Pomoc państwa na szybką budowę/rozbudowę sieci szerokopasmowych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Komunikat Komisji – Wytyczne UE w sprawie stosowania reguł pomocy państwa w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych

JAKIE SĄ CELE KOMUNIKATU?

• W wytycznych podsumowano zasady, na jakich opiera się polityka Komisji w zakresie stosowania reguł pomocy państwa zawartych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wobec środków wspierających budowę/rozbudowę sieci szerokopasmowych.
• Celem kontroli pomocy państwa w sektorze sieci szerokopasmowych jest zagwarantowanie, że dzięki interwencjom publicznym zwiększy się zasięg sieci szerokopasmowych i stopień penetracji* dla usług dostępu do tych sieci lub że nastąpi to szybciej niż odbyłoby się to bez publicznego finansowania, przy wspieraniu usług wyższej jakości oferowanych po bardziej przystępnych cenach i prokonkurencyjnych inwestycji.
• Wytyczne opierają się na założeniu, zgodnie z którym interwencje publiczne w sektorze sieci szerokopasmowych są podejmowane jedynie wówczas, gdy inwestycje prywatne są niewystarczające – dotyczą one więc obszarów nieprawidłowego funkcjonowania rynku (tj. obszarów, w których brak jest wystarczających inwestycji realizowanych przez uczestników rynku/inwestorów prywatnych). Pozwala to uniknąć sytuacji, w której publiczne finansowanie zniechęciłoby do realizowania inwestycji prywatnych na obszarach, na których podmioty działające na rynku w zwykłych okolicznościach zdecydowałyby się na inwestycje lub już ich dokonały. Dzięki temu można chronić konkurencję, która jest kluczowym czynnikiem zapewniającym bardziej przystępne ceny i wyższą jakość usług dla konsumentów i przedsiębiorstw.
• Wytyczne są zgodne z zasadami inicjatywy unowocześnienia pomocy państwa realizowanej przez Komisję Europejską. Umożliwia ona skupienie się na właściwie opracowanej pomocy, ukierunkowanej na niedoskonałości rynku, co pozwala osiągnąć pierwszoplanowe cele skutkujące pobudzeniem wzrostu gospodarczego, przy jednoczesnym uproszczeniu zasad z myślą o szybszym podejmowaniu decyzji.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Konsultacje

Wytyczne z 2013 r. zostały opracowane w toku dwuetapowych konsultacji publicznych i stanowią owoc pogłębionego dialogu prowadzonego ze wszystkimi zainteresowanymi stronami (państwami UE, krajowymi organami regulacji telekomunikacji, organami przyznającymi pomoc, operatorami telekomunikacyjnymi, stowarzyszeniami przedsiębiorstw, stowarzyszeniami konsumentów i obywatelami) w celu stworzenia ram dla interwencji publicznych na szybko zmieniających się rynkach technologii i ułatwienia realizacji prokonkurencyjnych inwestycji publicznych.

Kontekst

• Lepsze i szybsze sieci szerokopasmowe mają strategiczne znaczenie dla europejskiego wzrostu gospodarczego i innowacyjności we wszystkich sektorach gospodarki, a także dla spójności społecznej i terytorialnej. W Europejskiej agendzie cyfrowej, która stanowi jedną z inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020”, określono cel w zakresie rozwoju infrastruktury szerokopasmowej. Jest nim zapewnienie wszystkim Europejczykom – do 2013 r. – dostępu do szerokopasmowego internetu w oparciu o sieci podstawowe, a także zapewnienie – do 2020 r. – wszystkim Europejczykom, dostępu do łączy internetowych o szybkości pobierania wynoszącej ponad 30 Mb/s, i, przynajmniej 50% europejskich gospodarstw domowych, dostępu do łączy o szybkości pobierania przekraczającej 100 Mb/s.
• W 2016 r. Europejska agenda cyfrowa została uzupełniona komunikatem w sprawie społeczeństwa gigabitowego, w którym wskazano następujące cele strategiczne na 2025 r.: zapewnienie wszystkim gospodarstwom domowym dostępu do łączy internetowych o szybkości pobierania wynoszącej co najmniej 100 Mb/s (z możliwością podwyższenia do 1 Gb/s); zapewnienie symetrycznego dostępu do internetu o przepustowości 1 Gb/s dla wszystkich miejsc stanowiących główną siłę napędową rozwoju społeczno-gospodarczego; oraz zapewnienie niezakłóconego dostępu do sieci 5G na wszystkich obszarach miejskich i na wszystkich głównych szlakach komunikacyjnych.

