Plan działania na rzecz zintegrowanej polityki morskiej

W celu ochrony zasobów morskich Komisja Europejska chce wprowadzić zintegrowaną politykę morską, horyzontalną i międzysektorową, obejmującą wszystkie aspekty naszych powiązań z morzami i oceanami. Ramy zarządzania, cele i instrumenty zaproponowane przez Komisję są ujęte w niniejszym komunikacie, opartym na strategii lizbońskiej i z Göteborga.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 10 października 2007 r. – Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej [KOM(2007) 575 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Stworzenie zintegrowanej polityki morskiej wymaga precyzyjnych ram zarządzania. Komisja stworzyła grupę zadaniową „Polityka morska” w celu przeanalizowania interakcji między politykami sektorowymi i zapewnienia ich koordynacji. Zwróciła się także o pomoc do agencji Unii Europejskiej (UE) związanych z polityką morską, aby opracować nową politykę. Ponadto opracowanie nowej polityki morskiej wiąże się z konsultacjami społecznymi i z wszystkimi zainteresowanymi stronami oraz z wszechstronnymi analizami wpływu.

Cele

Pierwszym celem zintegrowanej polityki dla UE jest maksymalizacja zrównoważonego wykorzystywania mórz i oceanów przy równoczesnym rozwoju gospodarki morskiej i regionów przybrzeżnych. Aby zapewnić konkurencyjność, pewność i bezpieczeństwo sektora, Komisja Europejska zobowiązuje się do:

• stworzenia strategii na rzecz zmniejszenia konsekwencji zmiany klimatu w regionach przybrzeżnych,
• rewaloryzacji kwalifikacji zawodowych i badań w dziedzinie morskiej w celu stworzenia lepszych perspektyw zawodowych w sektorze,
• stworzenia europejskiej przestrzeni morskiej bez barier administracyjnych i celnych oraz wprowadzenia kompleksowej strategii na rzecz transportu morskiego dla okresu 2008–2018, w celu poprawy skuteczności i konkurencyjności transportu morskiego w Europie,
• stworzenia wytycznych dla zastosowania przepisów środowiskowych dotyczących portów i zaproponowania nowej polityki dla portów, uwzględniającej ich wieloraką rolę,
• wspierania tworzenia wielosektorowych klastrów i stymulowania innowacji technologicznej w sektorze stoczniowym oraz energetycznym w celu zapewnienia konkurencyjności gospodarczej bez szkodzenia środowisku,
• wspierania międzynarodowych wysiłków mających na celu zredukowanie zanieczyszczenia atmosferycznego i emisji gazów cieplarnianych spowodowanych przez statki,
• powzięcia środków przeciwko odrzutom, nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz wszelkim innym praktykom o charakterze destrukcyjnym.

Drugim kluczowym celem jest stworzenie bazy wiedzy i innowacji dla polityki morskiej. Nauka o morzu, technologia i badania naukowe pozwalają przeanalizować wpływ działalności ludzkiej na systemy morskie i oferują rozwiązania w celu zahamowania pogarszania stanu środowiska i skutków zmian klimatycznych. Komisja Europejska planuje:

• zaprezentować kompleksową europejską strategię na rzecz badań morskich,
• poprawić zrozumienie polityki morskiej tytułem siódmego programu ramowego,
• wspierać tworzenie partnerstwa europejskiego w dziedzinie nauki morskiej w celu ustanowienia dialogu między społecznością naukową, przemysłem i decydentami politycznymi.

Celem zintegrowanej polityki jest także podwyższenie jakości życia w regionach przybrzeżnych i najbardziej oddalonych, zgodnie z rozwojem gospodarczym i przy uwzględnieniu ochrony środowiska. Komisja zamierza zatem:

• wspierać turystykę przybrzeżną,
• opracować bazę danych dotyczących finansowania wspólnotowego dla projektów morskich i regionów przybrzeżnych,
• stworzyć wspólnotową strategię przeciwdziałania katastrofom w tych regionach,
• rozwijać potencjał morski regionów najbardziej oddalonych i wysp.

