Strony
Motywy wyroku
Sentencja

Strony

W sprawie C‑220/13 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 25 kwietnia 2013 r.,

Kalliopi Nikolaou , zamieszkała w Atenach (Grecja), reprezentowana przez V. Christianosa i S. Paliou, dikigoroi,

wnosząca odwołanie,

w której drugą stroną postępowania jest:

Trybunał Obrachunkowy Unii Europejskiej , reprezentowany przez T. Kennedy’ego i I. Ní Riagáin Düro, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez P. Tridimasa, barrister,

strona pozwana w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: A. Tizzano (sprawozdawca), prezes izby, A. Borg Barthet, M. Berger, S. Rodin i F. Biltgen, sędziowie,

rzecznik generalny: Y. Bot,

sekretarz: L. Hewlett, główny administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 22 stycznia 2014 r.,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 20 marca 2014 r.,

wydaje następujący

Wyrok

Motywy wyroku

1. W odwołaniu K. Nikolaou żąda uchylenia wyroku Sądu Unii Europejskiej Nikolaou/Trybunał Obrachunkowy (T‑241/09, EU:T:2013:79, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym oddalił on skargę o odszkodowanie mającą na celu uzyskanie naprawienia szkody rzekomo poniesionej przez nią wskutek nieprawidłowości i naruszenia prawa Unii, jakich miał się dopuścić Trybunał Obrachunkowy w związku z dochodzeniem wewnętrznym.

Okoliczności powstania sporu

2. K. Nikolaou była członkiem Trybunału Obrachunkowego w latach 1996–2001. Według reportażu, który ukazał się w dniu 19 lutego 2002 r. w dzienniku Europa Journal , poseł do Parlamentu Europejskiego Bart Staes dysponował informacjami dotyczącymi niezgodnej z prawem działalności wnoszącej odwołanie w czasie jej kadencji członka Trybunału Obrachunkowego.

3. Pismem z dnia 18 marca 2002 r. sekretarz generalny Trybunału Obrachunkowego (zwany dalej „sekretarzem generalnym”) przekazał dyrektorowi generalnemu Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) akta zawierające informacje dotyczące omawianej działalności, o których wiedział on sam oraz prezes Trybunału Obrachunkowego. Ponadto sekretarz generalny zwrócił się do OLAF‑u z pytaniem, czy należy poinformować K. Nikolaou o prowadzonym dochodzeniu w jej sprawie zgodnie z art. 4 decyzji 99/50 Trybunału Obrachunkowego w sprawie warunków i trybu prowadzenia dochodzeń wewnętrznych w sprawie zwalczania nadużyć finansowych, korupcji oraz wszelkiej innej nielegalnej działalności mogącej zaszkodzić interesom finansowym Wspólnot.

4. Pismem z dnia 8 kwietnia 2002 r. prezes Trybunału Obrachunkowego poinformował K. Nikolaou o prowadzonym przez OLAF dochodzeniu wewnętrznym w następstwie artykułu, który ukazał się w Europa Journal . Pismem z dnia 26 kwietnia 2002 r. dyrektor generalny OLAF‑u poinformował K. Nikolaou, że w następstwie informacji otrzymanych przez te służby od B. Staesa oraz w oparciu o akta dochodzenia wstępnego sporządzone przez sekretarza generalnego zostało wszczęte dochodzenie wewnętrzne, w którym to wnosząca odwołanie została poproszona o współpracę.

5. K. Nikolaou odbyła rozmowę z osobami odpowiedzialnymi z OLAF‑u w dniu 24 maja 2002 r. W dniu 17 października 2002 r. na stronie internetowej European Voice opublikowano reportaż stwierdzający między innymi, że OLAF finalizuje właśnie dochodzenie prowadzone wobec wnoszącej odwołanie. Analogiczne reportaże pojawiły się w greckiej prasie. Pismem z dnia 28 października 2002 r. OLAF poinformował K. Nikolaou o zakończeniu omawianego dochodzenia i wskazał jej, że końcowy raport oraz istotne informacje zostały przekazane sekretarzowi generalnemu i luksemburskim organom wymiaru sprawiedliwości. Pismem z dnia 10 lutego 2004 r. Trybunał Obrachunkowy przekazał wnoszącej odwołanie skróconą wersję końcowego raportu OLAF‑u.

6. Zgodnie z rzeczonym końcowym raportem z dnia 28 października 2002 r. informacje dotyczące K. Nikolaou zostały dostarczone B. Staesowi przez dwóch pracowników Trybunału Obrachunkowego, z których jeden był członkiem gabinetu wnoszącej odwołanie. Badane zarzuty dotyczyły, po pierwsze, kwot pieniężnych, które wnosząca odwołanie miała otrzymać od swego personelu z tytułu pożyczek; po drugie, zarzucanych niezgodnych z prawdą oświadczeń dotyczących wniosków o przeniesienie dni urlopu szefa jej gabinetu, dzięki którym otrzymał on zwrot około 28 790 EUR z tytułu niewykorzystanych dni urlopu za lata 1999, 2000 i 2001; po trzecie, użytkowania samochodu służbowego K. Nikolaou do celów nieprzewidzianych przez właściwe przepisy; po czwarte, zlecania kierowcy wnoszącej odwołanie przejazdów w celach nieobjętych przez właściwe przepisy; po piąte, powszechnych absencji w gabinecie wnoszącej odwołanie; po szóste, działalności o charakterze handlowym oraz kontaktowania się z osobami zajmującymi wysokie stanowiska w celu ułatwienia prowadzenia takiej działalności członkom własnej rodziny; po siódme, nadużycia popełnionego w ramach konkursu i po ósme, nadużyć dotyczących zwrotów kosztów reprezentacyjnych otrzymywanych przez wnoszącą odwołanie.

7. OLAF uznał, że przypadki naruszeń, które można uznać za sporządzanie fałszywych dokumentów i posługiwanie się nimi oraz za wyłudzenie, zostały popełnione w odniesieniu do wniosków o przeniesienie dni urlopu szefa gabinetu wnoszącej odwołanie. Zgodnie z końcowym raportem wnosząca odwołanie i członkowie jej gabinetu mogli popełnić czyny karalne w związku z wypłacanymi jej kwotami pieniężnymi, zdaniem zamieszanych w to osób, z tytułu pożyczek. W tych okolicznościach, zgodnie z art. 10 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. dotyczącego dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (Dz.U. L 136, s. 1), OLAF poinformował o tych okolicznościach luksemburskie organy wymiaru sprawiedliwości, aby przeprowadziły dochodzenie w sprawie okoliczności faktycznych mogących wskazywać na popełnienie czynów karalnych.