Pomoc państwa

• Sektor łączności szerokopasmowej charakteryzuje się dużą dynamiką i generuje znaczące inwestycje prywatne. Aby nie dopuścić do sytuacji, w której interwencja publiczna zakłóca konkurencję na rynku dostępu szerokopasmowego, pomoc państwa udzielana na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, a także pomoc udzielana przez podmioty publiczne, jest co do zasady zakazana. Na obszarach, na których nie realizuje się na warunkach rynkowych niezbędnych inwestycji infrastrukturalnych, pomoc państwa jest jednak dopuszczalna, o ile spełnione są pewne warunki.
• Środki pomocy państwa mają być ukierunkowane na korygowanie niedoskonałości rynku, co pozwala uniknąć wyparcia inwestycji prywatnych. W związku z tym inwestycje publiczne mogą być realizowane jedynie wówczas, gdy rynek nie zapewnia dostępu do łączy w pożądanym stopniu i gdy sieć finansowana ze środków publicznych zapewnia znacznie lepszą łączność niż ta oferowana na warunkach komercyjnych. W wytycznych w sposób bardzo dokładny omówiono zasady, których należy przestrzegać.

Zasady i priorytety

W wytycznych skupiono się na przedstawionych poniżej zasadach i priorytetach.

• Mapy i konsultacje społeczne: aby zagwarantować, że środki pomocy państwa pozwalają w sposób proporcjonalny zaradzić zidentyfikowanym niedoskonałościom rynku, należy obowiązkowo sporządzić mapy i przeprowadzić konsultacje społeczne. Infrastruktura szerokopasmowa na obszarach geograficznych, na które ukierunkowana jest interwencja publiczna, musi być jasno zidentyfikowana, tak aby ustalić, na jakich terenach nie istnieje wystarczająca infrastruktura szerokopasmowa. Skrócony opis planowanego środka interwencji publicznej oraz wykaz obszarów docelowych zidentyfikowanych przy sporządzaniu mapy są poddawane konsultacjom społecznym w celu sprawdzenia, czy na tych obszarach planowane są jakiekolwiek inwestycje prywatne.
• Konkurencyjna procedura wyboru: aby zagwarantować przejrzystość oraz równe i niedyskryminacyjne traktowanie, a także aby zmniejszyć do minimum potencjalną pomoc państwa, pomoc jest przyznawana ofercie najkorzystniejszej pod względem ekonomicznym w drodze otwartej procedury wyboru zgodnej z duchem i literą unijnych dyrektyw w dziedzinie zamówień publicznych.
• Neutralność technologiczna: w wytycznych uwzględniono postęp technologiczny i uznano, że usługi szerokopasmowe mogą być świadczone z wykorzystaniem rożnych rozwiązań technologicznych. W związku z tym w procedurze przetargowej nie należy faworyzować ani wykluczać żadnej konkretnej technologii ani platformy sieciowej pozwalającej wspierać udostępnianie tych usług.
• Sieci umożliwiające pobieranie z szybkością co najmniej 100 Mb/s: aby możliwe było osiągnięcie celów UE, w wytycznych zezwolono na zapewnienie finansowania publicznego również na tych obszarach, na których obecnie realizowane są inwestycje prywatne lub na których są one planowane, o ile takie inwestycje prywatne nie pozwalają na osiągnięcie celów UE. Tego rodzaju interwencja publiczna podlega rygorystycznym warunkom, co pozwala osiągnąć sprzyjające konkurencji rezultaty.
• Skokowa zmiana: aby możliwa była ochrona inwestorów prywatnych, inwestycje publiczne muszą zapewniać tak zwaną skokową zmianę, co oznacza, że konieczne jest podjęcie znaczących nowych inwestycji w sieć szerokopasmową, a dotowana ze środków publicznych infrastruktura ma stwarzać znaczące nowe możliwości w porównaniu z istniejącymi i planowanymi sieciami pod względem dostępności usługi dostępu szerokopasmowego, przepustowości, szybkości i konkurencji, z korzyścią dla konsumentów.
• Otwarty dostęp: operatorzy będący osobami trzecimi* muszą mieć skuteczny dostęp do dotowanej sieci. Otwarty hurtowy dostęp umożliwia operatorom będącym osobami trzecimi konkurowanie z wybranym oferentem (gdy jest on obecny również na poziomie detalicznym), co zwiększa możliwość wyboru i wzmacnia konkurencję, a jednocześnie pozwala uniknąć tworzenia monopoli. Jeżeli sieć jest budowana lub rozbudowywana z pieniędzy podatników, właściwą praktyką jest, by konsumenci mogli korzystać z prawdziwie otwartej sieci, która zapewnia konkurencję.
• Przejrzystość: wśród wymogów przejrzystości można wymienić obowiązki w zakresie publikowania dokumentów, utrzymywania scentralizowanej bazy danych istniejącej infrastruktury oraz składania Komisji sprawozdań z osiągniętych rezultatów (sprawozdań „ex post”). Wymogi przejrzystości służą promowaniu odpowiedzialności organów publicznych przyznających wsparcie publiczne i zmniejszeniu asymetrii na rynku.

