Instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2021/1229 w sprawie instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Ustanawia ono instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego ukierunkowany na wspieranie regionów Unii Europejskiej (UE), które mierzą się z poważnymi wyzwaniami społecznymi, gospodarczymi i środowiskowymi wynikającymi z transformacji w kierunku neutralności klimatycznej w UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Wspierając inwestycje podmiotów sektora publicznego, instrument ma pomóc sprostać wpływającym na społeczeństwo, zatrudnienie, gospodarkę i środowisko skutkom procesu transformacji UE w kierunku osiągnięcia celów klimatycznych i energetycznych na 2030 r. oraz osiągnięcia, najpóźniej do 2050 r., celu neutralności klimatycznej w UE w oparciu o porozumienie paryskie (zob. streszczenie).
• Stanowi on trzeci filar mechanizmu sprawiedliwej transformacji (pozostałe filary to Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji oraz Program InvestEU).
• Fundusz jest kluczowym elementem Europejskiego Zielonego Ładu (zob. streszczenie).

Cel

Celem szczegółowym instrumentu jest zwiększenie inwestycji sektora publicznego w trwałe projekty inwestycyjne, które zaspokajają potrzeby rozwojowe zainteresowanych terytoriów, ale nie generują strumieni dochodów wystarczających do pokrycia kosztów inwestycji.

Budżet i finansowanie

• Instrument zapewni projektom wsparcie, łącząc dotacje przyznawane przez Komisję Europejską z pożyczkami udzielanymi na preferencyjnych warunkach przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI).
• Oczekuje się, że instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego umożliwi inwestycje o wartości 18,5 mld euro.
• Z dotacji UE pochodzić będzie około 1,5 mld euro, przy czym część w kwocie 250 mln euro finansowana będzie z budżetu UE – w cenach bieżących z wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027.
• Kwota pożyczek z EBI może wynieść do 10 mld euro.
  • Pod pewnymi warunkami instrument można rozszerzyć, by uwzględnić partnerów finansowych* innych niż EBI.

Kwalifikowalność

Projekty muszą spełniać pewne kryteria:

• muszą osiągać wymierne skutki i obejmować, w stosownych przypadkach, wskaźniki produktu odnoszące się do wyzwań społecznych, gospodarczych i środowiskowych wynikających z realizacji celów transformacji klimatycznej UE;
• muszą przynosić korzyści terytoriom wskazanym w terytorialnym planie sprawiedliwej transformacji, nawet jeśli projekty te nie są zlokalizowane na tych terytoriach;
• muszą wspierać trwałe inwestycje zaspokajające potrzeby rozwojowe zainteresowanych terytoriów, przeznaczone na:
  • energię odnawialną oraz zieloną i zrównoważoną mobilność, w tym promowanie zielonego wodoru i efektywnych sieci ciepłowniczych,
  • publiczną działalność badawczą,
  • cyfryzację,
  • infrastrukturę środowiskową w zakresie inteligentnego gospodarowania odpadami i inteligentnej gospodarki wodnej,
  • zrównoważoną energię, efektywność energetyczną oraz środki w zakresie integracji, w tym remonty i przebudowę budynków,
  • rewitalizację obszarów miejskich,
  • przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
  • renaturalizację i dekontaminację terenów i ekosystemów, z uwzględnieniem zasady „zanieczyszczający płaci”,
  • bioróżnorodność,
  • podnoszenie i zmianę kwalifikacji, szkolenia i infrastrukturę społeczną, w tym placówki opieki i mieszkalnictwo socjalne,
  • inwestycje w innych sektorach, które również mogą być wspierane, jeśli są zgodne z zatwierdzonymi terytorialnymi planami sprawiedliwej transformacji;
• nie mogą wspierać działań wyłączonych na mocy art. 9 rozporządzenia (UE) 2021/1056 ustanawiającego Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.

Nadzór

• Rozporządzenie określa związane z instrumentem zasady programowania, monitorowania, ewaluacji i kontroli.
• Instrument wdraża się przez programy prac zawierające kryteria wyboru służące do oceny przydatności, wpływu i jakości projektów. Jeśli wnioskowane wsparcie przekracza dostępne zasoby finansowe, priorytet otrzymują:
  • projekty promowane przez beneficjentów zlokalizowanych w słabiej rozwiniętych regionach;
  • projekty przyczyniające się bezpośrednio do osiągnięcia klimatycznych i energetycznych celów UE na 2030 r. oraz osiągnięcia, najpóźniej do 2050 r., neutralności klimatycznej w UE;
  • projekty promowane przez beneficjentów, którzy przyjęli plany dekarbonizacji.
• Uprawnienia związane z zarządzaniem instrumentem zostały przekazane Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska.
• Opisy sektorów i obszarów, które mogą uzyskać wsparcie z instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego, zawarte będą w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji.
• Do 30 czerwca 2025 r. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przeprowadzą ewaluację śródokresową instrumentu.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ona zastosowanie od 19 sierpnia 2021 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Mechanizm sprawiedliwej transformacji (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1229 z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji (Dz.U. L 274 z 30.7.2021, s. 1–19).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159–706).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 1–20).

Kolejne poprawki do rozporządzenia (UE) 2021/1056 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 z dnia 24 marca 2021 r. ustanawiające Program InvestEU i zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/1017 (Dz.U. L 107 z 26.3.2021, s. 30–89).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski Zielony Ład (COM(2019) 640 final z 11.12.2019).

Ostatnia aktualizacja: 31.03.2022