Europejski program monitorowania Ziemi (GMES)

Unia Europejska (UE) powołała europejski program monitorowania Ziemi nazwany GMES, a także ustanowiła zasady odnoszące się do początkowej fazy jego realizacji w latach 2011–2013.

AKT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 911/2010 z dnia 22 września 2010 r. w sprawie europejskiego programu monitorowania Ziemi (GMES) i początkowej fazy jego realizacji (2011–2013).

STRESZCZENIE

Program operacyjny GMES opiera się na badaniach prowadzonych w ramach siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji na lata 2007–2013 oraz działaniach Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w ramach komponentu kosmicznego GMES.

Zakres programu GMES

Program GMES obejmuje trzy komponenty:

• komponent usługowy zapewniający dostęp do informacji w sześciu obszarach,
• komponent kosmiczny zapewniający obserwacje z przestrzeni kosmicznej na potrzeby sześciu wymienionych wyżej obszarów,
• komponent in situ zapewniający obserwacje za pomocą urządzeń powietrznych, morskich oraz naziemnych na potrzeby sześciu wymienionych wyżej obszarów.

Początkowa faza realizacji GMES 2011–2013

Początkowa faza realizacji GMES obejmuje lata 2011–2013 i może składać się z działań operacyjnych w następujących dziedzinach:

• obszary usług,
• środki na rzecz upowszechniania usług wśród użytkowników,
• dostęp do danych,
• wspieranie zbierania danych in situ,
• komponent kosmiczny.

Cele działań operacyjnych zostały określone w załączniku do rozporządzenia.

Organizacja

Komisja zapewnia koordynację między programem GMES a działaniami na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym, zwłaszcza GEOSS. Realizacja i funkcjonowanie GMES opiera się na partnerstwach pomiędzy Unią, państwami członkowskimi i Europejską Agencją Kosmiczną.

Komisja zarządza funduszami przeznaczonymi na te działania na mocy niniejszego rozporządzenia. Zapewnia uzupełnianie się i spójność programu GMES z innymi politykami, instrumentami i działaniami Unii, zwłaszcza dotyczącymi konkurencyjności i innowacji, spójności, badań, programów Europejskiego Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej (GNSS), ochrony danych, Wspólnego Europejskiego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS) itp.

Komisja zapewnia, aby specyfikacje usług odpowiadały potrzebom użytkowników. W tym celu ustanawia przejrzysty mechanizm zapewniający regularny udział użytkowników i konsultacje z nimi. Ponadto wspierana jest przez forum użytkowników złożone z przedstawicieli publicznych użytkowników GMES wyznaczanych przez państwa członkowskie.

Koordynację i realizację techniczną komponentu kosmicznego GMES przekazuje się ESA, którą może wspierać Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT).

Komisja powierza koordynację realizacji technicznej usług GMES, w stosownych przypadkach, właściwym organom unijnym lub organizacjom międzyrządowym.

Dostarczanie usług

Komisja podejmuje odpowiednie działania w celu zapewnienia rzeczywistej konkurencji w dostarczaniu usług GMES oraz promowania udziału MŚP.

Dostarczanie usług GMES jest, w stosownych przypadkach, zdecentralizowane w celu połączenia na poziomie europejskim zasobów danych referencyjnych istniejących w państwach członkowskich, unikając w ten sposób powielania działań.

Finansowanie

Budżet na działania operacyjne w latach 2011–2013 wynosi 107 mln EUR. Przyznawane środki zatwierdzane są corocznie przez władzę budżetową. Kraje trzecie lub organizacje międzynarodowe również mogą dofinansowywać program GMES.

Polityka w zakresie danych i informacji GMES

Polityka w zakresie danych i informacji stosowana do działań finansowanych w ramach programu GMES ma następujące cele:

• promowanie wykorzystywania i dzielenia się informacjami i danymi GMES,
• zapewnienie pełnego i otwartego dostępu do informacji wygenerowanych w ramach usług GMES oraz danych zgromadzonych poprzez infrastrukturę GMES, z poszanowaniem umów międzynarodowych, ograniczeń uwarunkowanych względami bezpieczeństwa oraz warunków udzielania licencji,
• umacnianie rynków obserwacji Ziemi w Europie w celu sprzyjania wzrostowi i tworzeniu miejsc pracy,
• przyczynianie się do trwałości i ciągłości dostarczania danych i informacji GMES,
• udzielanie wsparcia europejskim środowiskom zajmującym się badaniami, innowacyjnością i technologią.

W celu ustanowienia ram zapewniających osiągnięcie celu polityki GMES przy jednoczesnej ochronie informacji Komisja może przyjąć:

• środki ustanawiające warunki rejestracji i przydzielania licencji dla użytkowników GMES,
• środki określające kryteria ograniczające dostęp do informacji opracowanej w ramach usług GMES i danych zgromadzonych za pomocą infrastruktury służącej GMES.

Komitet ds. GMES

Komisję wspiera komitet ds. GMES, który może odbywać posiedzenia w specjalnym składzie, aby zajmować się konkretnymi kwestiami, zwłaszcza dotyczącymi bezpieczeństwa (Rada Bezpieczeństwa).

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 28 października 2009 r. – Globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa (GMES): wyzwania i kolejne działania dotyczące komponentu kosmicznego [ COM(2009) 589 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 11 grudnia 2008 r. – Globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa (GMES): dbamy o bezpieczniejszą planetę [ COM(2008) 748 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 10 listopada 2005 r. – Globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa (GMES): od koncepcji do realizacji [ COM(2005) 565 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Wniosek rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające program Copernicus i uchylające rozporządzenie (UE) nr 911/2010 [COM/2013/0312 final - nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym].

Copernicus to nowa nazwa europejskiego programu monitorowania Ziemi GMES. To nowe rozporządzenie, które powinno wejść w życie 1 stycznia 2014 r., powinno umożliwić lepsze określenie zarządzania programem, a zwłaszcza roli Komisji, celów programu i wskaźników, które umożliwią jego efektywne wdrożenie. Maksymalna kwota finansowania przeznaczona na realizację programu Copernicus na lata 2014-2020 wynosi 3,786 mln EUR, z uwzględnieniem cen obowiązujących w 2011 r.

Ostatnia aktualizacja: 28.02.2014