UE zamierza zresztą promować swoją rolę lidera w międzynarodowej gospodarce morskiej. Zintegrowana polityka pozwala poprawić zarządzanie międzynarodowe gospodarką morską oraz realizację priorytetów UE w tej dziedzinie. Ma to szczególne znaczenie, biorąc pod uwagę ogólny charakter problemów sektora morskiego. Komisja promuje zwłaszcza:

• współpracę w dziedzinie gospodarki morskiej w ramach polityki rozszerzania UE, europejskiej polityki sąsiedztwa oraz wymiaru północnego, a także ustrukturyzowany dialog z głównymi partnerami. Stosowanie porozumień międzynarodowych przez partnerów odgrywa główną rolę,
• państwa członkowskie w ratyfikowaniu i stosowaniu odpowiednich instrumentów.

Ostatni cel zintegrowanej polityki to poprawa widoczności Europy morskiej oraz wizerunek działalności i zawodów związanych z sektorem. W tym celu Komisja proponuje konkretne działania i narzędzia:

• realizację narzędzi pedagogicznych (atlas mórz) oraz instrumentów podkreślających nasze wspólne dziedzictwo morskie,
• coroczne obchody Europejskiego Dnia Morza od 2008 r.

Instrumenty

W ramach wspólnego opracowania polityki morskiej ważne są szczególnie trzy instrumenty:

• europejska sieć nadzoru morskiego, służąca zapewniania bezpieczeństwa korzystania z mórz i bezpieczeństwa granic morskich UE, ponieważ problemy te mają charakter ponadnarodowy. Komisja promuje szczególnie współpracę między strażami przybrzeżnymi i odpowiednimi służbami oraz zobowiązuje się do poprawienia interoperacyjności systemów nadzoru,
• zintegrowane zarządzanie (ziemia i morze) strefą przybrzeżną dla umożliwienia zagospodarowania terytorium morskiego. Nawet jeśli państwa członkowskie są kompetentne w tej dziedzinie, zaangażowanie na poziomie europejskim jest bardzo ważne. Komisja zaproponuje w 2008 r. plan w celu ułatwienia rozwoju tego instrumentu,
• bogate i dostępne źródło danych i informacji dotyczące działalności naturalnej i działalności człowieka na oceanach w celu ułatwienia decyzji strategicznych dotyczących polityki morskiej. W celu ustanowienia europejskiej sieci obserwacji i danych środowiska morskiego oraz wielowymiarowego kartografowania wód państw członkowskich podjęte zostaną odpowiednie środki.

Kontekst

Komunikat następuje po konsultacji wprowadzonej w Zielonej księdze polityki morskiej Unii, za pośrednictwem której Rada Europejska, która zebrała się w czerwcu, prosi Komisję o rozwinięcie planu działania.

AKTY POWIĄZANE

Wniosek rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Program na rzecz dalszego rozwoju zintegrowanej polityki morskiej [COM(2010) 494 wersja ostateczna - nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym]. Niniejszy wniosek ustanawia program przeznaczony do podtrzymania środków przewidzianych w celu kontynuowania rozwoju i wprowadzania zintegrowanej polityki morskiej. Jest kontynuacją działań przygotowawczych i projektów pilotażowych, które będą wprowadzone od stycznia 2011 do grudnia 2013 r. Program dostarczy środki finansowe na osiągnięcie celów i priorytetów ustanowionych w planie działania przyjętym w 2007 r.

Procedura współdecyzji (COD/2010/0257)

Komunikat Komisji z dnia 8 października 2010 r. zatytułowany „Wiedza o morzu 2020: dane morskie i obserwacje środowiska morskiego na rzecz inteligentnego i zrównoważonego wzrostu” [COM(2010) 461 – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Komunikat opisuje plan działania ustanawiający trzy narzędzia przekrojowe przewidziane przez zintegrowaną politykę morską UE. Plan działania podzielony na trzy osie ma na celu poprawę wiarygodności danych na temat środowiska morskiego, ich prostsze i mniej kosztowne użytkowanie i stymulowanie konkurencyjności użytkowników tych danych.