8. W odniesieniu do pozostałych oskarżeń, z wyjątkiem popełnienia oszustwa w ramach konkursu, OLAF wskazał możliwość istnienia nieprawidłowości lub niejasności dotyczących zachowania K. Nikolaou i zasugerował Trybunałowi Obrachunkowemu podjęcie w stosunku do jej osoby „działań korekcyjnych” oraz środków mających na celu poprawę obowiązującego w instytucji systemu kontroli.

9. W dniu 26 kwietnia 2004 r. wnosząca odwołanie została wysłuchana na zamkniętym posiedzeniu Trybunału Obrachunkowego w celu ewentualnego zastosowania art. 247 ust. 7 WE. Pismem z dnia 13 maja 2004 r. (zwanym dalej „pismem z dnia 13 maja 2004 r.”) prezes Trybunału Obrachunkowego wyjaśnił, że w kwestii skierowania sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej celem zastosowania art. 247 ust. 7 WE z tego powodu, że K. Nikolaou rzekomo żądała osobistych pożyczek od członków swojego gabinetu i je otrzymywała, podczas spotkania w dniu 4 maja 2004 r. nie została uzyskana jednomyślność wymagana w art. 6 regulaminu Trybunału Obrachunkowego, w brzmieniu przyjętym w dniu 31 stycznia 2002 r. Prezes Trybunału Obrachunkowego dodał w tym względzie, że znakomita większość członków instytucji uznała, iż zachowanie wnoszącej odwołanie było bardzo niewłaściwe. W odniesieniu do dni urlopu szefa gabinetu wnoszącej odwołanie prezes Trybunału Obrachunkowego wyjaśnił, że ponieważ sprawa oczekuje na rozstrzygnięcie przez luksemburskie sądy, instytucja odracza podjęcie decyzji w oczekiwaniu na zakończenie właściwych postępowań.

10. Wyrokiem Nikolaou/Komisja (T‑259/03, EU:T:2007:254) Sąd zasądził od Komisji Wspólnot Europejskich na rzecz wnoszącej odwołanie odszkodowanie w kwocie 3000 EUR należne w następstwie opublikowania pewnych informacji dotyczących dochodzenia OLAF‑u.

11. Wyrokiem z dnia 2 października 2008 r. (zwanym dalej „wyrokiem z dnia 2 października 2008 r.”) chambre correctionnelle du tribunal d’arrondissement de Luxembourg (wydział karny sądu rejonowego w Luksemburgu) oczyścił wnoszącą odwołanie i szefa jej gabinetu z zarzutów dotyczących fałszerstwa i wyłudzenia, nieprawdziwego oświadczenia, posiłkowo bezprawnego zatrzymania zasiłku, dotacji lub dodatku oraz posiłkowo w dalszej kolejności, oszustwa. Sąd ten uznał zasadniczo, że pewne wyjaśnienia przedstawione przez szefa gabinetu wnoszącej odwołanie i nią samą wzbudziły wątpliwości co do szeregu dowodów zebranych przez OLAF i luksemburską policję sądową zmierzających do wykazania, iż w latach 1999–2001 wspomniany szef gabinetu przebywał przez wiele dni na niezgłoszonym urlopie. Tribunal d’arrondissement de Luxembourg stwierdził zatem, że rzeczywisty charakter czynów zarzucanych K. Nikolaou nie został ustalony ponad wszelką wątpliwość i że ponieważ najmniejsza wątpliwość powinna działać na korzyść oskarżonego, wnoszącą odwołanie należało oczyścić z kierowanych wobec niej oskarżeń. Zgodnie z motywami wyroku z dnia 2 października 2008 r. wnosząca odwołanie i szef jej gabinetu zostali skierowani przed izbę karną tribunal d’arrondissement de Luxembourg postanowieniem izby obradującej za zamkniętymi drzwiami tego sądu, utrzymanym w mocy wyrokiem izby obradującej za zamkniętymi drzwiami sądu apelacyjnego z dnia 29 stycznia 2008 r. Wobec braku apelacji wyrok z dnia 2 października 2008 r. stał się prawomocny.

12. Pismem z dnia 14 kwietnia 2009 r. wnosząca odwołanie zażądała od Trybunału Obrachunkowego zamieszczenia we wszystkich dziennikach belgijskich, niemieckich, greckich, hiszpańskich, francuskich i luksemburskich komunikatu dotyczącego oczyszczenia jej z zarzutów oraz poinformowania o tym innych instytucji Unii Europejskiej. Na wypadek gdyby Trybunał Obrachunkowy nie zdecydował się na zamieszczenie tego komunikatu, wnosząca odwołanie posiłkowo zażądała kwoty 100 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, którą zobowiązała się wykorzystać do zamieszczenia wspomnianych ogłoszeń. Wnosząca odwołanie zażądała również od Trybunału Obrachunkowego, po pierwsze, zapłaty kwoty 40 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek postępowania przed luksemburskimi sądami oraz kwoty 57 771,40 EUR tytułem naprawienia szkody majątkowej spowodowanej samym postępowaniem, po drugie, odszkodowania za wszystkie poniesione koszty, w szczególności przed juge d’instruction i przed tribunal d’arrondissememnt de Luxembourg oraz, po trzecie, odszkodowania za koszty poniesione w związku z postępowaniem przed Trybunałem Obrachunkowym.

13. Pismem z dnia 7 lipca 2009 r. prezes Trybunału Obrachunkowego przekazał K. Nikolaou decyzję wydaną w dniu 2 lipca 2009 r. w odpowiedzi na te wnioski. W decyzji tej, po pierwsze, odrzucono argumenty przywołane w piśmie z dnia 14 kwietnia 2009 r., a po drugie, przekazano K. Nikolaou, że Trybunał Obrachunkowy „usiłował ustalić na podstawie informacji, którymi dysponował, czy okoliczności faktyczne przedstawiają się wystarczająco poważnie, aby skierować sprawę do [Trybunału]” w celu wydania orzeczenia w sprawie istnienia uchybień zobowiązaniom ciążącym na dawnym członku na mocy traktatu WE oraz ewentualnej konieczności zastosowania sankcji. W tym względzie w rzeczonej decyzji wskazano również okoliczności, które skłoniły Trybunał Obrachunkowy do podjęcia decyzji, aby nie kierować sprawy do Trybunału, wśród których znalazło się między innymi uniewinnienie K. Nikolaou wyrokiem z dnia 2 października 2008 r. oraz brak szkody dla budżetu wspólnotowego ze względu na zwrot kwoty nienależnie wypłaconej szefowi jej gabinetu.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok

14. Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 16 czerwca 2009 r. K. Nikolaou wniosła skargę o odszkodowanie, w której zażądała zasądzenia od Trybunału Obrachunkowego kwoty 85 000 EUR wraz z odsetkami od dnia 14 kwietnia 2009 r. tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną przez „działania” i zaniechania przypisywane instytucji, którą to kwotę zobowiązywała się wykorzystać w celu zamieszczenia ogłoszenia o swoim uniewinnieniu.

