–

w imieniu X – D.W.H.M. Wolters i S.W. Kuijpers, advocaten,

–

w imieniu Openbaar Ministerie –N. Bakkenes i K. van der Schaft,

–

w imieniu rządu niderlandzkiego – M.K. Bulterman i J. Langer w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu niemieckiego – J. Möller, M. Hellmann i F. Halabi, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – M. Wasmeier i F. Wilman, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 pkt 5 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. 2002, L 190, s. 1), zmienionej decyzją ramową Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (Dz.U. 2009, L 81, s. 24) (zwanej dalej „decyzją ramową”).

2

Wniosek ten został przedstawiony w kontekście wykonania w Niderlandach europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu 19 września 2019 r. przez Amtsgericht Berlin‑Tiergarten (sąd rejonowy Tiergarten, Berlin, Niemcy) w celu przeprowadzenia postępowania karnego wszczętego przeciwko X.

3

Artykuł 54 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, podpisanej w Schengen (Luksemburg) w dniu 19 czerwca 1990 r., która weszła w życie w dniu 26 marca 1995 r. (Dz.U. 2000, L 239, s. 19; zwanej dalej „KWUS”), który to przepis znajduje się w rozdziale 3, zatytułowanym „Stosowanie zasady ne bis in idem”, tytułu III tej konwencji, stanowi:

„Osoba, której proces zakończył się wydaniem prawomocnego wyroku na obszarze jednej umawiającej się strony, nie może być ścigana na obszarze innej umawiającej się strony za ten sam czyn, pod warunkiem że została nałożona i wykonana kara lub jest ona w trakcie wykonywania, lub nie może być już wykonana na mocy przepisów prawnych skazującej umawiającej się strony”.

4

Motywy 5, 6, 10 i 12 decyzji ramowej mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

5

Zgodnie z art. 1 tej decyzji ramowej, zatytułowanym „Definicja europejskiego nakazu aresztowania i zobowiązania do jego wykonania”:

„1.   Europejski nakaz aresztowania stanowi decyzję sądową wydaną [orzeczenie sądowe wydane] przez państwo członkowskie w celu aresztowania [zatrzymania] i przekazania przez inne państwo członkowskie osoby, której dotyczy wniosek w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności bądź środka zabezpieczającego [polegającego na pozbawieniu wolności].

2.   Państwa członkowskie wykonują każdy europejski nakaz aresztowania w oparciu o zasadę wzajemnego uznawania i zgodnie z przepisami niniejszej decyzji ramowej.

3.   Niniejsza decyzja ramowa nie skutkuje modyfikacją [nie prowadzi do zmiany] obowiązku poszanowania praw podstawowych i podstawowych zasad prawa zawartych w art. 6 [TUE]”.

6

Artykuł 3 decyzji ramowej, zatytułowany „Obligatoryjna odmowa [Podstawy obligatoryjnej odmowy] wykonania europejskiego nakazu aresztowania”, stanowi:

„Właściwy sądowy organ państwa członkowskiego wykonującego europejski nakaz aresztowania (zwany dalej »wykonującym nakaz organem sądowym«) odmawia wykonania europejskiego nakazu aresztowania w następujących przypadkach:

7

Artykuł 4 tej decyzji ramowej, zatytułowany „Fakultatywna odmowa [Podstawy fakultatywnej odmowy] wykonania europejskiego nakazu aresztowania”, stanowi:

„Wykonujący nakaz organ sądowy może odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania:

[…]

[…]”.

8

Decyzja ramowa została transponowana do prawa niderlandzkiego na mocy wet tot implementatie van het kaderbesluit van de Raad van de Europese Unie betreffende het Europees aanhoudingsbevel en de procedures van overlevering tussen de lidstaten van de Europese Unie (ustawy o wykonaniu decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi) z dnia 29 kwietnia 2004 r. (Stb. 2004, nr 195), zmienionej ostatnio ustawą z dnia 22 lutego 2017 r. (Stb. 2017, nr 82) (zwanej dalej „OLW”).

9

Artykuł 9 ust. 1 lit. d) i e) OLW, który stanowi transpozycję art. 3 pkt 2 decyzji ramowej oraz jej art. 4 pkt 5, stanowi:

„Przekazanie osoby, której dotyczy wniosek, nie jest dopuszczalne w odniesieniu do czynu:

[…]

[…]”.

10

Zgodnie z art. 28 ust. 2 OLW:

„Jeżeli rechtbank [(sąd)] stwierdzi […], że przekazanie nie jest dopuszczalne […], wydaje orzeczenie o odmowie przekazania osoby”.

11

Artykuł 51 Strafgesetzbuch (kodeksu karnego), zatytułowany „Zaliczenie odbytej kary”, w ust. 3 stanowi:

„W przypadku gdy wobec osoby skazanej orzeczona została za granicą kara za ten sam czyn, karę dotychczas odbytą zalicza się na poczet nowo orzeczonej kary”.

12

W dniu 19 września 2019 r. Amtsgericht Berlin-Tiergarten (sąd rejonowy Tiergarten, Berlin) wydał przeciwko X europejski nakaz aresztowania dotyczący jego przekazania w celu przeprowadzenia postępowania karnego w związku z czynami, które miał on popełnić w Berlinie (Niemcy) w dniu 30 października 2012 r.

13

Tego dnia X związał Y, która była jego partnerką życiową w chwili zaistnienia okoliczności faktycznych, oraz Z, jej dziesięcioletnią córkę, grożąc im nożem. Następnie zgwałcił i okaleczył Y. X przed wyjściem z domu Y zabarykadował każde z pomieszczeń, w których znajdowały się związane Y i Z, z zamiarem spowodowania ich śmierci.

14

Przestępstwa, których dotyczy wniosek o przekazanie, są następujące:

15

Na podstawie tego europejskiego nakazu aresztowania X został zatrzymany w Niderlandach i doprowadzony do sądu odsyłającego w dniu 18 marca 2020 r.

16

Poinformował on następnie ten sąd, że nie wyraża zgody na przekazanie go niemieckim organom sądowym, i został umieszczony w areszcie w oczekiwaniu na decyzję w sprawie przekazania go tym organom.

17

Uzasadniając swój sprzeciw wniesiony przeciwko przekazaniu, X powołał się na zasadę ne bis in idem, podnosząc w szczególności, że za te same czyny został wobec niego wydany prawomocny wyrok w państwie trzecim, to znaczy w Iranie.