Komunikat Komisji z 15 października 2009 r. „W kierunku integracji nadzoru morskiego: wspólny mechanizm wymiany informacji dla obszarów morskich UE” [COM(2009) 538 – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Komunikat jest drugim narzędziem przekrojowym przewidzianym przez zintegrowaną politykę morską UE. Przedstawia główne zasady tworzenia wspólnotowego mechanizmu wymiany informacji dla obszarów morskich oraz rozpoczyna proces prowadzący do jego wprowadzenia. Aby było to możliwe, należy wzmocnić koordynację i spójność między Komisją Europejską, państwami członkowskimi i ich partnerami.

Komunikat Komisji z 25 listopada 2008 r. „Mapa drogowa na rzecz planowania przestrzennego obszarów morskich: opracowanie wspólnych zasad w UE” [COM(2008) 791 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Planowanie przestrzeni morskiej jest instrumentem zintegrowanej polityki morskiej służącym zapewnieniu lepszej koordynacji między zainteresowanymi stronami oraz optymalnemu korzystaniu z mórz i oceanów. Niniejszy komunikat określa ogół podstawowych zasad określonych na podstawie obecnych praktyk i istniejących przepisów. Zasady te będą podstawą do dyskusji nad opracowaniem wspólnotowego podejścia dotyczącego planowania przestrzeni morskiej.

Sprawozdanie Komisji z 15 października 2009 r. z postępu prac w dziedzinie zintegrowanej polityki morskiej UE [COM(2009) 540 wersja ostateczna – nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym]. Komisja analizuje postępy osiągnięte w dziedzinie zintegrowanej polityki morskiej (ZPM) od przyjęcia komunikatu z 2007 r. i określa sześć strategicznych wytycznych na przyszłość, a są to:

• integracja zarządzania obszarami morskimi: instytucje, państwa członkowskie i regiony przybrzeżne UE muszą wprowadzić skuteczne struktury umożliwiające współpracę międzysektorową oraz konsultację zainteresowanych stron. Struktury te muszą pozwolić na wykorzystanie wszystkich synergii między polityką sektorową mającą wpływ na obszar gospodarki morskiej. Należy w miarę możliwości unikać planowania poszczególnych polityk sektorowych osobno,
• rozwój instrumentów sektorowych, takich jak planowanie przestrzeni morskiej, wyczerpujące bazy informacji i danych o środowisku morskim oraz zintegrowany nadzór morski. Instrumenty te mogą odblokować znaczneinwestycje ekonomiczne i poprawić zarządzanie europejskimi obszarami morskimi,
• określenie granic działalności morskiej w celu zagwarantowania trwałości: w kontekście dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej granice te uwzględniają wpływ rozwoju działalności morskiej na morza i oceany,
• strategie opierające się na basenach morskich: strategie te przyczyniają się do sukcesu MŚP. Pomagają w przystosowaniu priorytetów i instrumentów polityki do warunków geograficznych, gospodarczych i polityki właściwej dla każdego z dużych europejskich basenów morskich,
• wzmocnienie wymiaru międzynarodowego zintegrowanej polityki morskiej: UE musi przyjąć przodującą rolę w doskonaleniu zarządzania obszarami morskimi na poziomie światowym, tak jak ma to miejsce w przypadku piractwa i niszczycielskich praktyk połowowych,
• zrównoważony wzrost gospodarczy, zatrudnienie i innowacja: UE musi określić spójne i globalne priorytety ekonomiczne w celu promowania rozwoju wewnątrzwspólnotowego transportu morskiego, stymulowania inwestycji, wspierania projektów czystych statków, promowania produkcji energii morskiej. Musi także zatroszczyć się o to, aby polityka morska i strefy przybrzeżne były w pełni uwzględniane podczas debaty na temat spójności terytorialnej.

Komisja musi opublikować dokument na temat wprowadzenia sześciu kierunków strategicznych w ciągu 2010 r.

Ostatnia aktualizacja: 03.12.2010