15. Na poparcie skargi wnosząca odwołanie podniosła w pierwszej kolejności sześć zarzutów dotyczących istotnego naruszenia przez Trybunał Obrachunkowy zasad prawnych Unii mających na celu przyznanie praw jednostkom. Następnie powołała się na istnienie bezpośredniego związku przyczynowego między tym naruszeniem a doznaną krzywdą i poniesioną wskutek tego naruszenia szkodą majątkową.

16. Sąd oddalił tę skargę, uznając, że Trybunał Obrachunkowy nie popełnił żadnego z zarzucanych mu naruszeń prawa Unii.

17. W zakresie istotnym dla niniejszego odwołania w pkt 27–31 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził w pierwszej kolejności, że „działania” Trybunału Obrachunkowego dotyczące wstępnego dochodzenia nie były niezgodne z prawem, gdyż instytucja ta nie naruszyła wymogów wynikających z wykładni art. 2 w związku z art. 4 decyzji 99/50, ani też prawa do obrony czy zasady bezstronności.

18. W pkt 29 omawianego wyroku Sąd stwierdził w szczególności, że celem wstępnego dochodzenia, do którego odnosi się art. 2 decyzji 99/50, jest, po pierwsze, umożliwienie sekretarzowi generalnemu oceny, czy przekazane mu informacje nasuwają przypuszczenie o zaistnieniu nieprawidłowości naruszających interesy finansowe Unii, oraz, po drugie, przekazanie OLAF‑owi zgodnie z art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 1073/1999 akt sprawy pozwalających mu na ocenę, czy należy wszcząć dochodzenie wewnętrzne na podstawie art. 5 akapit drugi tegoż rozporządzenia. Sąd orzekł więc, że skoro dochodzenie wstępne nie ma prowadzić do przyjęcia wniosków dotyczących danej osoby, obowiązek wynikający z art. 4 akapit pierwszy zdanie drugie decyzji 99/50 nie dotyczy „działań” sekretarza generalnego w ramach art. 2 tej decyzji.

19. Podobnie w pkt 30 omawianego wyroku Sąd orzekł, że ze względu na to, iż powiadomienia otrzymane pismami z dni 8 i 26 kwietnia 2002 r. odpowiadają wymogom ustanowionym w art. 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze decyzji 99/50, wnosząca odwołanie bezzasadnie podnosiła naruszenie tego przepisu, zarzucając, że Trybunał Obrachunkowy nie wysłuchał jej przed przekazaniem do OLAF‑u akt zawierających informacje zebrane na jej temat przez sekretarza generalnego.

20. W drugiej kolejności, w pkt 32 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że wnosząca odwołanie bezzasadnie twierdziła, iż Trybunał Obrachunkowy posługiwał się fałszywym dokumentem. W tym względzie stwierdził on, że rzeczony dokument, a mianowicie wniosek o przeniesienie dni urlopu wypoczynkowego szefa gabinetu K. Nikolaou z dnia 20 listopada 2001 r. nie znajdował się wśród dokumentów wchodzących w skład wstępnych akt przekazanych OLAF‑owi. W każdym razie wskazał on, że nawet gdyby Trybunał Obrachunkowy faktycznie przekazał ten dokument OLAF‑owi lub władzom luksemburskim, takie ewentualne przekazanie nie oznacza, że Trybunał Obrachunkowy działał w złej wierze w odniesieniu do autentyczności podpisu wnoszącej odwołanie.

21. W trzeciej kolejności Sąd orzekł w pkt 43–47 zaskarżonego wyroku, że zaniechanie wydania przez Trybunał Obrachunkowy formalnej decyzji stwierdzającej ostateczne oczyszczenie wnoszącej odwołanie ze wszystkich stawianych jej zarzutów w następstwie wyroku z dnia 2 października 2008 r. nie było niezgodne z prawem.

22. Przede wszystkim w pkt 45 omawianego wyroku Sąd stwierdził, że wnosząca odwołanie została uniewinniona na podstawie wątpliwości powstałych wskutek niektórych wyjaśnień udzielonych przez szefa jej gabinetu. W związku z tym zdaniem Sądu podstawa wyroku uniewinniającego nie oznaczała, iż oskarżenia wobec wnoszącej odwołanie były całkowicie bezpodstawne, ale – jak wyjaśnił tribunal d’arrondissement de Luxembourg – oznaczała, iż zarzucane czyny nie zostały udowodnione „ponad wszelką wątpliwość”.

23. Poza tym w pkt 46 tego wyroku Sąd orzekł, że zbadanie tych oskarżeń na gruncie prawa karnego należało wyłącznie do krajowych organów wymiaru sprawiedliwości, zaś do Trybunału należała ich ocena na płaszczyźnie dyscyplinarnej na podstawie art. 247 ust. 7 WE. Zdaniem Sądu Trybunał Obrachunkowy nie miał zatem kompetencji do wydania rozstrzygnięcia w tym zakresie.

24. Wreszcie w pkt 47 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że z faktu niezwrócenia się do Trybunału na mocy tego ostatniego przepisu nie można wywnioskować, że Trybunał Obrachunkowy uznał, iż okoliczności faktyczne podnoszone wobec wnoszącej odwołanie są całkowicie bezzasadne. Zgodnie bowiem z art. 6 regulaminu Trybunału Obrachunkowego decyzja o skierowaniu sprawy do Trybunału jest podejmowana jednomyślnie. Wobec tego Sąd orzekł, że wprawdzie brak skierowania sprawy do Trybunału oznaczał, iż jednomyślność nie została osiągnięta, niemniej nie był on jednoznaczny z zajęciem stanowiska przez Trybunał Obrachunkowy w odniesieniu do zaistnienia okoliczności faktycznych. W tym kontekście, odnosząc się do uwagi zawartej w piśmie z dnia 13 maja 2004 r., Sąd uznał, że „nie było niewłaściwym wskazanie wnoszącej odwołanie przez prezesa Trybunału Obrachunkowego, że znacząca większość członków instytucji uznała jej zachowanie za niedopuszczalne, przez co nie dopuścił do tego, by brak skierowania sprawy do Trybunału mógł być zrozumiany jako rzekome zaprzeczenie istnienia zarzucanych okoliczności faktycznych, co jednak nie odpowiadałoby rzeczywistości”.

25. W czwartej kolejności Sąd stwierdził w pkt 49 zaskarżonego wyroku, że z obowiązku staranności nie można wywnioskować, iż na Trybunale Obrachunkowym ciążył jakikolwiek obowiązek ogłoszenia oczyszczenia wnoszącej odwołanie z zarzutów.

Żądania stron

26. K. Nikolaou wnosi w odwołaniu do Trybunału o:

– uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd oraz

– obciążenie Trybunału Obrachunkowego kosztami postępowania.

27. Trybunał Obrachunkowy wnosi do Trybunału o:

– odrzucenie skargi w części jako niedopuszczalnej, a w części jej oddalenie jako bezzasadnej oraz

– obciążenie K. Nikolaou kosztami postępowania w niniejszej instancji.

