System preferencji na lata 2006-2015 - wytyczne

Celem systemu ogólnych preferencji taryfowych (GSP) jest pomoc krajom rozwijającym się w ich walce z ubóstwem poprzez udzielanie pomocy przy uzyskiwaniu przychodów z handlu międzynarodowego. W komunikacie Komisja ustala zasady, które powinny leżeć u podstaw rozporządzeń wydawanych w latach 2006-2015 w celu osiągnięcia zakładanego celu.

AKT

Komunikat Komisji skierowany do Rady, Parlamentu Europejskiego oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Kraje rozwijające się, handel międzynarodowy i utrzymywany rozwój: Rola Systemu ogólnych preferencji taryfowych (GSP) Wspólnoty na dekadę 2006/2015 [KOM(2004) 461 końcowy - Dziennik Urzędowy C 242 z 29.9.2004]

STRESZCZENIE

W niniejszym komunikacie Komisja Europejska przedstawia propozycję wytycznych dotyczących ogólnego systemu preferencji na lata 2006-2015 w oparciu o doświadczenia z poprzednich lat. Komisja zaleca:

Utrzymanie bogatej oferty taryfowej

Istnieje wiele sposobów na utrzymanie, a nawet ulepszenie preferencji taryfowych. Komisja proponuje między innymi rozszerzenie GSP na niektóre produkty nieobjęte aktualnym systemem. Obecnie prawie jedna dziesiąta produktów objętych cłami jest wyłączona z GSP.

Niektóre wrażliwe produkty mogłyby zostać przeniesione do kategorii produktów niewrażliwych.

Należy co najmniej utrzymać, a w miarę możliwości zwiększyć, atrakcyjność marż preferencyjnych (aktualnie 3,5 punktów procentowych w przypadku produktów wrażliwych oraz 100% w przypadku produktów niewrażliwych).

Rozszerzenie Unii Europejskiej (UE) o dziesięć nowych państw członkowskich w 2004 r. i późniejsze rozszerzenia skutkujące przystąpieniem do UE Bułgarii, Rumunii i Chorwacji pomogły zwiększyć atrakcyjność Wspólnoty, gdyż wiązały się z rozszerzeniem rynku UE o kolejne 100 milionów potencjalnych konsumentów.

Skoncentrowanie GSP na krajach, które najbardziej go potrzebują

Komisja sugeruje, że GSP powinien skoncentrować swoje działanie na krajach, które potrzebują go najbardziej, jak kraje najsłabiej rozwinięte oraz inne najsłabsze kraje rozwijające się (niewielkie gospodarki, enklawy oraz kraje o niskich dochodach), aby umożliwić im odgrywanie większej roli w handlu międzynarodowym.

GSP powinien ponadto przewidywać mechanizm progresywnego usuwania z listy krajów będących beneficjentami specjalnego porozumienia GSP, a mianowicie systemu Everything-But-Arms, który zapewnia bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do wszystkich produktów (z wyłączeniem broni i amunicji) z pięćdziesięciu najbiedniejszych państw.

Prostszy i bardziej dostępny GSP

Proces uproszczenia systemu został już podjęty w obecnym GSP i powinien być pogłębiany. Komisja proponuje zastąpienie pięciu systemów trzema i wprowadzenie: systemu ogólnego, systemu specjalnego na rzecz najmniej rozwiniętych krajów oraz nowego specjalnego systemu (GSP+) zachęcającego do zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów.

Przekształcenie stopniowania w bardzie przejrzyste i bardziej ukierunkowane na głównych beneficjentów

Komisja sugeruje, by w celu stworzenia bardziej przejrzystego stopniowania (usuwanie z GSP), usunąć z GSP najbardziej konkurencyjne grupy produktów z niektórych krajów będących beneficjentami.

Oznacza to, że kraje będące beneficjantami nie potrzebują już GSP, aby zwiększać eksport tych produktów do UE. Mniejsze kraje będące beneficjentami nie zostaną usunięte i będą mogły cieszyć się większą częścią korzyści z GSP.

Obecne kryteria stopniowania (udział w imporcie preferencyjnym, wskaźnik rozwoju, wskaźnik specjalizacji w eksporcie) zostaną zastąpione przez jedno proste kryterium: udział w rynku wspólnotowym wyrażony udziałem importu preferencyjnego.

Określenie nowego elementu motywującego, aby zachęcić do zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów

Jak już wspomniano, Komisja proponuje wprowadzenie nowego elementu motywującego do zrównoważonego rozwoju i dobrego zarządzania sprawami publicznymi poprzez zastąpienie oddzielnych specjalnych systemów narkotykowych, społecznych i środowiskowych nową jedną kategorią: GSP+

GSP+ zapewni specjalny element motywujący dla krajów, które podpisały główne umowy międzynarodowe dotyczące praw socjalnych, ochrony środowiska, rządów, jak również walki z produkcją i przemytem nielegalnych narkotyków.

Przy sporządzaniu listy beneficjentów GSP+ Komisja uwzględni oceny właściwych organizmów międzynarodowych odpowiedzialnych za umowy międzynarodowe. Wprowadzona zostanie klauzula wiarygodnego i szybkiego zawieszenia stosowana w przypadku, gdy dany kraj nie będzie przestrzegał swoich zobowiązań podjętych w ramach umowy.

Poprawienie reguł pochodzenia

Komisja proponuje poprawienie reguł pochodzenia poprzez wprowadzenie zmian na poziomie formalnym (uproszczenie), merytorycznym (dostosowanie kryteriów lub zasad kumulacji), oraz proceduralnym (formalności i kontrole).