18

Zgodnie z ustaleniami sądu odsyłającego X był ścigany w Iranie za wyżej wymienione czyny, z wyjątkiem pozbawienia wolności Y, które – w zakresie okoliczności faktycznych – zostało jednakże objęte kwalifikacją prawną odnoszącą się do „usiłowania zabójstwa Y”.

19

X został skazany w Iranie prawomocnym wyrokiem za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu Y oraz za usiłowanie zabójstwa Y i Z. Został on natomiast prawomocnie uniewinniony od zarzutów zgwałcenia Y i umyślnego pozbawienia wolności Z.

20

Zgodnie z prawem irańskim X musiał odbyć jedynie najsurowszą z wymierzonych mu kar pozbawienia wolności, a mianowicie karę pozbawienia wolności w wymiarze 7 lat i 6 miesięcy. X odbył większą część tej kary, a pozostała jej część została mu darowana w ramach powszechnego środka łagodzenia kar ogłoszonego przez najwyższego przywódcę Iranu z okazji 40. rocznicy rewolucji islamskiej.

21

X, w związku ze spowodowaniem ciężkiego uszczerbku na zdrowiu Y, został ponadto zobowiązany do zapłaty na rzecz Y tzw. diya (kwoty pieniężnej). Ze względu na niewypłacalność X otrzymał on zgodę na rozłożenie tej kwoty na miesięczne raty i wpłatę zaliczki w wysokości 200000000 riali irańskich (IRR) (ok. 4245 EUR), a następnie miesięcznych rat w wysokości 2% owej „diya”. Po uiszczeniu zaliczki i pierwszej miesięcznej raty X został zwolniony z zakładu karnego w Iranie w dniu 5 maja 2019 r. W dniu 7 września 2020 r. organy irańskie wydały przeciwko X nakaz aresztowania ze względu na brak zapłaty kolejnych rat.

22

Przed sądem odsyłającym X twierdzi, że był ścigany i został prawomocnie skazany w Iranie za te same czyny, które są przedmiotem wniosku o przekazanie na podstawie wydanego przeciwko niemu europejskiego nakazu aresztowania. X został prawomocnie uniewinniony w odniesieniu do niektórych czynów, podczas gdy za pozostałe czyny został skazany na karę pozbawienia wolności, którą odbył prawie w całości, a której pozostała część została objęta środkiem łagodzenia kar, o którym mowa w pkt 20 niniejszego wyroku. X podnosi ponadto, że „diya” nie stanowi kary lub środka karnego, lecz zobowiązanie do zapłaty pokrzywdzonej odszkodowania.

23

X wnioskuje z tego, że zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. d) i art. 9 ust. 1 lit. e) pkt 1 OLW należy odmówić jego przekazania organom niemieckim na podstawie wydanego wobec niego europejskiego nakazu aresztowania. Podnosi on w szczególności, że art. 9 ust. 1 OLW nie wprowadza żadnego rozróżnienia między prawomocnym wyrokiem wydanym w państwie członkowskim i prawomocnym wyrokiem wydanym w państwie trzecim. W ten sposób ustawodawca niderlandzki skorzystał z przyznanej państwom członkowskim w decyzji ramowej możliwości odmowy przekazania, w przypadku gdy w państwie trzecim doszło do wydania prawomocnego wyroku i wykonania kary w całości, a zatem sądy niderlandzkie są zobowiązane to uwzględnić.

24

Openbaar Ministerie (prokuratura, Niderlandy) twierdzi tytułem głównym, że nie można uwzględnić podniesionego przez X zarzutu dotyczącego wcześniejszego skazania w Iranie. Jeżeli chodzi o skazanie w państwie trzecim, sąd odsyłający, jako wykonujący nakaz organ sądowy zgodnie z art. 4 pkt 5 decyzji ramowej 2002/584, musiał bowiem odstąpić od zastosowania art. 9 ust. 1 lit. e) OLW, aby dokonać oceny, czy wyrok wydany w Iranie może być przedmiotem wzajemnego uznania na mocy wzajemnego zaufania wynikającego z traktatów bądź zwyczaju. Zważywszy na zerwanie stosunków dyplomatycznych i brak współpracy wymiarów sprawiedliwości z Islamską Republiką Iranu oraz na istnienie znacznych różnic pomiędzy systemami prawnymi państw członkowskich Unii a systemem prawnym obowiązującym w Islamskiej Republice Iranu, brak jest takiego zaufania do irańskiego systemu prawnego. Prokuratura uważa w związku z tym, że kara orzeczona wobec X w Iranie nie może stanowić uzasadnionej podstawy odmowy wykonania wydanego wobec niego europejskiego nakazu aresztowania.

25

Tytułem uzupełniającym prokuratura podnosi, że art. 9 ust. 1 lit. e) OLW nie sprzeciwia się wykonaniu tego nakazu aresztowania, ponieważ orzeczona w Iranie kara nie została jeszcze wykonana w całości i może podlegać dalszemu wykonywaniu. Prokuratura powołuje się w tym względzie na nakaz aresztowania wydany przeciwko X przez organy irańskie z powodu nieprzestrzegania przez niego wyznaczonych terminów płatności poszczególnych rat „diya”. Również tytułem uzupełniającym prokuratura podnosi, że przekazanie X powinno być dopuszczalne, ponieważ sądy irańskie nie wypowiedziały się co do oskarżenia dotyczącego pozbawienia wolności Y.

26

W tych okolicznościach sąd odsyłający wyraża przede wszystkim wątpliwości co do tego, czy art. 4 pkt 5 decyzji ramowej został prawidłowo transponowany do prawa niderlandzkiego. Zwraca on w szczególności uwagę, że w przepisie tym zostały wymienione podstawy fakultatywnej odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania, podczas gdy art. 9 ust. 1 OLW stanowi, iż w razie istnienia takich podstaw należy odmówić jego wykonania, przy czym wykonujący nakaz organ sądowy nie dysponuje w tym względzie jakimkolwiek zakresem uznania.