W przedmiocie odwołania

28. Na poparcie odwołania K. Nikolaou podnosi cztery zarzuty.

W przedmiocie zarzutu pierwszego

Argumentacja stron

29. W zarzucie pierwszym wnosząca odwołanie utrzymuje, że zasada domniemania niewinności, o której mowa w art. 48 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz w art. 6 ust. 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r., zawiera gwarancję proceduralną, która nie ogranicza się tylko do etapu poprzedzającego ogłoszenie wyroku, lecz ma również zastosowanie po nim. Zasadę tę należy tym samym interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie orzeczeniu sądu Unii podającemu w wątpliwość niewinność oskarżonej osoby, gdy osoba ta została wcześniej uwolniona od zarzutów w drodze prawomocnego orzeczenia krajowego sądu karnego (zob. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 27 września 2007 r. w sprawie Vassilios Stavropoulos przeciwko Grecji, Recueil des arrêts et décisions , 2007‑I, § 39).

30. W świetle tych wywodów wnosząca odwołanie podnosi, że w pkt 45 zaskarżonego wyroku Sąd naruszył wskazaną zasadę, orzekając, że uzasadnienie uniewinnienia oparte na wątpliwościach, które przyjął tribunal d’arrondissement de Luxembourg „nie oznaczało, iż oskarżenia wobec wnoszącej odwołanie były całkowicie bezpodstawne”.

31. Tymczasem tego rodzaju naruszenie musi wpływać na ważność tego wyroku, ponieważ miało ono decydujący wpływ na to, iż w pkt 44–49 omawianego wyroku uznano za zgodne z prawem zaniechanie wydania przez Trybunał Obrachunkowy formalnej decyzji oczyszczającej wnoszącą odwołanie ze wszystkich stawianych jej zarzutów w następstwie wyroku z dnia 2 października 2008 r. i opublikowania w prasie informacji o uniewinnieniu wnoszącej odwołanie.

32. Trybunał Obrachunkowy podnosi, że pierwszy zarzut został oparty na przesłance, jakoby on sam lub Sąd dokonały ponownego zbadania zasadności wyroku z dnia 2 października 2008 r. Tymczasem jest to błędna przesłanka.

33. Wydając decyzję z dnia 2 lipca 2009 r., o której mowa w pkt 13 niniejszego wyroku, Trybunał Obrachunkowy działał ze świadomością istnienia tego wyroku i wyciągnął z niego wymagane konsekwencje w wykonaniu swych własnych kompetencji, które nie obejmowały możliwości opublikowania informacji o uniewinnieniu wnoszącej odwołanie. Również Sąd uznał i uszanował treść rzeczonego wyroku w odniesieniu do jego skutków karnoprawnych.

Ocena Trybunału

34. W pierwszym zarzucie odwołania K. Nikolaou utrzymuje, że Sąd postąpił wbrew zasadzie domniemania niewinności, orzekając w pkt 45 zaskarżonego wyroku, że podstawa uniewinnienia przyjęta w wyroku z dnia 2 października 2008 r. „nie oznaczała, iż oskarżenia wobec wnoszącej odwołanie były całkowicie bezpodstawne” lecz „oznaczała, iż nie zostały udowodnione »ponad wszelką wątpliwość«”. Naruszenie to powinno powodować zdaniem wnoszącej odwołanie uchylenie tego wyroku, ponieważ gdyby Sąd nie naruszył tej zasady, uznałby on w pkt 44–49 omawianego wyroku niezgodność z prawem zaniechania wydania przez Trybunał Obrachunkowy formalnej decyzji oczyszczającej wnoszącą odwołanie ze wszystkich stawianych jej zarzutów w następstwie wyroku z dnia 2 października 2008 r. i opublikowania w prasie informacji o jej uniewinnieniu.

35. W tym względzie należy przypomnieć, że zasada domniemania niewinności, zapisana w art. 48 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, której odpowiednikiem jest art. 6 ust. 2 i 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, może zostać naruszona, w szczególności gdy orzeczenie sądowe wyraża ze względu na swoje uzasadnienie odczucie, że dana osoba jest winna naruszenia, po tym jak postępowanie karne zakończyło się jej uniewinnieniem (zob. wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka: z dnia 10 lutego 1995 r. w sprawie Allenet de Ribemont przeciwko Francji, seria A, nr 308, §§ 35, 36; z dnia 10 października 2000 r. w sprawie Daktaras przeciwko Litwie, Recueil des arrêts et décisions , 2000‑III, §§ 41–44; a także z dnia 4 czerwca 2013 r. w sprawie Teodor przeciwko Rumunii, Recueil des arrêts et décisions , 2013‑III, §§ 36, 37).

36. W niniejszym przypadku, jak podkreślił rzecznik generalny w pkt 57 opinii, należy zauważyć, że fragmenty toku rozumowania Sądu zawarte w pkt 45 zaskarżonego wyroku rzeczywiście sprawiają wrażenie, że K. Nikolaou mogłaby być winna karalnego naruszenia mającego podstawę w tych samych czynach, jak te, z tytułu których została już ostatecznie uniewinniona wyrokiem z dnia 2 października 2008 r.

37. Zatem należy orzec, że takie stwierdzenia w oczywisty sposób naruszają zasadę domniemania niewinności.

38. Należy przy tym jednak stwierdzić, że naruszenie tej zasady nie powoduje uchylenia zaskarżonego wyroku, ponieważ ocena zawarta w pkt 44 i 49 wyroku odnosząca się do zgodności z prawem zarzucanych Trybunałowi Obrachunkowemu zaniechań znajduje w każdym razie ważną podstawę w innym uzasadnieniu, przedstawionym niezależnie w pkt 46 omawianego wyroku (zob. podobnie wyroki: JCB Service/Komisja, C‑167/04 P, EU:C:2006:594, pkt 186; a także Kadi i Al Barakaat International Foundation/Rada i Komisja, C‑402/05 P i C‑415/05 P, EU:C:2008:461, pkt 233).

39. W uzasadnieniu tym Sąd bowiem słusznie orzekł, że, po pierwsze, „wyłącznie do krajowych organów sądowych należy zbadanie oskarżeń na gruncie prawa karnego” stawianych wobec byłego członka Trybunału Obrachunkowego, zaś po drugie, do Trybunału należy ich ocena „na płaszczyźnie dyscyplinarnej na podstawie art. 247 ust. 7 WE”, czyli że sam Trybunał Obrachunkowy nie miał kompetencji w ramach instytucjonalnej struktury Unii ani do wydania formalnej decyzji oczyszczającej wnoszącą odwołanie z wszelkich stawianych jej zarzutów na płaszczyźnie dyscyplinarnej lub karnoprawnej, ani do opublikowania w prasie informacji o jej uniewinnieniu.

