy w opracowywanie i realizację tych programów,
  • wykorzystywanie nowych technologii na rzecz opracowania efektywniejszych metod badań naukowych i elastyczniejszych i bardziej zindywidualizowanych metod nauczania (np. eLearning),
  • poprawienie warunków pracy, w tym ustawicznego rozwoju zawodowego oraz wprowadzenie zachęt w postaci nagradzania doskonałości przez instytucje, co ma na celu przyciąganie i zatrzymywanie wysokiej jakości pracowników dydaktycznych i naukowych.

• 3.

  Promowanie mobilności i współpracy transgranicznej — europejscy ministrowie szkolnictwa wyższego ustanowili cel, zgodnie z którym do 2020 r. odsetek studentów odbywających studia lub szkolenia za granicą ma wzrosnąć do 20%.

• Dlatego Komisja nawołuje w komunikacie do:
  • systematycznego włączania mobilności do programów nauczania,
  • usprawnienia uznawania dyplomów i punktów lub możliwości przenoszenia grantów poprzez konsekwentne i gwarantujące porównywalność stosowanie systemu ECTS i suplementu do dyplomu oraz powiązania kwalifikacji z europejskimi ramami kwalifikacji,
  • poprawienia dostępu, warunków zatrudnienia i możliwości rozwoju studentów, pracowników naukowych i dydaktycznych z innych państw.

• 4.

  Wzmocnienie tzw. trójkąta wiedzy wiążącego szkolnictwo, badania naukowe i innowacje

• Niniejszy komunikat zaleca:
  • realizację polityk publicznych zachęcających do zawierania partnerstw między instytucjami szkolnictwa wyższego a biznesem, za sprawą:
    • systemu nagradzania i zachęt na rzecz rozwoju regionalnego,
    • wielodyscyplinarności,
    • współpracy różnych organizacji oraz
    • znoszenia barier prawnych i administracyjnych utrudniających partnerstwa między instytucjami,
  • włączenie wyników badań i innowacyjnych praktyk przez instytucje szkolnictwa wyższego do swojej oferty edukacyjnej, w celu stymulowania rozwoju umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, kreatywności i innowacyjności.

• 5.

  Poprawienie zarządzania i finansowania:

• Niniejszy komunikat zaleca:
  • poprawę opłacalności inwestycji publicznych w szkolnictwo wyższe poprzez uzależnienie finansowania od wyników i wprowadzenie elementu konkurencji,
  • zwiększenie inwestycji w szkolnictwo wyższe poprzez dywersyfikację źródeł finansowania i ułatwienie dostępności do źródeł alternatywnych, w tym funduszy prywatnych,
  • inwestycje w profesjonalne zarządzanie,
  • uelastycznienie systemów zarządzania i finansowania w celu zwiększenia autonomii instytucji szkolnictwa wyższego, co pozwoli im określać własne cele strategiczne.

Wkład UE

UE zamierza wspierać wysiłki podejmowane przez organy i instytucje krajowe w powyższych pięciu obszarach poprzez:

• monitorowanie strategii „Europa 2020” oraz
• zapewnienie, że ramy finansowe na lata 2014–2020 sprawią, że polityki w odnośnych dziedzinach będą wspomagały modernizację szkolnictwa wyższego.

Do działań, które powinna podjąć Komisja, zalicza się:

• umożliwienie studentom podejmowania świadomych wyborów za sprawą opierającego się na wynikach w pięciu obszarach narzędzia do tworzenia rankingów (U-Multirank) przeznaczonego dla uniwersytetów,
• poprawę uznawania studiów za granicą poprzez ulepszenie Europejskiego Systemu Transferu i Akumulacji Punktów (ECTS),
• wprowadzenie instrumentu gwarancji kredytów (program Erasmus Master) przeznaczonego dla studentów podejmujących studia magisterskie w innym kraju UE,
• przyjęcie strategicznego planu innowacji,
• zaproponowanie ramowych wytycznych dotyczących jakości praktyk i opracowanie pojedynczej platformy ofert praktyk w Europie,
• rozwijanie współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego z partnerami spoza UE (zob. komunikat z 2013 r. w sprawie europejskiego szkolnictwa wyższego na świecie),
• zmiany dyrektyw w sprawie studentów i naukowców, aby UE stała się jeszcze bardziej atrakcyjna dla tych ostatnich.

KONTEKST

Więcej informacji można znaleźć na

• stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej działaniom UE w obszarze szkolnictwa wyższego.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Działania na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia — plan modernizacji europejskich systemów szkolnictwa wyższego (COM(2011) 567 final z 20.9.2011)

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów — Przeciwdziałanie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki: kluczowy wkład w realizację strategii „Europa 2020” (COM(2011) 18 final z 31.1.2011)

Zalecenie Rady z dnia 28 czerwca 2011 r. w sprawie polityk na rzecz ograniczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki (Dz.U. C 191 z 1.7.2011, s. 1–6)

Konkluzje Rady w sprawie ograniczania zjawiska wczesnego kończenia nauki i sprzyjania sukcesom szkolnym (Dz.U. C 417 z 15.12.2015, s. 36–40)

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2016