27

Następnie sąd odsyłający twierdzi, że aby ustalić, czy jest on zobowiązany, na podstawie art. 9 ust. 1 lit. e) OLW, odmówić przekazania X za przestępstwo umyślnego pozbawienia wolności Y, sąd ten powinien zweryfikować, czy ów czyn, o który X jest oskarżany w Niemczech, oraz usiłowanie zabójstwa Y, tj. czyn, za popełnienie którego X został skazany w Iranie, są „tymi samymi czynami” w rozumieniu art. 9 ust. 1 OLW i art. 4 pkt 5 decyzji ramowej.

28

Wreszcie, jeśli chodzi o czyny, za popełnienie których X został prawomocnie skazany w Iranie, sąd odsyłający wskazuje, że to, czy sąd ten powinien odmówić wykonania rozpatrywanego europejskiego nakazu aresztowania w całości lub w części, zależy od zakresu przesłanki przewidzianej w art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, wymagającej, aby w przypadku prawomocnego skazania w państwie trzecim za popełnienie tych samych czynów orzeczona kara „została wykonana albo w myśl prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie, nie mogła być już wykonywana”.

29

Sąd odsyłający zastanawia się w szczególności, czy w ramach stosowania wspomnianego art. 4 pkt 5 należy uwzględniać środek łagodzenia kar, z jakiego X skorzystał w Iranie.

30

Mając na względzie okoliczność, że odpowiedź na pytanie, czy wydany przeciwko X europejski nakaz aresztowania może być wykonany, zależy od przyjętej wykładni art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, Rechtbank Amsterdam (sąd rejonowy w Amsterdamie, Niderlandy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

31

Sąd odsyłający wniósł o rozpoznanie tego odesłania prejudycjalnego w pilnym trybie prejudycjalnym przewidzianym w art. 107 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

32

W pierwszej kolejności należy w tym względzie zauważyć, że odesłanie prejudycjalne dotyczy wykładni decyzji ramowej, która odnosi się do dziedzin objętych tytułem V części trzeciej traktatu FUE, dotyczącym przestrzeni bezpieczeństwa, wolności i sprawiedliwości. Jest ono zatem objęte zakresem stosowania trybu pilnego określonym w art. 107 regulaminu, a w związku z tym może podlegać rozpoznaniu w pilnym trybie prejudycjalnym.

33

W drugiej kolejności, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, należy uwzględnić okoliczność, że osoba, której dotyczy postępowanie główne, jest obecnie pozbawiona wolności, a jej pozostanie w areszcie zależy od rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym [wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Openbaar Ministerie (Niezależność wydającego nakaz organu sądowego), C‑354/20 PPU i C‑412/20 PPU, EU:C:2020:1033, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo].

34

Z postanowienia odsyłającego wynika, że zastosowany wobec X środek w postaci tymczasowego aresztowania został zarządzony w kontekście wykonania wydanego wobec niego europejskiego nakazu aresztowania oraz że dalsze stosowanie tego środka zależy od odpowiedzi Trybunału na pytania prejudycjalne.

35

W tych okolicznościach, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po wysłuchaniu rzecznika generalnego, piąta izba Trybunału w dniu 18 grudnia 2020 r. postanowiła uwzględnić wniosek sądu odsyłającego o rozpoznanie tego odesłania prejudycjalnego w trybie pilnym.

36

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 4 pkt 5 decyzji ramowej należy interpretować w ten sposób, że w przypadku gdy państwo członkowskie postanawia transponować ten przepis do swojego prawa krajowego, wykonujący nakaz organ sądowy, oceniając, czy należy odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania z powodu wskazanego w tym przepisie, powinien dysponować pewnym zakresem uznania.

37

Na wstępie należy przypomnieć, że decyzja ramowa, poprzez wprowadzenie nowego, prostszego i wydajniejszego systemu przekazywania osób skazanych lub podejrzanych o naruszenie przepisów ustawy karnej, służy ułatwieniu i przyspieszeniu współpracy sądowej, przyczyniając się w ten sposób do realizacji wyznaczonego Unii celu, jakim jest ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w oparciu o wysoki stopień zaufania, jakie powinno istnieć między państwami członkowskimi [wyrok z dnia 11 marca 2020 r., SF (Europejski nakaz aresztowania – Gwarancja ponownego przekazania do państwa wykonującego nakaz), C‑314/18, EU:C:2020:191, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo].

38

W obszarze regulowanym decyzją ramową zasada wzajemnego uznawania, stanowiąca – jak wynika zwłaszcza z jej motywu 6 – kamień węgielny współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, znajduje swój wyraz w art. 1 ust. 2 decyzji ramowej, wprowadzającym regułę, zgodnie z którą państwa członkowskie wykonują każdy europejski nakaz aresztowania w oparciu o zasadę wzajemnego uznawania i zgodnie z przepisami tej decyzji ramowej [wyrok z dnia 11 marca 2020 r., SF (Europejski nakaz aresztowania – Gwarancja ponownego przekazania do państwa wykonującego nakaz), C‑314/18, EU:C:2020:191, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo].

39

Wynika stąd, że co do zasady wykonujące nakaz organy sądowe mogą odmówić wykonania takiego nakazu wyłącznie z enumeratywnie wyliczonych powodów odmowy wykonania przewidzianych w decyzji ramowej. W konsekwencji wykonanie europejskiego nakazu aresztowania stanowi zasadę, zaś odmowa wykonania wyjątek, który jako taki winien być interpretowany ściśle [wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Openbaar Ministerie (Niezależność wydającego nakaz organu sądowego), C‑354/20 PPU i C‑412/20 PPU, EU:C:2020:1033, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo].

40

Decyzja ramowa w art. 3 wskazuje wyraźnie podstawy obligatoryjnej odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania, a w art. 4 i 4a podstawy fakultatywnej odmowy jego wykonania [zob. podobnie wyrok z dnia 11 marca 2020 r., SF (Europejski nakaz aresztowania – Gwarancja ponownego przekazania do państwa wykonującego nakaz), C‑314/18, EU:C:2020:191, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo].

41

Jeśli chodzi o podstawy fakultatywnej odmowy wyszczególnione w art. 4 decyzji ramowej, z orzecznictwa Trybunału wynika, że państwa członkowskie dysponują pewnym zakresem uznania w ramach transpozycji decyzji ramowej. Mają one zatem swobodę co do tego, czy transponować te podstawy do swego prawa wewnętrznego, czy też nie. Mogą one również podjąć decyzję o ograniczeniu sytuacji, w których wykonujący nakaz organ sądowy może odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania, ułatwiając tym samym przekazywanie osób, których dotyczy wniosek, zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania ustanowioną w art. 1 ust. 2 tej decyzji ramowej (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2009 r., Wolzenburg, C‑123/08, EU:C:2009:616, pkt 58, 59, 61).