40. Ponadto stwierdzenie to jest zgodne również z zasadami wywodzącymi się z utrwalonego orzecznictwa dotyczącego niezależnego charakteru postępowania dyscyplinarnego przed Trybunałem w rozumieniu art. 247 ust. 7 WE w stosunku do krajowego postępowania o charakterze karnym (wyrok Komisja/Cresson, C‑432/04, EU:C:2006:455, pkt 120, 121). Jak bowiem również zauważył rzecznik generalny w pkt 71–73 opinii, z orzecznictwa wynika, że Trybunał Obrachunkowy, jako organ kierujący sprawę do Trybunału, podobnie jak i sam Trybunał, nie jest związany kwalifikacją prawną stanu faktycznego dokonaną w toku krajowego postępowania karnego. Trybunał Obrachunkowy nie był więc w niniejszym przypadku obowiązany w następstwie wyroku z dnia 2 października 2008 r. do przyjęcia aktów lub sposobu postępowania, na które powoływała się wnosząca odwołanie.

41. W świetle powyższych względów należy oddalić pierwszy zarzut odwołania jako nieistotny.

W przedmiocie zarzutu drugiego

Argumentacja stron

42. W drugim zarzucie K. Nikolaou zarzuca Sądowi naruszenie zasady lojalnej współpracy, o której mowa w art. 4 ust. 3 TUE, do której była zobowiązana względem tribunal d’arrondissement de Luxembourg.

43. W tym względzie wnosząca odwołanie, odnosząc się do postanowienia Zwartveld i in. (C‑2/88, EU:C:1990:315, pkt 17) i wyroku Irlandia/Komisja (C‑339/00, EU:C:2003:545, pkt 71, 72), utrzymuje, że zasada ta nakłada nie tylko na państwa członkowskie, lecz również na instytucje Unii, a w ich przedłużeniu na wszystkie jej organy, w tym organy sądowe, wzajemne obowiązki lojalnej współpracy.

44. Przy czym podnosi ona, że Sąd nie wykazał jednak poszanowania dla wyroku z dnia 2 października 2008 r., ani nie wziął go pod uwagę.

45. Przede wszystkim w pkt 44 i 45 zaskarżonego wyroku Sąd dokonał całkowicie odmiennej oceny okoliczności faktycznych dotyczących zachowania K. Nikolaou, niż wynikało to z oceny dokonanej przez tribunal d’arrondissement de Luxembourg.

46. Poza tym ocena zawarta w pkt 35 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którą zarządzanie systemem urlopów opiera się na obowiązku sprawdzenia przez przełożonego obecności w pracy podległych mu pracowników, jest oczywiście sprzeczna z rozumowaniem przedstawionym w wyroku z dnia 2 października 2008 r., zgodnie z którym na członkach gabinetów nie ciążył żaden obowiązek prowadzenia wykazu urlopów.

47. Wreszcie Sąd w pkt 38 zaskarżonego wyroku uznał, iż „wadliwość stosowanego w chwili wystąpienia okoliczności faktycznych systemu rejestrowania i nadzoru urlopów Trybunału Obrachunkowego” nie może uzasadniać zaniechania prowadzenia wszelkiego dochodzenia lub postępowania wobec wnoszącej odwołanie, mimo że to właśnie ta wadliwość systemu zarządzania urlopami doprowadziła do oczyszczenia wnoszącej odwołanie z zarzutów przez tribunal d’arrondissement de Luxembourg.

48. W odpowiedzi na te argumenty Trybunał Obrachunkowy stwierdza, że zarzut drugi opiera się na nieuwzględnieniu odpowiednich ról zainteresowanych instytucji oraz zakresu art. 4 ust. 3 TUE.

49. Zgodnie z orzecznictwem wynikającym z wyroku Komisja/Cresson (EU:C:2006:455) Sąd nie zakwestionował bowiem wyroku z dnia 2 października 2008 r., a jedynie dokonał niezależnej oceny pewnych okoliczności faktycznych zbadanych już w toku postępowania karnego prowadzonego na szczeblu krajowym, w ramach badania ewentualnej odpowiedzialności pozaumownej Trybunału Obrachunkowego. Tym samym odmienną ocenę niektórych okoliczności faktycznych można uzasadnić autonomicznym charakterem obu wszczętych postępowań sądowych.

Ocena Trybunału

50. W drugim zarzucie wnosząca odwołanie zarzuca Sądowi naruszenie zasady lojalnej współpracy, do której był zobowiązany względem tribunal d’arrondissement de Luxembourg przez to, że w pkt 44 i 45 oraz 35 i 38 zaskarżonego wyroku ocenił on określone okoliczności faktyczne w sposób odmienny względem tego, co stwierdzono w wyroku z dnia 2 października 2008 r.

51. W tym względzie należy przypomnieć, że zasada lojalnej współpracy, która przed wejściem w życie traktatu z Lizbony była zapisana w art. 10 WE, a obecnie znajduje się w art. 4 ust. 3 TUE, nakazuje państwom członkowskim podjęcie wszelkich właściwych środków w celu zapewnienia pełnego zakresu stosowania i skuteczności prawa Unii oraz nakłada na jej instytucje wzajemne obowiązki poszanowania i wspomagania względem państw członkowskich przy realizacji zadań wynikających z traktatów (zob. podobnie wyroki: First i Franex, C‑275/00, EU:C:2002:711, pkt 49; a także Irlandia/Komisja, EU:C:2003:545, pkt 71).

52. Tymczasem w ramach tych zadań art. 235 WE w związku z art. 225 ust. 1 WE wyraźnie powierza Trybunałowi i Sądowi właściwość do orzekania w sporach dotyczących odszkodowań określonych w art. 288 akapit drugi WE, który to artykuł dotyczy odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem jest to właściwość wyłączna, a sądy wspólnotowe powinny badać, czy zachodzą wszystkie łączne przesłanki, tj. bezprawność zarzucanego instytucjom zachowania, rzeczywisty charakter szkody oraz istnienie związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem a podnoszoną szkodą, gdyż od ich spełnienia zależy powstanie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty (zob. wyrok Komisja/Systran i Systran Luxembourg, C‑103/11 P, EU:C:2013:245, pkt 60 i przytoczone tam orzecznictwo).

53. Ponadto, jeśli chodzi w szczególności o spełnienie pierwszej z przesłanek, Trybunał przy szeregu okazji wyjaśniał już, że wymagane jest wykazanie wystarczająco istotnego naruszenia normy prawnej mającej na celu przyznanie uprawnień jednostkom (zob. wyrok Bergaderm i Goupil/Komisja, C‑352/98 P, EU:C:2000:361, pkt 42), czyli oczywiste i poważne przekroczenie przez daną instytucję zakresu przysługujących jej uprawnień dyskrecjonalnych (zob. podobnie wyroki: Brasserie du pêcheur i Factortame, C‑46/93 i C‑48/93, EU:C:1996:79, pkt 55; Komisja/CEVA i Pfizer, C‑198/03 P, EU:C:2005:445, pkt 64).

