Ład i rozwój

Unia Europejska (UE) proponuje bardziej pragmatyczne podejście w zakresie wspierania ładu w krajach rozwijających się, który będzie opierał się na wzmacnianiu zdolności i dialogu. Podkreśla brak jednolitych rozwiązań i postuluje podejście dostosowane do specyfiki danego kraju.

AKT

Communication from the Commission to the Council, the European Parliament and the European Economic and Social Committee: Governance and development [COM(2003) 615 final - Not published in the Official Journal] (Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 20 października 2003 r. – Ład i rozwój [COM(2003) 615 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]).

STRESZCZENIE

Niniejszy komunikat ma na celu określenie odpowiedzi dostosowanych do różnych kontekstów w celu:

• rozwijania możliwości instytucji oraz zwiększania zaangażowania krajów partnerskich w opracowywanie i realizację odpowiednich programów oraz reform,
• zapewnienia synergii i spójności między różnymi instrumentami oraz działaniami UE w tym zakresie,
• zapewnienia komplementarności oraz koordynacji działań różnych donatorów,
• przyczynienia się do ochrony praw człowieka oraz promowania demokracji, dobrych rządów i państwa prawa.

Komunikat kładzie nacisk na to, iż nie istnieją rozwiązania jednolite, głosząc jednoczenie konieczność dostosowania podejścia do specyfiki danego kraju rozwijającego się. Dlatego wyróżniono trzy sytuacje: partnerstwa skuteczne, partnerstwa trudne oraz sytuacje po zakończeniu konfliktów. Wytyczne polityczne winny być zatem kreślone z różnych perspektyw, w zależności od tych trzech scenariuszy.

Partnerstwa skuteczne

Tak jak większość donatorów, Komisja w pierwszej kolejności przyznaje wsparcie krajom osiągającym dobre wyniki, żeby zwiększyć skuteczność pomocy. W przypadku partnerstwa skutecznego rządzy angażują się na rzecz celów rozwojowych oraz dobrego sprawowania władzy w ramach określonych na szczeblu międzynarodowym. Nawet jeśli możliwości instytucjonalne są słabe, uwzględnia się zaangażowanie polityczne w proces reform.

Priorytety działania powinny dotyczyć:

• ciągłego oraz skutecznego dialogu z tymi krajami,
• wzmocnienia demokratycznego sprawowania władzy, zaangażowania obywateli oraz dostępu do wymiaru sprawiedliwości,
• promowania praw człowieka,
• wzmocnienia przejrzystości, odpowiedzialności i efektywności instytucji publicznych,
• poprawy zdolności społeczeństwa obywatelskiego do uczestnictwa w procesach oraz debatach prowadzących do tworzenia strategii politycznych.

Komunikat przywołuje jako przykład państwa regionu śródziemnomorskiego, niektóre kraje afrykańskie, a także kraje Europy Wschodniej oraz Azji Środkowej.

Partnerstwa trudne

Komisja twierdzi, iż donatorzy nie powinni rezygnować z partnerstw trudniejszych, które cechuje władza niezaangażowana w walkę z ubóstwem, w zrównoważony rozwój oraz w dobre sprawowanie rządów. W takich sytuacjach współpraca na rzecz rozwoju bywa częściowo bądź całkowicie zawieszona. Ludność tych krajów, wymagająca szczególnej troski, nie powinna płacić za niewłaściwą postawę swoich rządów. Izolacja takich krajów niesie ryzyko rozwoju ekstremizmów oraz terroryzmu, nie wspominając już o ewentualnych negatywnych skutkach dla regionu. Pozostawianie kraju w zapaści oznacza trudności oraz koszty ożywienia procesu w perspektywie długoterminowej. Wszystkie te elementy przemawiają przeciwko całkowitemu wycofaniu się darczyńców z tych krajów. Donatorzy winni zatem szukać punktów zaczepienia oraz odpowiedniego podejścia w zakresie współpracy, tak aby dotrzeć do źródła problemów, który często leży w złym sposobie rządzenia, zakorzenionym w ubóstwie.