42

Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 4 decyzji ramowej wykonujący nakaz organ sądowy „może odmówić” wykonania europejskiego nakazu aresztowania z powodów wyszczególnionych w pkt 1–7 tego przepisu, wśród których znajduje się między innymi okoliczność, że z informacji, jakie posiada ów organ, wynika, iż w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz, zapadł odnośnie do tych samych czynów prawomocny wyrok w państwie trzecim, z zastrzeżeniem, że w przypadku skazania kara została wykonana lub jest aktualnie wykonywana, albo w myśl prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie, nie może być już wykonywana.

43

Z brzmienia art. 4 decyzji ramowej, a w szczególności z zastosowania czasownika „może” w połączeniu z bezokolicznikiem czasownika „odmówić”, którego podmiotem jest wykonujący nakaz organ sądowy, wynika, że organ ten powinien korzystać z zakresu uznania w kwestii, czy należy odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania z powodów wskazanych w tym przepisie (zob. podobnie wyrok z dnia 13 grudnia 2018 r., Sut, C‑514/17, EU:C:2018:1016, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

44

Wynika z tego, że w sytuacji gdy państwa członkowskie zdecydują się na transpozycję jednej lub kilku podstaw fakultatywnej odmowy przewidzianych w art. 4 decyzji ramowej, nie mogą one postanowić, iż organy sądowe są obowiązane odmówić wykonania każdego europejskiego nakazu aresztowania, który jest pod względem formalnym objęty zakresem stosowania tych podstaw odmowy, bez możliwości uwzględnienia przez te organy okoliczności właściwych dla każdego przypadku.

45

Powyższa wykładnia art. 4 decyzji ramowej znajduje potwierdzenie w kontekście, w jaki wpisuje się ten przepis.

46

Po pierwsze bowiem, jak wielokrotnie podkreślał Trybunał, wykonanie europejskiego nakazu aresztowania stanowi zasadę, zaś odmowa wykonania jest przewidziana jako wyjątek, który należy interpretować ściśle [zob. podobnie wyrok z dnia 11 marca 2020 r., SF (Europejski nakaz aresztowania – Gwarancja ponownego przekazania do państwa wykonującego nakaz), C‑314/18, EU:C:2020:191, pkt 39].

47

Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 44 swojej opinii, przepis krajowy, który pozbawiałby wykonujący nakaz organ sądowy możliwości uwzględnienia okoliczności właściwych dla każdego przypadku, które mogłyby skłonić go do uznania, że przesłanki odmowy przekazania nie są w żadnym razie spełnione, skutkowałby zastąpieniem zwykłej możliwości przewidzianej w art. 4 decyzji ramowej przez rzeczywisty obowiązek, przekształcając tym samym wyjątek, jakim jest odmowa przekazania, w zasadę.

48

Po drugie, należy porównać treść art. 4 decyzji ramowej z treścią jej art. 3, który zgodnie ze swoim tytułem zawiera podstawy „obligatoryjnej odmowy wykonania”, w oparciu o które wykonujący nakaz organ sądowy „odmawia” wykonania europejskiego nakazu aresztowania. Zatem zgodnie z art. 3 decyzji ramowej wykonujący nakaz organ sądowy nie dysponuje jakimkolwiek zakresem uznania.

49

Poza tym sama treść art. 4 pkt 5 decyzji ramowej jest prawie identyczna z treścią jej art. 3 pkt 2, z tą tylko różnicą, że pierwszy przepis dotyczy przypadku osoby prawomocnie osądzonej za popełnienie tych samych czynów „w państwie trzecim”, a drugi z nich dotyczy przypadku osoby, w stosunku do której zapadł prawomocny wyrok za popełnienie tych samych czynów „w państwie członkowskim”.

50

Nieprzyznanie wykonującemu nakaz organowi sądowemu zakresu uznania w ramach stosowania podstawy odmowy wykonania nakazu przewidzianej w art. 3 pkt 2 decyzji ramowej wynika z wymogu przestrzegania zasady ne bis in idem wyrażonej w art. 50 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

51

Z zasady tej, w jej postaci gwarantowanej przez art. 50 Karty praw podstawowych wynika, że nikt nie może być ponownie ukarany za to samo przestępstwo, w odniesieniu do którego został już uprzednio uniewinniony lub za które został już uprzednio skazany „na terytorium Unii”.

52

Należy w tym względzie przypomnieć, że jak stanowi art. 2 TUE, prawo Unii opiera się na zasadniczym założeniu, zgodnie z którym każde państwo członkowskie dzieli ze wszystkimi innymi państwami członkowskimi – i przyjmuje, że państwa te dzielą z nim – szereg wspólnych wartości, na których opiera się Unia [wyrok z dnia 24 września 2020 r., Generalbundesanwalt beim Bundesgerichtshof (Zasada szczególności), C‑195/20 PPU, EU:C:2020:749, pkt 30]. Założenie to oznacza i uzasadnia istnienie wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi odnoszącego się w szczególności do ich systemów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.

53

Zasada wzajemnego zaufania wymaga, w szczególności w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, aby każde z tych państw uznawało – z zastrzeżeniem wyjątkowych okoliczności – że wszystkie inne państwa członkowskie przestrzegają prawa Unii, a zwłaszcza praw podstawowych uznanych w tym prawie [wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Openbaar Ministerie (Niezależność wydającego nakaz organu sądowego), C‑354/20 PPU i C‑412/20 PPU, EU:C:2020:1033, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo].

54

Takie wzajemne zaufanie istnieje również między państwami‑stronami KWUS, której art. 54 sprzeciwia się temu, aby osoba prawomocnie osądzona w jednym z umawiających się państw była „ścigana” w innym umawiającym się państwie (wyrok z dnia 29 czerwca 2016 r., Kossowski, C‑486/14, EU:C:2016:483, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo).