54. Tym samym z powyższych zasad wynika, że skarga o odszkodowanie związana z odpowiedzialnością pozaumowną Wspólnoty za działania lub zaniechania jej instytucji została wprowadzona jako autonomiczny środek prawny względem innych rodzajów skarg sądowych, odgrywający szczególną rolę w systemie środków zaskarżenia i podlegający wymogom ustanowionym ze względu na jego szczególny cel (zob. w szczególności wyrok Lütticke/Komisja, 4/69, EU:C:1971:40, pkt 6; a także Unifrex/Komisja i Rada, 281/82, EU:C:1984:165, pkt 11).

55. W związku z tym, co również podniósł Trybunał Obrachunkowy w uwagach na piśmie, jakkolwiek poczynione w toku postępowania karnego ustalenia dotyczące identycznych okoliczności faktycznych jak te badane w postępowaniu na podstawie art. 235 WE mogą być wzięte pod uwagę przez rozpoznający sprawę sąd wspólnotowy, niemniej sąd ten nie jest związany kwalifikacją prawną tych okoliczności faktycznych dokonaną przez sąd karny, lecz jego zadaniem jest zbadanie ich w niezależny sposób, w pełnym zakresie przysługującej mu swobody oceny, aby sprawdzić, czy przesłanki, od których spełnienia zależy powstanie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, są spełnione (zob. analogicznie wyrok Komisja/Cresson, EU:C:2006:455, pkt 120, 121).

56. W świetle powyższych rozważań należy więc stwierdzić, że twierdzenia wnoszącej odwołanie, w których zarzuca ona Sądowi, iż w pkt 44 i 45 oraz 35 i 38 zaskarżonego wyroku naruszył on zasadę lojalnej współpracy, są całkowicie bezpodstawne.

57. We wskazanych punktach omawianego wyroku Sąd nie uchybił bowiem obowiązkowi poszanowania innych instytucji ciążącego na nim względem tribunal d’arrondissement de Luxembourg, ponieważ orzekł on w przedmiocie niektórych okoliczności faktycznych badanych już w wyroku z dnia 2 października 2008 r. jedynie w celu sprawdzenia zgodności z prawem zaniechań zarzucanych Trybunałowi Obrachunkowemu w sporze dotyczącym odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, a nie w celu oceny zasadności oskarżeń na gruncie prawa karnego stawianych K. Nikolaou.

58. Wynika z tego, że zarzut drugi odwołania należy oddalić jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu trzeciego

Argumentacja stron

59. W trzecim zarzucie K. Nikolaou podnosi, że zaskarżony wyrok jest wadliwy z powodu niewłaściwości Sądu ze względu na to, iż rozstrzygnął kwestie wychodzące poza zakres kompetencji przysługujących mu na podstawie traktatów.

60. W pierwszej kolejności uważa ona, że w pkt 45 wyroku Sąd orzekał jako „apelacyjny sąd karny”, gdy dokonywał oceny merytorycznej na gruncie prawa karnego kwestii, „co oznacza” lub „czego nie oznacza” podstawa uniewinnienia „oparta na wątpliwości” przyjęta w wyroku z dnia 2 października 2008 r.

61. W drugiej kolejności wnosząca odwołanie utrzymuje, że Sąd działał jako „sąd dyscyplinarny” i że poza tym potwierdził niewłaściwe rozumienie kompetencji Trybunału Obrachunkowego, uznając w pkt 47 zaskarżonego wyroku, w przedmiocie uwagi zawartej w piśmie z dnia 13 maja 2004 r., iż „nie było niewłaściwym wskazanie wnoszącej odwołanie przez prezesa Trybunału Obrachunkowego, że znacząca większość członków instytucji uznała jej zachowanie za niedopuszczalne”.

62. W tym względzie K. Nikolaou wskazuje, że ze względu na to, iż Trybunał jest zgodnie z art. 247 ust. 7 WE jedyną instytucją właściwą do orzekania w sprawie przewinień dyscyplinarnych zarzucanych członkowi Trybunału Obrachunkowego, Sąd nie miał prawa ani rozstrzygać w tym celu w przedmiocie zachowania zarzucanego wnoszącej odwołanie w omawianym piśmie, ani uznać zgodności z prawem treści tego pisma.

63. Trybunał Obrachunkowy podnosi, że ten zarzut należy w części odrzucić jako niedopuszczalny w zakresie, w jakim zwyczajnie powtarza argumenty przedstawione w pierwszej instancji w odniesieniu do pisma z dnia 13 maja 2004 r., a w części oddalić jako bezzasadny, gdyż Sąd w żaden sposób nie zakwestionował wyroku z dnia 2 października 2008 r., ponieważ ocena tego samego zachowania może doprowadzić do odmiennych wniosków w zależności od charakteru sądu i skargi.

Ocena Trybunału

64. W trzecim zarzucie K. Nikolaou utrzymuje, że Sąd naruszył normy kompetencyjne ustanowione w traktatach. W pierwszej kolejności, w pkt 45 zaskarżonego wyroku, miał on dokonać merytorycznej oceny oskarżeń stawianych wobec wnoszącej odwołanie na gruncie prawa karnego oraz podstawy uniewinnienia przyjętej w wyroku z dnia 2 października 2008 r. W drugiej kolejności, w pkt 47 wyroku, Sąd miał dokonać błędnej analizy uwagi o charakterze dyscyplinarnym zamieszczonej w piśmie z dnia 13 maja 2004 r. i potwierdzić zgodność z prawem treści tego pisma, naruszając w ten sposób nie tylko zakres swojej właściwości, lecz również kompetencji Trybunału Obrachunkowego.

65. Tymczasem należy stwierdzić, że twierdzenia te biorą się z niewłaściwego zrozumienia zaskarżonego wyroku.

66. W odniesieniu do pierwszej części tego zarzutu wystarczy bowiem wskazać, że w pkt 45 tego wyroku Sąd nie analizował okoliczności faktycznych leżących u podstaw oskarżeń na gruncie prawa karnego wobec wnoszącej odwołanie oraz podstawy uniewinnienia przyjętej w wyroku z dnia 2 października 2008 r. po to, by zakwestionować ostateczne skutki tego wyroku lub doprowadzić do ponownego wszczęcia postępowania karnego na szczeblu krajowym.

67. Jak natomiast wskazano w pkt 56 i 57 niniejszego wyroku, w ramach swej wyłącznej właściwości w sprawach odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, Sąd poprzestał na odniesieniu się do tych samych elementów stanu faktycznego, jak te wzięte pod uwagę w omawianym postępowaniu karnym, wyłącznie w celu udzielenia odpowiedzi na argumenty wnoszącej odwołanie dotyczące rzekomej niezgodności z prawem zaniechania wydania przez Trybunał Obrachunkowy formalnej decyzji oczyszczającej wnoszącą odwołanie ze wszystkich stawianych jej zarzutów w następstwie wyroku z dnia 2 października 2008 r.