Priorytety działania powinny dotyczyć:

• pomocy humanitarnej oraz wsparcia żywnościowego,
• wspierania działań realizowanych przez społeczeństwo obywatelskie,
• dialogu z władzami, którego celem będzie poszukiwanie środków, jakie należy podjąć w celu uczynienia partnerstwa bardziej skutecznym,
• inicjatyw politycznych uruchamianych na poziomie międzynarodowym lub regionalnym, tak aby znaleźć trwałe rozwiązania dla problemów lub kryzysu.

Komunikat podaje przykład Korei Północnej, Angoli oraz Bangladeszu.

Sytuacje po zakończeniu konfliktów

Stwierdzono, że w sytuacjach po zakończeniu konfliktu instytucje publiczne albo źle funkcjonują, albo w ogóle nie istnieją. Kraje wychodzące z konfliktu są często narażone na odnowienie działań wojennych. Zgodnie z szacunkami, okazuje się, że 50% krajów wychodzących z konfliktu może w dalszym ciągu prowadzić wojnę. W takiej sytuacji konieczne jest szybkie zaangażowanie donatorów.

Priorytetowe działania powinny dotyczyć:

• określenia przyczyn konfliktu oraz gotowości zaradzenia mu,
• wdrażania procesów prowadzących do pojednania,
• ustalenia związku pomiędzy pomocą doraźną, odnową i rozwojem długoterminowym,,
• niesienia neutralnej pomocy humanitarnej.

Komunikat podaje jako przykład Gwatemalę oraz Rwandę.

Dialog dotyczący ładu: elementy podstawowe

Dostępny jest szeroki wachlarz instrumentów promowania ładu w ramach walki z ubóstwem i promowaniem zrównoważonego rozwoju, to znaczy: pomoc humanitarna, wspieranie rozwoju instytucjonalnego w takich dziedzinach jak transport, zdrowie i edukacja, reformy administracyjne oraz walka z korupcją, dostosowanie programów reform do poszczególnych krajów, utrzymywanie pokoju oraz bezpieczeństwa, promowanie praw człowieka, społeczeństwa obywatelskiego, handlu oraz wsparcie budżetowe.

Uwzględniając pozytywne wyniki debaty z Radą oraz Parlamentem Europejskim, Komisja zamieni te zasady polityczne na wytyczne oraz przygotuje podręcznik, który pomoże delegacjom zarządzać w spójny sposób programami współpracy UE w zakresie sprawowania władzy.

Ramy ogólne

Wspieranie ładu stało się podstawowym narzędziem pomocy w rozwoju na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat. Element ten jest włączony do programów współpracy Komisji.

Chodzi o projekt przybierający różne aspekty. Ponieważ nie istnieje żadna jasna definicja ładu, termin ten oznacza na ogół elementy będące podstawą związku społecznego: zasady, proces oraz zachowania, poprzez które możliwe jest organizowanie interesów, zarządzanie zasobami i sprawowanie władzy w społeczeństwie. Jakość systemu sprawowania władzy będzie zatem często wypadkową możliwości państwa w dostarczaniu obywatelom podstawowych usług umożliwiających walkę z ubóstwem oraz sprzyjanie rozwojowi.

Umowa z Kotonu zawiera zobowiązania na rzecz należytego sprawowania władzy i jest w związku z tym podstawą dla innych umów zawieranych pomiędzy UE a krajami trzecimi. Systematyczny dialog oraz udział podmiotów niepublicznych stanowią część procesu.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów – System rządów w świetle Konsensusu europejskiego w sprawie polityki rozwoju – W stronę zharmonizowanego podejścia w Unii Europejskiej [COM(2006)421 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Ostatnia aktualizacja: 14.12.2007