55

Co do zasady nie można natomiast domniemywać zaufania do systemów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w państwach trzecich, które nie są stronami tego układu, lub w państwach, które nie utrzymują uprzywilejowanych stosunków z Unią, co sprawia, że wykonującemu nakaz organowi sądowemu powinien zgodnie z art. 4 pkt 5 decyzji ramowej przysługiwać pewien zakres uznania w celu sprawdzenia, czy z uwagi na wszystkie konkretne okoliczności każdego przypadku, w szczególności warunki, w jakich osoba, której dotyczy nakaz, została osądzona i w jakich w danym przypadku został wykonany wydany przeciwko niej wyrok skazujący, należy odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania.

56

Ponadto wykładnia ta jest zgodna z celem art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, która, jak wynika z brzmienia tego przepisu oraz zgodnie z art. 67 ust. 1 TFUE, ma umożliwić wykonującemu nakaz organowi sądowemu zagwarantowanie pewności prawa osobie, której dotyczy nakaz, poprzez uwzględnienie okoliczności, że osoba ta została prawomocnie osądzona w państwie trzecim za popełnienie tych samych czynów, z zastrzeżeniem, że w przypadku skazania kara została wykonana lub jest aktualnie wykonywana, albo w myśl prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie, nie może być już wykonywana (zob. analogicznie, odnośnie do art. 54 KWUS, wyrok z dnia 29 czerwca 2016 r., Kossowski, C‑486/14, EU:C:2016:483, pkt 44).

57

Należy w tym względzie zauważyć, że ponieważ niespełnienie przesłanki dotyczącej tego, aby kara została wykonana lub była aktualnie wykonywana albo w myśl prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie, nie mogła być już wykonywana, skutkuje obowiązkiem przekazania osoby, której dotyczy nakaz, w celu przeprowadzenia przeciwko niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej względem niej kary pozbawienia wolności, przesłanka ta przyczynia się do realizacji celu, jakiemu służy mechanizm europejskiego nakazu aresztowania, polegającego na zapobieganiu bezkarności przestępstw w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości [zob. podobnie wyrok z dnia 11 marca 2020 r., SF (Europejski nakaz aresztowania – Gwarancja ponownego przekazania do państwa wykonującego nakaz), C‑314/18, EU:C:2020:191, pkt 47; zob. analogicznie wyrok z dnia 27 maja 2014 r., Spasic, C‑129/14 PPU, EU:C:2014:586, pkt 77].

58

W tym kontekście należy przypomnieć, że decyzja ramowa musi być przedmiotem wykładni, która może zapewnić zgodność z wymogami przestrzegania praw podstawowych osób objętych europejskim nakazem aresztowania, nie podważając przy tym jednak skuteczności systemu współpracy sądowej między państwami członkowskimi, w którym jednym z istotnych elementów jest przewidziany przez prawodawcę Unii europejski nakaz aresztowania (wyrok z dnia 10 sierpnia 2017 r., Tupikas, C‑270/17 PPU, EU:C:2017:628, pkt 63).

59

Skoro, jak wynika z pkt 55 niniejszego wyroku, zasady wzajemnego zaufania i wzajemnego uznawania, stanowiące podstawę mechanizmu europejskiego nakazu aresztowania, nie mają automatycznego zastosowania do wyroków orzekanych przez sądy państw trzecich, realizacja wyrażonego w art. 3 ust. 2 TUE celu, jakim jest zapobieganie i zwalczanie przestępczości w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, mogłaby być zagrożona, gdyby wykonujący nakaz organ sądowy był zobowiązany odmówić wydania osoby, której dotyczy nakaz, bez względu na okoliczności właściwe dla każdego przypadku, w oparciu o podstawę odmowy wskazaną w art. 4 pkt 5 decyzji ramowej.

60

Wynika z tego, że stosowanie w konkretnym przypadku podstawy odmowy wykonania nakazu przewidzianej w art. 4 pkt 5 decyzji ramowej należy pozostawić ocenie wykonującego nakaz organu sądowego, który powinien dysponować w tym celu zakresem uznania umożliwiającym mu analizę każdego przypadku z uwzględnieniem całokształtu istotnych okoliczności, a w szczególności okoliczności wydania w państwie trzecim wyroku przeciwko osobie, której dotyczy nakaz, w celu ustalenia, czy odmowa przekazania tej osoby mogłaby naruszać uzasadniony interes wszystkich państw członkowskich w zapobieganiu przestępczości w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

61

W niniejszym przypadku z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że sąd odsyłający zdaje się wykluczać możliwość stosowania OLW w taki sposób, aby przyznać wykonującemu nakaz organowi sądowemu taki zakres uznania, gdyż musiałby w tym celu zastosować wykładnię contra legem.

62

Należy w tym względzie przypomnieć, po pierwsze, że ponieważ decyzja ramowa nie wywiera skutku bezpośredniego, sąd państwa członkowskiego nie jest obowiązany odstąpić – jedynie na podstawie prawa Unii – od stosowania przepisu prawa krajowego sprzecznego z tą decyzją ramową (zob. podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2019 r., Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, pkt 71 i przytoczone tam orzecznictwo).

63

Po drugie, o ile wiążący charakter decyzji ramowej powoduje powstanie po stronie organów krajowych obowiązku dokonywania wykładni prawa krajowego w miarę możliwości w świetle brzmienia i celu decyzji ramowej, tak aby osiągnąć przewidziany w niej skutek, o tyle zasada wykładni zgodnej nie może stanowić podstawy do dokonywania wykładni prawa krajowego contra legem (zob. podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2019 r., Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, pkt 72, 73, 76 i przytoczone tam orzecznictwo).

64

Niemniej zasada wykładni zgodnej z prawem Unii wymaga uwzględnienia wszystkich przepisów prawa krajowego i stosowania uznanych w porządku krajowym metod wykładni, by zapewnić pełną skuteczność decyzji ramowej i dokonać rozstrzygnięcia zgodnego z realizowanymi przez nią celami (wyrok z dnia 24 czerwca 2019 r., Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, pkt 77 i przytoczone tam orzecznictwo).

65

W niniejszym przypadku rząd niderlandzki zasygnalizował podczas rozprawy przed Trybunałem, że trwa proces legislacyjny dotyczący projektu ustawy mającej na celu zmianę art. 9 OLW, tak aby przepis ten stał się zgodny z decyzją ramową.

66

W tych okolicznościach do sądu odsyłającego należy w szczególności ocena, czy z uwagi na tę potencjalną zmianę ustawy można zastosować prawo niderlandzkie w taki sposób, aby osiągnąć cel zgodny z celem decyzji ramowej.