68. Zatem w pkt 45 zaskarżonego wyroku Sąd, wbrew temu, co twierdzi wnosząca odwołanie, nie działał jako „apelacyjny sąd karny”, lecz utrzymał się w zakresie swej właściwości.

69. Jeśli chodzi o drugą część trzeciego zarzutu odwołania, należy wyjaśnić po pierwsze, że rozumowanie w pkt 47 zaskarżonego wyroku również stanowi odpowiedź na argument wnoszącej odwołanie dotyczący naruszenia przez Trybunał Obrachunkowy zasady bezstronności i obowiązku staranności poprzez zawarcie w piśmie z dnia 13 maja 2004 r. przykrej i zbędnej uwagi.

70. Tym samym, analizując tego rodzaju uwagę w toczącym się przed nim postępowaniu w sprawie skargi odszkodowawczej, Sąd nie rozstrzygnął z punktu widzenia dyscyplinarnego w przedmiocie zarzucanego wnoszącej odwołanie zachowania i nie naruszył zakresu swej właściwości w dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty.

71. Należy wskazać, jak to również podkreślił rzecznik generalny w pkt 84 opinii, iż treść pisma z dnia 13 maja 2004 r. słusznie ograniczała się do informacji na temat wyników głosowania członków Trybunału Obrachunkowego na spotkaniu mającym za celu podjęcie decyzji o skierowaniu sprawy do Trybunału w rozumieniu art. 247 ust. 7 WE, a tym samym nie zawierała oceny w płaszczyźnie dyscyplinarnej zachowania zarzucanego K. Nikolaou.

72. Skoro bowiem o skierowaniu sprawy do Trybunału można było zgodnie z prawem zdecydować, wedle zasad wynikających z orzecznictwa w tej dziedzinie, w oparciu o zaistnienie „naruszenia o istotnej wadze” (zob. podobnie wyrok Komisja/Cresson, EU:C:2006:455, pkt 72), Trybunał Obrachunkowy mógł wskazać, że wymagana w tym celu w rozumieniu art. 6 jego regulaminu jednomyślność nie została osiągnięta, jakkolwiek znaczna większość członków zganiła jednak zarzucane w pkt (i) omawianego pisma zachowanie.

73. Ponadto, jak potwierdziły wszystkie strony na rozprawie przed Trybunałem, uwaga zawarta w tym piśmie była skierowana wyłącznie osobiście i nie została w żaden sposób ujawniona prasie.

74. Z rozważań tych wynika, że orzekając, iż treść pisma z dnia 13 maja 2004 r. była zgodna z prawem, Sąd nie uznał żadnych kompetencji dyscyplinarnych po stronie Trybunału Obrachunkowego, którymi ten nie dysponował, oraz nie naruszył zakresu swej własnej właściwości, gdyż nie działał on jako „sąd dyscyplinarny”.

75. Mając na względzie powyższe rozważania, należy oddalić zarzut trzeci w całości jako bezpodstawny.

W przedmiocie zarzutu czwartego

Argumentacja stron

76. W pierwszej części zarzutu czwartego K. Nikolaou podnosi, że Sąd dokonał błędnej wykładni i zastosowania reguł dotyczących odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty. W pkt 32 zaskarżonego wyroku Sąd dodał bowiem dodatkową, niewymaganą przez orzecznictwo przesłankę, czyli wymóg, by dana instytucja działała „w złej wierze”.

77. W drugiej części tego zarzutu wnosząca odwołanie zarzuca Sądowi naruszenie prawa w zakresie wykładni art. 2 akapit drugi w związku z art. 4 akapit pierwszy decyzji 99/50.

78. Po pierwsze, w pkt 30 zaskarżonego wyroku Sąd błędnie orzekł, że nie było konieczności poinformowania wnoszącej odwołanie, iż wszczęto wobec niej wstępne dochodzenie i że pisma z dni 8 i 26 kwietnia 2002 r., informujące wnoszącą odwołanie jedynie o wszczęciu wewnętrznego dochodzenia OLAF‑u, spełniały wymogi określone w art. 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze tej decyzji. Po drugie, w pkt 29 tego wyroku Sąd błędnie przyjął, że zaniechanie ujawnienia przez Trybunał Obrachunkowy wnoszącej odwołanie treści akt zebranych w trakcie wstępnego dochodzenia lub wysłuchania jej przed przekazaniem tych akt OLAF‑owi nie było wcale niezgodne z prawem w rozumieniu art. 4 akapit pierwszy zdanie drugie tej decyzji.

79. Zdaniem Trybunału Obrachunkowego zarzut ten należy uznać za niedopuszczalny, ponieważ sprowadza się on do zwykłego powtórzenia argumentów przedstawionych w pierwszej instancji, przez co stanowi żądanie ponownego zbadania okoliczności faktycznych sprawy.

80. W każdym razie w pkt 32 zaskarżonego wyroku Sąd nie dodał żadnej nowej przesłanki dotyczącej powstania odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty. Podobnie Sąd nie popełnił błędu przy wykładni art. 2 akapit drugi decyzji 99/50, ponieważ ów przepis nie nakłada obowiązku powiadomienia osoby podejrzanej o nieprawidłowości o wszczęciu dochodzenia wstępnego, ale wymaga jedynie, aby sekretarz generalny Trybunału Obrachunkowego przekazał niezwłocznie OLAF‑owi informacje zebrane w ramach tego dochodzenia.

Ocena Trybunału

81. W pierwszej części czwartego zarzutu odwołania wnosząca odwołanie zarzuca Sądowi, że naruszył prawo interpretując przesłanki powstania odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, orzekając w pkt 32 zaskarżonego wyroku, że ewentualne przekazanie OLAF‑owi lub luksemburskim władzom dokumentu opatrzonego datą 20 listopada 2001 r., pochodzącego od szefa gabinetu K. Nikolaou, na którym podpis był prawdopodobnie sfałszowany, nie świadczyło o złej wierze ze strony Trybunału Obrachunkowego w odniesieniu do autentyczności podpisu wnoszącej odwołanie.

82. W tym względzie wystarczy wskazać, że Sąd doszedł do tego wniosku jedynie pomocniczo po tym, jak stwierdził tytułem głównym, że omawiany dokument nie znajdował się we wstępnych aktach przekazanych przez Trybunał Obrachunkowy OLAF‑owi oraz że nie został on też przekazany władzom luksemburskim.

83. Zatem w braku zakwestionowania tego ustalenia faktycznego w odwołaniu pierwszą część czwartego zarzutu należy oddalić jako nieistotną.