Nowe reguły pochodzenia powinny ponadto charakteryzować się elastycznością, aby zachęcać do rozwoju. Jednym z celów będzie ułatwienie ustalania pochodzenia, co pozwoli zoptymalizować stosowanie preferencji.

System można poprawić na przykład poprzez kumulację regionalną, która promuje regionalną współpracę pomiędzy krajami będącymi beneficjentami. Komisja przypisuje szczególne znaczenie integracji, która stanowi element poprzedzający lepsze włączenie krajów południowych w światowy handel.

Przywrócenie instrumentów czasowego skreślenia, środków zachowawczych oraz środków walki z defraudacją

Komisja proponuje ponowne zdefiniowanie instrumentów czasowego skreślania z GSP, a także klauzuli zachowawczej, aby uwzględnić nowe reguły stopniowania, które skupiają się na najbardziej konkurencyjnych krajach będących beneficjentami.

Wyjątkowo kontrolowaną wiarygodność systemów należy wzmocnić przez ich uproszczenie i przez większą elastyczność użytkowania, szczególnie w przypadku nielegalnych praktyk handlowych. Istotne jest również, by Komisja i państwa członkowskie odpowiedzialne za wdrażanie GSP stosowały te zasady bezwarunkowo w przypadku wykrycia defraudacji.

Kraje będące beneficjentami są odpowiedzialne za zarządzanie GSP, co leży w interesie wszystkich, również w ich własnym. Kraje te powinny wprowadzić skuteczne i odpowiednie struktury administracyjne, które zagwarantują ważność dokumentów poświadczających pochodzenie z chwilą ich wystawienia i przekazania.

Kontekst

System ogólnych preferencji taryfowych zapewnia eksporterom wyrobów i niektórych produktów rolnych z krajów rozwijających się dostęp do rynku wspólnotowego z częściowym lub całkowitym zwolnieniem z opłat celnych.

Jest więc zarówno instrumentem polityki handlowej, jak i polityki rozwoju Wspólnoty Europejskiej. Jako instrument współpracy jest to mechanizm tymczasowy, a kraje, które już go nie potrzebują nie będą objęte jego korzyściami.

Jedna piąta eksportu krajów rozwijających się trafia do UE. Z krajów tych pochodzi 40% towarów importowanych do UE. Ponadto, UE jest największym na świecie importerem produktów rolnych z krajów rozwijających się i importuje więcej tych produktów niż Stany Zjednoczone, Kanada i Japonia łącznie.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Reguły pochodzenia w preferencyjnych zasadach handlu - Kierunki na przyszłość [ KOM(2005) 100 końcowy - nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]

Niniejszy komunikat jest wynikiem konsultacji rozpoczętych przez Zieloną Księgę Komisji w sprawie przyszłych reguł pochodzenia w preferencyjnych zasadach handlu. Wskazuje on, że preferencyjne reguły pochodzenia towarów należy poddać przeglądowi. Przegląd jest istotny ze względu na cel polegający na integracji krajów rozwijających się z gospodarką światową. Przeglądowi powinno towarzyszyć dostosowanie procedur dotyczących zarządzania i kontroli reguł.

Komisja proponuje działania w trzech obszarach:

• weryfikacja warunków, jakie powinien spełniać produkt, by mógł zostać uznany za pochodzący z danego kraju,
• zmiana procedur celnych niezbędna dla poprawnego wdrażania i kontroli korzystania z preferencji przez podmioty gospodarcze,
• rozwój instrumentów w celu zapewnienia, że kraje będące beneficjentami wypełniają swoje zobowiązania.

Rozporządzenie Rady (WE) Nr 732/2008 z dnia 22 lipca 2008 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych na okres od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 552/97, (WE) nr 1933/2006 oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 1100/2006 i (WE) nr 964/2007 [Dziennik Urzędowy L 211 z 6.8.2008]

Niniejsze rozporządzenie określa wspólnotowy system ogólnych preferencji taryfowych mających zastosowanie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.

GSP na lata 2009-2011 skupia się głównie na promowaniu zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów, w krajach, które najbardziej tego potrzebują. Obecna aktualizacja odbywa się w ramach wytycznych przyjętych przez Komisję w 2004 r., ustanawiających główne zasady systemu ogólnych preferencji na lata 2006-2015.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 512/2011 z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady (WE) nr 732/2008 wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych na okres od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. [Dziennik Urzędowy L 145 z 31.05.2011]

Rozporządzenie zmienia te aspekty Rozporządzenia (WE) Nr 732/2008, które były niezbędne do przedłużenia okresu jego obowiązywania do 31 grudnia 2013 r.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 978/2012 z dnia 25 października 2012 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 732/2008 [Dziennik Urzędowy L 303 z 31.10.2012]

W 2012 r. UE wprowadziła nowe zasady, aby ponownie ukierunkować GSP po środkowo-okresowym przeglądzie tego instrumentu. Ma to na celu zapewnienie, że system skupia się na państwach, które najbardziej potrzebują pomocy, biorąc pod uwagę zmiany, które zaszły w strukturze światowego handlu w ostatniej dekadzie. Zreformowany GSP jest również bardziej przejrzysty i przewidywalny dla krajów będących beneficjentami oraz przedsiębiorców. Rozporządzenie ma zastosowanie do dnia 31 grudnia 2023 roku.

Ostatnia aktualizacja: 19.06.2014