67

Mając na względzie powyższe rozważania, na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 4 pkt 5 decyzji ramowej należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku gdy państwo członkowskie zdecyduje się transponować ten przepis do swojego prawa krajowego, wykonujący nakaz organ sądowy, oceniając, czy należy odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania z powodu wskazanego w tym przepisie, powinien dysponować pewnym zakresem uznania.

68

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy art. 3 pkt 2 i art. 4 pkt 5 decyzji ramowej należy interpretować w ten sposób, że zawarte w obu tych przepisach pojęcie „tych samych czynów” powinno podlegać jednolitej wykładni.

69

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem z wymogu jednolitego stosowania prawa Unii oraz zasady równego traktowania wynika, że treść przepisu prawa Unii, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich do celów ustalenia jego znaczenia i zakresu, powinna zwykle w całej Unii być przedmiotem autonomicznej i jednolitej wykładni, którą należy ustalić z uwzględnieniem nie tylko jego brzmienia, ale również kontekstu tego przepisu oraz celu danego uregulowania [wyrok z dnia 25 czerwca 2020 r., Ministerio Fiscal (Organ, który może otrzymać wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej), C‑36/20 PPU, EU:C:2020:495, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo].

70

Co się tyczy w szczególności pojęcia „tych samych czynów” zawartego w art. 3 pkt 2 decyzji ramowej Trybunał uznał, że skoro przepis ten nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich w odniesieniu do tego pojęcia, należy nadać mu w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię (zob. podobnie wyrok z dnia 16 listopada 2010 r., Mantello, C‑261/09, EU:C:2010:683, pkt 38).

71

Trybunał stwierdził ponadto, że pojęcie „tych samych czynów” widnieje także w art. 54 KWUS, i z uwagi na wspólny cel tego przepisu i art. 3 pkt 2 decyzji ramowej, polegający na uniknięciu sytuacji, w której dana osoba będzie ponownie ścigana lub postawiona przed sądem karnym o te same czyny, orzekł, że należy nadać tym dwóm pojęciom taką samą wykładnię, a mianowicie że dotyczą one jedynie czynów rozumianych jako zdarzenia i obejmują pewną całość, na którą składają się nierozdzielnie ze sobą związane konkretne okoliczności, niezależnie od ich kwalifikacji prawnej lub chronionego interesu prawnego (wyrok z dnia 16 listopada 2010 r., Mantello, C‑261/09, EU:C:2010:683, pkt 39, 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

72

Artykuł 4 pkt 5 decyzji ramowej, podobnie jak jej art. 3 pkt 2, nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich, zatem w myśl orzecznictwa przywołanego w pkt 69 niniejszego wyroku znaczenie i zakres pojęcia „tych samych czynów” zawartego w tym przepisie powinno być przedmiotem autonomicznej i jednolitej wykładni również w całej Unii, którą to wykładnię należy ustalić z uwzględnieniem nie tylko brzmienia tego przepisu, ale również jego kontekstu oraz celu danego uregulowania.

73

Należy w tym względzie zauważyć przede wszystkim, że pojęcie to zostało wyrażone za pomocą identycznych sformułowań jak pojęcie zawarte w art. 3 pkt 2 decyzji ramowej.

74

Następnie, jeśli chodzi o kontekst, w który wpisują się te dwa pojęcia, należy zauważyć, że brzmienie art. 4 pkt 5 decyzji ramowej jest całkowicie porównywalne z brzmieniem jej art. 3 pkt 2, z tą tylko różnicą, że ten pierwszy przepis, który zawiera jedną z „podstaw obligatoryjnej odmowy” wykonania europejskiego nakazu aresztowania, dotyczy wyroku wydanego „w państwie członkowskim”, podczas gdy art. 4 pkt 5 tej decyzji ramowej, który przewiduje jedną z „podstaw fakultatywnej odmowy”, odnosi się do wyroku wydanego „w państwie trzecim”.

75

W tych okolicznościach względy spójności i pewności prawa wymagają, aby pojęciom wyrażonym za pomocą identycznych sformułowań w każdym z tych dwóch przepisów oraz w art. 54 KWUS został nadany ten sam zakres (zob. podobnie wyrok z dnia 10 listopada 2016 r., Özçelik, C‑453/16 PPU, EU:C:2016:860, pkt 33).

76

Okoliczność, że art. 3 pkt 2 tej decyzji ramowej dotyczy wyroków wydanych w Unii, podczas gdy jej art. 4 pkt 5 odnosi się do wyroków wydanych w państwach trzecich, sama w sobie nie może uzasadniać nadania temu pojęciu odmiennego zakresu.

77

Prawdą jest, że stosowanie zasady ne bis in idem niewątpliwie zakłada istnienie zaufania do systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych państwa, w którym wydano wyrok (zob. podobnie wyrok z dnia 9 marca 2006 r., Van Esbroeck, C‑436/04, EU:C:2006:165, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo). Tymczasem, jak wynika z pkt 55 niniejszego wyroku, nie można domniemywać, że wysoki poziom zaufania, taki jak między państwami członkowskimi, istnieje w przypadku państw trzecich, w szczególności jeśli chodzi o system wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.

78

Należy podkreślić jednak, po pierwsze, że to właśnie z powodu tej niepewności prawodawca Unii umieścił wydanie w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz, prawomocnego wyroku w państwie trzecim wśród podstaw fakultatywnej odmowy, a nie wśród podstaw obligatoryjnej odmowy wykonania nakazu.

79

W ten sposób umożliwia on w istocie państwom członkowskim ograniczenie sytuacji, w których wykonujący nakaz organ sądowy może odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania na tej podstawie, ułatwiając tym samym przekazywanie osób, których dotyczy wniosek, zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania ujętą w art. 1 ust. 2 decyzji ramowej (wyrok z dnia 6 października 2009 r., Wolzenburg, C‑123/08, EU:C:2009:616, pkt 58, 59).

80

Ponadto, skoro jak wynika z odpowiedzi na pytanie pierwsze, wykonujący nakaz organ sądowy powinien korzystać z zakresu uznania w ramach stosowania podstawy fakultatywnej odmowy wykonania nakazu przewidzianej w art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, organ ten w celu ustalenia, czy należy odmówić przekazania osoby, której dotyczy nakaz, jest w stanie uwzględnić stopień zaufania, jakie może on zasadnie pokładać w systemie wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych danego państwa trzeciego.