Komisja może dokonać przeglądu wytycznych w świetle zmian w odniesieniu do rynku, technologii i regulacji.

OD KIEDY WYTYCZNE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Wytyczne mają zastosowanie od dnia 27 stycznia 2013 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Jednolity rynek cyfrowy – Szerokopasmowa Europa (Komisja Europejska)
• Jednolity rynek cyfrowy – Pomoc państwa (Komisja Europejska)
• Podręcznik dla osób podejmujących decyzje – wyjaśnienie zasad pomocy państwa w obszarze infrastruktury szerokopasmowej (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Komunikat Komisji – Wytyczne UE w sprawie stosowania reguł pomocy państwa w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych (Dz.U. C 25 z 26.1.2013, s. 1–26)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł VII – Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawodawstw – Rozdział 1 – Reguły konkurencji – Sekcja 2 – Pomoc przyznawana przez państwa – Artykuł 107 (dawny artykuł 87 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 91–92)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejska agenda cyfrowa (COM(2010) 245 final/2 z 26.8.2010)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Łączność dla konkurencyjnego jednolitego rynku cyfrowego: w kierunku europejskiego społeczeństwa gigabitowego (COM(2016) 587 final z 14.9.2016)

Komunikat Komisji zmieniający komunikaty Komisji dotyczące Wytycznych UE w sprawie stosowania reguł pomocy państwa w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych, Wytycznych w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014–2020, pomocy państwa przeznaczonej na filmy i inne utwory audiowizualne, Wytycznych w sprawie pomocy państwa na rzecz promowania inwestycji w zakresie finansowania ryzyka oraz Wytycznych w sprawie pomocy państwa na rzecz portów lotniczych i przedsiębiorstw lotniczych (Dz.U. C 198 z 27.6.2014, s. 30–34)

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.U. L 187 z 26.6.2014, s. 1–78)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 651/2014 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Wykaz decyzji Komisji dotyczących pomocy państwa na rozwój sieci szerokopasmowych

Ostatnia aktualizacja: 20.09.2019