84. W drugiej części czwartego zarzutu odwołania K. Nikolaou podnosi, że Sąd błędnie zinterpretował art. 2 akapit drugi w związku z art. 4 akapit pierwszy decyzji 99/50, ponieważ uznał, po pierwsze, w pkt 30 zaskarżonego wyroku, że pisma z dni 8 i 26 kwietnia 2002 r., informujące wnoszącą odwołanie o wszczęciu wewnętrznego dochodzenia OLAF‑u, ale nie o wstępnym dochodzeniu, spełniały wymogi określone w art. 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze tej decyzji, a po drugie, w pkt 29 wyroku, że art. 4 akapit pierwszy zdanie drugie decyzji 99/50 nie zobowiązuje Trybunału Obrachunkowego do ujawnienia wnoszącej odwołanie treści akt sporządzonych z dochodzenia wstępnego, ani do jej wysłuchania przed przekazaniem tych akt OLAF‑owi.

85. W tym względzie należy przypomnieć, że art. 2 akapit drugi decyzji 99/50 stanowi, że sekretarz generalny, po pierwsze, „przekazuje niezwłocznie [OLAF‑owi] wszelkie informacje nasuwające przypuszczenie istnienia nieprawidłowości”, takich jak nadużycia finansowe, korupcja lub inna nielegalna działalność mogąca zaszkodzić interesom Wspólnot, a po drugie, „przeprowadza wstępne dochodzenie, bez uszczerbku dla dochodzeń wewnętrznych prowadzonych przez [OLAF]”.

86. Tymczasem w braku wyraźnego wskazania w rzeczonym artykule, w celu udzielenia odpowiedzi na pierwszy argument podniesiony na poparcie drugiej części czwartego zarzutu należy ustalić przede wszystkim, czy obowiązek poinformowania, o którym mowa w art. 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze decyzji 99/50, obejmuje także dochodzenie wstępne, a jeśli tak, to jaki charakter ma ten obowiązek, i wreszcie, czy wnosząca odwołanie była przedmiotem tego rodzaju informacji w niniejszym przypadku.

87. Co do badania tych aspektów należy stwierdzić, że art. 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze w żaden sposób nie precyzuje rodzaju dochodzenia, o które w nim chodzi, a jedynie przewiduje, że w przypadku gdy pojawia się prawdopodobieństwo osobistego udziału członka, urzędnika lub pracownika Trybunału Obrachunkowego, zainteresowana strona musi zostać o tym „szybko” poinformowana, o ile nie przyniesie to szkody dochodzeniu.

88. Z tego wynika, że nawet gdyby przyjąć, że przepis ten dotyczy również dochodzenia wstępnego, to należy stwierdzić, po pierwsze, że nie ustanawia on obowiązku informowania natychmiast, jak tylko rozpocznie się dochodzenie, a po drugie, że wprowadza zastrzeżenie w stosunku do tego obowiązku, wymagając chronienia skuteczności dochodzenia.

89. Przy tym należy stwierdzić, że w niniejszym przypadku, wbrew temu, co utrzymuje wnosząca odwołanie, pismem z dnia 26 kwietnia 2002 r. została ona poinformowana nie tylko o tym, że wszczęto dochodzenie wewnętrzne, lecz również o tym, że Trybunał Obrachunkowy przeprowadził wstępne dochodzenie i że związane z nim akta zostały przekazane przez jego sekretarza generalnego OLAF‑owi.

90. Tym samym w braku twierdzeń wnoszącej odwołanie dotyczących ewentualnej zwłoki w wysłaniu tego rodzaju pisma, należy uznać, że, jak zauważył również rzecznik generalny w pkt 96 opinii, przekazane w nim powiadomienie godziło zasadę szybkiego poinformowania zainteresowanej osoby z koniecznością zapewnienia skuteczności zarówno dochodzenia wstępnego, jak i dochodzenia wewnętrznego.

91. Z tego wynika, że Sąd nie naruszył prawa, uznając w pkt 30 zaskarżonego wyroku, że powiadomienia przekazane pismami z dni 8 i 26 kwietnia 2002 r. odpowiadają wymogom ustanowionym w art. 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze decyzji 99/50.

92. Po tych wyjaśnieniach, aby ocenić zasadność drugiego argumentu podniesionego na poparcie drugiej części niniejszego zarzutu, należy jeszcze ustalić, czy dochodzenie wstępne podlega w każdym razie obowiązkowi informowania, o którym mowa w art. 4 akapit pierwszy zdanie drugie tej decyzji, zgodnie z którym „niedopuszczalne jest wyciąganie po zakończeniu dochodzenia wniosków dotyczących imiennie urzędnika […], jeśli zainteresowanej stronie nie umożliwiono wyrażenia swojej opinii na temat faktów, które jej dotyczą”, czyli czy wnosząca odwołanie powinna była zostać wysłuchana przed zakończeniem omawianego dochodzenia i przekazaniem OLAF‑owi sporządzonych akt.

93. W tym celu, skoro brak jest jasnych wskazówek wynikających z brzmienia art. 4 akapit pierwszy zdanie drugie, należy zbadać cechy szczególne dochodzenia wstępnego.

94. Otóż, jak wyjaśnił Trybunał Obrachunkowy na rozprawie przed Trybunałem, takie dochodzenie stanowi wstępny etap zbierania i oceny informacji dotyczących doniesień na temat nieprawidłowości otrzymanych przez sekretarza generalnego Trybunału Obrachunkowego, którego celem jest sprawdzenie wiarygodności informacji, na których opierają się te doniesienia, zanim zostaną one zebrane w postaci akt i przekazane bądź do organu powołującego, w celu wszczęcia śledztwa administracyjnego, bądź do OLAF‑u, w celu wszczęcia dochodzenia wewnętrznego.

95. Z tego wynika, jak wskazał również rzecznik generalny w pkt 93 opinii, że dochodzenie wstępne nie ma prowadzić do przyjęcia wniosków dotyczących danej osoby.

96. W tych okolicznościach Sąd nie naruszył prawa w pkt 29 zaskarżonego wyroku, analizując cel omawianego dochodzenia i uznając, że obowiązek wynikający z art. 4 akapit pierwszy zdanie drugie decyzji 99/50 nie dotyczy czynności sekretarza generalnego przeprowadzonych w ramach omawianego dochodzenia.

97. W związku z tym należy oddalić drugą część czwartego zarzutu odwołania w całości jako bezzasadną.

98. Wobec powyższego należy oddalić zarzut czwarty jako w części nieistotny dla sprawy, a w części bezzasadny, oraz oddalić odwołanie.

W przedmiocie kosztów

99. Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Trybunał Obrachunkowy wniósł o obciążenie kosztami postępowania K. Nikolaou, a K. Nikolaou przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.

Sentencja

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

1) Odwołanie zostaje oddalone.

2) Kalliopi Nikolaou zostaje obciążona kosztami postępowania.