81

Po drugie, nadanie art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, a w szczególności pojęciu „tych samych czynów” w rozumieniu tej decyzji węższego zakresu niż ten przyjęty w odniesieniu do art. 3 pkt 2 tej decyzji ramowej i art. 54 KWUS, byłoby trudne do pogodzenia z tym ostatnim przepisem, zważywszy, że konwencja ta ma zastosowanie nie tylko do państw członkowskich, lecz również do niektórych państw trzecich, które do niej przystąpiły.

82

Wreszcie, jeśli chodzi o cel tego przepisu, należy przypomnieć, że podobnie jak art. 3 pkt 2 decyzji ramowej, jej art. 4 pkt 5 ma na celu umożliwienie wykonującemu nakaz organowi sądowemu zagwarantowania osobie, której dotyczy nakaz, pewności prawa poprzez uwzględnienie w ramach przysługującego mu zakresu uznania okoliczności, że osoba ta została prawomocnie osądzona za popełnienie tych samych czynów w innym państwie, co także przemawia na rzecz spójnej wykładni zawartego w tych przepisach pojęcia „tych samych czynów”.

83

W świetle wszystkich powyższych rozważań na pytanie drugie należy udzielić odpowiedzi, że art. 3 pkt 2 i art. 4 pkt 5 decyzji ramowej należy interpretować w ten sposób, iż zawarte w obu tych przepisach pojęcie „tych samych czynów” powinno podlegać jednolitej wykładni.

84

Poprzez trzecie pytanie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, uzależniający stosowanie przewidzianej w tym przepisie podstawy fakultatywnej odmowy wykonania nakazu od przesłanki, aby w przypadku skazania kara została wykonana lub była aktualnie wykonywana albo nie mogła być już wykonywana w świetle prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie, należy interpretować w ten sposób, że przesłanka ta jest spełniona, w sytuacji gdy osoba, której dotyczy wniosek o przekazanie, została prawomocnie skazana za te same czyny na karę pozbawienia wolności, która to kara została częściowo wykonana w państwie trzecim, w którym zapadł wyrok skazujący, a w pozostałym zakresie została darowana przez pozasądowy organ tego państwa w ramach powszechnego środka łagodzenia kar, który znalazł zastosowanie również wobec osób skazanych za popełnienie poważnych przestępstw i który nie znajduje oparcia w obiektywnych względach leżących u podstaw polityki karnej.

85

Zgodnie z art. 4 pkt 5 decyzji ramowej wykonujący nakaz organ sądowy może odmówić wykonania europejskiego nakazu aresztowania, jeżeli z informacji, jakie posiada, wynika, że w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz, zapadł odnośnie do tych samych czynów prawomocny wyrok w państwie trzecim, „z zastrzeżeniem, że w przypadku skazania kara została wykonana lub jest aktualnie wykonywana albo w myśl prawa kraju skazania [państwa, w którym nastąpiło skazanie] nie może być dłużej [już] wykonywana” (dalej jako „przesłanka wykonania”).

86

Należy w tym względzie zauważyć, że art. 4 pkt 5 decyzji ramowej odnosi się w sposób ogólny do „prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie”, nie ograniczając ściślej przyczyny niemożności wykonania kary.

87

Należy zatem co do zasady uznać, że chodzi o ogół środków łagodzenia kar przewidzianych w prawie państwa, w którym nastąpiło skazanie, skutkujących tym, iż orzeczona kara nie może już być wykonywana, i to niezależnie między innymi od powagi czynów, charakteru organu, który przyjął ów środek, jak też od względów, na których został oparty.

88

Wynika z tego, że złagodzenia kary przyznanego zgodnie z prawem państwa, w którym nastąpiło skazanie, nie można a priori wyłączyć z zakresu stosowania art. 4 pkt 5 decyzji ramowej także w przypadku, gdy zostało ono przyznane przez organ pozasądowy w ramach powszechnego środka łagodzenia kar, który znalazł zastosowanie również wobec osób skazanych za popełnienie poważnych przestępstw i który nie znajduje oparcia w obiektywnych względach leżących u podstaw polityki karnej.

89

Powyższa wykładnia, oparta na brzmieniu art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, znajduje potwierdzenie w kontekście, w jaki wpisuje się ten przepis, a także w jego celu oraz, ogólniej rzecz ujmując, w celu decyzji ramowej.

90

W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o kontekst, w jaki wpisuje się art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, należy z jednej strony zauważyć, że przewidziana w tym przepisie przesłanka wykonania została sformułowana w niemal identyczny sposób jak przesłanka znajdująca się w art. 3 pkt 2 tej decyzji ramowej. Artykuł 54 KWUS również zawiera taką przesłankę, sformułowaną w całkiem podobny sposób.

91

W konsekwencji z tych samych powodów co te które zostały przedstawione w pkt 74–81 niniejszego wyroku, przesłance tej należy nadać taki sam zakres.

92

Z drugiej strony należy zauważyć, że w myśl art. 3 pkt 1 decyzji ramowej wykonujący nakaz organ sądowy odmawia wykonania europejskiego nakazu aresztowania, „jeśli przestępstwo będące podstawą nakazu aresztowania jest objęte amnestią w wykonującym nakaz państwie członkowskim, w przypadku gdy przestępstwo to podlega jurysdykcji państwa z mocy jego prawa karnego”.

93

Amnestia, która ma zwykle na celu uchylenie karalności objętych nią czynów, co sprawia, że przestępstwo nie może dłużej być objęte ściganiem, a jeżeli kara została już orzeczona, należy odstąpić od jej wykonywania, oznacza zatem co do zasady, iż orzeczona kara nie może być już wykonywana w rozumieniu art. 3 pkt 2 i art. 4 pkt 5 decyzji ramowej.

94

Nie można jednakże uznać, że skoro prawodawca Unii wskazał wyraźnie w art. 3 ust. 1 tej decyzji ramowej przypadek amnestii w wykonującym nakaz państwie członkowskim, to zamierzał on wyłączyć z zakresu stosowania art. 3 pkt 2 i art. 4 pkt 5 decyzji ramowej przypadek amnestii w państwie, w którym nastąpiło skazanie, czy też nawet inne środki łagodzenia kar zastosowane przez organ pozasądowy w tym państwie.

95

Jak bowiem wynika z brzmienia art. 3 pkt 1 decyzji ramowej, przepis ten odnosi się do szczególnej sytuacji, gdy przestępstwo popełnione przez osobę, której dotyczy nakaz, nie może być objęte postępowaniem karnym w wykonującym nakaz państwie członkowskim, ponieważ jest w tym państwie objęte amnestią, podczas gdy przesłanka wykonania przewidziana w art. 4 pkt 5 i art. 3 pkt 2 decyzji ramowej odnosi się do zupełnie innej sytuacji, w której osoba, której dotyczy nakaz, została skazana w państwie trzecim albo w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie wykonujące nakaz.

96

W drugiej kolejności, jeśli chodzi cel przesłanki wykonania przewidzianej w art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, z pkt 57 niniejszego wyroku wynika, że jej istotą jest zapobieganie bezkarności przestępstw w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

97

Należy w tym względzie przypomnieć, że wyznaczony w art. 67 ust. 3 TFUE cel Unii, jakim jest ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, prowadzi do konieczności zapewnienia przez Unię wysokiego poziomu bezpieczeństwa za pomocą środków zapobiegających przestępczości i zwalczających ją, a także za pomocą środków służących koordynacji i współpracy organów policyjnych i sądowych oraz innych właściwych organów, jak również za pomocą wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w sprawach karnych i, w miarę potrzeby, przez zbliżanie przepisów karnych (wyrok z dnia 27 maja 2014 r., Spasic, C‑129/14 PPU, EU:C:2014:586, pkt 62).

98

W tym kontekście przesłanka wykonania nabiera szczególnego znaczenia, zważywszy, że w sytuacji gdy nie jest spełniona, jej skutkiem jest wyłączenie stosowania zasady ne bis in idem, a tym samym ustanowienie obowiązku przekazania osoby, której dotyczy nakaz, w celu przeprowadzenia wobec niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej wobec niej kary pozbawienia wolności.

99

Zasada ne bis in idem zawarta zarówno w art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, jak i w jej art. 3 pkt 2 oraz w art. 54 KWUS, ma na celu nie tylko uniknięcie – w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – bezkarności osób skazanych w Unii prawomocnym wyrokiem karnym, lecz również zagwarantowanie pewności prawa poprzez poszanowanie orzeczeń organów publicznych, które stały się prawomocne (zob. podobnie wyrok z dnia 27 maja 2014 r., Spasic, C‑129/14 PPU, EU:C:2014:586, pkt 77).

100

Skuteczne zagwarantowanie pewności prawa osobom, wobec których zapadł prawomocny wyrok, jest możliwe tylko wówczas, gdy osoby te będą miały pewność, że jeżeli po ich skazaniu wymierzona kara nie może już być wykonana zgodnie z prawem państwa, w którym nastąpiło skazanie, będą one mogły przemieszczać się w ramach obszaru Unii, nie obawiając się ponownego ścigania za popełnienie tych samych czynów (zob. podobnie wyrok z dnia 11 grudnia 2008 r., Bourquain, C‑297/07, EU:C:2008:708, pkt 49, 50), także w przypadku gdy kara została złagodzona przez organ pozasądowy w ramach powszechnego środka łagodzenia kar, który nie znajduje oparcia w obiektywnych względach leżących u podstaw polityki karnej.

101

Należy jednak zauważyć, że w odróżnieniu od podstawy obligatoryjnej odmowy przewidzianej w art. 3 pkt 2 decyzji ramowej, w przypadku której wykonujący nakaz organ sądowy nie dysponuje jakimkolwiek zakresem uznania, w ramach stosowania podstawy fakultatywnej odmowy przewidzianej w art. 4 pkt 5 tej decyzji ramowej organ taki, jak wskazano w pkt 60 niniejszego wyroku, powinien dysponować zakresem uznania umożliwiającym mu analizę każdego przypadku z uwzględnieniem całokształtu istotnych okoliczności. Obejmują one między innymi okoliczność, że w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz, zastosowano powszechny środek łagodzenia kar, zakres tego środka oraz warunki, w jakich środek ten zastosowano.

102

Ta analiza istotnych okoliczności powinna być przeprowadzana w świetle wspomnianych w pkt 99 niniejszego wyroku celów realizowanych przez art. 4 pkt 5 decyzji ramowej oraz, ogólniej rzecz ujmując, celu wyrażonego w art. 3 ust. 2 TUE, jakim jest zapobieganie i zwalczanie przestępczości w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

103

Wykonujący nakaz organ sądowy, korzystając z przysługującego mu zakresu uznania, powinien w szczególności wyważyć z jednej strony względy zapobiegania bezkarności oraz zwalczania przestępczości, a z drugiej strony wymóg zagwarantowania zainteresowanej osobie pewności prawa, aby osiągnąć cel Unii, jakim zgodnie z art. 67 ust. 1 i 3 TFUE jest ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

104

Mając na względzie powyższe rozważania, na pytanie trzecie należy odpowiedzieć, że art. 4 pkt 5 decyzji ramowej, który uzależnia stosowanie przewidzianej w tym przepisie podstawy fakultatywnej odmowy wykonania nakazu od przesłanki, aby w przypadku skazania kara została wykonana lub była aktualnie wykonywana albo nie mogła być już wykonywana w świetle prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie, należy interpretować w ten sposób, iż przesłanka ta jest spełniona, w sytuacji gdy osoba, której dotyczy wniosek o przekazanie, została prawomocnie skazana za te same czyny na karę pozbawienia wolności, która to kara została częściowo wykonana w państwie trzecim, w którym zapadł wyrok skazujący, a w pozostałym zakresie została darowana przez pozasądowy organ tego państwa w ramach powszechnego środka łagodzenia kar, który znalazł zastosowanie również wobec osób skazanych za popełnienie poważnych przestępstw i który nie znajduje oparcia w obiektywnych względach leżących u podstaw polityki karnej. Do wykonującego nakaz organu sądowego, w ramach przysługującego mu zakresu uznania, należy wyważenie względów zapobiegania bezkarności oraz zwalczania przestępczości z jednej strony i wymogu zagwarantowania zainteresowanej osobie pewności prawa z drugiej strony.

105

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje: